Mức giá thay đổi của vaccine Covid-19 được ưa chuộng nhất thế giới. Đó là vaccine Covid-19 của Pfizer-BioNTech. Chúng mang lợi nhuận lớn và vị thế cho hai hãng Pfizer và BioNTech trên thị trường.
Từ châu Mỹ Latin đến Trung Đông, hàng chục quốc gia đang chuyển hướng sang tiêm vaccine Covid-19 của Pfizer-BioNTech, theo Wall Street Journal.
Australia đang triển khai tiêm vaccine này thay vì các loại vaccine khác. Ngoài ra, Thổ Nhĩ Kỳ, Anh và Chile đang tiêm vaccine Pfizer-BioNTech cho những người từng tiêm vaccine loại khác.
Nhu cầu ở Argentina tăng cao đến mức quốc gia này phải sửa đổi luật mua vaccine để đạt được thỏa thuận với hãng dược phẩm Pfizer.
Wanderson de Oliveira, nhà dịch tễ học và là cựu quan chức cấp cao của Bộ Y tế Brazil, cũng cho biết nhu cầu tiêm vaccine Covid-19 của Pfizer ở nước này cũng tăng cao.
Bán càng nhiều, giá càng tăng?
Theo Trung tâm Đổi mới Y tế Toàn cầu Duke, các quốc gia đã mua 3,5 tỷ liều vaccine Covid-19 của hãng Pfizer-BioNTech, nhiều hơn khoảng một tỷ liều so với số vaccine mua từ AstraZeneca, nhà cung cấp vaccine lớn thứ hai thế giới.
Pfizer cho biết tính đến nay, hãng này đã phân phối hơn 1,6 tỷ liều vaccine đến hơn 130 quốc gia.
Các quan chức chính phủ và chuyên gia cho biết việc vaccine của Pfizer-BioNTech được ưa chuộng hơn là do nó có hiệu quả cao, bao gồm khả năng chống lại biến chủng Delta, mà không có nguy cơ gây đông máu như vaccine AstraZeneca và Johnson & Johnson.
Ngoài ra, khả năng bảo vệ từ việc vaccine Pfizer-BioNTech không suy giảm theo thời gian, và nguồn cung không bị hạn chế so với một số loại vaccine khác.
Vaccine Covid-19 của Pfizer-BioNTech đang được ưa chuộng nhất trên thế giới. Ảnh: AFP.
Tuy nhiên, các quan chức và giới phân tích cho biết nhu cầu đối với các loại vaccine khác vẫn rất cao. Nhiều quốc gia có thu nhập thấp và trung bình có thể sẽ phụ thuộc vào các hãng vaccine đối thủ của Pfizer, vì đơn giản là chỉ riêng hãng này sẽ không sản xuất đủ vaccine cho toàn thế giới.
Trong khi đó, các loại vaccine khác có thể được bảo quản dễ dàng hơn và có thể ít tốn kém hơn.
Trong khi độ phổ biến của vaccine Pfizer-BioNTech tăng lên, giá của loại vaccine này cũng tăng.
Trả lời đài truyền hình Kan vào tháng 12/2020, một quan chức Bộ Y tế Israel cho biết họ đã trả 62 USD cho một liều vaccine Pfizer-BioNTech. Chính phủ Israel chưa chính thức xác nhận con số này.
Đó là mức giá cao hơn nhiều so với hầu hết quốc gia đang trả cho Pfizer-BioNTech. Trong khi đó, Pfizer cũng tăng giá bán vaccine cho Liên minh châu Âu (EU), từ 18 USD lên 23 USD/liều.
Theo hợp đồng với Brazil vào tháng 5, Pfizer đưa ra mức giá 12 USD/liều. Mức giá này cao hơn so với đề xuất 10 USD/liều trong hợp đồng hồi tháng 3, theo tài liệu mà Wall Street Journal tiếp cận được.
Chính phủ Brazil và Israel từ chối bình luận về giá vaccine.
Trong khi đó, Pfizer cho biết vaccine của hãng được cung cấp theo mức giá, theo đó các nước thu nhập trung bình trả khoảng một nửa mức giá mà các nước giàu hơn phải trả, và các nước thu nhập thấp trả bằng giá thành phẩm.
Sự thống trị của Pfizer trên thị trường vaccine
Theo nhà phân tích Ronny Gal của công ty Bernstein Research, vaccine Pfizer-BioNTech được ưa chuộng giúp hãng này chiếm được thị phần lớn hơn trên thị trường vaccine toàn cầu. Hiện Pfizer sở hữu Prevnar, vaccine viêm phổi bán chạy nhất thế giới, năm ngoái có doanh thu 5,9 tỷ USD.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính thị trường vaccine toàn cầu (không bao gồm vaccine Covid-19) trị giá 33 tỷ USD mỗi năm trên toàn thế giới. Ông Gal ước tính con số này có thể tăng thêm 3-15 tỷ USD mỗi năm sau năm 2023, tùy thuộc vào các khuyến nghị về tiêm vaccine nhắc lại.
“Có vẻ như không có công ty nào khác có thể đe dọa sự thống trị của Pfizer trên thị trường vaccine Covid-19”, ông Gal nói.
Giờ đây, khi công nghệ mRNA đã được phê duyệt và các cơ quan quản lý cũng quá quen với nó, Pfizer sẽ càng dễ dàng hơn khi xin chính phủ phê duyệt các loại vaccine trong tương lai mà hãng này phát triển.
Hãng Moderna cũng sản xuất một loại vaccine dựa trên công nghệ mRNA, nhưng nó không được sử dụng rộng rãi bằng Pfizer, vì Pfizer có khả năng sản xuất và thương mại lớn hơn, các nhà phân tích cho biết.
Ngoài ra, quan hệ đối tác của Pfizer với Israel cũng cho thấy kết quả thử nghiệm hiệu quả trên thực tế, từ đó thúc đẩy các quốc gia chọn mua vaccine của hãng này.
Pfizer và BioNTech cho biết họ có thể sản xuất 4 tỷ liều vaccine Covid-19 trong năm tới. Ảnh: AP.
Một số nghiên cứu cho thấy vaccine Moderna cung cấp khả năng bảo vệ mạnh hơn chống lại biến chủng Delta, song các chuyên gia y tế công cộng cho biết cả hai đều có hiệu quả cao trong việc ngăn ngừa bệnh nặng.
Một số quốc gia cũng hạn chế sử dụng thuốc tiêm Moderna đối với một số nhóm nhất định do nguy cơ bị viêm cơ tim thường rất hiếm gặp. Phản ứng này cũng đã được ghi nhận ở một số ít người trẻ tuổi được tiêm vaccine của Pfizer-BioNTech.
Moderna dự kiến sản xuất một tỷ liều vaccine trong năm nay, so với dự báo của Pfizer là 3 tỷ. Pfizer và BioNTech cho biết họ có thể sản xuất 4 tỷ liều trong năm tới.
Sau bước khởi đầu với số lượng vaccine sản xuất tương đối hạn chế, Pfizer và BioNTech nhanh chóng xây dựng cơ sở sản xuất vaccine khi Covid-19 mới bùng phát, trước cả khi xác nhận được tính hiệu quả của vaccine.
Pfizer đã và đang mở rộng phạm vi sản xuất, thu hút các nhà đầu tư ở Brazil, Nam Phi, Italy và các địa điểm khác, trong khi đối tác BioNTech cũng đã tập hợp một nhóm nhà thầu riêng biệt.
Nhà sản xuất thuốc Sanofi SA của Pháp gần đây đã từ bỏ việc phát triển vaccine Covid-19 dù kết quả nghiên cứu khá khả quan. Nguyên do mà hãng này đưa ra là thị trường vaccine Covid-19 theo công nghệ mRNA hiện nay đã quá cạnh tranh.
Chuyển hướng sang vaccine Pfizer-BioNTech
Vaccine Covid-19 của Pfizer được ưa chuộng hơn so với năm ngoái, khi nhiều quốc gia ưu tiên vaccine sản xuất theo công nghệ truyền thống hơn là công nghệ mRNA - công nghệ khi đó chưa được chứng minh tính hiệu quả.
“Thực sự đáng kinh ngạc khi thấy mọi người nhận thức được nhanh như thế nào về vấn đề này", Giám đốc điều hành BioNTech Ugur Sahin nói.
BioNTech cũng hưởng lợi từ thành công của vaccine Covid-19, nổi lên như một công ty dược phẩm toàn cầu theo đúng nghĩa đen. Các nhà phân tích cho biết doanh thu đến từ các hợp đồng cung cấp vaccine Covid-19 sẽ trở thành nguồn kinh phí để hãng này thử nghiệm thuốc uống và các loại vaccine khác.
Một kỹ thuật viên kiểm tra các lọ vaccine Covid-19 của Pfizer-BioNTech tại cơ sở sản xuất ở Puurs, Bỉ ngày 7/9. Ảnh: AP.
Australia cũng bắt đầu triển khai tiêm vaccine của Pfizer-BioNTech sau thời gian đầu tiêm vaccine của AstraZeneca, và vaccine do công ty CSL Ltd. cùng với Đại học Queensland phối hợp sản xuất.
Từ tháng 12/2020, chính phủ Australia đã dừng tiêm vaccine của CSL-Queensland. Vào tháng 4, nước này cũng khuyến cáo người lớn tuổi không nên tiêm vaccine AstraZeneca vì khả năng gây đông máu ở nữ giới.
Đợt bùng phát Covid-19 vào tháng 7 vừa qua buộc Australia phải sửa đổi hướng dẫn tiêm vaccine của AstraZeneca một lần nữa, theo đó áp dụng tiêm vaccine loại này cho tất cả người trưởng thành trong thời gian bùng phát dịch bệnh.
Khi đó, Australia đã được hỗ trợ 4 triệu liều Pfizer từ Anh, một triệu liều từ Ba Lan và 500.000 liều từ Singapore.
VietBF@ sưu tập
