Điểm nóng thế giới là NATO và Nga cũng không ngường tăng nhiệt. NATO và các nước Baltic đang đứng ngồi không yên v́ cuộc diễn tập sắp tới của đối phương. Đó là cuộc tập trận quy mô lớn 4 năm một lần giữa Nga và Belarus trong bối cảnh căng thẳng với phương Tây.
Tàu đổ bộ đệm khí trong cuộc tập trận Zapad 2013
Với các nước Baltic ở phía đông bắc NATO, việc theo dơi thận trọng các hoạt động và các khoản đầu tư vào quốc pḥng của Nga không phải là việc ǵ mới mẻ. Quan sát các hành vi quân sự của Nga đă trở thành thói quen, nhưng hiện nay “chúng tôi thực hiện thường xuyên hơn", Bộ trưởng bộ quốc pḥng Estonia Margus Tsahkna cho hay.
Ông Margus Tsahkna cùng bộ trưởng quốc pḥng các nước láng giềng Latvia và Lithuania cho rằng họ đă chuẩn bị trước cho cuộc tập trận quân sự Zapad sắp tới của Nga trong năm nay. Cuộc tập trận chung với Belarus sẽ mô phỏng cuộc xung đột quy mô lớn với phương Tây.
Cuộc tập trận này diễn ra thường xuyên bốn năm một lần, nhưng kể cả như vậy, các nước Baltic vẫn chẳng thể cảm thấy thoải mái khi có đến 100.000 binh lính Nga ở bên cạnh biên giới nước ḿnh, theo lời Bộ trưởng quốc pḥng Lithunia Raimundas Karoblis trong chuyến thăm gần đây tới Washington.
Máy bay cường kích Nga khai hỏa trong cuộc tập trận
Một số h́nh ảnh trong cuộc tập trận Zapad 2013
Cuộc tập trận Zapad năm nay được dự kiến sẽ diễn ra vào mùa thu và là lần đầu tiên kể từ sau khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014.
Ông Margus Tsahkna của Estonia cho rằng tính minh bạch luôn là câu hỏi bỏ ngỏ mỗi lần Nga tiến hành tập trận. Một số lănh đạo các nước Baltic đă cảnh báo Nga có thể để một số binh lính lại Belarus sau cuộc diễn tập. Trong chuyến thăm Mỹ, Bộ trưởng quốc pḥng Latvia, ông Raimonds Bergmanis, cho biết Bộ quốc pḥng nước này đang cố gắng t́m hiểu xem cuộc diễn tập có thể diễn ra như thế nào. Nhưng kể cả nếu những lo sợ này được chỉ ra là vô căn cứ th́ hoạt động quân sự quy mô lớn này “cũng sẽ gây bất ổn", Bộ trưởng Quốc pḥng Mỹ James Mattis phát biểu trong chuyến thăm Lithuania hồi tháng trước.
Việc có nhiều đơn bị quân sự hiện diện ở một khu vực nhất định sẽ làm tăng khả năng gây ra các sự cố, các hoạt động thăm ḍ hoặc cố ư gây khiêu khích.
“Chúng tôi đang xem xét nhưng cuộc tập trận này ở cấp độ khu vực, tuy nhiên nó cũng tồn tại một số nguy cơ. Chúng tôi vẫn cần chuẩn bị cho những t́nh huống bất ngờ, v́ họ (Nga và Belarus) có thể đi theo hướng khác ngoài dự định, và họ cũng có thể thử nghiệm xem các hệ thống bảo vệ biên giới hoạt động ra sao,…”, ông Karoblis quan ngại.
Cuộc diễn tập này diễn ra trong một bối cảnh rộng hơn , đó là các hoạt động đáng quan ngại của Nga ở châu Âu, từ việc chặn đuổi các tàu và máy bay của Mỹ, NATO và các nước Baltic trong khu vực đến các chiến dịch thông tin mà Mỹ và NATO luôn cáo buộc nhằm khiến các nước phương Tây bất ổn. Ông Karoblis cho biết một số lănh đạo Nga nói rằng hai trong số các tỉnh phía tây của Lithuania giáp Kaliningrad vốn được nhà lănh đạo Stalin cắt cho Lithuania.
Theo Defense One, Estonia, Latvia và Lithuania đă đẩy mạnh chi tiêu quốc pḥng kể từ khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014. Tuy nhiên, cuối cùng, khả năng đối phó với Mátxcơva của những nước này vẫn phụ thuộc vào các đồng minh châu Âu và NATO. Mỗi quốc gia Baltic chỉ có thể huy động vài chục ngàn binh lính, chứ không phải hàng trăm ngh́n như Nga chuẩn bị huy động cho cuộc tập trận này.
Bộ trưởng quốc pḥng Estonia khẳng định: "Chúng tôi tin tưởng rằng nếu có chuyện ǵ xảy ra, các đồng minh NATO của chúng tôi sẽ đến và giúp chúng tôi đối phó… Giờ đây chúng tôi có quân đội của 19 quốc gia khác nhau ở vùng Baltic. Điều đó có nghĩa là tất cả các quốc gia và quân đội các nước cũng đang băn khoăn về các vấn đề như chúng ta trong nhiều năm qua".
Cuối tuần qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định cam kết của Mỹ đối với Điều 5 của Hiệp ước pḥng thủ Bắc Đại Tây Dương, điều khoản này yêu cầu liên minh phải pḥng vệ tập thể nếu bất kỳ thành viên nào bị tấn công quân sự.
Defense One cũng nhắc lại rằng ông Trump đă không làm điều này trong chuyến thăm đến trụ sở liên minh ở Brussels hai tuần trước, điều này khiến lănh đạo Mỹ và các quan chức trong bộ máy chính quyền của ông kinh ngạc. Theo Defense One, các nhà chức trách Mỹ trong bộ máy của ông Trump những ngày sau đó đă phải liên tục trấn an đồng minh của Mỹ về việc tiếp tục thực hiện các cam kết an ninh trên toàn cầu.
Tuần trước, Bộ trưởng quốc pḥng các nước Baltic cho biết dù thế nào th́ họ vẫn tin tưởng vào cam kết này. Trước đó, ông Mattis đă nhắc lại những lời cam kết này khi thăm Lithuania. Nhưng một mặt trận thống nhất và công khai, có sự góp mặt của cả Mỹ vẫn tạo ra một sự răn đe mạnh hơn. Đó là lư do v́ sao bộ trưởng quốc pḥng các nước Baltic tuần trước đă phải qua lại liên tục giữa các sự kiện của viện nghiên cứu tại tại Washington DC và các cuộc gặp tại Capitol Hill nhiều hơn bao giờ hết.
“Chúng tôi (ba nước Baltic) giống như Ba chàng lính ngự lâm, và Mỹ có thể là chàng lính ngự lâm thứ tư hỗ trợ chúng tôi", ông Bergmanis ví von.
