Ngày nay đô thị hóa đă làm cho những cảnh quê êm đềm dường như bị lăng quên. Những ruộng lúa vàng chín thơm, những bụi tre mỗi trưa hè ngồi hóng mát với những tṛ chơi dân gian thuở c̣n thơ đâu rồi? Nhất là những làn khói lam chiều, vươn chái bếp không khỏi bùi ngùi nhớ thương.
Ở thôn quê, những buổi chiều thưa thớt nắng là lúc nhà nhà nấu cơm, Đó là lúc chái bếp sau nhà họ tỏa những làn khói màu lam vẩn vơ trong gió như quyến luyến mái ấm gia đ́nh. Ai đi xa cũng không thể nào quên được h́nh ảnh thân thương ấy.
Nhà ở thôn quê đều được dựng lên bằng tre, gỗ vách và mái lá đều bằng lá dừa nước. Đặc biệt, nhà nào cũng có gian nhà bếp phía sau gian nhà chính. Gian bếp là nơi chất chứa nồi, niêu, xoong, chảo cùng nhiều gia vị cần thiết cho bữa cơm gia đ́nh của những bà nội trợ. Ở đó cũng là nơi người đàn bà đảm đang thỉnh thoảng tổ chức nấu bánh hoặc món ngon đặc biệt cho gia đ́nh. Những lúc như vậy, khói từ các bếp ḷ tỏa bay lên không trung, xuyên qua mái lá vờn vợn ḥa cùng những đám mây trên trời. Cảnh tượng ấy lúc nào cũng đẹp. Nhưng đẹp nhất vẫn là vào những buổi chiều tà.
Khói lam chiêu vươn chái bếp. Ảnh: T.L
Những buổi chiều tà, khi vạt nắng cuối ngày thoi thóp tắt cuối chân trời thường in vào ḷng người những nỗi ai hoài khó tả. Càng khó tả hơn nữa khi nh́n ngắm những vạt khói bếp vươn lên từ mái lá chái bếp sau nhà ai đó. Bâng khuâng. Hoài cảm. Những xúc cảm không phải ai cũng có trong đời. Những buổi chiều ấy in đậm trong tâm khảm bất cứ ai. Và người ta luôn nhớ về những buổi chiều vươn khói bếp sau chái nhà. Đứng bất cứ đâu, tựa lưng vào gốc cây ăn trái già cỗi, hoặc ngồi đong đưa trên cánh vơng cột giữa hai thân cây, vừa hưởng ngọn gió mát vừa nh́n ngắm cảnh tượng khói bếp vươn lên mái lá đẹp đến nao ḷng mà ở thành thị chẳng thể nào có dịp nh́n ngắm, thưởng lăm được.
Nh́n rồi nghiện. Cho nên, khi rời xa làng quê, khuất nẻo đường làng, mất bóng những mái nhà lá đơn sơ, lên thành phố, ḷng họ vẫn luôn đoái hoài về chốn xưa, quê cũ. Và họ luôn vương vấn trong đầu óc vào những xế chiều về những ṿng khói bếp vươn lên từ sau mái nhà tranh ai đó. Nhớ. Và nhớ. Không thể nào phai.