Theo như sau khi xảy ra tranh chấp thương mại Trung Quốc - Australia, nhiều nhà xuất khẩu Australia "phải đối mặt với nỗi đau lớn", khi vào ngày 21/11 được nhận định của hãng tin Bloomberg có bài viết với tiêu đề "Australia nhận ra rằng người tiêu dùng Trung Quốc là không thể thay thế".
Bloomberg chỉ ra rằng, mặc dù Australia đã chi những khoản tiền khổng lồ để thu hút một lượng lớn khách du lịch Ấn Độ, ký hiệp định thương mại tự do mới với Vương quốc Anh và khai phá thị trường mới ở Trung Đông, nhưng trong các ngành công nghiệp quan trọng của Australia như du lịch, hải sản, và rượu vang… người tiêu dùng, khách du lịch và du học sinh “chịu chi” đến từ Trung Quốc vẫn không dễ thay thế.
Theo Bloomberg, đối với một nền kinh tế mở có quy mô nhỏ như Australia, muốn thoát khỏi ảnh hưởng của một siêu cường toàn cầu mới nổi như Trung Quốc là điều không hề đơn giản. Bloomberg cũng liệt kê 6 ngành công nghiệp quan trọng của Australia, mà ở đó các doanh nghiệp nước này đang gặp khó khăn:
Rượu nho
Trung Quốc là thị trường xuất khẩu sinh lợi nhất của rượu vang Australia, có thể mang lại doanh thu khoảng 1,2 tỷ đô la Australia/năm.
Tuy nhiên, theo Bộ Thương mại Trung Quốc, do chính sách trợ cấp được chính phủ Australia áp dụng dẫn đến việc bán phá giá rượu vang Australia và gây ra thiệt hại đối với ngành sản xuất rượu vang Trung Quốc, Chính phủ Trung Quốc đã quyết định áp thuế hơn 200% đối với rượu Australia vào cuối năm 2020 trong vòng 5 năm.
Mitchell Taylor - nhà điều hành Nhà máy rượu Taylors ở bang Nam Australia - cho biết, 1/5 doanh thu xuất khẩu hàng năm của nhà máy rượu này từng đến từ Trung Quốc, nhưng hiện tại con số này chỉ còn một nửa.
Ông Taylor nói: “Mặc dù chúng tôi đã xác định được những cơ hội mới nhỏ hơn, nhưng chưa có gì thay thế được một thị trường có quy mô như vậy, đặc biệt là nguồn khách hàng cao cấp.”
Trung Quốc vẫn là điểm đến lớn nhất cho các sản phẩm xuất khẩu của Australia. Nguồn: Bloomberg
Taylor đang để mắt đến các thị trường như Singapore, Hàn Quốc và Bắc Mỹ. Ông tin rằng, Ấn Độ cũng có thể phát triển thành một thị trường lớn trong tương lai, nhưng do vấn đề tiếp cận và thuế quan, việc này có thể mất ít nhất 10 năm.
Các thương hiệu rượu vang cao cấp khác cũng triển khai cách tiếp cận khác. Treasury Wine Estates - công ty sở hữu nhà máy rượu Penfolds - bắt đầu sản xuất tại Trung Quốc từ tháng 9 năm nay để lách các hạn chế đối với rượu vang do Australia sản xuất.
Du lịch
Theo Bloomberg, ngành du lịch Australia vẫn cảm nhận rõ ràng sự vắng bóng của du khách Trung Quốc “chịu chi”, với lượng du khách đến Australia trong tháng 9 năm nay giảm 92% so với cùng kỳ năm 2019.
Để cố gắng thu hẹp khoảng cách này, cơ quan quản lý du lịch Australia đang đặt hy vọng vào sự "phục hồi" của các quốc gia như Ấn Độ. Trong 5 năm qua, cộng đồng người Ấn Độ ở Australia đã tăng 40% và nhu cầu thăm người thân, bạn bè tại Australia tăng lên rất nhiều.
Trong thời điểm diễn ra World Cup Cricket T20 tại Australia (từ 16/10 đến 13/11/2022), nước này đã mời các vận động viên cricket Ấn Độ trải nghiệm phong tục địa phương của Australia. Các vận động viên cricket Ấn Độ đã được đi du thuyền đến khu nghỉ mát trên đảo Rottnest (Australia) để tổ chức sinh nhật, chơi bóng cỏ, tiếp cận và chơi đùa với chuột túi quokka… rồi đăng bài lên mạng xã hội. Theo cơ quan quản lý du lịch Australia, các bài đăng đã được xem hơn 1 tỷ lần.
Số lượng khách du lịch đến Australia đã giảm đáng kể. Nguồn: Bloomberg
Tuy nhiên, Bloomberg chỉ ra rằng, mặc dù Ấn Độ là một thị trường có tiềm năng lớn, nhưng lợi nhuận mà nó mang lại cho ngành du lịch Australia không cao như vậy.
Theo số liệu từ Ngân hàng ANZ, trước khi đại dịch COVID-19 bùng phát, khách du lịch Trung Quốc chi trung bình 215 đô la Australia/đêm, trong khi du khách Ấn Độ chỉ chi 84 đô la Australia/đêm.
Nhà kinh tế Madeline Dunk của ANZ cho biết: “ Xét từ góc độ tiêu dùng hoặc doanh thu xuất khẩu, ngành du lịch Australia cần lượng du khách Ấn Độ gần gấp đôi so với du khách Trung Quốc để tạo ra doanh thu như nhau.”
Lúa mạch
Tháng 5/2020, thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp 80,5% của Trung Quốc đối với lúa mạch nhập khẩu từ Australia có hiệu lực. Theo Bloomberg, thời điểm đó đã là vài tuần trôi qua kể từ khi lúa mạch được trồng, nên nông dân Australia rất khó điều chỉnh kế hoạch gieo trồng.
Australia đã chuyển phần lớn lượng lúa mạch bội thu sang Ả Rập Xê Út, nhưng việc chuyển hướng này đã gây ra hậu quả nghiêm trọng. Ả Rập Xê Út thường dùng phần lớn lượng ngũ cốc của mình để làm thức ăn chăn nuôi. Điều này đồng nghĩa với việc lúa mạch cao cấp từng có giá cao tại Trung Quốc hiện được bán với giá chiết khấu lớn tại Ả Rập Xê Út.
Hiện nay, nhiều nông dân Australia đã bắt đầu chuyển sang ăn lúa mạch, cũng như hạt cải dầu và lúa mì - những mặt hàng đang bị thiếu hụt sau cuộc xung đột Nga - Ukraine.
Hải sản
Theo Bloomberg, gần một nửa lượng thủy sản của Australia được xuất khẩu, trong đó Trung Quốc đại lục vẫn là điểm đến lớn nhất tính đến nay.
Veronica Papacosta - Giám đốc điều hành Hiệp hội Công nghiệp Thủy sản Australia (SIA) - cho biết, mặc dù Hồng Kông đã giành được thị phần đáng kể, nhu cầu tại Mỹ, Việt Nam và Đài Loan cũng tăng mạnh, nhưng "Trung Quốc đại lục vẫn là thị trường thương mại chính của chúng tôi" .
Bà Papacosta mô tả, thương mại thủy sản Trung Quốc - Australia là một "mối quan hệ mà chúng tôi rất quen thuộc với nhau" , mặc dù có những giao dịch tốt ở các thị trường khác, nhưng "việc này sẽ cần thêm thời gian".
Giáo dục
Trung Quốc là nguồn học sinh quốc tế lớn nhất của Australia. Theo dữ liệu do chính phủ Australia công bố, tỷ lệ nhập học của du học sinh Trung Quốc hiện chưa bằng 70% so với thời điểm trước năm 2020.
Báo cáo chỉ ra rằng, mặc dù sinh viên từ Ấn Độ và Nepal đã làm dịu tình hình, nhưng đối với toàn bộ nền kinh tế Australia, những thay đổi lâu dài trong thành phần du học sinh sẽ có tác động lớn, vì du học sinh Trung Quốc thường chi tiêu nhiều hơn cho hàng tiêu dùng tại Australia so với du học sinh đến từ các quốc gia khác.
Du học sinh Trung Quốc thường chi tiêu nhiều hơn cho hàng tiêu dùng tại Australia so với du học sinh đến từ các quốc gia khác. Ảnh: New York Times
Theo Bloomberg, doanh thu từ ngành nhiên liệu hóa thạch hiện đang bùng nổ so với các ngành khác. Trong năm tài chính 2019/2020, xuất khẩu than của Australia sang Trung Quốc giảm mạnh từ gần 100 triệu tấn xuống còn khoảng 20 triệu tấn, giáng một đòn mạnh vào ngành công nghiệp này. Tuy nhiên, trước những thay đổi của tình hình trong nước và quốc tế, ngành than dần phục hồi trở lại.
Tuy vậy, ngành than Australia vẫn đang gặp khó khăn. Các chuyên gia tin rằng, mối đe dọa lớn nhất đối với hoạt động xuất khẩu than của Australia hiện nay nằm ở sự phát triển ổn định của năng lượng tái tạo tại một số thị trường hàng hóa lớn của Trung Quốc.
