Trung Quốc đang mừng thầm về v́ COC. Họ thấy có thể khuất phục các nước Đông Nam Á? Các chuyên gia cho rằng Trung Quốc đừng mong hất Mỹ khỏi Biển Đông bằng COC.
Trong khi truyền thông trung ương Trung Quốc ca ngợi đề xuất bộ quy tắc ứng xử mới tại Biển Đông là “lời cảnh báo cho sự can thiệp của các thế lực nước ngoài” th́ dường như các nước Đông Nam Á sẽ không dễ dàng từ bỏ mối quan hệ lâu dài với Washington như ư muốn của Bắc Kinh, nhà phân tích Collin Koh nhận định.
“Bước đột phá” khi phiên bản dự thảo bộ quy tắc ứng xử Biển Đông COC được thông qua khiến Bắc Kinh cho rằng đă có thể khiến ASEAN im lặng trước các hoạt động quân sự hóa trong khu vực, theo nhà phân tích Collin Koh – đến từ chương tŕnh an ninh hàng hải, Viện nghiên cứu quốc tế S. Rajaratnam, Đại học công nghệ Nanyang, Singapore.
Tuy nhiên, ông cho rằng Bắc Kinh sẽ không thể sử dụng COC để làm suy yếu mối quan hệ của Mỹ và các nước ASEAN.
Tàu sân bay USS Carl Vinson của Hải quân Mỹ tại Thái B́nh Dương. (Ảnh: U.S. Navy)
Ngày 3/8/2018, tại Singapore, Ngoại trưởng của 10 quốc gia thành viên ASEAN cùng người đồng cấp Trung Quốc đă thống nhất về một “Văn bản Đàm phán Dự thảo duy nhất Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông”, trong đó có đề xuất của Trung Quốc về việc các bên sẽ thông báo cho nhau nếu có hoạt động quân sự lớn tại khu vực, và sẽ “không tổ chức tập trận chung với các nước ngoài khu vực, trừ khi các bên liên quan được thông báo trước và không có sự phản đối nào.”
Theo ông Collin Koh, Bắc Kinh có thể coi đây là chiến lược mới nhất trong các đối sách lâu dài nhằm chống lại những ǵ họ luôn cho là “sự can thiệp từ bên ngoài” tại Biển Đông, cùng lúc đó đưa ra một lời phủ nhận đối với các hoạt động tự do hàng hải của hải quân Mỹ trong khu vực, những hoạt động Trung Quốc luôn xem là mối đe dọa với “lợi ích an ninh quốc gia” của ḿnh.
Tuy nhiên, theo nhà phân tích, “bước đột phá” chưa thực sự phản ánh bất kỳ sự đồng thuận nào giữa ASEAN và Trung Quốc.
Ông Koh nhận định, đối với một xung đột phức tạp và mất nhiều thời gian để cụ thể hóa phương án giải quyết như Biển Đông, trách nhiệm quản lư các tranh chấp một cách ḥa b́nh và ổn định thuộc về tất cả các bên. Dù họ đă thống nhất việc giải quyết xung đột sẽ chỉ có sự tham gia của chính những bên liên quan, cần phải lưu ư rằng Biển Đông là một tuyến hàng hải quốc tế.
V́ vậy, việc loại bỏ bất kỳ quốc gia nào ra khỏi những vùng biển khu vực này, đặc biệt là hoạt động hải quân sẽ là không thể. Đề xuất của Trung Quốc liên quan đến hoạt động tập trận với “nước ngoài” cũng khó có khả năng được chấp nhận rộng răi trong khu vực.