Nguy cơ chiến tranh hạt nhân tăng cao khi xung đột quân sự giữa Nga và Ukraine kéo dài

[Romano]

Cuộc chiến giữa Nga và Ukraine không có dấu hiệu sẽ sớm kết thúc. Cuộc chiến này làm xáo trộn lục địa châu Âu và có thể gây bất ổn hơn nữa cho hệ thống quốc tế. Không những vậy, nguy cơ leo thang thành xung đột hạt nhân đang gia tăng giữa Nga và phương Tây.
Thêm "lằn ranh nữa bị vượt qua" nếu Phần Lan và Thụy Điển gia nhập NATO

Đến nay, chiến sự Nga-Ukraine đã gần tròn 2 tháng mà các cuộc thương lượng hòa bình vẫn chưa mang đến kết quả rõ rệt. Trong bối cảnh ấy, người ta thông báo rằng Phần Lan và Thụy Điển đang xúc tiến cho khả năng gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO).Trong một cuộc họp báo chung ở Stockholm với người đồng cấp Thụy Điển Magdalena Andersson hôm 13/4, bà Sanna Marin - Thủ tướng Phần Lan phát biểu: "Mọi thứ đã thay đổi khi Nga xâm lược Ukraine... Tôi cho rằng não trạng của người dân ở Phần Lan cũng như ở Thụy Điển đã thay đổi và được hình thành rất đột ngột do các hành động của Nga. Điều này rất rõ ràng và thúc đẩy ở Phần Lan nhu cầu thảo luận các lựa chọn an ninh của riêng chúng tôi".

Thông tin đầu tuần vừa qua cho thấy Phần Lan đang chuẩn bị xin gia nhập NATO trước cuối tháng 5/2022 và Thụy Điển sẽ nối gót không lâu sau đó.

London đã bày tỏ ủng hộ việc mở rộng NATO sang các nước Phần Lan và Thụy Điển. Ngoại trưởng Anh Liz Truss viết trên mạng xã hội Twitter: "Thụy Điển và Phần Lan được tự do lựa chọn tương lai của mình mà không bị can thiệp. Anh sẽ ủng hộ bất cứ quyết định nào của họ".

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg từng lặp lại thông điệp này, nói với CNN vào đầu tháng 4 rằng hai quốc gia Bắc Âu đó sẽ "rất được hoan nghênh" nếu họ lựa chọn đứng vào hàng ngũ NATO.

Chính quyền Tổng thống Mỹ Biden thì vẫn khá lấp lửng trong thông điệp công khai của họ về vấn đề này. Tuy nhiên, có thông tin cho biết Mỹ đã tổ chức các cuộc tham vấn kín với Phần Lan và Thụy Điển liên quan đến khả năng 2 nước này gia nhập NATO.

Nga cho rằng việc NATO kết nạp Thụy Điển và Phần Lan sẽ củng cố sự hiện diện của khối quân sự này ở Biển Baltic. Nga đe dọa rằng động thái kết nạp đó của NATO sẽ thúc đẩy làn sóng leo thang vũ khí hạt nhân mới và có khả năng quân sự hóa tuyến biên giới dài 1.300km giữa Phần Lan và Nga.

Ông Dmitry Medvedev - Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, nói: "Nếu Thụy Điển và Phần Lan gia nhập NATO, các ranh giới này sẽ phải được kéo dài ra. Sẽ không còn đàm phán gì nữa về vị thế phi hạt nhân của vùng Baltic, sẽ phải khôi phục lại sự cân bằng". Ý của ông Medvedev là hành động của NATO sẽ buộc Nga phải bố trí vũ khí hạt nhân ở vùng Baltic để trả đũa.

Phương Tây có lẽ không còn e sợ cảnh báo của Nga

Phương Tây đã phớt lờ các cảnh báo của Nga. Ngoại trưởng Anh Truss viết trên mạng Twitter: "Đe dọa của Nga đối với các nước Bắc Âu và Baltic không mới. Các đe dọa đó chỉ củng cố tình đoàn kết của chúng ta".

Car Bildt - cựu Thủ tướng Thụy Điển thì coi tuyên bố của ông Medvedev là "mối đe dọa khá trống rỗng". Liên quan đến điều này, ông Bildt nêu các cáo buộc về sự hiện diện của vũ khí hạt nhân ở lãnh thổ Kalingrad của Nga nằm lõm vào lãnh thổ vùng Trung Âu.

Như vậy gần đây NATO đã có một sự thay đổi mới đáng kể. Bây giờ họ đã dám tính đến các phương án an ninh mà trước đây sẽ bị bác bỏ vì quá rủi ro và mang tính khiêu khích không cần thiết. Mức độ sẵn lòng này cho thấy bước ngoặt trong cách tiếp cận của khối quân sự này sau sự kiện Nga phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine vào ngày 24/2/2022.

"Kỷ nguyên giao lưu với Nga đã qua. Cách tiếp cận của NATO phải dựa trên sự kiên cường, phòng thủ, và răn đe" - bà Truss tuyên bố như vậy tại một bữa tiệc tối vào đầu tháng 4 cùng với các ngoại trưởng khác của các nước thành viên NATO.

Ngoại trưởng Truss nói thêm rằng nguyên tắc cơ bản của Đạo luật về hợp tác giữa NATO và Nga vào năm 1997 (với nội dung "hai bên không coi nhau như đối thủ") giờ đã chết.