Nhận biết người sống giả tạo để không bị tổn thương
Tác giả: Thảo Viên
Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Nhận biết người sống giả tạo để không bị tổn thương
Những người sống giả tạo có thể khiến bạn tổn thương v́ bị lừa dối, thậm chí là bị chơi xấu khi cạnh tranh mà không hề hay biết. Làm sao bạn có thể sớm tháo mặt nạ của kiểu người nguy hiểm này?
Các nhà khoa học cho biết con người sẽ có xu hướng nói dối khi muốn vượt trội ai đó, giữ ǵn ḥa b́nh hay tránh để người khác bị tổn thương (*). Một số người th́ nói dối để tự bảo vệ bản thân trong những t́nh huống nguy hiểm hoặc bảo vệ ḷng tự trọng của ḿnh. Ngay cả một đứa trẻ mới vài tháng tuổi cũng biết “lừa dối” mẹ khi khóc mặc dù chẳng có vấn đề ǵ cả để thu hút sự quan tâm. Động vật có thể dùng các chiêu tṛ “lừa dối” nhau để tranh giành thức ăn hoặc bạn t́nh giao phối.
Tuy nhiên, con người sống giả dối th́ có thể xem sự lừa dối như một loại mặt nạ tâm lư để âm thầm gây tổn hại cho mọi người xung quanh. Bạn cần biết cách phân biệt người giả dối và người tử tế để tránh bị tổn thương. Đồng thời, sự nhạy bén trong cách nh́n người cũng sẽ giúp bạn trân trọng hơn những người yêu mến bạn một cách chân thành.
Dấu hiệu của người sống giả dối
sống giả tạo
Cuộc sống này quá ngắn ngủi để bạn bận tâm về những người sống giả dối. V́ thế, bạn nên nhận biết những người này qua 10 dấu hiệu sau đây:
1. Người sống giả tạo nói không giữ lời: Nếu t́nh trạng “nói được mà không làm được” lặp lại quá nhiều lần, đây có thể là dấu hiệu chứng tỏ người ấy đang nói dối.
2. Người sống giả tạo xuất hiện khi có lợi: Bạn sẽ thấy kiểu người này luôn vắng mặt mỗi khi bạn cần có sự giúp đỡ, nhưng lại có mặt mỗi khi có lợi ích cho bản thân.
3. Người sống giả tạo không lắng nghe bạn: Họ chỉ giả vờ ngồi đó nhưng không nắm bắt thông tin bạn đề cập, sau này nhắc lại sẽ không nhớ.
4. Người sống giả tạo thường tỏ ra vui vẻ: Dạng người này có biệt tài có thể cười nói vui vẻ với cả người mà họ ghét hoặc ngay sau khi bị sếp phê b́nh!
5. Người sống giả tạo nói xấu sau lưng bạn: Không có ai hoàn hảo, song họ luôn cố ư “vạch lá t́m sâu” để nói những điều tiêu cực về bạn, thậm chí nói sai sự thật về bạn.
6. Người sống giả tạo thích khoe thành tích: Những giá trị cuộc sống hiện đại có thể khiến họ thích chạy theo danh vọng và các mối quan hệ có lợi cho ḿnh.
7. Người sống giả tạo thường biện minh: Thay v́ thừa nhận lỗi lầm hoặc sai sót, họ có xu hướng đưa lư do biện minh để tự bảo vệ ḿnh.
8. Người sống giả tạo thích đổ lỗi: Để đánh lạc hướng đối phương khi xung đột, họ sẽ t́m cách đổ lỗi cho người khác.
9. Người sống giả tạo thường tám chuyện: Họ thường tụ tập buôn dưa lê về người thứ ba. Nếu đang túm tụm nói chuyện mà tản ra khi bạn đến th́ có thể đang nói về bạn đấy.
10. Người sống giả tạo hay lấy ḷng cấp trên: Kiểu người này sẽ rất chú ư xây dựng mối quan hệ với cấp trên bằng cách khen ngợi, tặng quà, mời đi ăn…
Máy tạo độ ẩm phun sương mát có thể là vật dụng có tác dụng hỗ trợ tích cực trong thời gian điều trị ho có đàm cho trẻ. Bệnh nhân cũng có thể làm sạch mũi bằng nước muối sinh lư. Bác sĩ có thể cho trẻ dùng thuốc ho hoặc thuốc cảm lạnh để giảm nhẹ triệu chứng.
Đối với trẻ em
Nhiều thử nghiệm lâm sàng đă chứng minh, trẻ trên 1 tuổi được uống 1 muỗng cà phê mật ong khoảng 30 phút trước khi ngủ sẽ giảm t́nh trạng ho ướt và có giấc ngủ ngon hơn.
Với trẻ em từ 1 tuổi trở lên, bác sĩ cũng có thể kê thuốc ho hoặc thuốc trị cảm lạnh để điều trị t́nh trạng ho ướt.
Đối với người lớn
Người lớn có thể điều trị ho ướt cấp tính bằng thuốc ho, thuốc giảm triệu chứng cảm lạnh hoặc mật ong. Nếu cơn ho kéo dài hơn 3 tuần, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị bằng kháng sinh hoặc các liệu pháp y khoa khác.
Ho khan
Ho khan là t́nh trạng ho không kèm theo chất nhầy. Cơn ho thường khó kiểm soát và xảy ra khi bạn bị cảm cúm, cảm lạnh, viêm hoặc nhiễm trùng đường hô hấp.
Ở cả trẻ em và người lớn, t́nh trạng ho khan thường kéo dài trong vài tuần sau khi khỏi bệnh cảm lạnh hoặc cảm cúm. Những nguyên nhân khác gây ho khan có thể là:
– Viêm thanh quản
– Đau họng
– Viêm xoang
– Viêm amidan
– Hen suyễn
– Dị ứng
– Trào ngược dạ dày thực quản
♥ Điều trị bệnh ho khan
Các phương pháp điều trị t́nh trạng ho khan tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra cơn ho.
Đối với trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi
Ở trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi, ho khan thường không cần điều trị bằng thuốc. Một chiếc máy tạo độ ẩm trong nhà sẽ giúp trẻ dễ chịu hơn giữa những cơn ho.
Đối với trẻ em
trẻ em bị sốt nhẹ do bệnh ho
Để điều trị ho khan cho trẻ em, bác sĩ có thể cho bé sử dụng thuốc ho để làm dịu cơn đau họng. Nếu cơn ho kéo dài hơn 3 tuần, bác sĩ sẽ cân nhắc cho bé dùng thuốc kháng sinh, kháng histamine hoặc thuốc hen.
Đối với người lớn
T́nh trạng ho khan măn tính ở người lớn có thể do nhiều nguyên nhân. Nếu cơn ho kèm theo triệu chứng đau và ợ nóng, bác sĩ sẽ cho bạn dùng thuốc kháng sinh, kháng axit, thuốc hen hoặc một số biện pháp y khoa khác. Khi đó, bạn hăy cho bác sĩ biết tất cả các loại thuốc hoặc thực phẩm chức năng bạn đang dùng để bác sĩ đưa ra chỉ định phù hợp.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Dấu hiệu bệnh ho gà dễ nhận biết nhất ở người lớn
Dấu hiệu bệnh ho gà khiến người bệnh dễ nhầm lẫn với các triệu chứng cảm lạnh hoặc cảm cúm thông thường. Điều này làm tăng thêm mức độ nguy hiểm của căn bệnh này.
Bệnh ho gà được đặt tên theo sự mô phỏng âm thanh của tiếng ho. Bệnh nhân thường có một hơi rít hoặc hú lên khi thở hổn hển hoặc khi kết thúc cơn ho. Đây là căn bệnh nguy hiểm, có thể gây tử vong nhưng dấu hiệu bệnh ho gà lại dễ bị nhầm lẫn với bệnh cảm lạnh hoặc cúm thông thường.
Dấu hiệu bệnh ho gà dễ nhận biết nhất
Trong giai đoạn đầu, dấu hiệu bệnh ho gà chỉ biểu hiện những t́nh trạng nhẹ như sổ mũi, sốt nhẹ, ho nhẹ. V́ thế, người bệnh thường lơ là và dễ dàng bỏ qua cho đến khi bệnh trở nặng.
Các triệu chứng ban đầu thường kéo dài trong khoảng 1-2 tuần. Nếu đó là t́nh trạng cảm lạnh thông thường, bệnh nhân sẽ cảm thấy tốt hơn sau khoảng thời gian đó. Tuy nhiên, bệnh ho gà lại hoàn toàn ngược lại. Sau 2 tuần khởi phát các dấu hiệu nhẹ, người bệnh bắt đầu cảm thấy tồi tệ hơn. V́ thế, ngay khi bạn nghi ngờ ḿnh đă mắc bệnh ho gà hoặc bất kỳ triệu chứng cảm lạnh nào mà không thuyên giảm trong khoảng 1-2 tuần, hăy đến bệnh viện để kiểm tra t́nh trạng sức khỏe.
Để chẩn đoán bệnh ho gà, bác sĩ sẽ lắng nghe tiếng ho của bạn và đặt một số câu hỏi liên quan về những triệu chứng bạn đă gặp. Trong một số trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể yêu cầu bạn làm xét nghiệm để có kết quả chẩn đoán chính xác. Trước khi xét nghiệm, bác sĩ sẽ lấy một mẫu chất nhầy ở mũi hoặc cổ họng của bệnh nhân để phân tích xem nó có chứa vi khuẩn gây bệnh ho gà hay không.
Người đàn ông bị ho dữ dội v́ có dấu hiệu bệnh ho gà
Bên cạnh đó, bác sĩ cũng có thể đề nghị bạn làm xét nghiệm máu để kiểm tra số lượng bạch cầu. Sự thay đổi về số lượng bạch cầu là dấu hiệu chung của cơ thể người bị vi khuẩn tấn công.
Viêm phổi là biến chứng nguy hiểm của bệnh ho gà. Bệnh nhân có thể bị ho dữ dội với mức độ tăng dần theo thời gian. V́ thế, bác sĩ cũng có thể yêu cầu bạn chụp X-quang ngực để xem bạn có bị viêm hoặc có dịch trong phổi hay không. Trong quá tŕnh thăm khám, bạn hăy cho bác sĩ biết nếu trước đó bạn đă từng tiếp xúc với người mắc bệnh ho gà.
Nếu bạn bị ho gà, cơn ho của bạn sẽ trở nên thường xuyên và nghiêm trọng hơn. Khi đó, bạn phải rất cố gắng để lấy hơi giữa các cơn ho, âm thanh nghe như tiếng kêu của con gà cũng phát ra từ đó.
Cơn ho sẽ khiến bạn thức giấc vào ban đêm. Đối với một số bệnh nhân, t́nh trạng này cũng sẽ gây ra sự thiếu oxy khiến da nhợt nhạt và chuyển dần sang màu xanh. Những cơn ho dồn dập làm bệnh nhân thấy kiệt sức, buồn nôn hoặc nôn. Thậm chí, người bệnh cũng sẽ có cảm giác như lồng ngực bị vỡ tung ra trong lúc ho.
So với bệnh ho gà ở trẻ em, ho gà ở người lớn có triệu chứng ít nghiêm trọng và hiếm khi xảy ra biến chứng hơn. Tuy nhiên, khi đă tiến đến giai đoạn nặng, bệnh sẽ tiến triển rất nhanh khiến bệnh nhân nhanh chóng bị kiệt sức.
Nữ bác sĩ chăm sóc bệnh nhân lớn tuổi mắc bệnh ho gà
Dù bệnh ho gà có thể gây tử vong nhưng nếu được tích cực điều trị, bệnh nhân hoàn toàn có thể phục hồi.
Sau khi có kết quả chẩn đoán dương tính với vi khuẩn gây bệnh ho gà, bác sĩ sẽ cho bạn điều trị bằng kháng sinh. Quá tŕnh điều trị có thể mất tới 3-4 tháng để bạn hồi phục hoàn toàn. Trong giai đoạn này, bệnh nhân cũng có nhiều nguy cơ bị nhiễm trùng đường hô hấp.
Trong giai đoạn phục hồi, bệnh nhân vẫn c̣n khả năng lây nhiễm vi khuẩn cho người khác khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện trực tiếp. V́ thế, người nhà cần có cách chăm sóc và cách ly phù hợp. Nếu gia đ́nh có trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ, người lớn hăy ưu tiên cách ly bệnh nhân với trẻ để pḥng ngừa khả năng lây lan bệnh cho bé.
Cách pḥng bệnh ho gà tốt nhất cho cả người lớn và trẻ em là tiêm pḥng vaccine đầy đủ, đúng lịch.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
10 điều bạn cần biết về bệnh ho gà
Bệnh ho gà là t́nh trạng nhiễm trùng đường hô hấp do vi khuẩn gây ra và dễ lây lan qua đường thở, đặc biệt là khi người bệnh ho hoặc hắt hơi.
Tầm khoảng tháng 10 trở đi, các căn bệnh liên quan đến đường hô hấp có xu hướng gia tăng, đặc biệt là bệnh ho. Dù đó là cơn ho ngắn ngủi hay dai dẳng, chúng đều gây ra những phiền toái nhất định.
Có nhiều dạng bệnh ho và nhiều nhóm nguyên nhân gây ra những cơn ho. Trong đó, bệnh nhân cần chú ư đến bệnh ho gà v́ nó có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là 10 điều bạn cần biết về bệnh ho gà để giúp bản thân và gia đ́nh kiểm soát tốt căn bệnh trong giai đoạn cao điểm này.
1. Bệnh ho gà đă xuất hiện trở lại
Theo số liệu thống kê từ viện Pasteur TP. HCM, 3 tháng đầu năm 2018 có 40 ca mắc bệnh ho gà ở phía Nam. Có 15/20 tỉnh được khảo sát ghi nhận có ca bệnh xuất hiện. Trong đó, nhiều nhất là TP. HCM với 9 ca, Đồng Nai 6 ca. (*)
Dù đă có vaccine pḥng bệnh ho gà nhưng v́ bệnh có khả năng lây lan rất nhanh nên bệnh đang có xu hướng gia tăng số lượng trong giai đoạn thu đông.
2. Ho gà nguy hiểm hơn và không giống với các kiểu ho khác
trẻ bị đuối sức sau mỗi lần ho
Tiếng ho có âm điệu rít lên giữa các cơn ho. Tiếng rít nghe tương tự với tiếng gà thở hổn hển. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị ho gà thường có tiếng rít kèm theo nhiều hơn so với bệnh nhân là thanh, thiếu niên. Tiếng rít giữa các cơn ho cũng khiến người nghe có cảm giác mệt mỏi và hụt hơi theo đó.
3. Bệnh ho gà gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến trẻ sơ sinh, đặc biệt là trẻ dưới 6 tháng tuổi
Bệnh ho gà ở trẻ sơ sinh có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, đe dọa đến tính mạng của trẻ như viêm phổi, mất nước, khó thở, ngưng thở.
Trẻ sơ sinh dễ mắc bệnh và gặp biến chứng của bệnh v́ chúng không được tiêm vaccine pḥng bệnh ho gà cho đến khi được 2 tháng tuổi. Chỉ khi trẻ được 12 tháng tuổi, được tiêm pḥng đầy đủ th́ cơ thể bé mới có thể tăng cường khả năng miễn dịch với bệnh ho gà.
Dù đặc biệt gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng đến trẻ sơ sinh nhưng ho gà cũng có thể diễn biến phức tạp ở lứa tuổi thanh thiếu niên.
4. Người lớn rất có thể là nguồn lây nhiễm bệnh cho trẻ sơ sinh
vi khuẩn gây bệnh ho gà rất có thể bám vào cơ thể của người lớn rồi lây cho trẻ em
V́ vi khuẩn gây bệnh ho gà có khả năng phát tán rất nhanh trong không khí nên có thể bạn đă “dính” phải nó khi di chuyển đến những nơi công cộng như khu vui chơi, mua sắm, ẩm thực, công viên… Sau đó, bạn tiếp xúc trực tiếp trẻ và truyền bệnh cho bé mà không hề hay biết.
5. Hiệu quả pḥng bệnh của vaccine ho gà mất dần theo thời gian
Điều đó có nghĩa là ngay cả khi bạn đă tiêm pḥng vaccine đầy đủ từ khi c̣n nhỏ, khả năng miễn dịch của bạn đối với ho gà cũng có thể mất dần theo thời gian. V́ thế, bạn vẫn có nguy cơ mắc bệnh và lây truyền bệnh cho trẻ nhỏ.
6. Bất kỳ người trưởng thành nào cũng cần tiêm lại vaccine ho gà nếu có tiếp xúc trực tiếp với trẻ dưới 1 tuổi
Những người cần tiêm nhắc vaccine ho gà bao gồm ông bà, cha mẹ, bảo mẫu, nhân viên y tế chăm sóc trẻ em. Phụ nữ mang thai cũng nên tiêm vaccine trong giai đoạn gần cuối thai kỳ, ngay cả khi trước đó họ đă được tiêm pḥng.
7. Lúc đầu, bệnh ho gà có triệu chứng giống cảm lạnh thông thường hoặc cúm
Người bị ho gà thường xuất hiện các triệu chứng như sổ mũi, hắt hơi, ho và sốt nhẹ. Sau 1-2 tuần, cơn ho trở nên thường xuyên hơn với những lần thở gấp, dồn dập khiến trẻ bị đau họng, đau ngực. Bệnh nhi cũng sẽ cảm thấy buồn nôn hoặc nôn sau mỗi lần ho.
Bé sẽ kiệt sức hoặc thở hổn hển sau mỗi cơn ho. Trong trường hợp xấu, trẻ sẽ bị thiếu oxy, thậm chí ngừng thở do các cơn ho dồn dập.
8. Thời gian ủ bệnh tối thiểu là 10 ngày
Dấu hiệu bệnh thường xuất hiện trong ṿng 7-10 ngày sau khi bệnh nhân tiếp xúc với vi khuẩn. Tuy nhiên, bệnh sẽ diễn biến trong khoảng 3 tháng với cấp độ nặng tăng dần. Bạn hăy đưa con đến bệnh viện ngay khi nghĩ rằng trẻ đang mắc bệnh ho gà, ngay cả khi bé đă được tiêm ngừa.
Bác sĩ có thể kê thuốc kháng sinh cho bệnh nhân bất kể bệnh đang ở giai đoạn nào. Kháng sinh sẽ kiềm hăm sự phát triển của vi khuẩn và ngăn chúng lây lan sang những người khác.
Dựa vào t́nh h́nh lúc đó, bác sĩ sẽ quyết định liệu các thành viên khác trong gia đ́nh có cần phải dùng kháng sinh pḥng ngừa hoặc thuốc tăng cường miễn dịch hay không.
9. Trẻ nhỏ bị ho gà nên được điều trị nội trú
Trẻ bị bệnh ho gà được theo dơi và cặp nhiệt độ
Điều này để đảm bảo trẻ được bác sĩ và nhân viên y tế theo dơi t́nh trạng bệnh thường xuyên để pḥng ngừa các biến chứng nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng của trẻ.
Với trẻ dưới 6 tháng tuổi, điều trị bệnh ho gà tại bệnh viện gần như là điều bắt buộc. Cả bố mẹ và bác sĩ cũng phải đặc biệt chú ư đến diễn biến bệnh v́ ở trẻ em, bệnh tiến triển và có khả năng gây biến chứng rất nhanh.
10. Bệnh ho gà kéo dài rất lâu, thậm chí là trong nhiều tháng
Thông thường, bệnh sẽ có 1-2 tuần biểu hiện các triệu chứng giống cảm lạnh thông thường. Sau đó là khoảng 3 tháng bị ho dữ dội. Đó cũng là lư do v́ sao nhiều người hay ví ho gà là “cơn ho 100 ngày đáng sợ”. Tiếp theo là vài tuần (hoặc vài tháng) nữa các triệu chứng mới giảm dần nếu được điều trị tích cực.
Nh́n chung, ho gà là căn bệnh nguy hiểm cho bệnh nhân ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ em. Cách pḥng ngừa hoặc giảm nhẹ triệu chứng bệnh hiệu quả nhất là tiêm vaccine pḥng bệnh. Với người đă được tiêm pḥng, hăy thực hiện các mũi tiêm nhắc lại theo thời gian chỉ định của bác sĩ.
Điều này không chỉ có ư nghĩa bảo vệ bản thân mà c̣n tăng cường khả năng pḥng tránh bệnh cho các thành viên khác trong gia đ́nh, đặc biệt là những người có hệ miễn dịch yếu như người già, trẻ em.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Tỉnh giấc v́ thở gấp: Đừng coi thường!
Dù t́nh trạng giật ḿnh tỉnh giấc và thở gấp không phải trường hợp hiếm thấy, song nó có thể cực kỳ đáng sợ. Trong bài viết này, Hello Bacsi sẽ giải thích v́ sao một người bị tỉnh giấc và thở gấp, cho bạn biết những công cụ và thuốc dùng để chữa trị, cũng như khi nào th́ nên gặp bác sĩ.
Khi thở gấp và giật ḿnh vào lúc nửa đêm, mọi người thường nghĩ là do gặp ác mộng hoặc bị “bóng đè”. Nhưng trên thực tế, các nhà khoa học đă khẳng định điều này là dấu hiệu cho thấy bạn đang mắc bệnh và cần được bác sĩ chẩn đoán.
Một số nguyên nhân chính dẫn đến thở gấp là ngạt mũi, có thể điều trị nhanh chóng chỉ bằng cách uống thuốc. Nhưng nếu nguyên nhân dẫn tới thở gấp không phải ngạt mũi mà đến từ những căn bệnh khác, bạn cần phải điều trị một cách lâu dài.
Nguyên nhân
Một người có thể tỉnh giấc và thở gấp v́ nhiều lư do, bao gồm:
Khó thở khi ngủ
Ngưng thở khi ngủ là t́nh trạng tự động ngừng thở trong khi ngủ. Hai loại chính là:
•Ngưng thở vùng trung tâm, gây ra bởi các vấn đề tín hiệu trong năo.
•Ngưng thở do bị tắc nghẽn, xảy ra khi tắc nghẽn đường thở làm ngừng luồng khí.
Theo Tổ chức Giấc ngủ Quốc gia, khoảng 18 triệu người trưởng thành ở Hoa Kỳ bị ngưng thở khi ngủ do bị tắc nghẽn.
Một người có thể không biết họ mắc t́nh trạng đó cho đến khi có người cho họ biết họ ngáy và thở hổn hển khi ngủ. Một số người khi bị thở gấp có thể sẽ không tỉnh dậy hoàn toàn.
Triệu chứng ngưng thở khi ngủ bao gồm:
•Đau đầu vào buổi sáng
•Mệt mỏi vào ban ngày
•Vấn đề về trí nhớ
•Mệt nhọc
•Cáu gắt
Sự lo lắng dẫn đến các cơn hoảng loạn và khi chúng xảy ra trong giấc ngủ, người đó sẽ giật ḿnh tỉnh giấc và thở gấp. Theo Hiệp hội lo âu và trầm cảm Hoa Kỳ, khoảng 70% người bị rối loạn lo lắng cho biết họ mắc chứng khó ngủ.
Các triệu chứng lo âu khác bao gồm:
•Bồn chồn
•Cảm giác sợ hăi hay lo lắng
•Nhịp tim nhanh
•Hoảng loạn
•Khó tập trung
Hen suyễn
tỉnh giấc v́ thở gấp
Hen suyễn là một t́nh trạng măn tính gây viêm trong đường thở. Hen suyễn về đêm là thuật ngữ y học chỉ các triệu chứng trong khi ngủ. Khi kiểm soát kém, t́nh trạng hen, hen suyễn về đêm sẽ trở nên phổ biến.
Các triệu chứng khác của hen suyễn bao gồm:
•Ho
•Kḥ khè
•Cảm thấy khó thở
•Tức ngực
Bệnh tắc nghẽn phổi măn tính (COPD)
COPD xảy ra khi các túi khí nhỏ trong phổi bị tổn thương. Những túi khí này được gọi là phế nang, chúng trở nên mềm, gây khó khăn cho việc đẩy không khí ra khỏi phổi. Khi mắc COPD, người bệnh sẽ tỉnh giấc và thở dốc, hoặc cảm thấy như đang nghẹt thở.
Các triệu chứng khác của COPD bao gồm:
•Kḥ khè
•Dư thừa chất nhầy
•Ho
•Mệt mỏi
•Tức ngực
Khi tim không được bơm máu hiệu quả như b́nh thường, hiện tượng này được gọi là suy tim.
Van tim bất thường, có tiền sử đau tim và mắc bệnh động mạch vành đều có thể dẫn đến suy tim.
Khó thở là một trong những triệu chứng phổ biến nhất. Lúc đầu, một người sẽ nhận thấy nó trong khi hoạt động thể chất. Nhưng khi t́nh trạng tiến triển, họ sẽ bị khó thở khi nghỉ ngơi hoặc ngủ.
Một người mắc bệnh suy tim cũng có thể mắc các triệu chứng như:
•Mệt mỏi
•Sưng bàn chân và chân
•Đau ngực
•Sưng bụng
Chảy dịch sau mũi
Chảy dịch sau mũi là thuật ngữ chỉ việc dịch chảy ra từ hệ thống xoang mũi sau xuống thành sau họng, gây vướng họng, đau họng, ho và ngứa họng.
Chất nhầy và nước bọt tiết ra trong suốt cả ngày thường chảy ra phía sau mũi và cổ họng, sau đó bị nuốt xuống.
Chảy dịch sau mũi xảy ra khi chất nhầy này tích tụ và chảy xuống phía sau cổ họng.
Khi chất nhầy tích tụ, người mắc phải sẽ cảm thấy khó thở. Nếu họ đang ngủ, họ có thể giật ḿnh tỉnh giấc và thở gấp.
Bệnh trào ngược dạ dày, viêm xoang và dị ứng là những nguyên nhân phổ biến gây chảy dịch sau mũi.
Các triệu chứng khác bao gồm:
•Hôi miệng
•Đau họng
•Trong miệng có vị lạ
•Ho
Chẩn đoán
Bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân nói về các triệu chứng và lịch sử khám chữa bệnh của họ. Họ cũng sẽ phải thực hiện một bài kiểm tra thể chất nếu bác sĩ yêu cầu.
Các xét nghiệm sau đây giúp xác định lư do tại sao một người giật ḿnh thức giấc cùng với thở gấp:
•Xét nghiệm máu
•Nghiên cứu giấc ngủ để xác định người đó có bị ngưng thở khi ngủ hay không
•Siêu âm tim để kiểm tra các bất thường về tim
•Đo điện tâm đồ để đo nhịp tim và xem nhịp điệu của nó
•Xét nghiệm các chức năng phổi để chẩn đoán t́nh trạng hô hấp
Điều trị
Khi bác sĩ đă phát hiện ra nguyên nhân, họ có thể khuyến nghị một trong các phương pháp điều trị sau:
Thuốc
tỉnh giấc v́ thở gấp
Thuốc điều trị suy tim, điều trị COPD và căng thẳng.
Thuốc chẹn beta có thể cải thiện chức năng của tim và cuối cùng làm giảm chứng khó thở.
Thuốc giăn phế quản và thuốc hít corticosteroid có thể mở đường thở và cải thiện luồng khí ở người mắc COPD. Điều này sẽ giúp giảm t́nh trạng khó thở.
Thuốc chống trầm cảm có thể làm giảm các cơn hoảng loạn. Nó cũng giúp bạn giảm bớt căng thẳng ngay cả khi đang thức giấc hoặc đang ngủ, do đó ngăn chặn t́nh trạng tỉnh giấc và thở gấp.
Áp lực đường thở chủ động liên tục (CPAP)
Đây là phương pháp điều trị suy hô hấp bằng cách duy tŕ một áp lực dương liên tục trong suốt chu ḱ thở.
Khi bạn bị ngưng thở trong lúc ngủ do tắc nghẽn, bác sĩ sẽ khuyến nghị phương pháp CPAP. Liệu pháp này sử dụng một cỗ máy giúp đưa không khí vào phổi, ngăn chặn việc đường thở bị tắc nghẽn.
Thiết bị nha khoa
Ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn cũng được điều trị bằng một thiết bị nha khoa bằng cách đẩy lưỡi và hàm về phía trước, ngăn chặn các cơ cổ họng sụp xuống phía sau và làm chặn luồng không khí.
Thuốc xịt nước muối
Chúng thường được khuyến nghị để giúp điều trị chảy dịch sau mũi. Sử dụng b́nh xịt rửa mũi giúp rửa sạch các dịch nhầy và gỉ mũi gây tắc đường thở.
Tạo thói quen ngủ tốt
Các mẹo sau đây có thể giúp giảm thở gấp liên quan đến lo lắng và giảm căng thẳng nói chung:
•Ngủ đủ giấc
•Đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày
•Chỉ tiêu thụ caffeine vào buổi sáng
•Trước khi đi ngủ, hăy làm ǵ đó thư giăn, chẳng hạn như thiền, tập trung hơi thở hoặc đọc sách
Một người sẽ không cần điều trị nếu chỉ tỉnh giấc và thở gấp không thường xuyên hoặc không có triệu chứng nào khác và có thể trở lại giấc ngủ nhanh chóng.
Nhưng nếu gặp phải triệu chứng này thường xuyên, hoặc gặp phải các triệu chứng khác, bạn nên nói chuyện với bác sĩ.
Bên cạnh đó, nếu bị đau ngực và không thể thở được, bạn nên t́m đến các dịch vụ y tế ngay lập tức để ngăn chặn những trường hợp đáng tiếc.
Sau khi xác định được nguyên nhân cơ bản, bác sĩ sẽ khuyến nghị liệu pháp điều trị để có thể cải thiện giấc ngủ và ngăn chặn chứng thở gấp, ngưng thở gây khó chịu cho bạn, đảm bảo giấc ngủ của bạn không bị gián đoạn.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Hội chứng ngừng thở khi ngủ: Đột quỵ thầm lặng
Hiện đă có thêm một nguy cơ tiềm ẩn về sức khỏe gắn liền với hội chứng ngừng thở khi ngủ: đó chính là đột quỵ.
Hội chứng ngừng thở khi ngủ là một nhân tố nguy hiểm dẫn đến đột quỵ không phải một thông tin mới. Chúng ta đều biết nhiều trường hợp ngưng thở khi ngủ liên quan đến nguy cơ đột quỵ cao. Tuy nhiên, nghiên cứu mới này cho thấy sự xảy ra thường xuyên của hội chứng ngừng thở khi ngủ trong các ca đột quỵ mà cụ thể hơn các bệnh nhân đột quỵ “thầm lặng”.
Đột quỵ “thầm lặng” là ǵ?
•Đột quỵ “thầm lặng” không có các triệu chứng có thể nh́n thấy hoặc có thể phát hiện khi nh́n từ bên ngoài được.
•Trong hầu hết các trường hợp, người đột quỵ “thầm lặng” hoàn toàn không biết họ đang bị đột quỵ.
•Đột quỵ “thầm lặng” được cho là thầm lặng v́ người bệnh không hề có những triệu chứng hay gặp khi đột quỵ thông thường như nói chuyện khó khăn, tê liệt hay đau đớn dữ dội.
•Đột quỵ “thầm lặng” là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng và đáng lưu ư. Nó để lại những tổn thương vĩnh viễn cho năo, nhất là những vùng năo vận hành cảm xúc, suy nghĩ, tri giác và trí nhớ.
•Bản thân bệnh đột quỵ “thầm lặng” cũng là một tác nhân nguy hiểm dẫn đến các bệnh đột quỵ khác bao gồm cả những cơn đột quỵ nghiêm trọng.
Nhóm nghiên cứu của Đại học Albama, Birmingham và Đại học Công nghệ Dresden của Đức đă tiến hành t́m hiểu tần suất và mức độ nghiêm trọng của hội chứng ngừng thở trong giấc ngủ trong vai tṛ một tác nhân nguy hiểm dẫn đến đột quỵ “thầm lặng”. Một tỷ lệ cao của việc ngừng thở khi ngủ trong các bệnh nhân đột quỵ được thấy trong kết quả nghiên cứu.
Trong thờ gian 18 tháng, các nhà nghiên cứu thấy được 56 bệnh nhân bị thiếu máu năo cấp, một dạng đột quỵ làm gián đoạn sự lưu thông của máu lên năo. Trong năm ngày xuất hiện các triệu chứng đột quỵ, bệnh nhân được theo dơi bằng cách chụp MRI và chụp h́nh CT để phát hiện những đặc điểm chi tiết những tác động của cơn đột quỵ lên năo, theo dơi tần suất xuất hiện và mức độ nghiêm trọng của hội chứng ngừng thở trong khi ngủ. Các nhà nghiên cứu đă t́m thấy:
•Chứng ngừng thở khi ngủ xuất hiện ở 51 trên tổng 56 bệnh nhân được theo dơi, chiếm đến 91%!
•Trong số 51 người th́ có 29% triệu chứng bệnh trên ở mức độ nặng, c̣n 30% chịu đựng bệnh ở tầm trung.
•Hội chứng ngưng thở khi ngủ nghiêm trọng xuất hiện ở 58% bệnh nhân nhồi máu thầm lặng hay gọi là đột quỵ “thầm lặng”.
•Hội chứng trên c̣n xuất hiện ở 38% bị thay đổi vi mạch măn máu măn tính. Đó là những tổn thương nhỏ đến các chất trắng trong năo có liên hệ với bệnh đột quỵ.
•Chứng ngưng thở khi ngủ và mức độ nghiêm trọng của nó, được xem là một dự báo cho bệnh đột quỵ.
•Bệnh nhân mắc chứng ngưng thở khi ngủ tiến triển chậm hơn và ít khỏi bệnh hơn trong giai đoạn đầu phục hồi.
Điều chúng ta không biết được trong kết quả này là liệu chứng ngưng thở khi ngủ là tác nhân dẫn đến đột quỵ hay các bệnh nhân đột quỵ thường có xu hướng phát triển chứng bệnh trên. Đường thở của người bị chứng trên thường bị tắc khi họ ngủ. Đường dẫn khi bị tắc tạm thời ngăn cản sự hô hấp và làm thiếu hụt lượng oxy đi vào máu. Những người mắc chứng này từ tầm trung đến nghiêm trọng đều rơi vào t́nh trạng ngưng thở hàng trăm, thậm chí là hàng ngh́n lần một đêm.
Trong các nghiên cứu mới đây, các nhà khoa học khẳng định việc ngưng thở 30 lần mỗi giờ trong giấc ngủ chính là chứng ngưng thở khi ngủ. Biết được sự rối loạn hô hấp ảnh hưởng như thế nào đến năo bộ và khả năng dẫn đến đột quỵ chính là định hướng quan trọng cho các nghiên cứu bổ sung.
Báo động các loại bệnh khi bị ngừng thở khi ngủ:
1.Vấn đề tim mạch. Ngoài việc được xem là nhân tố gây ra đột quỵ, hội chứng ngưng thở khi ngủ c̣n liên quan đến chứng tăng huyết áp, các bệnh về tim, suy tim. Nghiên cứu này cho biết người bị hội chứng trên có nguy cơ bị đau tim tăng lên đến 30% trong thời gian 4–5 năm.
2.Tiểu đường. Ngày càng nhiều bằng chứng cho thấy sự liên quan giữa bệnh tiểu đường và chứng ngưng thở khi ngủ. Nghiên cứu cho thấy, trong các bệnh nhân nam giới bị tiểu đường tuưp 2 th́ có một tỷ lệ cao mắc chứng ngưng thở khi ngủ. Và tệ hơn nữa là trong các ca bệnh tiểu đường đó chưa từng được chẩn đoán trước nghiên cứu trên.
3.Rối loạn t́nh dục. Chứng ngưng thở khi ngủ được chứng minh là gây ra rối loạn t́nh dục ở cả giới nam và nữ. Nghiên cứu cho thấy, phụ nữ mắc chứng ngưng thở khi ngủ có có tỷ lệ mắc vấn đề trong t́nh dục cao rơ rệt, cả về khả năng và sự thỏa măn. Bên cạnh đó, trong nghiên cứu, nam giới bị rối loạn t́nh dục cũng có gấp hai lần khả năng bị chứng ngưng thở khi ngủ.
Chúng ta c̣n rất nhiều điều để học hỏi về những ảnh hưởng của chứng ngưng thở khi ngủ đến các bệnh lư của con người cũng như vai tṛ của nó như là một tác nhân gây ra đột quỵ. Điều chúng ta có thể chắc chắn chính là chứng bệnh trên là một báo động đỏ cho bệnh đột quỵ và các vấn đề sức khỏe. Hăy đến khám bác sĩ ngay khi bạn phát hiện ḿnh từng ngưng thở khi ngủ và kiểm tra sức khỏe tổng quát cẩn thận.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Điều trị chứng mất ngôn ngữ sau cơn đột quỵ
Việc điều trị chứng mất ngôn ngữ là một phần rất quan trọng sau khi cơn đột quỵ ảnh hưởng đến khả năng nói của bệnh nhân. Nói chung, chứng mất ngôn ngữ là sự rối loạn trong việc tạo ra, xử lư và hiểu ngôn ngữ do những tổn thương ở năo, thường thấy nhất ở các ca đột quỵ. Mặc dù đă có rất nhiều cách chữa trị nhiều loại mất ngôn ngữ khác nhau nhưng chỉ một số ít trong chúng đă được nghiên cứu đủ nghiêm ngặt và chứng tỏ được sự hiệu quả. Hầu hết các dạng điều trị chứng mất ngôn ngữ đều dựa trên cơ sở lư thuyết, và vẫn phải chờ để được kiểm chứng. Tuy nhiên, dựa trên kinh nghiệm cùng bệnh nhân của ḿnh, đa số các nhà bệnh lư học ngôn ngữ và bác sỹ đă chứng minh được lợi ích của phép điều trị chứng mất ngôn ngữ
Nguyên tắc chung
Một vài nguyên tắc của phương pháp điều trị đă được chứng minh qua một số nghiên cứu nhỏ là có thể cải thiện triệu chứng của bệnh.
Bất kể loại điều trị nào được sử dụng, nếu bệnh nhân được thực hiện càng nhiều th́ kết quả điều trị càng tốt. Nói cách khác, với một lượng thời gian điều trị cố định , nếu nó được chia ra và tiến hành một vài lần trong vài ngày thay v́ nhiều lần trong nhiều ngày th́ sẽ mang lại kết quả tốt hơn.
Hiệu quả của phép trị liệu chứng mất ngôn ngữ tăng lên khi người trị liệu sử dụng nhiều h́nh thức kích thích cảm giác. Ví dụ như kích thích thính giác bằng nhạc và kích thích thị giác bằng các các bức ảnh, tranh vẽ, các phương pháp này rất thường được sử dụng trong các buổi trị liệu.
Tăng dần độ khó của các bài tập ngôn ngữ trong buổi trị liệu cũng giúp cải thiện kết quả.
Danh sách dưới đây là một số dạng trị liệu chứng mất ngôn ngữ quen thuộc.
Phép trị liệu nhận thức ngôn ngữ.
Phép điều trị này nhấn mạnh yếu tố cảm xúc của ngôn ngữ. Ví dụ một số bài tập yêu cầu bệnh nhân giải thích các đặc điểm âm điệu cảm xúc khác nhau của giọng nói. Số khác yêu cầu họ miêu tả ư nghĩa của những từ có tính chất miêu tả cao, chẳng hạn như từ “hạnh phúc”. Những bài tập đó giúp cho bệnh nhân thực hành kỹ năng đọc hiểu qua việc tâp trung hiểu các yếu tố cảm xúc của ngôn ngữ.
Lập tŕnh mô phỏng
Loại điều trị này sử dụng nhiều mô thức giác quan, bao gồm những bức ảnh và âm nhạc, được giới thiệu theo tiến tŕnh dần dần từ dễ đến khó.
Phép điều trị bằng kích thích – tạo thuận lợi
Phép điều trị này tập trung hầu hết vào phần nghĩa và cú pháp của ngôn ngữ. Sự kích thích chính trong các buổi điều trị bằng phép trị liệu này là bằng thính giác. Cơ sở lư thuyết của phương pháp này là cách tốt nhất để đạt được sự tiến bộ trong các kỹ năng ngôn ngữ là qua sự lặp đi lặp lại
Phép điều trị theo nhóm
Phép điêu trị này sẽ cung cấp một bối cảnh xă hội cho bệnh nhân để họ luyện tập các kỹ năng giao tiếp mà họ đă được học trong những buổi trị liệu cá nhân, cùng lúc đó sẽ thu thập các thông tin phản hồi quan trọng từ nhà trị liệu và các bệnh nhân bị chứng mất ngôn ngữ khác. Phương cách điều trị trong gia đ́nh cũng có hiệu quả tương tự, phương pháp gia đ́nh c̣n tạo điều kiện cho bệnh nhân và những người thân yêu của họ được tiếp xúc với nhau.
Thúc đẩy hiệu quả giao tiếp cho người bị mất ngôn ngữ (PACE)
Đây là một trong những phương pháp điều trị được dùng thường xuyên nhất. PACE là một dạng điều trị chứng mất ngôn ngữ thông qua việc giúp bệnh nhân có thể giao tiếp tốt hơn bằng cách sử dụng các cuội hội thoại như một công cụ học tập. Các buổi trị liệu PACE thường sẽ bao gồm một cuộc tṛ chuyện giữa nhà trị liệu và bệnh nhân. Nhằm kích thích khả năng giao tiếp tự nhiên, phương pháp này sử dụng các h́nh vẽ, các bức h́nh và các vật kích thích thị giác khác để bệnh nhân có thể nghĩ ra các ư tưởng dùng để giao tiếp trong cuộc hội thoại. Nhà trị liệu và bệnh nhân lần lượt truyền đạt ư tưởng của họ cho nhau.
Mức độ khó của những vật liệu sử dụng để tạo ra cuộc hội thoại được tăng lên từ từ. Bệnh nhân được động viên sử dụng bất cứ phương thức giao tiếp nào trong buổi trị liệu để nhà trị liệu t́m ra kỹ năng giao tiếp nào của bệnh nhân cần được tập luyện và bổ sung. Nhà trị liệu sẽ giao tiếp với bệnh nhân bằng cách bắt chước các phương thức giao tiếp mà bệnh nhân cảm thấy dễ làm và thoải mái nhất.
Đây là một trong những phương pháp điều trị chứng mất ngôn ngữ thường được các bác sĩ dùng nhiều nhất dù hiệu quả của nó vẫn chưa được chứng minh. Danh sách các loại thuốc đă được sử dụng đến nay bao gồm piracetam, bifenalade, piribedil, bromocriptine, idebenone và dextran 40, donezepil, amphetamines và một số loại thuốc chống trầm cảm.
Mặc dù chưa có bằng chứng hiệu quả rơ ràng, nhưng ít nhất sự có mặt của các loại thuốc donezepil, piribedil và amphetamines phần nào đó cũng có tác dụng trong việc điều trị chứng mất ngôn ngữ.
Đặc biệt loại thuốc cuối cùng trong đó rất hữu ích trong việc tăng cường hiệu quả của các phương pháp trị liệu truyền thống không dùng thuốc khác, một số nghiên cứu đă chứng minh điều này khi các bệnh nhân được cho dùng amphetamines trước các buổi trị liệu sẽ có được kết quả tốt hơn.
Kích thích năo bằng sóng điện từ xuyên sọ
Mặc dù phương thức điều trị này được sử dụng không nhiều, hiệu quả của nó vẫn đang được nghiên cứu rất kỹ. TMS là phương pháp hướng trực tiếp một nam châm vào phần năo bộ được xác định là đang gây ức chế việc phục hồi ngôn ngữ sau khi đột quỵ. Bằng cách kiềm chế chức năng của phần năo đó, sự phục hồi của bệnh nhân sẽ tăng lên. Một kiểu điều trị bằng từ tính đă được sử dụng cho đến bây giờ để phục hồi chức năng ngôn ngữ có tên là “chậm và lặp đi lặp lại”. Một số nghiên cứu nhỏ đă ủng hộ kết quả của phương pháp này, nhưng ta vẫn cần một nghiên cứu lớn và được kiểm soát nghiêm ngặt để đảm bảo hiệu quả.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Hút thuốc và đột quỵ
Hút thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ lớn nhất gây đột quỵ. Nghiện nicotine cùng với thói quen hút thuốc lá khiến cho việc hút thuốc lá thành một chứng nghiện rất khó bỏ, thậm chí cả khi bạn biết nó có hại đến chừng nào.
Hút thuốc lá gây đột quỵ như thế nào?
Rất nhiều hóa chất khác nhau được hấp thụ vào cơ thể thông qua việc hít phải khói thuốc lá gây ra những thay đổi có hại dài hạn và ngắn hạn cho các mạch máu năo.
Tốc độ của ḍng máu qua mạch máu năo thay đổi nhanh chóng ngay sau khi hút thuốc. Ngoài ra, chấn thương kéo dài của nội mạc mạch máu năo lâu ngày (mạch máu cung cấp cho năo) có thể dẫn tới bệnh mạch máu kéo dài được gọi là bệnh lư mạch máu năo, mà thường gây ra đột quỵ. Mạch máu năo trở nên dễ tắc nghẽn hơn và dễ tạo cục máu đông hơn khi tiếp xúc với nhiều với hóa chất trong khói thuốc lá.
Khói thuốc lá gây những thay đổi trong nhịp tim và chức năng tim, cuối cùng có thể dẫn đến đột quỵ.
Hút thuốc lá và đột quỵ có mối quan hệ với nhau như thế nào?
Hút thuốc có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ cũng như cơn thiếu máu năo thoáng qua (TIA), đó là những đột quỵ nhỏ có thể hồi phục được. Một số người bị đột quỵ có vài dấu hiệu TIA trước khi xảy ra triệu chứng, trong khi ở một số người đột quỵ xuất hiện đột ngột, cơn đột quỵ nặng vĩnh viễn không bao giờ có các dấu hiệu cảnh báo TIA trước đó. TIA luôn là một dấu hiệu cho thấy một nguy cơ đột quỵ nghiêm trọng sắp xảy ra.
Nhiều người hút thuốc lá cũng bị đột quỵ im lặng, là những đột quỵ nhỏ mà không gây ra vấn đề thần kinh rơ ràng. Tuy nhiên, vấn đề của đột quỵ im lặng là, qua một thời gian, có quá nhiều đột quỵ im lặng diễn ra có thể gây ảnh hưởng đến khả năng của năo bộ để thực hiện chức năng đúng cách và cuối cùng có thể dẫn đến các vấn đề thần kinh nghiêm trọng khởi phát đột ngột, chẳng hạn như sa sút trí tuệ.
Những người hút thuốc bị TIA, đột quỵ hoặc đột quỵ im lặng vẫn c̣n nguy cơ tái phát đột quỵ hoặc trở nặng hơn nếu họ tiếp tục hút thuốc. V́ vậy, TIA hoặc đột quỵ là tín hiệu rơ ràng cho người hút thuốc lá về sự hiện diện của những yếu tố gây-đột quỵ phát triển trong cơ thể. Tương tự vậy, việc phát hiện ra đột quỵ im lặng, nên cảnh báo người hút thuốc lá về việc đang có những tổn thương âm thầm dai dẳng xuất hiện trong cơ thể.
Hút thuốc lá gián tiếp
Hút thuốc có tác động đáng kể đến tỷ lệ đột quỵ trong suốt cuộc đời của người hút thuốc. Tuy nhiên, các nghiên cứu khoa học cũng đă chứng minh rằng hút thuốc gián tiếp cũng có thể làm tăng đột quỵ ở người không hút thuốc.
Các chuyên gia đă khẳng định càng tiếp xúc với khói thuốc càng tăng nguy cơ đột quỵ. Với người vợ hoặc chồng không hút thuốc, mà thường xuyên tiếp xúc gián tiếp với nồng độ cao của khói thuốc trong nhiều năm, có suất độ đột quỵ cao hơn nhiều so với những người không thường xuyên tiếp xúc gián tiếp với khói thuốc lá có t́nh trạng sức khỏe tương đương.
Điều thú vị là, các tổn thương gây ra đột quỵ do hút thuốc lá được chứng minh có thể chữa khỏi sau 5-10 năm cai thuốc. Điều này có nghĩa là vẫn đáng để bạn ngừng hút thuốc, dù đă nghiện và tiếp xúc với khói thuốc trong nhiều năm. Ngay cả những bệnh nhân đă bị TIA cũng được ghi nhận là có thể hồi phục tổn thương của nhiều năm hút thuốc sau khi đă bỏ thuốc lá, giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ.
Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ư với những người đă bị đột quỵ không thấy giảm các triệu chứng thần kinh khi bỏ thuốc lá. Bỏ thuốc lá chỉ có thể giảm nguy cơ đột quỵ. Tương tự như vậy, bỏ hút thuốc không thể chữa khỏi bệnh ung thư phổi nếu đă phát triển bệnh ung thư. V́ vậy, tốt nhất là ngừng hút thuốc trước khi vấn đề sức khỏe nghiêm trọng phát sinh, và đừng chờ đợi đến thời điểm những vấn đề này đă xuất hiện.
Thuốc lá điện tử là tương đối mới và, hiện nay, không có đủ dữ liệu để xác định chính xác liệu thuốc lá điện tử có tác dụng tương tự gây tăng nguy cơ đột quỵ như thuốc lá truyền thống không.
Mối quan hệ giữa bóc tách các động mạch và đột quỵ
Động mạch là con đường đưa máu giàu oxy đến các cơ quan cần oxy như thận, tim và năo. Động mạch chính đưa máu lên năo là động mạch cảnh và động mạch đốt sống. Bóc tách động mạch có thể gây một cơn đột quỵ.
Bóc tách động mạch là ǵ?
Bóc tách động mạch là sự h́nh thành các vết rách dọc theo thành bên trong của động mạch một cách bất thường và đột ngột.
Khi vết rách to ra, nó tạo thành một túi nhỏ mà bác sĩ gọi là “ḷng giả”. Máu tích lũy bên trong ḷng giả này có thể dẫn đến đột quỵ bằng những cách sau:
Máu ứ trong động thành mạch gây cản trở ḍng máu. Các khe chứa máu ngày càng to ra trên thành động mạch gọi là “túi ph́nh giả.” Các vết rách ép lên cấu trúc năo nằm gần đó, gây ra các triệu chứng đột quỵ. Nó cũng có thể bị vỡ và gây xuất huyết năo nặng (đột quỵ xuất huyết năo). Khi đó, các túi ph́nh giả được gọi là một “ph́nh bóc tách” hoặc ” bóc tách túi ph́nh giả “
Máu bên trong ḷng giả đông lại và từ từ lấn vào vùng nơi ḍng máu b́nh thường chảy, gây hạn chế hoặc tắc nghẽn hoàn toàn ḍng máu đến năo.
Mảnh vụn từ cục máu đông có thể vỡ ra, chảy ngược ḍng và bị mắc kẹt bên trong các động mạch nhỏ của năo, hiện tượng này gọi là “huyết khối thuyên tắc động mạch-đến-động mạch”
Bóc tách có phải là nguyên nhân phổ biến gây đột quỵ?
Bóc tách động mạch cảnh và động mạch đốt sống tự phát là nguyên nhân tương đối ít gặp của đột quỵ. Nó chiếm ít hơn 2% trong các trường hợp, mặc dù chiếm tới một phần tư các ca đột quỵ ở người trẻ và trung niên.
Nguyên nhân bóc tách động mạch cảnh và động mạch đốt sống
Động mạch cảnh và động mạch đốt sống có thể bị tổn thương do chấn thương cổ hay thậm chí do chuyển động cổ mạnh. Dưới đây là một số t́nh huống liên quan đến bóc tách động mạch cảnh và động mạch đốt sống:
•Ngửa cổ khi gội đầu tại tiệm cắt tóc;
•Nắn bóp cột sống cổ;
•Chấn thương do rung lắc (sang chấn dạng roi quất);
•Chấn thương đụng giập cổ;
•Ngửa cổ quá độ khi tập yoga;
•Sơn trần nhà;
•Ho, nôn mửa và hắt hơi;
•Ngửa cổ khi đang hồi sức tim phổi (CPR);
Bóc tách động mạch cảnh và động mạch đốt sống cũng có thể xảy ra một cách tự nhiên khi đi kèm với các bệnh sau:
•Hội chứng Marfan;
•Bệnh thận đa nang;
•Tạo xương bất toàn;
•Loạn sản sợi cơ.
Các triệu chứng
Triệu chứng điển h́nh bao gồm:
•Đau một hoặc cả hai bên cổ, mặt hoặc đầu;
•Đau mắt, hoặc một đồng tử nhỏ bất thường;
•Sụp mi hoặc hoa mắt;
•Thay đổi đột ngột trong khả năng nếm thức ăn;
•Ù tai, chóng mặt;
•Liệt cơ một bên cổ hoặc mặt (ví dụ không có khả năng để nhắm một mắt).
Các triệu chứng của đột quỵ hoặc thiếu máu tạm thời có thể xảy ra một vài ngày đến vài tuần sau khi xuất hiện các triệu chứng được mô tả ở trên.
Xét nghiệm phổ biến nhất chẩn đoán bóc tách động mạch cảnh hoặc động mạch đốt sống là chụp mạch máu. Trong xét nghiệm này, một chất cản quang được tiêm bên trong một trong những động mạch đưa máu lên năo. Chiếu tia X quang vào để thấy được h́nh dạng của động mạch cảnh và động mạch đốt sống khi thuốc nhuộm đi qua chúng (xem h́nh). Chẩn đoán được bóc tách là khi chụp mạch cho thấy động mạch bị chia thành hai phần riêng biệt, một trong đó là ḷng giả đă được mô tả ở trên.
Khi bóc tách đă trở nên nghiêm trọng sẽ hoàn toàn ngăn chặn ḍng máu chảy qua động mạch bị ảnh hưởng, thuốc nhuộm sẽ biến mất khi động mạch đóng lại hoàn toàn.
Khi bóc tách gây ra túi ph́nh giả, chụp mạch sẽ thấy sự tích tụ của chất nhuộm bên trong thành của động mạch bị bóc tách.
Các xét nghiệm khác được sử dụng để chẩn đoán động mạch cảnh và động mạch đốt sống bao gồm chụp mạch cộng hưởng từ (MRA), và siêu âm hai chiều.
Phương pháp điều trị cho bóc tách động mạch là ǵ?
Bóc tách động mạch cảnh và động mạch đốt sống thường được điều trị bằng heparin, loại thuốc ngăn chặn cục máu đông lan rộng trong khu vực bóc tách. Heparin, thường tiêm tĩnh mạch, được đổi thành Coumadin (warfarin) sau bệnh nhân xuất viện, v́ có thể dùng bằng đường uống. Nói chung, đơn thuốc thường từ 3-6 tháng. Tuy nhiên, nếu các xét nghiệm theo dơi không thấy cải thiện đáng kể sau 6 tháng, thuốc sẽ được kê trong thời gian dài hơn. Nếu không cải thiện, bác sĩ sẽ phẫu thuật hoặc đặt bóng tạo h́nh mạch qua da và đặt stent trên một số bệnh nhân.
Bạn nên mong đợi ǵ?
Hầu hết những người bị đột quỵ liên quan đến bóc tách sẽ phục hồi tốt, và ít hơn 5% tử vong do hậu quả của bóc tách. Hơn 90% các trường hợp có động mạch cảnh bị thu hẹp nặng nề, và hơn 66% các trường hợp mà động mạch hoàn toàn bị tắc do bóc tách, được chữa khỏi trong ṿng vài tháng đầu tiên sau khi các triệu chứng bắt đầu. Trong một số trường hợp, đau đầu dai dẳng có thể kéo dài trong một vài tuần hay vài tháng.
Ph́nh động mạch liên quan đến bóc tách gần như không bao giờ vỡ, nhưng có thể dẫn đến h́nh thành cục máu đông và đột quỵ huyết khối thuyên tắc trên một vài trường hợp hiếm gặp.
Một số người nghĩ châm cứu là một phương pháp chữa bệnh an toàn và tự nhiên trong khi những người khác nghi ngờ về tính khả thi của nó trong thời đại y khoa tân tiến hiện nay.
Sự thật là châm cứu đă có mặt khoảng hàng ngàn năm nay, nhưng chỉ gần đây mới được đánh giá dựa vào điều kiện y tế theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt giống với Tây y.
Bạn cần biết ǵ trước khi t́m đến châm cứu?
Đột quỵ có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến nỗi các bệnh nhân t́m mọi phương pháp khả thi nhất để tối đa hóa hiệu quả phục hồi thần kinh.
Châm cứu là một trong những phương pháp điều trị thay thế, gia tăng số lượng bệnh nhân qua khỏi đột quỵ.
Hầu hết bác sĩ tây y không quen điều trị đột quỵ bằng phương pháp châm cứu và chưa hiểu rơ tác động của nó đối với chức năng thần kinh, v́ vậy họ thường sẽ không khuyên bạn điều trị bằng châm cứu. Tốt nhất bạn nên đến viện y học dân tộc để gặp gỡ các bác sĩ đông y mới có thể đưa cho bạn những lời khuyên đúng đắn nhất.
Có những nghiên cứu nào về châm cứu điều trị đột quỵ?
Châm cứu và điều trị chứng khó nuốt
Sau một cơn đột quỵ, khó nuốt có thể là vấn đề và có thể thậm chí gây sặc, đôi khi rất nguy hiểm. Cho đến nay, phục hồi chức năng và vật lư trị liệu cho các vấn đề của cơ nuốt do đột quỵ không hoàn toàn hiệu quả. Tuy nhiên, có một nghiên cứu so sánh 120 bệnh nhân sống sót sau đột quỵ mắc chứng khó nuốt được luyện tập nuốt và các bệnh nhân cả được luyện tập nuốt và châm cứu.
Sau 4 tuần, so sánh hai nhóm bằng các tiêu chí nuốt bao gồm Thang điểm Tiên lượng độ nặng của Khó nuốt, chỉ số Modified Barthel và Chỉ số Liên hệ vấn đề nuốt và Chất lượng cuộc sống. Nhóm được châm cứu/luyện tập nuốt có kết quả tốt hơn hẳn so với nhóm chỉ được luyện tập nuốt. Không có tác dụng phụ xảy ra trong cả hai nhóm.
Điều này có nghĩa rằng nếu bạn đang bị khó nuốt dai dẳng sau đột quỵ, châm cứu có thể là một lựa chọn an toàn và hữu ích cho bạn.
Co cứng
Co cứng là một dạng cứng cơ xảy ra sau đột quỵ.
Nhiều nghiên cứu đă đánh giá hiệu quả của châm cứu điều trị co cứng sau đột quỵ. Kết quả được công bố trong tháng 1 năm 2015 của tờ Bằng chứng bổ sung cơ bản và Y học Thay thế chỉ ra rằng châm cứu giảm đáng kể t́nh trạng co cứng sau đột quỵ, đặc biệt là ở cổ tay, đầu gối và khuỷu tay so với điều trị thông thường hay nhớm giả châm cứu (châm cứu cố t́nh tiêm sai vị trí với mục đích nghiên cứu).
Phục hồi sau đột quỵ
Một bài báo được công bố trên số ra tháng 3 năm 2015 của Tạp chí Y học Châm cứu kiểm tra một lượng lớn cơ sở dữ liệu của các nghiên cứu khoa học đánh giá hiệu quả của châm cứu về việc phục hồi đột quỵ. Các tác giả bài viết kết luận rằng châm cứu rất hiệu nghiệm, nhưng do chất lượng của các thí nghiệm này không giống nhau, nên chưa chắc châm cứu có lợi cho những người sống sót sau đột quỵ.
Cho đến nay, không có bằng chứng cho rằng châm cứu giúp ngăn ngừa đột quỵ hoặc giúp làm thu hẹp vùng tổn thương do đột quỵ thiếu máu cục bộ ở năo. Tuy nhiên, rất nhiều thí nghiệm chất lượng đánh giá hiệu quả đầy hứa hẹn của châm cứu đối với chứng khó nuốt và cứng cơ sau đột quỵ.
Bạn cần biết ǵ về đột quỵ và châm cứu?
Châm cứu là một phương pháp điều trị Đông y sử dụng một loại kim đặc biệt, đâm vào một số vùng nhất định trên cơ thể để làm giảm triệu chứng và bệnh tật. Châm cứu có thể cải thiện các tổn thương gây ra do đột quỵ.
Nếu bạn chọn châm cứu để điều trị đột quỵ, hăy nói với bác sĩ Tây y chuyên trị cho bạn (nếu có) và đi khám cẩn thận ở bệnh viện Đông y/ viện y học cổ truyền. Chỉ thực hiện phương pháp châm cứu với các bác sĩ/thầy thuốc Đông y giàu kinh nghiệm và có chứng chỉ hành nghề.
Với nâng cao nhận thức về ảnh hưởng nghiêm trọng của chấn thương đầu trong vài năm qua, câu hỏi thường xuyên được đặt ra là liệu chấn thương đầu có thể gây ra đột quỵ.
Có nhiều vận động viên nổi tiếng đă bày tỏ ư kiến về chấn thương sọ năo và cách nó làm ảnh hưởng đến cuộc sống của họ sau nhiều năm giải nghệ. Nghiên cứu về chấn thương sọ năo đă chỉ ra một mối liên kết giữa chấn thương sọ năo và đột quỵ.
Tại sao những nhà nghiên cứu lại có ư tưởng này?
Chấn thương sọ năo có thể gây ra tổn thương năo. Sau khi chấn thương đầu, có thể có xuất huyết năo, kích thích mô năo. Chảy máu năo cũng có thể làm giảm máu lưu thông đến năo v́ ṛ rỉ máu từ đứt mạch máu. Phù có thể xảy ra, chèn ép vào mô năo. Dập năo có thể tốn thời gian dài để chữa lành.
Sự chấn động là một h́nh thức cụ thể của chấn thương sọ năo hiện nay cũng được xem như là một nguyên nhân gây tổn thương lâu dài. Chấn động là chấn thương đầu dẫn đến những suy yếu ngắn như chóng mặt, mất trí nhớ, mắt mờ, hoặc mất tri giác. Ngay cả khi b́nh phục sau chấn động, bệnh nhân có thể gặp vấn đề lâu dài về thần kinh và tâm lư, thường gọi là triệu sau chấn động hoặc hội sau chấn động.
Mối liên hệ giữa chấn thương đầu với đột quỵ xuất huyết là ǵ?
Có một mối liên hệ giữa chấn thương đầu và gia tăng bệnh suất của đột quỵ xuất huyết ở những năm sau đó. Đột quỵ xuất huyết là những đợt chảy máu trong năo, có thể do một dị dạng mạch máu hoặc tăng huyết áp nặng.
Đột quỵ xuất huyết gây kích thích tại vùng năo bị chảy máu, cũng như những thay đổi lớn trong huyết áp và đường kính mạch máu, có thể gây ra những tổn thương nặng hơn. Đột quỵ xuất huyết phát triển nhanh chóng và gây ra những tổn thương nghiêm trọng.
Mối liên hệ giữa chấn thương đầu và nhồi máu năo là ǵ?
Nhồi máu năo là đột quỵ do v́ tắc nghẽn mạch máu trong năo, làm giảm khả năng máu cung cấp vào vùng năo. Những nghiên cứu đă cho thấy sự gia tăng bệnh suất nhồi máu năo trong những sau khi bị chấn thương đầu.
Những nghiên cứu về vấn đề chảy máu và đông máu trong chấn thương đầu là ǵ?
Nghiên cứu được thực hiện ở Trung Quốc, xuất bản vào tháng tám của Viện nghiên cứu sinh học Quốc tế kiểm tra về sự tăng của đột quỵ xuất huyết năo và nhồi máu năo ở bệnh nhân tại khoa ngoại thần kinh của bệnh viện Six People, liên kết với trường Đại học Jaiotong Thượng Hải. Những nhà nghiên cứu đă ghi lại sự gia tăng bệnh suất của cả đột quỵ do xuất huyết và nhồi máu năo sau khi chấn thương đầu. Điều này có thể giải thích một phần bởi những thay đổi trong khả năng đông máu của cơ thể sau chấn thương đầu. Những thay đổi trong đông máu sau chấn thương đầu không nhất quán và khó dự đoán được, do đó có thể làm gia tăng đột quỵ xuất huyết hoặc tăng nhồi máu năo.
Mối quan hệ giữa phẫu thuật năo và đột quỵ?
Quan hệ giữa chấn thương sọ năo và phục hồi đột quỵ đă được kiểm tra. Bài báo công bố trong tạp chí Bệnh viện Mayo vào tháng 2 năm 2014 đă cho thấy không chỉ tăng bệnh suất đột quỵ sau chấn thương sọ năo, mà c̣n làm xấu đi khả năng phục hồi sau đột quỵ.
Chấn thương sọ năo gây tổn thương năo và làm giảm đi “quá tŕnh đảo ngược” của năo. Nó có thể là một trong những lư do khiến phục hồi đột quỵ xảy ra sau chấn thương đầu khó khăn hơn.
Làm sao để bạn có thể ngăn ngừa chấn thương sọ năo?
Ngăn ngừa tổn thương năo nay được công nhận là cách để bảo vệ bản thân bạn khỏi đột quỵ.
Cách tiếp cận tốt nhất là pḥng ngừa chấn thương sọ năo. May mắn là, một trong những cách ngăn chặn hiệu quả nhất đối với chấn thương đầu là mang mũ bảo hiểm khi đi xe máy hoặc xe đạp và cài dây an toàn chắc chắn trong xe hơi.
Bạn c̣n cần đeo mũ bảo hiểm và mũ thích hợp với thể thao và hoạt động mạo hiểm, kể cả đi xe đạp, trượt ván và lướt ván tuyết.
Biện pháp an toàn khác để ngăn ngừa chấn thương đầu bao gồm tránh sử dụng thức uống có cồn và thuốc ảnh hường đến khả năng nhận thức và đánh giá khi điểu khiển hoạt động máy móc nặng, bao gồm xe hơi, xe mô tô, máy cắt cỏ và thiết bị nhà máy.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
