Vài tuần trước, hệ thống y tế yếu ớt của Dải Gaza chật vật đối phó với sự gia tăng ca nhiễm nCoV đến chóng mặt, giờ đây tình hình còn tồi tệ hơn khi hàng trăm người bị thương vì trúng bom.
Để đối phó với làn sóng lây nhiễm Covid-19 thứ hai, giới chức y tế ở Gaza tuần trước chuyển đổi công năng phòng mổ của các bệnh viện, đình chỉ hoạt động chăm sóc không cần thiết và điều động bác sĩ từ khoa khác để điều trị cho các bệnh nhân khó thở.
Bạo lực trong tuần này giữa Israel và Hamas tại Gaza đã khiến 103 người Palestine thiệt mạng, trong đó có 27 trẻ em và làm bị thương 530 người ở vùng lãnh thổ nghèo khó này. Để đáp trả đòn tập kích rocket của Hamas, không quân Israel ném bom, phóng tên lửa làm nổ tung các tòa nhà cao tầng ở Dải Gaza.
Các bác sĩ trên khắp khu vực giờ phải phân bổ lại giường bệnh trong khu điều trị tích cực và đối phó với tình cảnh rất khác Covid-19: băng bó, điều trị vết thương do các vụ nổ và mảnh đạn, thực hiện phẫu thuật cắt cụt chi.
Những người thân đau khổ đã không đợi xe cấp cứu mà vội vàng đưa người bị thương bằng ô tô hoặc đi bộ đến bệnh viện Shifa, bệnh viện lớn nhất ở Gaza. Các bác sĩ kiệt sức vội vã băng bó vết thương để cầm máu cho hết bệnh nhân này đến bệnh nhân khác. Những người khác tập trung tại nhà xác bệnh viện, chờ đợi để đưa thi thể đi chôn cất.
Người phụ nữ chăm sóc cho con gái tại bệnh viện Shifa ở Gaza ngày 13/5, sau khi trúng không kích ngày 10/5. Ảnh: AP.
Bệnh viện Indonesia ở thị trấn Jabaliya bị quá tải khi bom rơi gần đó. Máu vương vãi khắp nơi, các nạn nhân nằm trên sàn hành lang. Người thân chen chúc trong phòng cấp cứu khóc thương.
"Trước các cuộc tấn công quân sự, chúng tôi đã thiếu hụt rất nhiều vật tư y tế và gần như không thể xoay sở được trước làn sóng Covid-19 thứ hai", quan chức y tế Gaza Abdelatif al-Hajj cho biết. Bây giờ làn sóng thương vong lại ập đến, có nhiều ca thực sự nguy kịch. Tôi sợ hệ thống y tế sẽ sụp đổ hoàn toàn".
Sau nhiều năm xung đột, hệ thống y tế nghèo nàn trên vùng lãnh thổ hơn hai triệu dân này luôn dễ bị tổn thương. Sự chia rẽ gay gắt giữa Hamas và chính quyền Palestine có trụ sở tại Bờ Tây cùng tình trạng phong tỏa gần 14 năm do Israel áp đặt cũng đã bóp nghẹt cơ sở hạ tầng. Các bệnh viện lâm vào tình trạng thiếu thốn trang thiết bị và vật tư như túi máu, đèn phẫu thuật, thuốc gây mê, thuốc kháng sinh, đồ bảo hộ, máy thở và bình dưỡng khí.
Tháng trước, ca tử vong do nCoV trong một ngày ở Gaza cao kỷ lục do sự lây lan của biến thể mới từ Anh, các hạn chế di chuyển được nới lỏng trong tháng Ramadan và công chúng ngày càng mất kiên nhẫn.
Tại vùng lãnh thổ đầy rẫy bom đạn, nơi tỷ lệ thất nghiệp là 50%, người dân quan tâm đến kế sinh nhai hơn khuyến nghị phòng dịch của các chuyên gia y tế công cộng. Giới chức y tế Gaza báo cáo hơn 105.700 người nhiễm và 976 người chết, nhưng con số thực tế có thể cao hơn nhiều vì công tác xét nghiệm còn hạn chế.
Khi ca nhiễm nCoV tăng cao năm ngoái, gây lo ngại về một thảm họa y tế, giới chức đã thiết lập các phòng khám chỉ dành cho bệnh nhân Covid-19. Nhưng điều đó đã thay đổi khi các cuộc không kích diễn ra.
Giám đốc bệnh viện Yousef al-Akkad cho biết khi các y tá tại Bệnh viện châu Âu ở thị trấn Khan Younis cuống cuồng tìm chỗ cho những người bị thương, họ phải chuyển hàng chục bệnh nhân nhiễm nCoV sang một tòa nhà khác vào nửa đêm. Các bác sĩ phẫu thuật và chuyên gia đã được điều động để chăm sóc cho bệnh nhân Covid-19 phải vội vã quay trở lại để điều trị các vết thương ở đầu, bụng và gãy xương.
Al-Akkad cho biết nếu xung đột gia tăng, bệnh viện sẽ không thể chăm sóc cho các bệnh nhân Covid-19. "Chúng tôi chỉ có 15 giường chăm điều trị tích cực và tất cả những gì tôi có thể làm là cầu nguyện", ông nói và cho biết bệnh viện thiếu vật tư và bác sĩ có chuyên môn. Ông đã sắp xếp để đưa một em bé đến Ai Cập để phẫu thuật tái tạo vai. "Tôi cầu nguyện những cuộc không kích này sẽ sớm kết thúc".
[/IMG]
Bé gái bị thương được điều trị tại bệnh viện Shifa ở Gaza ngày 13/5. Ảnh: AP.
Tại Shifa, giới chức cũng chuyển những người bị thương vào 30 giường dành cho bệnh nhân Covid-19. Đêm 13/5 là đêm yên tĩnh nhất trong tuần tại khu điều trị tích cực, vì phần lớn bom rơi xuống những nơi khác ở Gaza.
"Khoảng 12 người bị ảnh hưởng trong một cuộc không kích. Lúc đó là 18h. Một số bị giết, trong đó có hai người em họ và em gái tôi", Atallah al-Masri, 22 tuổi, ngồi bên cạnh người anh trai bị thương Ghassan, kể lại.
"Dải Gaza đã bị phong tỏa trong 14 năm và ngành y tế đang kiệt quệ. Đại dịch càng làm tình hình tồi tệ", giám đốc bệnh viện Mohammed Abu Selmia nói và cho biết thêm rằng hầu hết các thiết bị đều rất cũ và không thể mang ra ngoài để sửa chữa.
Giờ đây y bác sĩ tại bệnh viện, vốn đã vất vả với các ca nhiễm nCoV, phải điều trị cho nạn nhân không kích, hơn một nửa số đó là những trường hợp nguy kịch cần được phẫu thuật. "Họ làm việc không ngừng nghỉ", ông nói thêm.
Vấn đề càng tồi tệ hơn khi Israel không kích hai cơ sở y tế ở phía bắc thành phố Gaza hồi đầu tuần. Theo WHO, các cuộc tấn công đã tàn phá Trung tâm Y tế Hala al-Shawa, buộc nhân viên phải sơ tán và gây thiệt hại cho bệnh viện Indonesia. Israel nhấn mạnh rằng họ đã cảnh báo những người sống trong các khu vực bị nhắm mục tiêu nên chạy trốn. Tuy nhiên, các cuộc không kích vẫn khiến dân thường thiệt mạng và gây thiệt hại cho cơ sở hạ tầng của Gaza.
Sacha Bootsma, giám đốc văn phòng WHO tại Gaza, cho biết bạo lực đã khiến hàng chục trung tâm xét nghiệm nCoV đóng cửa. Tuần này, giới chức chỉ làm khoảng 300 xét nghiệm mỗi ngày, so với mức 3.000 trước khi giao tranh bắt đầu.
Cơ quan Cứu trợ và Việc làm Liên Hợp Quốc (UNRWA), đã yêu cầu nhân viên tại 22 phòng khám ở nhà để đảm bảo an toàn. Các trung tâm hiện đã đóng cửa này cũng là điểm tiêm vaccine - nguồn lực quý giá ở nơi đã chờ đợi nhiều tháng để nhận được lô hàng đầu tiên từ chương trình Covax do Liên Hợp Quốc hậu thuẫn. Bootsma cho biết nếu các trung tâm tiếp tục phải ngừng hoạt động, những liều vaccine đó sẽ hết hạn trong vài tuần và sẽ bị vứt bỏ, với "tác động rất lớn đến khả năng huy động thêm vaccine của giới chức trong tương lai".
Tuy nhiên, đối với những người mới bị thương, nCoV là nỗi lo họ sẽ nghĩ đến sau. Điều cuối cùng mà Mohammad Nassar, 31 tuổi nhớ, trước khi bị thương là anh đang đi bộ về nhà với một người bạn trên phố. Khi tỉnh lại, "chúng tôi thấy mình đang nằm trên mặt đất", Nassar nói. Giờ đây anh đang nằm trong khu phẫu thuật của bệnh viện Shifa, với cánh tay phải bị gãy và một mảnh đạn ở bụng.
VietBF@sưu tập
