Làn sóng virus đầu tiên đă ập lên phần lớn giới nhà giàu của Brazil, dấy lên câu hỏi vai tṛ của những người này trong sự lây lan của virus tại đất nước bất b́nh đẳng bậc nhất.
Đó là câu lạc bộ hạng cao cấp nhất Brazil - chốn ăn chơi sang trọng bên bờ biển cho giới nhiều tiền và quyền lực, nơi chỉ 0,00041% công dân của đất nước này có thể đặt chân tới.
Nhưng Country Club Rio de Janeiro - câu lạc bộ được thành lập bởi người của Anh vào năm 1916 và duy tŕ từ đó bởi giới thượng lưu của các carioca - hay “dân Rio” - cũng không tránh khỏi thảm cảnh vắng bóng người do đại dịch virus corona. Đây cũng là nguyên nhân châm ng̣i cuộc tranh luận nổi lên khắp nơi ở một trong những đất nước có nền kinh tế đang lao dốc mạnh nhất thế giới và hiện rơ nhất sự phân tầng giai cấp và bất b́nh đẳng.
Ít nhất 60 trong số 850 thành viên có danh tiếng toàn cầu của câu lạc bộ này đă nhiễm Covid-19, và một người trong số đó - nữ doanh nhân tuổi thất tuần Mirna Bandeira de Mello - đă tử vong và được an nghỉ trong một đám tang không có ai tham dự ngoài con trai duy nhất.
“Nếu là lúc b́nh thường, sẽ có hàng triệu người tới chôn cất bà ấy, Christiano Bandeira de Mello - người thân của nữ doanh nhân quá cố, chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với tạp chí Época của Brazil.
Anna Maria Ramalho, một cây viết mục tin xă hội, người biết bà de Mello từ khi c̣n đi học, cho biết cô đă buộc phải nói lời chia buồn bằng cách đăng nhập trên đường link lễ tang trực tuyến. “Tôi đă mất một người bạn tri kỉ”, cô nói.
Ít nhất 60 trong số 850 thành viên của Country Club - chốn ăn chơi sang trọng bậc nhất tại Brazil - đă dương tính với COVID-19. Ảnh: Guardian.Virus "gơ cửa" giới thượng lưu
Virus corona dường như cũng đă vượt khỏi phạm vi cánh cổng chào gỗ trắng của Country Club - chỉ cách băi biển Ipanema nổi tiếng vài mét - vào chiều 7/3 - mặc dù chính xác theo cách nào th́ đến giờ vẫn là chủ đề gây tranh căi.
Chỉ vài giờ trước đó, hậu duệ của cựu hoàng tộc Brazil đă tập trung tại một biệt thự gần đó để nâng ly chúc mừng lễ đính hôn của Pedro Alberto de Mitchéans e Bragança - chắt của hoàng đế cuối cùng của Brazil Pedro II - và vị hôn thê 26 tuổi Alessandra Fragoso Pires.
Khách mời bao gồm mẹ và cha dượng của Pires, những người đă bay bằng chuyên cơ riêng từ London, cùng nhiều người từ Bỉ, Italy và Mỹ.
Hơn một nửa trong số 70 người trong bữa trưa đă hôm đó dương tính với Covid-19, bao gồm cả cha và ông cô dâu cũng như d́ của chú rể. Cả ba hiện giờ vẫn nằm viện và đều trong t́nh trạng nghiêm trọng.
“Thật kinh khủng”, một vài thành viên gia đ́nh tham dự lễ kỷ niệm cho biết, sau khi yêu cầu giấu tên. “Không ai có thể tưởng tượng virus sẽ tấn công với sự tàn phá như vậy.”
Sau bữa trưa, một số khách đă tận hưởng buổi chiều tại Country Club, làm dấy lên những nghi ngờ họ là nguyên nhân gây lây lan virus tại nơi này, một điều mà một người bạn của hoàng tộc cuối của Brazil liên tục phủ nhận.
“Không có mối liên hệ nào ở đây”, người này khăng khăng. “Không ai biết rơ chuyện ǵ đă xảy ra - ai đă mang virus tới và ai không”.
Băi biển Ipanema nổi tiếng nay trở nên vắng tanh do chính quyền Brazil cấm người dân ra biển. Ảnh: Guardian.
Dù sự thật là ǵ, hai ngày sau đó vào 9/3, virus corona tiếp lây lan giữa các thành viên nổi tiếng của câu lạc bộ này. Tại một cuộc gặp khép kín -một sự kiện được cho là để giải quyết tranh chấp giữa người bảo vệ cũ và một thế hệ những thành viên mới, những người không có họ hàng ǵ với những thành viên cũ của câu lạc bộ nhưng thừa tiền - những lời qua lại, những cái ôm và nụ hôn đă được trao cho nhau.
“Nhiều người tán gia bại sản trong cuộc khủng hoảng tài chính - những người từng một thời giàu có nhưng đến cuối không c̣n lại ǵ - v́ vậy họ phải bán tư cách thành viên của ḿnh”, một nhân vật thượng lưu tại Rio tiết lộ về cuộc chiến kéo dài nhiều thế hệ tại câu lạc bộ này, nơi các thành viên được lựa chọn bằng cách bỏ phiếu kín và phải chi trả khoảng 85.000 USD để được tham gia.
270 khán giả cũng bao gồm những người đă có mặt trong lễ đính hôn trước đó - tiếp tục thổi bùng những nghi ngờ họ là nguyên nhân chính của sự bùng phát virus tại đây.
Đó là một cuộc họp quan trọng, nhiều tên tuổi lớn trong giới kinh doanh đă ở đó”, nguồn tin trên nói. “Một số người đă nhiễm bệnh khi rời khỏi cuộc họp”.
Câu lạc bộ Country không phải là tụ điểm duy nhất của tầng lớp trên cùng xă hội Brazil chịu sức tàn phá của virus corona. Một ngôi sao nhạc pop, một nữ diễn viên và con gái của một quan chức chính phủ hàng đầu cũng đă nhiễm virus sau khi dự đám cưới của người nổi tiếng tại một khu nghỉ mát băi biển tự xưng là “được h́nh thành với tư duy quư tộc”. Một số vị khách giàu có đă bay đến dự tiệc từ châu Âu và Colorado, Mỹ.
Dinh tổng thống Brazil, cũng không ngoại lệ khi hơn 20 thành viên một phái đoàn ngoại giao từng bay tới gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago đều dương tính với SAR-CoV-2. Trong khi đó, Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro mặc dù tuyên bố có kết quả âm tính nhưng lại từ chối công khai những kết quả đó.
Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro đeo khẩu trang trong một buổi họp về COVID-19. Ảnh: AP
Cuộc tranh căi giàu nghèo không hồi kết - dân thường vẫn luôn khổ nhất
Mối liên hệ giữa sự lây lan của virus corona và giới siêu giàu Brazil đă làm dấy lên cuộc tranh căi về vai tṛ của họ trong bản đồ đường đi của virus vào Brazil - và khoảng cách giàu nghèo ở một trong những xă hội bất b́nh đẳng nhất trên thế giới.
Nhiều người lo ngại rằng trong khi làn sóng virus corona đầu tiên đă đổ ập lên phần lớn là giới tinh hoa chính trị và kinh tế của Brazil, chính người nghèo và chủ yếu là cộng đồng người da đen tại đây mới chịu ảnh hưởng nhiều nhất do không có khả năng tự cách ly tại nhà hay được ở trong những bệnh viện tư đắt tiền.
Một trong những ca tử vong đầu tiên được ghi nhận ở Brazil là của Cleonice Gonçalves, một người giúp việc gia đ́nh 63 tuổi, bị lây virus từ người chủ giàu có của ḿnh khi trở về từ kỳ nghỉ ở Italy. “Không cần phải nói rằng những người dễ bị tổn thương nhất sẽ luôn bị ảnh hưởng nhiều nhất, bất kể có đại dịch hay không”, nhà nữ quyền Djamila Ribeiro viết trên tờ Folha de Săo Paulo gần đây.
“Đây là những vấn đề thuộc về cấu trúc xă hội”.
Những người khác, bao gồm một số thành viên Country Club, băn khoăn liệu có phải chính một số bệnh nhân virus corona nhiều tiền đă vô tính phơi nhiễm cho người khác khi không tự cách ly hoặc không cách ly đúng cách - có lẽ họ tin rằng điều kiện kinh tế của những người này đồng nghĩa họ có thể bỏ qua những biện pháp dành cho người thường.
Những người dân nghèo là đối tượng dễ tổn thương nhất trước dịch bệnh. Ảnh minh họa: New York Times.
Một nhà tài phiệt Brazil được cho là đang bị cảnh sát điều tra v́ cáo buộc lái máy bay riêng tới băi biển hồi tháng trước mặc dù dương tính với Covid-19. Người đàn ông - mặc dù phủ nhận các cáo buộc - bị buộc tội lây nhiễm cho ít nhất hai người dân địa phương ở Trancoso, một thị trấn ven biển bang Bahia, Brazil.
Rio de Janeiro - với 1.074 trường hợp nhiễm virus corona và 47 trường hợp tử vong cho tới này - đă phong tỏa từ cuối tháng 3, khiến một loạt những sự kiện của giới thượng lưu bị hủy bỏ.
Trong số các sự kiện này gồm có một bữa tiệc dành cho 1.000 người tại khách sạn Copacabana Palace bên bờ biển để kỷ niệm cuộc hôn nhân của Alexandre Birman, một triệu phu và nhà thiết kế giày cho nhiều ngôi sao Hollywood.
Một nguồn tin thân cận của gia đ́nh hoàng gia Orléans e Bragança cũng cho biết họ có nhiều mối quan tâm cấp bách hơn với hai người thân đang trong pḥng chăm sóc đặc biệt. “Họ cảm thấy buồn, sợ hăi và lo lắng. Họ sợ hăi những hậu quả này”, nguồn tin nói.
Một vài tiếng nói nhằm sự chỉ trích vào giới thượng lưu bay chuyên cơ riêng đă đem bệnh vào đất nước sau những cuộc du ngoại đắt đỏ ở nước ngoài, với một trang web cánh tả tuần trước c̣n tuyên bố: “Giới nhà giàu và người nổi tiếng đă lây lan virus corona khắp Brazil”.
Bất chấp những thái độ chỉ trích này, một vị khách tham gia bữa trưa định mệnh của gia đ́nh cựu hoàng gia cho rằng thật sai lầm khi khinh bỉ những người giàu có v́ một căn bệnh không quan tâm đến tầng lớp xă hội. “Cả người nghèo và người giàu đều chết trên khắp thế giới”, người này nói.
“Những người đi du lịch nhiều hơn có thể đă nhiễm bệnh trước tiên nhưng virus không chọn nạn nhân của nó. Nó có thể tấn công bất cứ ai”.
VietBF@sưu tập
