Thật bất ngờ rất nhiều các bạn trẻ đến tham dự buổi 'thuyết giảng' của bà Phạm Thị Yến tại chùa Ba Vàng. Thế hệ mà sử dụng công nghệ, tiếp cận khoa học nhiều.
Khi thuyết giảng tâm linh biến tướng, trở thành công cụ kinh doanh
Những ngày qua, câu chuyện chùa Ba Vàng tổ chức "giải vong báo oán", thu hàng trăm tỉ đồng nhận được sự quan tâm của dư luận. Trong đó, những đoạn clip của bà Phạm Thị Yến ''thuyết giảng'' với phát ngôn lệch lạc được tung lên mạng khiến dư luận "dậy sóng". Cụ thể, khi bàn về chuyện nữ sinh giao gà Điện Biên bị sát hại, bà Yến nhận định: “Nguyên nhân chính không phải là đi ship hàng mà khiến bị hiếp như vậy. Nguyên nhân chính phải là do các ác nghiệp của bạn ấy trong tiền kiếp, duyên trong hiện tại bạn ấy lại sát sinh. Hai cái này cộng vào nhau khiến bạn ấy bị như vậy. Ai làm gì cũng phải do quả báo của chính mình".
Hay khi nói về cộng đồng LGBT, người phụ nữ này cho rằng: “Những người đồng tính là những người không có tội lỗi gì với thế gian này, không có tội lỗi gì với cha mẹ, không có tội lỗi gì với người đời. Mà các bạn ấy chỉ bị quả báo của các bạn ấy do kiếp trước thôi... Các bạn nữ bị đồng tính, các bạn ngồi yên một chỗ ngắm các bạn nam. "Cái này đẹp thế", "Hot boy thế". Và tâm các bạn sẽ được thay đổi... Thực sự thay đổi, không khó nếu chúng ta biết vận dụng Phật pháp, rồi bạn sẽ yêu một bạn nam vào một thời điểm sớm nhất"..
Tuy nhiên, điều khiến dư luận thêm ngỡ ngàng là việc những người đi nghe ''thuyết giảng'' được nhìn thấy trong clip phần lớn là các bạn trẻ. Hình ảnh những nam nữ thanh niên ngồi ngay ngắn, chắp tay lắng nghe câu chuyện phi lý của người phụ nữ này gây khó hiểu. Thậm chí, chính họ còn xin đặt những câu hỏi và nhờ bà Yến giải đáp những khúc mắc giúp mình. Trong khi đó, bản thân người phụ nữ này cũng không đảm nhận một vị trí quan trọng trong nhà chùa mà chỉ là một phật tử, tham gia tu tập. Điều này khiến cộng đồng mạng đặt một câu hỏi lớn: “Tại sao những bạn trẻ tiếp thu khoa học, kỹ thuật, tư tưởng hiện đại lại chấp nhận việc lắng nghe những lý thuyết vô căn cứ như vậy?”.
Người trẻ tin vào tâm linh là đúng hay sai?
Lý giải về việc người trẻ thường mang tâm lý sợ vong nhập, vong theo, chuyên gia tâm lý Đào Lê Hòa An, Hội Tâm lý học Xã hội Việt Nam, cho biết sự xuất hiện của ma quỷ, thần thánh… thường để khỏa lấp những điều mà khoa học chưa thể lý giải được. Khi liên tục vướng phải xui xẻo, cộng thêm ảo giác, những clip vong nhập tràn ngập trên mạng xã hội, phim ảnh… là nguyên nhân khiến không chỉ các bạn trẻ mà nhiều người hình thành tâm lý sợ bị vong theo.
Đồng quan điểm này, Thượng tọa Thích Chiếu Tạng, Phó Ban trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam Hà Nội, nhận định: “Ai cũng sợ những điều xấu đến với mình, nhất là những điều mà người ta không biết mặt, biết tên. Lý do thời gian gần đây, câu chuyện giải vong ở chùa Ba Vàng thu hút dư luận vì số đông đó người ta không tin vào chính mình. Vì vậy, họ buộc phải tìm một chỗ dựa tinh thần cho mình”.
Xuất phát từ tâm lý sợ hãi đó, nhiều người tìm đến chùa nghe giảng để tạo cho bản thân một chỗ dựa tâm linh. Tuy nhiên, câu chuyện sẽ chẳng có gì bàn cãi nếu như những người này tìm cho mình một địa điểm uy tín, lắng nghe những bài giảng phù hợp. Từ sự việc của chùa Ba Vàng, vấn đề được đặt ra là tại sao ngay cả những người có trình độ học vấn cao, được tiếp thu khoa học hiện đại vẫn mê muội tin theo những điều vô lý mà bà Phạm Thị Yến truyền bá?
Theo một tiến sĩ tâm lý đang công tác giảng dạy tại TP.HCM, trình độ học vấn chưa hẳn sẽ tương đồng với trình độ nhận thức. Chuyên gia này nhận định hầu hết các bạn trẻ xuất hiện trong đoạn clip đều học ở trường cấp ba, đại học và được tiếp thu triết lý giảng dạy của cùng một hệ thống, tuy nhiên, mỗi người sẽ có nhận thức về tâm linh khác nhau.
“Khi con người nhận thức ở mức độ cao, người ta sẽ nhìn góc độ tâm linh ở một hướng khác. Đó là lý do tại sao những nước tiến bộ, người ta vẫn có tôn giáo nhưng họ không đi theo kiểu một số nước đang và chậm phát triển. Khi trạng thái con người không ổn định, người ta sẽ có những nhận thức về thế giới xung quanh không chính xác. Cộng thêm việc được lắng nghe những câu chuyện tâm linh đã được lý giải thì họ sẽ có niềm tin vào điều đó”, tiến sĩ tâm lý này nói.
Chuyên gia này cũng cho biết việc tin vào tâm linh là con dao hai lưỡi bởi nó có thể giúp các bạn trẻ có động lực, tinh thần để vực dậy trước những khó khăn. Tuy nhiên, nếu mê muội dẫn đến việc mê tín dị đoan thì sẽ gây ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe...
Thầy Thích Chiếu Tạng chia sẻ thêm: “Những bạn trẻ khi có vướng mắc với bạn bè, gia đình thì sẽ mất niềm tin vào chính mình. Có khi các bạn không bao giờ xem bói nhưng khi rơi vào trạng thái vướng mắc, các bạn sẽ nghe theo bạn bè rồi đi, thậm chí là đi suốt. Thầy bói phán chỉ tay thế nọ thế kia chỉ có làm cho ý thức của mình càng mờ mịt và dễ dẫn đến một trạng thái tâm ý thức lệch rồi phát sinh cảm giác như bị “vong ốp”, "vong nhập". Điều đó tương tự như việc hai bánh xe chạy không khớp với nhau”.
Từ câu chuyện của những bạn trẻ ngồi nghe giảng tại chùa Ba Vàng, nhiều người đặt câu hỏi lớn rằng liệu việc tin vào tâm linh là đúng hay sai và nó ảnh hưởng như thế nào đến tâm lý, hành động của người trẻ? Chuyên gia Xã hội học Lê Minh Tiến, Đại học Mở TP.HCM, nhận định việc tìm đến tâm linh sẽ giúp các bạn trẻ ổn định tinh thần nhưng sẽ không giúp các bạn giải quyết được những khó khăn mà mình đang gặp phải. Thậm chí, việc mê tín dị đoan còn là nguyên nhân dẫn đến lối sống thụ động, thiếu suy nghĩ và ỷ lại.
“Mình gặp khó khăn thì phải nỗ lực chứ không phải cầu khẩn thì sẽ giải quyết được. Tâm lý vong theo gắn với văn hóa của Việt Nam từ xưa đến nay. Mặc dù bây giờ đời sống nhân dân cải thiện, học vấn cao nhưng người Việt mình chưa đạt được mức duy lý trong cuộc sống. Nếu kết quả không như ý muốn, thay vì nhìn nhận bản thân thì nhiều bạn lại đổ lỗi cho số kiếp chứ không nỗ lực vượt qua”, thầy Minh Tiến nhận xét.
Ở góc độ Phật giáo, thượng tọa Thích Chiếu Tạng nhìn nhận: “Các Phật tử trẻ rất quan tâm đến những điều thuộc về siêu hình hơn vì họ đang ở độ tuổi muốn tìm tòi, khám phá. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều người giữ cho mình tâm lý thích đi chùa to. Nhưng khi đến nơi đó rồi, gặp một rào cản tâm linh, sợ “oan gia trái chủ” nên không dám đưa ra chính kiến của mình. Cho nên cứ ngồi trên con tàu đó mà không xuống được”. Còn GS-TS Mai Ngọc Chừ, khoa Đông Phương học của Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, cho rằng những người ngồi nghe vừa quá mê tín vừa không có sự hiểu biết về Phật giáo nên đã bị lừa.
Chuyên gia Đào Lê Hòa An chia sẻ việc người trẻ đặt sai niềm tin vào một vấn đề tâm linh cũng giống như việc trao nhầm niềm tin vào tình yêu. Chính niềm tin đó làm méo mó nhận thức, mờ góc nhìn và sai lệch hành vi, gây thiệt hại về tiền bạc, sức khỏe. “Có một ranh giới rất mong manh giữa tâm linh và mê tín vì cả hai đều dựa trên cơ sở niềm tin. Trong khi đó, một khi đã tin vào thì rất khó để dứt ra. Vì vậy, chúng ta cần phân biệt rõ ràng hai khái niệm này. Tôi nghĩ khi gặp khó khăn, các bạn trẻ cần tìm và giải tỏa ngay với người lớn, những người có học thức và hiểu được vấn đề mà các em gặp phải. Hiện nay, các dịch vụ tư vấn, tham vấn… phổ biến hơn, điều đó giúp người trẻ có cơ hội được hỗ trợ khi cần sự giúp đỡ”, chuyên gia Hòa An nói.
“Ngoài ra, các bạn cần trang bị khả năng phản biện bởi nó rất cần thiết. Chính khả năng này giúp chúng ta “tự hoài nghi”, từ đó kiểm tra chéo những vấn đề mình gặp phải”, chuyên gia Hòa An bổ sung thêm.
