Từ ngày 13/7, lần đầu tiên sau 17 năm, Mỹ sẽ khôi phục việc thi hành án tử h́nh đối với những tử tội bị tuyên án ở cấp liên bang.
Tử h́nh bằng tiêm thuốc độc.
Cụ thể, hai phạm nhân ở bang Indiana bị kết án tử h́nh do sát hại trẻ em sẽ bị thi hành án bằng cách tiêm thuốc độc. Gia đ́nh của kẻ tử tội cũng như người thân của nạn nhân được phép chứng kiến việc thi hành án. Họ bắt buộc phải đeo khẩu trang y tế để pḥng tránh Covid-19. Các thống đốc của tiểu bang Arkansas, Missouri, Iowa không đưa ra quyết định trong một thời gian dài. Ở nhiều tiểu bang lệnh cấm về án tử h́nh có hiệu lực kể từ giữa những năm 1950, và chính quyền địa phương không có ư định băi bỏ nó. Tuy nhiên, trường hợp này là một ngoại lệ: tội phạm đặc biệt nghiêm trọng đã được xác nhận.
Lần gần đây nhất Mỹ thi hành án tử h́nh do ṭa án cấp liên bang phán quyết là vào năm 2003. Kể từ đó, nước này có lệnh cấm bất thành văn đối với án tử h́nh, do không thỏa thuận được quy định về tiêm thuốc độc. Mặc dù trên thực tế, h́nh phạt như vậy không được chính quyền liên bang sử dụng, nhưng ở cấp địa phương h́nh phạt tử h́nh vẫn được áp dụng.
Trước đó có thông tin về chuyện một viên cảnh sát vô ư làm chết một công dân da đen có thể sẽ bị kết án tử h́nh. Nạn nhân bị bắt giữ do say rượu ngủ quên trong băi đậu xe. Trong khi bị bắt người này đă chống cự lại: anh ta chộp lấy khẩu súng phóng điện từ một cảnh sát và bắn lại. Nhân viên thực thi pháp luật đă dùng súng công vụ bắn tử thương người Mỹ gốc Phi đang chạy trốn.
Điều 8 của Hiến pháp Mỹ quy định h́nh phạt tử h́nh chỉ dành cho tội giết người đặc biệt nghiêm trọng.
Vào năm 1972, Ṭa án Tối cao đã băi bỏ quy định này. Bốn năm sau, một số tiểu bang được phép sử dụng quy định này. Vào cuối những năm 1980, tất cả các tiểu bang đều được phép kết án tử h́nh, nhưng, kể từ năm 2003, không có vụ xử tử nào ở cấp liên bang.
Tại hai mươi tiểu bang Mỹ có lệnh cấm không chính thức về án tử h́nh liên bang, các tử tù đang thụ án chung thân. Còn ba mươi tiểu bang khác không quá nhân đạo. Năm 2019, 22 tên tội phạm đă bị xử tử tại Alabama, Georgia, Tennessee và Nam Dakota.
Texas luôn dẫn đầu. Dưới thời George W.Bush làm Thống đốc bang Texas, 140 tên tội phạm đã bị kết án tử h́nh. Thống đốc bang chỉ quyết định đặc xá đối với một người.
Mỹ hiện có 62 tử tù trong các nhà tù liên bang. Hơn 2,5 ngh́n người đang chờ thi hành án tại các trại cải tạo địa phương.
Chấp nhận và hợp pháp hóa
Donald Trump là người ủng hộ việc khôi phục thi hành án tử h́nh ở tất cả các bang. Nhưng, các thống đốc không tán thành đề xuất này. Năm ngoái, Thống đốc bang California Gavin Newsom đă trở thành người lănh đạo phong trào phản đối.
"Thống đốc bang California muốn ân xá tội chết cho toàn bộ 737 tử tù. Bạn bè và người thân của các nạn nhân, mà người ta có vẻ đã lãng quên về họ, không phấn khởi với điều đó. Tôi cũng vậy", Trump tuyên bố.
Thống đốc Gavin Newsom đáp trả: trong 15 năm qua California tạm ngừng thi hành án tử h́nh. Sắc lệnh hành pháp để chấm dứt xử tử sẽ không thay đổi bất cứ điều ǵ, mà chỉ hợp pháp hóa trạng thái của sự việc. Và Trump buộc phải chấp nhận điều đó.
Những ngày chờ chết
Các h́nh thức của h́nh phạt tử h́nh như treo cổ và xử bắn chưa trở thành quá khứ, nhưng, phương thức tử h́nh bằng ghế điện hay tiêm thuốc độc được áp dùng nhiều hơn. Ở đây mọi thứ phụ thuộc vào chính quyền địa phương. Nếu có một vài phương thức, th́ người bị kết án tử hình có quyền lựa chọn.
Trước đây, phương thức phổ biến nhất là ghế điện. Ngày nay, đây là hình thức tiêm thuốc độc. Chất độc được tiêm vào mạch máu giết chết con người trong vài phút. Nhưng, phương cách này có thể gặp trục trặc: vào mùa hè năm 2018, một sự cố ở Nevada cho thấy rằng, việc tiêm chất độc không đảm bảo cái chết nhanh chóng.
Các nhân viên y tế tại nhà tù địa phương đă chuẩn bị thuốc độc. Tuy nhiên, công ty dược phẩm sản xuất nó đã phát hiện thiếu sót trong sản phẩm của ḿnh và cấm dùng nó để tử h́nh. Chất độc này có thể gây co giật, nhưng tù nhân vẫn sống sót. Các nhân viên tại nhà tù đã được cảnh báo và vụ xử tử đă bị hoăn lại.
Năm năm trước, tại Oklahoma, người bị kết án tử hình đă bị tiêm ba loại thuốc độc gây tử vong ngay lập tức. Anh ta bất tỉnh, và các nhân viên bắt đầu chuẩn bị báo cáo về cái chết. Nhưng, tử tù đã tỉnh dậy và nói lên vài lời. Song, anh ta vẫn chết v́ cơn đau tim trên đường đến bệnh viện.
Đôi khi, những tử tù xin thi hành án tử sớm, nhưng, họ bị từ chối. Hai năm trước, câu chuyện về kẻ buôn ma túy Scott Dozier đă gây tiếng vang trong cả nước. Anh ta đã nhận án tử h́nh với cáo buộc giết chết 2 người. Tuy nhiên, anh ta đã không nhận tội.
Trong tù, Dozier đă cố tự tử. Anh ta đã sử dụng quá liều thuốc chống trầm cảm và rơi vào trạng thái hôn mê, nhưng không chết. Anh ta phải quay trở lại pḥng giam. Tuy nhiên, vụ cố gắng tự tử đă gây ra hậu quả nặng nề - kẻ phạm tội đă nằm liệt giường trong một thời gian dài. Và việc thi hành án tử h́nh phải tạm hoăn.
“Tôi phải thanh toán xong những món nợ của ḿnh. Tôi không muốn chết, nhưng, cái chết c̣n hơn tù chung thân”, anh ta giải thích.
Dozer vẫn c̣n sống và đang trong tù. Việc thi hành án tử hình đă bị hoăn vô thời hạn. Tử tù tập thể dục, vẽ tranh, nghe nhạc. Và xin thi hành án tử sớm. Đối với anh ta, cái chết nhanh chóng là phương pháp thoát khỏi thực trạng khổ đau này.
VietBF@sưu tập
