Cuộc chiến tôm hùm gây dậy sóng tại Điện Capitol. Khi các nhóm môi trường nói dự luật mới bảo vệ nghề đánh bắt loài này có thể đẩy nhanh quá tŕnh tuyệt chủng của cá voi trơn v́ cuộc tranh căi về tôm hùm Maine ở Mỹ chưa dừng lại.
Các nhà lập pháp Maine đang nỗ lực thúc đẩy một điều khoản trong dự luật tài chính khổng lồ của chính phủ Mỹ nhằm vào người nuôi tôm hùm trước những quy định mới.
Trong khi đó, nhóm bảo vệ môi trường cảnh báo động thái này có thể đẩy cá voi trơn Bắc Đại Tây Dương đến bờ vực tuyệt chủng. Họ cho rằng điều khoản có thể hạn chế đáng kể khả năng của chính phủ liên bang trong việc ngăn chặn cá voi trơn Bắc Đại Tây Dương vướng vào ngư cụ đánh bắt tôm hùm.
Ngôn ngữ trong dự luật công bố hôm 20/12 đă tạo ra một cuộc tranh căi về sự sống c̣n của loài này tại Điện Capitol, chỉ vài ngày trước khi gói tài trợ của chính phủ Mỹ cạn kiệt vào nửa đêm 23/12, theo Washington Post. Quốc hội Mỹ đang chạy đua để thông qua một loạt dự luật tài trợ cho các cơ quan liên bang cho đến hết năm tài khóa kết thúc vào ngày 30/9/2023.
"Thật không công bằng và sai trái"
“Không hề nói quá khi điều khoản này sẽ khiến loài cá voi trơn tuyệt chủng”, Jane Davenport - luật sư cấp cao của nhóm bảo vệ môi trường Defenders of Wildlife - cho biết. “Ngay cả khi loại bỏ tất cả nguyên nhân gây tử vong khác, chỉ riêng việc vướng vào ngư cụ cũng đủ khiến loài này tuyệt chủng do giảm sinh và tăng tử vong”.
Các nhà lập pháp Maine ở cả hai đảng - gồm Thượng nghị sĩ đảng Cộng ḥa Susan Collins, Thượng nghị sĩ độc lập Angus King và Hạ nghị sĩ đảng Dân chủ Jared Golden - khẳng định hàng ngh́n ngư dân của bang làm mọi thứ theo luật nhằm giảm nguy cơ gây hại cho cá voi trơn.
Một con cá voi trơn Bắc Đại Tây Dương kiếm ăn trên bề mặt vịnh Cape Cod ngoài khơi bờ biển Plymouth hồi năm 2018. Ảnh: AP.
“Quư vị có biết thứ ǵ giết chết hầu hết cá voi không? Chính là tàu!”, ông King nói. “Vậy tại sao chúng ta không cấm tất cả tàu dọc theo Bờ Đông Mỹ, nếu chúng ta cho rằng ḿnh không thể làm bất cứ điều ǵ ngăn mối đe dọa với cá voi từ xa? Thay vào đó, mục tiêu lại là 5.000 doanh nghiệp nhỏ ở Maine. Thật không công bằng và sai trái”.
Ông King nói thêm bản thân “là một nhà bảo vệ môi trường trong suốt cuộc đời”, thậm chí ông c̣n nhận được số điểm 100% từ Liên minh cử tri bảo tồn vào năm 2021.
Người phát ngôn của bà Collins cho biết nhóm môi trường đang t́m cách chấm dứt đánh bắt tôm hùm ở Maine. Bà và phát ngôn viên của ông King cho biết Thống đốc Maine Janet Mills cũng đang cùng phái đoàn quốc hội của bang thúc đẩy điều khoản này.
Từ Quốc hội Mỹ tới bàn ăn tối
Điều khoản này được đưa ra sau cuộc chiến pháp lư gắt gao giữa các nhà môi trường với ngư dân Maine và các thành viên Quốc hội. Cuộc chiến này bắt đầu vào tháng 9/2021, khi Cơ quan Quản lư Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) công bố một quy định ngăn ngư cụ mắc vào cá voi trơn.
Liên minh các nhóm môi trường thách thức quy định này trước ṭa, cho rằng quy định chưa đủ mạnh. Hồi tháng 7, một thẩm phán liên bang đưa ra phán quyết có lợi cho nhóm khi khẳng định quy định không đáp ứng các yêu cầu theo Đạo luật về các loài có nguy cơ tuyệt chủng và Đạo luật bảo vệ động vật có vú ở biển.
Thẩm phán James E. Boasberg yêu cầu NOAA hoàn thiện quy định mới, dự kiến ra mắt vào năm 2024. Các nhà lập pháp Maine đang t́m cách ngăn chặn động thái này và muốn giữ nguyên quy định năm 2021 trong sáu năm.
Tuy nhiên, các nhà môi trường cho biết cá voi trơn Bắc Đại Tây Dương không thể sống thêm 6 năm nữa nếu liên bang không hành động mạnh mẽ hơn nữa.
Một tổ chức lớn liệt tôm hùm Maine vào danh sách đỏ v́ việc đánh bắt loài này gây nguy hại cho cá voi quư hiếm.
Theo Politico, cá voi trơn Bắc Đại Tây Dương đang có nguy cơ tuyệt chủng khi chỉ c̣n dưới 350 con c̣n sống sót. Theo một nghiên cứu, trên 80% trong số này từng ít nhất một lần vướng vào ngư cụ. Trên người chúng mang theo những vết sẹo.
“Nếu điều khoản được thông qua, các chính trị gia Maine sẽ là bên chịu trách nhiệm”, Erica Fuller - luật sư cấp cao của Tổ chức Luật Bảo tồn - cho biết.
Trong một tuyên bố, ông Golden lập luận ngành công nghiệp tôm hùm của Maine bị “nhắm mục tiêu một cách không công bằng”, cáo buộc Tổ chức Luật Bảo tồn cùng các nhóm môi trường khác lạm dụng hệ thống pháp luật “bằng cách tài trợ cho các vụ kiện thúc đẩy các quy định vô lư của NOAA”.
Ngoài việc ngăn chặn quy định mới, dự luật c̣n chi 20 triệu USD “hỗ trợ áp dụng kỹ thuật đánh bắt và triển khai ngư cụ cải tiến nhằm giảm rủi ro vướng vào cá voi trơn Bắc Đại Tây Dương”.
Ngoài ra, cũng có chỉ đạo Cơ quan Nghề cá Biển Quốc gia Mỹ đệ tŕnh báo cáo hàng năm lên Quốc hội Mỹ về t́nh trạng của loài này, bao gồm “số lượng thương tích nghiêm trọng và tỷ lệ tử vong theo tiêu chuẩn nghề cá và quốc gia”.
Cuộc chiến về tác động của ngành công nghiệp tôm hùm với loài cá voi có nguy cơ tuyệt chủng kéo từ ṭa án và Quốc hội đến bàn ăn tối trên khắp nước Mỹ.
Trong những tháng gần đây, Seafood Watch và Marine Stewardship Council cho rằng việc vướng vào lưới đánh bắt tôm hùm là một trong những mối đe dọa lớn nhất đối với loài cá voi này.
Hai tổ chức này cảnh báo người tiêu dùng không nên mua tôm hùm Maine, theo Wall Street Journal. Hàng loạt nhà hàng đưa loại thực phẩm này ra khỏi thực đơn sau khuyến cáo của Seafood Watch.
Hôm 16/11, Hội đồng Quản lư Hàng hải thông báo họ sẽ ngừng chứng nhận tôm hùm Maine là bền vững bằng các dấu kiểm màu xanh đặc trưng. Tranh căi này thậm chí c̣n lan tới tận Nhà Trắng, khi Tổng thống Joe Biden đối mặt chỉ trích v́ phục vụ tôm hùm Maine trong quốc yến cho người đồng cấp Pháp Emmanuel Macron.
Năm nay đánh dấu kỷ niệm 50 năm Đạo luật Bảo vệ Động vật có vú trên biển mà Tổng thống Richard M. Nixon kư thành luật vào năm 1972. Bà Davenport nói kể từ khi được ban hành, chưa có động vật có vú trên biển nào ở Mỹ tuyệt chủng.
“Thật là món quà kỷ niệm khủng khiếp”, bà nói.
VietBF@ sưu tập
Games
