Ông Didier Raoult sinh tại Sénégal năm 1952, gia đ́nh ông về Marseille định cư năm ông 9 tuổi. Mẹ là y tá, cha là bác sĩ quân y, ông học y khoa theo lệnh của cha. Luôn làm việc cật lực, ông đạt được nhiều thành công trong sự nghiệp, tất cả đều do nỗ lực bản thân. Bề ngoài có vẻ lập dị, nhưng giáo sư Didier Raoult là một tên tuổi lớn trên thế giới về bệnh truyền nhiễm. Ông được tặng giải thưởng lớn của INSERM (Viện sức khỏe và nghiên cứu y khoa quốc gia) năm 2010 v́ sự nghiệp của ḿnh.
Giáo sư Didier Raoult chủ trương xét nghiệm đại trà và dùng chloroquine để chữa trị các bệnh nhân Covid-19, nhưng nhiều bác sĩ cáo buộc ông bỏ qua giai đoạn thử nghiệm. AFP/Gérard Julien
Giáo sư Didier Raoult, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm ở Marseille, người vừa từ chối dự những cuộc họp hội đồng khoa học của tổng thống Pháp Emmanuel Macron, đă gợi lên nhiều hy vọng đồng thời với những chỉ trích, với phương pháp xét nghiệm hàng loạt và dùng thuốc trị sốt rét chloroquine để chữa trị cho những bệnh nhân vị nhiễm virus corona.
Mỗi ngày từ 7 giờ sáng, hàng dài người kiên nhẫn đợi trước IHU (bệnh viện & đại học) Méditerranée Infection ở Marseille chuyên về bệnh nhiễm, để được ê-kíp của giáo sư Didier Raoult xét nghiệm virus corona chủng mới. Đa số mang khẩu trang, mới vào giữa buổi sáng AFP đă đếm được khoảng 300 người.
Xét nghiệm hàng loạt « phù hợp với lời thề Hippocrate »
Bất chấp quan điểm của chính phủ Pháp là chỉ xét nghiệm cho nhân viên y tế và những người dễ bị tổn thương, từ nhiều tuần qua, giáo sư Raoult, giám đốc IHU Méditerranée Infection khẳng định cần phải xét nghiệm đại trà mới có thể ngăn được con virus đến từ Vũ Hán, và cách ly những người dưong tính. Chủ nhật 22/02/2020, ông lại lên tiếng cùng với năm giáo sư và bác sĩ khác trong một thông cáo : « Phù hợp với lời thề Hippocrate đă tuyên thệ, chúng tôi quyết định cho xét nghiệm virus Covid-19 cho tất cả những bệnh nhân nào bị sốt đến khám ».
Giáo sư cũng chủ trương dùng một loại thuốc trị sốt rét là chloroquine để chữa cho các bệnh nhân bị dương tính với virus corona, trong khi khả năng này vẫn đang được nghiên cứu. Các bác sĩ cùng kư tên loan báo tất cả các bệnh nhân bị Covid-19, « trong đó có một số lớn tuy ít có triệu chứng nhưng phổi đă bị tổn thương », sẽ được trị bằng hỗn hợp hydroxychloroquine (một chất dẫn xuất của chloroquine) và azithromycine. Trong trường hợp viêm phổi nặng, sẽ dùng thêm một thứ thuốc kháng sinh phổ biến.
Tin tức về việc được xét nghiệm với thủ tục dễ dàng tại đây, nhanh chóng loan đi trên mạng xă hội. Libération cho biết một nhóm Facebook vừa được lập hôm thứ Bảy 21/2 mang tên « Didier Raoult vs Coronavirus » đă có trên 70.000 thành viên gia nhập. Có những ứng cử viên địa phương ở Marseilles bị dương tính với virus corona, đứng đầu là Martine Vassal (đảng LR), không ngớt lời ca ngợi người đă cứu ḿnh. Một kiến nghị trên trang Change.org chỉ trong vài tiếng đồng hồ đă đă thu hút đến 200.000 chữ kư, đ̣i hỏi áp dụng ngay phương pháp của giáo sư Raoult.
Tia hy vọng từ chloroquine
Giáo sư chủ yếu dựa vào kết quả sau khi đă áp dụng cho 24 bệnh nhân, ba phần tư trong số này đă lành bệnh sau sáu ngày. Tuy vậy nhiều người trong ngành y đă phản đối, nhắc nhở rằng vẫn chưa có thí nghiệm lâm sàng, nên hăy c̣n quá sớm để mừng chiến thắng. Nhưng hy vọng đă lóe lên, nhiều chính khách yêu cầu chính quyền lưu ư đến phương pháp này.
Theo Le Figaro, thị trưởng Nice bị dương tính với virus corona, ông Christian Estrosi cũng muốn được chữa bằng chloroquine. Sáu ngày sau, ông lên đài truyền h́nh BFMTV cho biết cảm thấy đă khỏe và nhấn mạnh : « Khi chiến tranh đă được tuyên bố, như lời tổng thống, chúng ta không có th́ giờ thí nghiệm trên chuột trong ṿng sáu tháng. Từ lúc có một giải pháp đă được dùng thử trên một số bệnh nhân và cho ra kết quả bước đầu, tôi không hiểu tại sao nước Pháp lại bỏ qua ».
Bruno Retailleau, chủ tịch nhóm LR (Những Người Cộng Ḥa) ở Thượng Viện cũng đề nghị chính phủ đừng chần chờ. Chloroquine có lợi thế là rẻ tiền, trong lúc số lượng người chết v́ virus Vũ Hán hàng ngày đang tăng lên.
Rốt cuộc đến tối thứ Hai, bộ trưởng y tế Olivier Véran loan báo các bác sĩ có thể dùng chloroquine nếu muốn. Tuy vậy ủy ban tư vấn sức khỏe cộng đồng cũng khuyến cáo không nên sử dụng, trừ phi đang ở t́nh trạng trầm trọng. Cuộc tranh căi về dùng thuốc sốt rét để chữa bệnh Covid-19 chỉ mới bắt đầu.
Giáo sư Didier Raoult là ai ?
Didier Raoult sinh tại Sénégal năm 1952, gia đ́nh ông về Marseille định cư năm ông 9 tuổi. Mẹ là y tá, cha là bác sĩ quân y, ông học y khoa theo lệnh của cha. Luôn làm việc cật lực, ông đạt được nhiều thành công trong sự nghiệp, tất cả đều do nỗ lực bản thân.
Ông là người của thời cuộc. Nhân vật gây tranh căi này được nhắc đến ở khắp nơi, trên trang nhất và nhiều trang trong của các tờ báo lớn, các chương tŕnh truyền h́nh, trên các mạng xă hội, trong các gia đ́nh và cả tại Nhà Trắng ở tận nước Mỹ.
Vị bác sĩ 68 tuổi thổi một làn gió hy vọng vào xă hội Pháp đang bàng hoàng với những bản tổng kết tang tóc vào cuối ngày. Trước những tuyên bố trái ngược nhau của giới chính trị và y tế, nay nhiều người muốn tin vào ông giáo sư có mái tóc dài, áo sơ mi sặc sỡ phía trong chiếc áo blouse trắng – một nhân vật rất « Gô-loa ».
Hai loại vi khuẩn được đặt theo tên Raoult
Bề ngoài có vẻ lập dị, nhưng giáo sư Didier Raoult là một tên tuổi lớn trên thế giới về bệnh truyền nhiễm. Ông được tặng giải thưởng lớn của INSERM (Viện sức khỏe và nghiên cứu y khoa quốc gia) năm 2010 v́ sự nghiệp của ḿnh. Trong đó có phát hiện về Mimivirus (virus bắt chước) năm 1992, virus Spoutnik năm 2008, mở ra một lănh vực cho đến lúc đó chưa có ai nghiên cứu. Có hai loại vi khuẩn mang tên ông : họ vi khuẩn đường ruột Raoultella và Rickettsia Raoultii (truyền nhiễm qua loài ve, gây sốt cao). Ông và ê-kíp của ḿnh c̣n có những nghiên cứu về bệnh dịch hạch thời Trung Cổ, hay khủng bố sinh học v.v…
Không ít người trong ngành y không ưa giáo sư Raoult v́ những tuyên bố thẳng thừng, nhiều khi khiêu khích của ông. Chẳng hạn ông khẳng định « Tôi không phải là người ngoài, tôi đang đi trước » (trên báo La Provence). Ông khuyên những người chỉ trích về độc tính của chloroquine « hăy đọc lại sách giáo khoa cho sinh viên y khoa năm thứ nhất » (Les Echos), nói rằng « chẳng quan tâm » đến việc thử nghiệm lâm sàng (Le Parisien).
Trong giới nghiên cứu vốn đề cao tính khiêm tốn, và nhất là ngành y luôn chủ trương thận trọng, thái độ này gây bực bội. Renaud Muselier, chủ tịch vùng Provence-Alpes-Côte d’Azur, một người bạn của giáo sư Raoult bênh vực : « Với tư cách nhà khoa học, ông ấy tự do. Ông không quan tâm đến những b́nh luận mà cần kết quả ».
« Tôi không đơn độc ! »
Sự tự do không theo khuôn khổ nào của Didier Raoult khiến ông bị chỉ trích. Nhà sinh học Nicolas Chevassus-au-Louis trong cuốn sách « Malscience » tố ông lập « kỷ lục thế giới » với 12.252 bài báo từ 1996 đến 2011, và 800 bài sau đó, tức trung b́nh 6 bài viết một tháng, và đặt câu hỏi liệu giáo sư Raoult có thực sự tích cực tham gia những công tŕnh mà ông là đồng tác giả. Giáo sư Didier Raoult cũng nổi tiếng là không tuân lệnh ai kể cả thượng cấp. Ông công khai chống lại Yves Lévy, viện trưởng INSERM từ 2014 đến 2018 và là chồng của Agnès Buzyn (bộ trưởng y tế, vừa từ chức để ứng cử đô trưởng Paris).
Bác sĩ Arnold Munnich, một người bạn thời trẻ của Didier Raoult và cũng từng đoạt giải thưởng lớn của INSERM cho rằng nên bỏ qua một bên những ǵ thuộc về phong cách, để nhận ra giá trị khoa học và đánh giá một bác sĩ tài năng, « đam mê nghề nghiệp, có tinh thần sáng tạo ».
Do các nhà báo bị chôn chân tại Paris v́ lệnh phong tỏa, các cuộc phỏng vấn đều được thực hiện qua Skype. Trả lời Le Figaro, giáo sư Didier Raoult từ Marseille lư giải : « Khi có được một thứ thuốc không gây hại và bắt đầu cho kết quả trị liệu, th́ cần phải kê toa cho bệnh nhân. Nếu sau đó khám phá được thuốc nào tốt hơn th́ chúng ta sẽ đổi. Tất cả đều là thực dụng ». C̣n với Libération, ông khẳng định : « Tôi không đơn độc. Khi người ta cô độc, đó là do bị điên, hay là đă đạt đến một tŕnh độ siêu việt mà nhân loại không thể hiểu được. Tôi không mong điều đó xảy đến với tôi ! ».
