Khi cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ ở Mỹ bước vào chặng cuối cùng, đảng Cộng hòa lạc quan với niềm tin giành quyền kiểm soát cả hai viện Quốc hội trong khi đảng Dân chủ lo lắng về nguy cơ "thua trắng".
Cử tri tham gia cuộc mít tinh do cựu Tổng thống Donald Trump tổ chức ở Latrobe hồi cuối tuần qua (Ảnh: NYT).
Chiến dịch tranh cử giữa nhiệm kỳ đầy sóng gió đã chạm đích tuần cuối cùng vào hôm 6/11, khi các cử tri vốn ảnh hưởng bởi lạm phát kỷ lục, lo lắng về an ninh và về sự ổn định cơ bản của nền dân chủ Mỹ, cho thấy những dấu hiệu rõ ràng về khả năng sẵn sàng bác quyền kiểm soát Hạ viện của đảng Dân chủ.
Khi các ứng viên đi khắp nước Mỹ để thuyết phục cử tri, đảng Cộng hòa bước vào chặng cuối cuộc đua với niềm tin sẽ giành được quyền kiểm soát Hạ viện và có thể là Thượng viện.
Các đảng viên Dân chủ lại chuẩn bị cho khả năng thua cuộc ngay cả ở những khu vực "xanh" truyền thống.
Trong cuộc mít tinh tại trường Cao đẳng Sarah Lawrence ở Bronxville, New York để vận động cho Thống đốc New York Kathy Hochul ở khu bầu cử Yonkers, Tổng thống Joe Biden đã mô tả Ngày bầu cử và chiến dịch bầu tổng thống 2024 sắp tới là "điểm bước ngoặt cho nền chính trị Mỹ" trong 20 năm tới. Ông chủ Nhà Trắng nói rằng, các cử tri đã có sự lựa chọn rõ ràng giữa hai "tầm nhìn cơ bản khác nhau về nước Mỹ".
Trong khi đó, cựu Tổng thống Donald Trump có bài phát biểu 90 phút trước những người ủng hộ ở Miami, trong đó chỉ trích đảng Dân chủ quá mềm mỏng trong vấn đề tội phạm, gian lận trong cuộc bầu cử năm 2020, đồng thời khoe rằng ông đã kêu gọi cử tri gốc Tây Ban Nha, đặc biệt là ở Florida, chuyển hướng sang đảng Cộng hòa.
"Chúng ta cần một chiến thắng lớn đến mức phe cánh tả cực đoan không thể đánh cắp được", ông Trump nói. "Chúng ta sẽ lấy lại nước Mỹ".
Những lần xuất hiện tranh cử như thế này phản ánh điểm hiếm thấy trong chiến dịch bầu cử khác thường: bầu cử thời hậu đại dịch Covid-19 đầu tiên, hậu Roe (phán quyết về quyền phá thai) và hậu vụ tấn công ở tòa nhà Quốc hội.
Cuộc bầu cử quốc gia lần thứ 6 tại một đất nước bị chia rẽ dữ dội đang bị rung chuyển bởi bạo lực chính trị ngày càng gia tăng.
ADVERTISING
X
Trong khi đa số cử tri coi kinh tế là mối quan tâm hàng đầu, gần 3/4 người Mỹ tin rằng nền dân chủ đang gặp nguy hiểm, với hầu hết đều xác định đảng đối lập là mối đe dọa lớn.
Cơ hội cho đảng Cộng hòa?
Một câu hỏi trọng tâm dành cho các đảng viên Dân chủ là liệu một khoảnh khắc đặc biệt như vậy có vượt qua được những "cơn gió ngược chiều" mang tính lịch sử khốc liệt hay không.
Bởi thực tế cho thấy kể từ năm 1934, gần như đảng của tổng thống đương nhiệm đều mất ghế trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ đầu tiên của mình. Và thông thường, cử tri thường trừng phạt đảng cầm quyền vì tình hình kinh tế yếu kém - những động lực hướng tới lợi ích của đảng Cộng hòa.
Sau nhiều ngày vận động khắp vùng nông thôn Nevada, Adam Laxalt, đảng viên Cộng hòa thách thức vị trí của Thượng nghị sĩ Catherine Cortez Masto, đã dự đoán một "làn sóng đỏ" sâu và rộng khắp. Ông Laxalt lưu ý, Tổng thống Biden đã không vận động tranh cử ở Nevada trong năm nay và đổ lỗi cho ông về tình trạng lạm phát 15% của bang.
Từ các vùng ngoại ô đông bắc tự do cho đến các bang phía tây, các chiến lược gia, nghị sĩ và quan chức của đảng Cộng hòa giờ đây nói rằng họ có thể giành ghế ở các vùng chính của đất nước và mở rộng lợi thế của mình ở các bang chiến lược của họ trong nhiều thập niên qua.
Cũng có một số dấu hiệu ban đầu cho thấy, các bộ phận quan trọng của liên minh đã thúc đẩy đảng Dân chủ giành chiến thắng trong năm 2018 và 2020, đang nghiêng về các ứng viên đảng Cộng hòa.
Các quan chức hàng đầu của đảng Dân chủ đã nỗ lực kéo dài 11 giờ để thiết lập các cơ sở của họ.
Phó Tổng thống Kamala Harris đã dừng chân ở Chicago để giúp các đảng viên Dân chủ Illinois. Đệ nhất phu nhân Jill Biden đã đến Houston hôm 6/11, cố gắng kêu gọi cử tri đi bỏ phiếu cho đảng ở quận Harris, thành trì của đảng Dân chủ ở Texas.
Tại Hạ viện, nơi đảng Cộng hòa cần có thêm 5 ghế để giành quyền kiểm soát, đảng này đang cạnh tranh ở các quận trong thành trì của đảng Dân chủ, bao gồm ở Rhode Island, ngoại ô New York, Oregon và California. Các chiến lược gia của đảng Cộng hòa cho biết đã giành được vị thế bước ngoặt đáng ngạc nhiên của họ trong các cuộc đua giành thống đốc ở các bang xanh lâu năm như New York, New Mexico và Oregon.
Trong khi đó, Thượng viện lại là một cuộc đua khó đoán dù phe Cộng hòa chỉ cần thêm một ghế để kiểm soát. Các ứng viên bị "mắc kẹt" trong các cuộc đua sít sao ở 3 bang - Georgia, Nevada và Pennsylvania - và các cuộc đua gay cấn ở ít nhất 4 bang khác.
"Mọi người thuộc phe Cộng hòa nên lạc quan", Thượng nghị sĩ Rick Scott, một đảng viên Cộng hòa ở Florida và là người đứng đầu nhánh chiến dịch giành quyền kiểm soát Thượng viện của đảng Cộng hòa, cho biết. Ông Scott dự đoán đảng của ông sẽ lật ngược tình thế, có hơn 51 ghế cần thiết để kiểm soát Thượng viện.
Tại Hạ viện, câu hỏi đặt ra là thế đa số của đảng Cộng hòa trong năm tới sẽ lớn đến mức nào. Một số chiến lược gia đã tăng ước tính của họ về số ghế đảng Cộng hòa tăng lên 25, vượt quá ngưỡng kiểm soát Hạ viện.
Một số thách thức đảng Dân chủ gặp phải cũng mang tính cấu trúc: phe Cộng hòa có thể giành được 3 ghế chỉ từ việc phân chia lại ranh giới các khu vực bầu cử và làn sóng nghỉ hưu của đảng viên Dân chủ. Điều đó có nghĩa là hàng chục ghế tại các khu vực cạnh tranh thiếu người đương nhiệm để bảo vệ.
Cùng với số lượng ghế nghiêng về đảng Cộng hòa hoặc được coi là đảng này giành được, những trở ngại đó là nguyên nhân gây ra một cơn địa chấn chính trị.
"Không có gì ngạc nhiên khi đây là một cuộc bầu cử khó khăn", Sean Patrick Maloney, người đứng đầu chiến dịch tranh cử tại Hạ viện của đảng Dân chủ, và hiện có nguy cơ mất ghế ở Thung lũng Hudson của New York nói. "Chúng tôi nhận thức rất rõ về những gì đang chống chọi".
Kịch bản khó đoán
Những sự kiện hỗn loạn của thời kỳ hậu Trump cùng với câu hỏi về cơ chế của các cuộc bầu cử đã khiến kết quả bầu cử giữa kỳ năm 2022 thêm phần không chắc chắn.
Các chiến lược gia của đảng Dân chủ đã rất nhiệt tình với việc bỏ phiếu sớm, nói rằng con số này bằng hoặc cao hơn số cử tri đi bầu 2 năm trước khi đảng này "quét sạch" Hạ viện.
Theo Tom Bonier, Giám đốc điều hành của công ty phân tích dữ liệu chính trị TargetSmart, hơn 30 triệu lá phiếu đã được bầu sớm, vượt tổng số năm 2018 và lợi thế của đảng Dân chủ là có được 11 điểm phần trăm trên toàn quốc, thậm chí còn tốt hơn năm 2018.
Nhưng các ứng cử viên Đảng Cộng hòa đã đi theo sự dẫn dắt của ông Trump lên án bỏ phiếu qua thư và khuyến khích cử tri bỏ phiếu trong Ngày bầu cử. Vì vậy, những con số ban đầu của đảng Dân chủ có thể bị các phiếu bầu của đảng Cộng hòa vào ngày 8/11 lấn lướt.
Trong khi đó, đảng Cộng hòa chỉ ra số liệu trung bình trong các cuộc thăm dò đã nghiêng về phía đảng này ở tuần cuối cùng. Tuy nhiên, một số cuộc thăm dò được thực hiện bởi các công ty nghiêng về đảng Cộng hòa, và điều này có thể ảnh hưởng đến kết quả của các cuộc khảo sát đó.
Sau một số chu kỳ bỏ phiếu khiến ông Trump thất bại, vẫn chưa rõ liệu những cuộc thăm dò này có chính xác hay không.
"Tôi chưa bao giờ đặt cược vào bất kỳ cuộc thăm dò nào, vì tôi nghĩ đặc biệt vào thời điểm này, mọi người không chia sẻ về quan điểm của họ", Thượng nghị sĩ Patty Murray, một đảng viên Dân chủ, cho biết.
Các cử tri gốc Tây Ban Nha có khả năng đóng một vai trò quan trọng trong cuộc bầu cử năm nay, mặc dù cả hai bên vẫn không chắc chắn cục diện đã thay đổi bao nhiêu.
Tại hai trong số các bang có khả năng xác định quyền kiểm soát của Thượng viện - Nevada và Arizona - các cử tri gốc Tây Ban Nha chiếm khoảng 20%. Cử tri gốc Latinh cũng chiếm hơn 20% số cử tri đã đăng ký trong hàng chục cuộc đua gay cấn vào Hạ viện, bao gồm ở California, Colorado, Florida và New Mexico.
VietBF©sưu tập
