H́nh như đây là mùa bất măn. Tong mấy tháng qua các cuộc biểu t́nh nổ ra khắp thế giới. Tất nhiên mỗi cuộc biểu t́nh đều có lư do riêng, nhưng các chiến thuật và sự thất vọng tiềm ẩn th́ giống nhau.
Xảy ra ở khắp nơi
Hôm thứ Hai, đó là Bolivia - những người tức giận đă đụng độ với cảnh sát sau khi phe đối lập chính trị nói rằng đă có sự gian lận trong kết quả bầu cử của Tổng thống đương nhiệm Evo Morales.
Tuần trước, đường phố thủ đô Santiago của Chile cũng rơi vào t́nh trạng hỗn loạn, khi những người biểu t́nh nổi giận đập phá các cửa hàng và dịch vụ công cộng khiến tổng thống phải ban bố t́nh trạng khẩn cấp.
Đầu tháng này, nhà lănh đạo của Ecuador cũng phải làm điều tương tự sau khi t́nh trạng bất ổn dữ dội nổ ra sau khi chính phủ quyết định chấm dứt trợ cấp nhiên liệu đă được thực hiện trong nhiều thập kỷ.
Và đó chỉ là Nam Mỹ.
Hongkong đă hỗn loạn trong nhiều tháng, thủ đô Beirut của Lebanon cũng rơi vào bế tắc, một phần của Barcelona giống như một chiến trường vào tuần trước và hàng chục ngàn người Anh đă diễu hành qua London vào cuối tuần qua v́ Brexit.
Các cuộc biểu t́nh đă bùng lên khắp thế giới trong vài tháng qua. Mỗi cuộc biểu t́nh đều có lư do riêng, nhưng các chiến thuật và sự thất vọng tiềm ẩn th́ giống nhau. Chính phủ, các nhà kinh tế và người dân thường đều đang rất quan tâm tới vấn đề này.
Người biểu t́nh đụng độ với binh lính trong cuộc biểu t́nh ở Valparaiso, Chile, vào ngày 21 tháng 10 năm 2019
Khủng hoảng kinh tế
Trong ít nhất bốn quốc gia bị tê liệt bởi các cuộc biểu t́nh bạo lực gần đây, lư do chính cho cuộc nổi dậy thuộc về kinh tế.
Chính phủ ở Chile và Ecuador đă phải gánh chịu cơn thịnh nộ của người dân sau khi cố gắng tăng giá vé và chấm dứt trợ cấp nhiên liệu.
Khi các cuộc đụng độ nhấn ch́m thủ đô Quito, Tổng thống Ecuador Lenin Moreno đă t́m đến một thỏa thuận với các nhà lănh đạo bản địa, những người đă huy động người dân xuống đường.
Trong vài phút, người tổ chức biểu t́nh phản đối Jaime Vargas đă từ chối sự tiếp cận đó. Chúng tôi bảo vệ người dân, Vargas nói trong một video trực tiếp trên Facebook từ cuộc diễu hành ở Quito.
Phương tiện truyền thông xă hội đă khiến việc liên lạc giữa những người biểu t́nh trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.
Hàng chục ngàn người đă tràn vào Beirut trong chương tŕnh bất đồng chính kiến lớn nhất trong nhiều thập kỷ. Mọi người ở mọi lứa tuổi và tôn giáo đă tham gia biểu t́nh phản đối khi điều kiện kinh tế xấu đi và nhận ra rằng những người nắm quyền lực tham nhũng.
Các yếu tố tương tự đă gây ra t́nh trạng bất ổn dân sự ở Iraq vào đầu tháng 10.
Hơn 100 người đă chết trong các cuộc biểu t́nh bạo lực trên khắp đất nước Iraq nơi nhiều người, đặc biệt là những người trẻ tuổi, cảm thấy có xă hội đạt được rất ít lợi ích kinh tế kể từ khi phiến quân Nhà nước Hồi giáo bị đánh bại năm 2017.
Lực lượng an ninh đă bị phá vỡ, với những tay súng bắn tỉa từ mái nhà và internet bị đóng cửa để ngăn chặn luồng thông tin giữa những người biểu t́nh.
Hàng trăm ngàn người đă tham gia các cuộc biểu t́nh ở Lebanon
Đ̣i quyền tự chủ
Hongkong đă bị vùi dập bởi năm tháng biểu t́nh rầm rộ và thường xuyên dữ dội v́ lo ngại Bắc Kinh đang siết chặt lănh thổ - cuộc khủng hoảng chính trị tồi tệ nhất kể từ khi Anh trao trả Hongkong lại cho Trung Quốc vào năm 1997.
Có vài cuộc biểu t́nh lớn trong những tuần gần đây, nhưng bạo lực đă leo thang khi các trạm tàu điện ngầm bị đốt cháy và các cửa hàng bị đập phá, đặc biệt là các ngân hàng và cửa hàng có liên kết với đại lục.
Cảnh sát đă bắn hàng ngàn viên đạn hơi cay, hàng trăm viên đạn cao su và ba viên đạn sống vào những người biểu t́nh quá khích ném bom xăng.
Các sự kiện ở Hongkong tương tự với các cuộc biểu t́nh ở Catalonia trong những ngày gần đây. Ở đó, mọi người cũng tức giận với những ǵ họ coi là những nỗ lực ngăn cản mong muốn tự chủ lớn hơn từ phần c̣n lại của Tây Ban Nha.
Những người biểu t́nh đă đốt xe và ném bom xăng vào cảnh sát ở Barcelona, t́nh trạng bất ổn nổi lên do sự kết án đối với các nhà lănh đạo ly khai ở Catalan, những người t́m cách tuyên bố một nhà nước độc lập.
Người biểu t́nh cũng tập trung vào các mục tiêu chiến lược để gây ra sự ảnh hưởng tối đa, bao gồm cả sân bay quốc tế, buộc phải tŕ hoăn hơn 100 chuyến bay.
Điều đó xảy ra vài ngày sau hành động tương tự ở Hongkong, cho thấy các phong trào biểu t́nh đang theo dơi và thậm chí bắt chước lẫn nhau về cách thức tổ chức thông qua phương tiện truyền thông xă hội và tin tức.
Giuseppe Vayreda, một sinh viên nghệ thuật 22 tuổi tại một cuộc biểu t́nh đ̣i ly khai ở Catalan gần đây nói rằng, tại Hongkong, họ đă làm rất tốt.
Những người biểu t́nh ở Hongkong đă lên kế hoạch cho một cuộc biểu t́nh lớn vào ngày 24/10 tới để thể hiện t́nh đoàn kết với những người biểu t́nh ở Tây Ban Nha.
Hàng ngàn người biểu t́nh đang kêu gọi trưng cầu dân ư lần thứ hai về tư cách thành viên EU của Anh
Lănh đạo hay không lănh đạo
Những người biểu t́nh ở Hongkong những tháng gần đây đă sử dụng chiến lược không có người lănh đạo. Tất cả người biểu t́nh đều có vai tṛ như nhau, mặc trang phục đen và đeo khẩu trang.
Trong những trường hợp khác, một số cá nhân vươn lên lănh đạo các phong trào phản kháng, sử dụng phương tiện truyền thông xă hội để truyền tải thông điệp của họ.
Ở Ai Cập, nơi các cuộc biểu t́nh chống lại Tổng thống Abdel Fattah al-Sisi tháng trước tương đối nhỏ nhưng lại có ư nghĩa v́ sự hiếm hoi của chúng, chất xúc tác là một video về Ai Cập được đăng từ Tây Ban Nha.
Greta Thunberg, một thiếu niên Thụy Điển, đă truyền cảm hứng cho hàng triệu người tuần hành qua các thành phố trên khắp thế giới vào tháng 9 để yêu cầu các nhà lănh đạo chính trị hành động ngăn chặn biến đổi khí hậu.
Hàng chục ngàn người đă tập trung tại một công viên ở New York để lắng nghe bài phát biểu của cô.
“Nếu bạn thuộc nhóm nhỏ những người cảm thấy bị đe dọa bởi chúng tôi, th́ chúng tôi có một số tin rất xấu cho bạn”, Greta Thunberg nói. “V́ đây chỉ là khởi đầu. Thay đổi đang đến dù họ có thích hay không”
VietBF@ sưu tầm.
