Trung tâm hòa giải của Nga tại Syria ngày 24/6 tuyên bố, Nga đã ký một thỏa thuận ngừng bắn với chính quyền tỉnh Latakia của Syria. Liệu đây là nước cờ mạo hiểm hay bản lĩnh?
Ông Alexander Vorontsov, thành viên Trung tâm hòa giải của Nga tại Syria cho biết, đây là thỏa thuận đầu tiên của Nga với một chính quyền địa phương Syria.
Ông Vorontsov cũng cho biết, quân đội Nga cũng đã cung cấp viện trợ nhân đạo cho cư dân vùng miền núi al-Serkezia thuộc tỉnh Latakia.
“Khoảng 350 kiện lương thực đã được cung cấp cho cư dân làng al-Serkezia, trong đó bao gồm gạo, bột mì, đường, thịt hộp và trà”.
Thoả thuận ngừng bắn Nga - Latakia được ký kết trong điều kiện quân đội Syria đã tiến hành ngưng bắn vào giữa trưa ngày 17/6 nhằm ủng hộ cho các nỗ lực hòa giải.
Đó là vòng đám phán hòa bình mới giữa các phe phái Syria, được LHQ bảo trợ, dự kiến diễn ra vào ngày 10/7 tại Geneve, Thụy Sỹ.
Bên cạnh đó là các cuộc hội đàm tại thủ đô Astana, Kazakhstan diễn ra vào ngày 4/7 và ngày 5/7, do Moscow chủ trì - vốn được xem là những bước tiền trạm cho Hội nghị hoà bình tại Geneve.
Đặc biệt, động thái mới nhất của Moscow trong ván cờ Syria diễn ra trong bối cảnh Mỹ vừa bắn rơi một máy bay chiến đấu của Syria, Iran vừa cho không kích IS tại Syria, còn Israel thì cảnh báo nhóm du kích Hezbollah đang có những động thái thù địch, khiến cho tình hình chiến cuộc tại Syria nóng lên từng ngày.
Vì vậy, việc quân đội Nga kiến tạo và ký kết thoả thuận ngừng bắn với chính quyền tỉnh Latakia được xem là một nước cờ cao của Putin, song cũng rất mạo hiểm cho Damascus và cho các đồng minh của Moscow trong ván cờ Syria.
Thứ nhất, việc ký kết thoả thuận với chính quyền tỉnh Latakia, về tính chất không khác gì việc lập "vùng an toàn" tại Syria, song có giá trị hơn nhiều.
Bởi việc thiết lập "vùng an toàn" mang tính áp đặt của Moscow và các đồng minh, buộc các thực thể khác phải chấp nhận, ngay cả người Syria.
Khi một chính quyền địa phương được chủ động trong việc giữ an toàn cho khu vực mình quản lý, đó sẽ là động lực khiến cho thực thể đại diện gia tăng quyền lực trong việc kiểm soát khu vực.
Tuy nhiên, điều đó buộc Moscow phải gia tăng hỗ trợ, tài trợ cho thực thể chính trị đại diện Latakia, từ đó có thể tạo ra mâu thuẫn ngay trong nội bộ Latakia và có thể Moscow lại phải có những hoà giải tiếp theo tại Latakia.
Khi thực tế đó diễn ra, Moscow sẽ phải đóng vai trò là trung tâm hoà giải, chứ không còn là một bên của thoả thuận ngừng bắn nữa. Thoả thuận ngừng bắn tại Latakia có thể dễ dàng bị vô hiệu.
Thứ hai, khi Latakia ký được thoả thuận với Moscow thì chính quyền các tỉnh khác cũng sẽ có nhu cầu và như thế vai trò của Moscow với Syria sẽ vững chắc hơn, kiểm soát tình hình tốt hơn – chặt chẽ và thực tế hơn.
Song đó lại là điều nguy hại với chính quyền Syria, bởi những thoả thuận của Moscow với các chính quyền là một cách làm giảm vai trò và quyền lực của chính quyền trung ương Syria, từ đó có thể tạo ra mâu thuẫn giữa Moscow và Damascus.
Nguy hiểm hơn, tính thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Syria sẽ bị đe doạ bởi những thoả thuận giữa Moscow với các chính quyền địa phương tại Syria – nó phôi thai tình trạng cát cứ đối với Syria, khiến Moscow từ vai trò đạo diễn cả ván cờ có thể chỉ còn chủ động trong từng nước cờ mà thôi.
Thứ ba, khi ký thoả thuận với chính quyền địa phương, Moscow gần như mặc định với Washington vùng ảnh hưởng tại Syria, chứ không còn phải phập phồng trước sự tuân thủ của Washington như trong việc thiết lập "vùng an toàn" tại Syria.
Tuy nhiên, trong trường hợp Washington "té nước theo mưa", thậm chí vận dụng nước cờ của Putin thì có thể đưa Moscow vào thế lợi bất cập hại.
Dù Washington đang yếu về thế trước Moscow trong ván cờ Syria, song về lực thì người Mỹ hoàn toàn có thể vượt qua người Nga tại Syria, nếu họ có cơ hội để huy động lực lượng cho ván cờ này.
Mục đích của Washington và Moscow trong cuộc chiến chống khủng bố tại Syria được nhận diện là không giống nhau, khi Washington có thể ký thoả thuận với một chính quyền tại Syria thì những tác hại từ việc Moscow lập "vùng an toàn" dễ dàng được hoá giải.
Khủng bố bị sàng lọc khỏi lực lượng đối lập ôn hoà tại "vùng an toàn" có thể lại "được tạo điều kiện xuất hiện" tại những khu vực mà Washington có thoả thuận với chính quyền địa phương, nếu chúng còn hữu dụng trong các nước cờ chính trị của người Mỹ.
Thứ tư, liên minh giữa Nga với Iran hay Thổ Nhĩ Kỳ có thể bị suy yếu sau việc Moscow ký thoả thuận ngừng bắn riêng rẽ với chính quyền địa phương tại Syria, mà bắt đầu từ thoả thuận với chính quyền tỉnh Latakia.
Bởi, một là Tehran và Ankara cũng có thể vận dụng phương cách của Moscow để tạo vị thế cho mình, hai là Moscow đã thể hiện quá lộ liễu vai trò của mình, khiến cho Tehran và Ankara quá mờ nhạt trong vai trò phụ diễn tại Syria.
Mâu thuẫn sẽ phát sinh và các kết nối giữa Moscow với các đồng minh quan trọng có thể bị đứt đoạn.
Khi Washington chọn "đôi công" với Moscow tại Syria sau khi bắn rơi Su-22 của Syria để gây hấn - mà đến nay vẫn chưa có lời giải thích chính thức - việc quân đội Nga chọn ký thoả thuận ngừng bắn với chính quyền địa phương là một nước cờ nhanh của Putin, nhưng nó lại như là một nước cờ liều.
VietBF © sưu tầm
