Mặc cho các đồng minh ngăn cản, Tổng thống Donald Trump vẫn quyết định rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân mà nước này cùng các cường quốc thuộc nhóm P5+1 đã ký với Iran. Mỹ lại tái áp đặt các biện pháp trừng phạt nước Cộng hòa Hồi giáo này. Hiện nay Washington và Tehran đang ở thế đối đầu nhau.
Nhận định về mối quan hệ căng thẳng hiện nay giữa Mỹ và Iran, chuyên gia khoa học chính trị người Đức Josef Braml cho rằng Washington sẽ tấn công Tehran vào cuối năm nay.
Mỹ sẽ phớt lờ quyết định của ICJ
Iran đã kiện Mỹ lên tòa án cấp cao nhất của Liên hợp quốc (LHQ), đó là Tòa án Công lý quốc tế LHQ (ICJ).
Tuy nhiên,chuyên gia khoa học chính trị Josef Braml tin rằng Mỹ sẽ phớt lờ quyết định của ICJ. Chuyên gia này cho rằng Tổng thống Donald Trump có lẽ đã lên kế hoạch tiến hành các cuộc không kích nhằm vào Iran, vì ông chủ Nhà Trắng muốn tấn công chế độ Tehran.
Khi được hỏi liệu ông có nghĩ sẽ xảy ra các cuộc tấn công quân sự của Mỹ nhằm vào Iran hay không, nhà khoa học chính trị Josef Braml nêu rõ: "Tất nhiên là có. Tôi cho rằng người Mỹ sẽ tiến hành hành động quân sự chống Iran vào cuối năm nay. Tôi thực sự không cho rằng sẽ diễn ra một cuộc tấn công với sự tham gia của lực lượng bộ binh. Có lẽ, sẽ diễn ra các cuộc không kích có mục tiêu nhằm phá hủy khả năng hạt nhân của Iran. Đây là một lôgic duy nhất: Nếu Ngoại trưởng Đức Steinmeier thời đó nói đúng, rằng thỏa thuận hạt nhân năm 2015 đã giúp ngăn chặn một cuộc chiến tranh, vậy thì chúng ta cần phải kết luận rằng chiến tranh sẽ xảy ra sau khi Mỹ đơn phương từ bỏ thỏa thuận này."
Theo chuyên gia Josef Braml, không rõ Mỹ, Israel và Saudi Arabia có cho rằng Iran, về cơ bản, có thể vẫn tiếp tục phát triển khả năng hạt nhân hay không.
Nếu họ nghĩ rằng Iran vẫn đang tiếp tục phát triển hạt nhân thì có lẽ mọi việc sẽ diễn ra giống như cố Thượng nghị sỹ John McCain và cố vấn An ninh hiện nay của Tổng thống Donald Trump là ông John Bolton từng công khai yêu cầu cách đây vài năm, đó là: Đánh bom Iran!
Tổng thống Donald Trump (trái) đang khiến thỏa thuận hạt nhân Iran gặp nhiều sóng gió. (Ảnh tư liệu)
Iran có thể từ bỏ thỏa thuận hạt nhân
Nhà khoa học chính trị Braml đưa ra nhận định trên sau khi nhà lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamenei cảnh báo Tổng thống Iran Hassan Rouhani và nội các của ông Hassan Rouhani không nên dựa dẫm vào sự ủng hộ của các nước châu Âu trong việc cứu vãn thỏa thuận hạt nhân mang tính lịch sử, sau khi Mỹ tự ý rút khỏi thỏa thuận.
Trong một cuộc gặp Tổng thống Hassan Rouhani, Đại giáo chủ Ali Khamenei cho rằng, Iran cần phải có bước đi quyết đoán nhằm từ bỏ thỏa thuận này do không thể tin tưởng vào khả năng cứu vãn thỏa thuận của các nước châu Âu.
Trên trang web của mình, ông Ali Khamenei cũng viết rằng, Iran "nên từ bỏ hy vọng vào châu Âu trong các vấn đề kinh tế hoặc thỏa thuận hạt nhân. Thỏa thuận hạt nhân là một phương tiện, không phải mục tiêu và nếu chúng ta đi đến kết luận rằng nó không phục vụ cho lợi ích quốc gia của chúng ta, chúng ta có thể từ bỏ nó".
Trong khi đó, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif khẳng định rằng việc tuân thủ thỏa thuận hạt nhân với các cường quốc thế giới không phải là lựa chọn duy nhất của Tehran.
Theo hãng tin Kyodo của Nhật Bản, trên mạng xã hội Twitter, Ngoại trưởng Javad Zarif nhấn mạnh: “Tiếp tục là một bên tuân thủ thỏa thuận bằng hành động, chứ không chỉ lời nói, không phải là lựa chọn duy nhất của Iran.” Tuy nhiên, Ngoại trưởng Javad Zarif không nêu rõ các lựa chọn còn lại của Tehran là gì.
Sau khi Tổng thống Donald Trump rút Mỹ khỏi thỏa thuận mang tính lịch sử với Iran, các nhà lãnh đạo châu Âu đã nhanh chóng hành động.
Các nước châu Âu đã và đang nỗ lực giữ Iran ở lại thỏa thuận hạt nhân bằng cách khẳng định rằng Tehran sẽ nhận được nhiều lợi ích kinh tế. Mới đây, Liên minh châu Âu (EU) đã nhất trí cung cấp một gói hỗ trợ trị giá 18 triệu euro cho "các dự án phát triển xã hội và kinh tế bền vững" của Iran.
Đây là một phần của gói hỗ trợ lớn trị giá 50 triệu euro mà các nước này dành cho Tehran. Tuy nhiên, hiện chưa rõ những nỗ lực đó hiệu quả đến đâu khi phần lớn các Cty nước ngoài đã lựa chọn việc từ bỏ các dự án đầu tư tại Iran do lo ngại các lệnh trừng phạt của Mỹ.
Kể từ khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran, Tehran đã gặp phải nhiều khó khăn về kinh tế do phải hứng chịu các biện pháp trừng phạt mà Tổng thống Donald Trump tái áp đặt đối với nước Cộng hòa Hồi giáo.
Hôm 30-8 vừa qua, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) đã công bố báo cáo khẳng định Iran vẫn đang tuân thủ các điều khoản trong thỏa thuận hạt nhân ký kết năm 2015, bất chấp tương lai bấp bênh của thỏa thuận này sau khi Mỹ rút lui.
Báo cáo nêu rõ IAEA vẫn có thể tiếp cận "tất cả các địa điểm và cơ sở hạt nhân của Iran mà IAEA cần tới thị sát." Tuy nhiên, cơ quan này cũng nhắc lại lời kêu gọi Iran cần "chủ động và kịp thời hợp tác trong việc cung cấp quyền tiếp cận này cho IAEA."
Cũng theo báo cáo, kho dự trữ uranium được làm giàu ở mức thấp và nước nặng của Tehran đã tăng nhẹ so với báo cáo hồi tháng 5-2018, nhưng vẫn trong mức giới hạn cho phép quy định trong thỏa thuận hạt nhân Iran, có tên gọi đầy đủ là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA) ký giữa Tehran và nhóm P5+1 (gồm 5 thành viên Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc và Đức) hồi năm 2015.
Trong diễn biến mới nhất, Iran đã cảnh báo rằng việc thiếu nỗ lực của châu Âu trong việc cứu vãn thỏa thuận hạt nhân giữa Iran và các cường quốc sẽ dẫn đến “nhiều hậu quả nghiêm trọng.”
Phát biểu trong cuộc gặp ngày 2-9 với Quốc vụ khanh phụ trách khu vực Trung Đông của Anh Alistair Burt, Chủ tịch Hội đồng Chiến lược về quan hệ đối ngoại Iran, ông Kamal Kharazi đã nhấn mạnh việc Washington tái áp đặt các lệnh trừng phạt và gây sức ép, cùng với việc châu Âu thiếu những hành động tức thì nhằm tuân thủ những cam kết theo thỏa thuận hạt nhân sẽ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
