Trong một cuộc chiến tranh tiêu hao, vấn đề thắng thua thường được quyết định bởi nguồn cung cấp đầy đủ đạn dược.
Thông tin về cuộc chiến tại Ukraine thường chỉ xoay quanh các hệ thống vũ khí hiện đại đem lại hi vọng nhằm xoay chuyển tình thế, chẳng hạn như máy bay không người lái TB2, hỏa tiển chống xe tăng Javelin, hệ thống pháo binh lưu động cao HIMARS. Nhưng khi cuộc chiến đàng kéo dài biến thành một cuộc chiến tranh tiêu hao, chiến thắng là vấn đề hoàn toàn tùy thuộc vào nguồn cấp cung đạn dược (đạn pháo binh, rocket, hỏa tiển).
Suốt nhiều tháng qua, người ta tin rằng với nền tảng quân sự lớn mạnh, kho vũ khí và đạn dược dồi dào sẽ đem lại cho Nga lợi thế trong một cuộc chiến kéo dài. Nhưng mới đây, có thông tin tình báo Mỹ xác định Moscow đang phải mua đạn pháo binh cùng rocket từ phía Bắc Hàn.
Ngoài số lượng đạn dược lớn mà Nga bị tiêu hao, mất mát cho cuộc chiến, chiến lược tấn công kho đạn dược Nga của Ukraine dường như đã đạt hiệu quả lớn. Ngay tháng đầu tiên đưa hệ thống pháo binh lưu động
HIMARS vào sử dụng, Kyiv tuyên bố đã phá hủy được 50 kho đạn dược của quân Nga.
Ukraine cũng gặp vấn đề về nguồn cung cấp đạn dược. Cựu Thứ trưởng Quốc phòng Alina Frolova cho biết, tuy hệ thống vũ khí hiện đại phương Tây cung cấp giúp Ukraine thu hẹp khoảng cách về năng lực chiến đấu của binh sĩ, nhưng mối lo ngại lớn nhất vẫn là đạn dược. Loạt viện trợ quân sự cho Ukraine có đủ đạn dược, tuy nhiên nguồn cung cấp này không phải là vô hạn.
Đạn dược của hai bên Ukraine-Nga đều đang cạn dần (Ảnh: Getty Images)
Kho đạn của Nga
Nga dường như đang bị thiếu hụt trầm trọng các loại đạn dược tiên tiến như hỏa tiển tầm xa, hỏa tiển tầm ngắn và vài loại vũ khí dẫn đường chính xác khác, chủ yếu do bị phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu từ phương Tây (chẳng hạn như chip).
Các lệnh trừng phạt từ phương Tây ban hành đặc biệt nhắm vào kỹ nghệ mà ngành sản xuất vũ khí của Nga đang rất cần để chế tạo ra. Và sụ trừng phạt này đã phát huy tác dụng, khi Thủ tướng Ukraine xác định rằng, Nga chỉ còn 40 hỏa tiển siêu thanh.
Tuy nhiên, một số chuyên gia cảnh cáo không nên quá tin vào các thông tin lạc quan. Theo ý kiến của các chuyên gia quân sự cho biết,
"Họ không chiến đấu giống như chúng ta. Họ sử dụng hết những thứ mà chúng tôi sẽ dùng khi tác chiến đấu, vì vậy mà chúng ta kết luận họ đã cạn kiệt mọi thứ. Nhưng thực tế thì quân Nga đang sử dụng rất hiệu quả vũ khí không dùng kỹ thuật dẫn đường để phá hủy một số thành phố Ukraine".[
*Nhờ vậy mà đã gây ra chết chóc vô lý cho nhiều người dân vô tội]
Viện Nghiên cứu Hoàng gia Anh (
RUSI) vào tháng 7 từng công bố báo cáo xác định mỗi ngày Nga bắn đến 20,000 quả đạn pháo binh 152 mm, phần lớn không dùng kỹ thuật GPS dẫn đường. Kho đạn pháo Nga còn đủ dùng trong nhiềunăm và ngành vũ khí Nga đủ sức để sản xuất thêm (?).
Đây là điều khiến cho các thông tin về việc Moscow mua đạn pháo binh cùng rocket từ Bắc Hàn trở nên đáng chú ý hơn. Số vũ khí này không phải đạn dược tiên tiến mà là loại đạn dược cũ kỹ thời Liên Xô mà Nga có rất nhiều.
Ngoài tin mua đạn pháo binh cùng rocket từ TBắc Hàn, thời gian gần đây còn có thông tin Nga phải dùng cả đạn dược của Belarus và chuyển vũ khí từ Syria về nước. Tất cả cho thấy nguồn cung đạn dược phía Nga đang rất căng thẳng khi cuộc chiến còn kéo dài.
Nhiều suy đoán về thông tin Nga mua đạn dược của Bắc Hàn
Chuyên gia Frederick Kagan thuộc Viện nghiên cứu Doanh nghiệp Mỹ (AEI) nhận định:
"Lý do duy nhất khiến cho Nga phải mua đạn pháo binh cùng rocket từ Bắc Hàn hay từ bất cứ nước nào khác là vì Tổng thống Vladimir Putin không muốn hoặc không thể huy động nền kinh tế Nga để phục vụ cho chiến tranh".
Nhà phân tích quân sự Matthew Cancian lại cho rằng còn quá sớm để đưa ra kết luận. Nguồn cung cấp vũ khí từ Bắc Hàn có thể nhằm giải quyết nhu cầu ngắn hạn trong lúc Nga cần phải thiết lập dây chuyền sản xuất phục vụ cho nhu cầu dài hạn.
Tiến sĩ Jack Watling đồng tác giả báo cáo
RUSI tháng 7, thừa nhận rằng, bản thân ông đã đánh giá kho đạn dược cũng như năng lực điều tiết tốc độ tiêu hao đạn dược ngắn hạn của Nga quá cao, nhưng ông tin sản lượng đạn dược không sử dụng kỹ thuật GPS dẫn đường sẽ sớm tăng lên để bảo đảm nguồn cung cấp lâu dài.
Và có những dấu hiệu củng cố cho niềm tin trên.
Quốc hội Nga vào tháng 7 thông qua luật cho phép các công ty cung cấp trang thiết bị cho quân đội yêu cầu làm việc tăng ca vào ban đêm, cuối tuần lẫn ngày nghỉ. Tổng thống Putin sau đó bổ nhiệm thân tín Denis Manturov giữ chức Phó thủ tướng phụ trách quản lý ngành sản xuất vũ khí.
Trong khi đó, phân tích gia về quân sự Pavel Luzin thuộc Đại học Tufts hoài nghi về khả năng Nga có thể gia tăng được đáng kể sản lượng chế tao thêm đạn dược và vũ khí mới. Ông chỉ ra hàng loạt vấn đề mà ngành kỹ nghệ quân sự nước này đang gặp phải: thiếu lao động lành nghề, thiết bị xuống cấp, phụ thuộc linh kiện nước ngoài, cấu trúc tổ chức quá tập trung.
Dựa theo tính toán của riêng mình, ông Luzin nhận định rằng, quân Nga phải giảm sử dụng đạn pháo để có thể tạm đủ dùng cho đến cuối năm 2022.
Kho đạn của Ukraine
Ukraine luôn phải đối mặt với tình trạng thiếu đạn dược trong suốt cuộc chiến.
RUSI tính toán rằng, phía Kyiv mỗi ngày chỉ bắn có 6.000 quả đạn pháo binh.
Lúc cuộc chiến mới bắt đầu, kho đạn dược Ukraine đã không còn nhiều do nhiều năm giao tranh với lực lượng ly khai ở Donbass, cũng như do loạt vụ cháy nổ năm 2017 phá hủy khoảng 32,000 tấn đạn pháo binh.
Nỗ lực bảo đảm đạn dược gặp khó khi hầu hết pháo binh Ukraine đang sử dụng đều dùng loại đạn 152 mm, trong khi NATO dùng đạn 155 mm. Vì vậy, trong vài tháng đầu tiên Kyiv phải ráo riết lùng sục loại đạn dược thích hợp, còn phương Tây chạy đua cung cấp hệ thống vũ khí theo tiêu chuẩn của NATO.
Một số viện trợ Mỹ dành cho Ukraine là hình thức cấp tiền để cho Kyiv tùy ý sắm vũ khí, bên cạnh trang bị loại vũ khí lấy từ kho dự trữ của Washington. Tính đến ngày 24/8, Mỹ đã cung cấp 806,000 quả đạn pháo 155 mm. Nhưng với tốc độ tiêu hao 6.000 quả/ngày thì lượng đạn chỉ đủ dùng trong 4 tháng rưỡi. Các gói viện trợ quân sự sau này sẽ cung cấp thêm.
Lo ngại về nguồn cung đạn dược đã thúc đẩy Ukraine theo đuổi chiến thuật tấn công kho đạn dược Nga và dùng mô hình bệ phóng rocket làm Nga lãng phí hỏa tiển tầm xa, cũng như mở đợt phản công ở miền Nam đất nước. Kyiv cần tận dụng ưu thế hỏa lực còn dồi dào của mình.
