Hành trình khám phá xác ướp Meresamun
Meresamun, có nghĩa là “Amun Loves Her” là một nữ tu sĩ sống vào khoảng năm 800 trước Công nguyên tại thành phố cổ Thebes. Bà không chỉ đảm nhận vai trò tôn giáo như hát thánh ca và bói toán trong đền thờ mà còn thuộc tầng lớp cao quý, được tôn kính. Xác ướp của Meresamun hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Phương Đông thuộc Đại học Chicago, sau khi được James Henry Breasted – nhà Ai Cập học danh tiếng – mua từ Ai Cập vào năm 1920.
Nhờ công nghệ quét X-quang hiện đại, các nhà khoa học đã có cơ hội khám phá sâu hơn về cuộc đời của Meresamun. Những hình ảnh chi tiết từ thiết bị quét cho thấy bà cao khoảng 1,68m và qua đời ở độ tuổi từ 20 đến 30. Đặc biệt, bên trong hốc mắt của xác ướp, các nhà nghiên cứu phát hiện ra những viên đá quý – một dấu hiệu khẳng định địa vị cao quý của bà. Những dữ liệu này không chỉ cung cấp thông tin về diện mạo mà còn làm sáng tỏ phong cách sống của một nữ tu sĩ trong xã hội Ai Cập cổ đại.
Nền văn minh Ai Cập cổ đại luôn mang đến sức hấp dẫn đặc biệt với lịch sử lâu đời, văn hóa độc đáo và những di sản bí ẩn chưa được giải mã. Trong đó, nghệ thuật ướp xác là một minh chứng đặc sắc cho trình độ kỹ thuật vượt bậc của người Ai Cập cổ đại, đồng thời là nguồn cảm hứng bất tận cho các nhà khảo cổ học và sử gia.
Cuộc sống và sức khỏe của Meresamun
Qua phân tích các bản quét, các nhà khoa học phát hiện chế độ ăn uống của Meresamun rất lành mạnh và đa dạng. Thực phẩm chính mà bà tiêu thụ bao gồm các loại ngũ cốc, trái cây và cá – những nguồn dinh dưỡng phổ biến trong thời kỳ đó. Tuy nhiên, việc sử dụng cối xay đá để nghiền bột đã khiến răng của bà bị mòn đáng kể, một đặc điểm chung của nhiều xác ướp Ai Cập cổ đại. Điều này cho thấy ảnh hưởng của kỹ thuật chế biến thực phẩm đến sức khỏe răng miệng của con người.
Mặc dù kết quả quét cho thấy Meresamun có sức khỏe tốt, nhưng trên thực tế, nguyên nhân cái chết của bà vẫn là một bí ẩn. Các nhà nghiên cứu chưa tìm thấy bằng chứng rõ ràng về bệnh tật hay chấn thương. Điều này đặt ra câu hỏi liệu cái chết của bà có liên quan đến yếu tố nào đó vượt ngoài khả năng giải thích của công nghệ hiện đại hay không.
Ứng dụng công nghệ quét hiện đại
Nghiên cứu xác ướp Meresamun không phải là trường hợp duy nhất mà công nghệ quét hiện đại được áp dụng. Tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Field ở Chicago, các nhà khoa học đã quét 26 xác ướp khác để tái hiện hình ảnh 3D chi tiết về bộ xương, các đồ tạo tác và cấu trúc bên trong quan tài. Phương pháp này không chỉ giúp bảo quản hiện vật tốt hơn mà còn cho phép công chúng có cơ hội chiêm ngưỡng và hiểu sâu hơn về phong tục tang lễ của người Ai Cập cổ đại.
Một ví dụ khác là xác ướp “Pa-Ib” – một phụ nữ sống vào khoảng năm 2.000 trước Công nguyên. Qua các bản quét, các nhà khoa học phát hiện vật thể bí ẩn được bọc bên trong cơ thể của bà có thể là xác ướp chim. Điều này phản ánh niềm tin của người Ai Cập rằng những con chim được ướp xác sẽ mang lại phước lành từ các vị thần trong thế giới bên kia.
Nghi thức ướp xác – cầu nối giữa sự sống và thế giới bên kia
Người Ai Cập cổ đại tin rằng linh hồn vẫn tồn tại trong cơ thể sau khi chết, và việc ướp xác giúp bảo vệ linh hồn đó trên hành trình đến thế giới bên kia. Quá trình ướp xác kéo dài khoảng 70 ngày, bao gồm việc lau khô cơ thể bằng muối natron, bọc trong vải lanh, và đặt các bùa hộ mệnh hoặc lời cầu nguyện trên cơ thể. Tầng lớp thượng lưu thường có nghi thức ướp xác phức tạp và xa hoa, với các đồ tạo tác và quan tài được chế tác tỉ mỉ.
Một ví dụ điển hình là “Lady Chenet-aa,” một xác ướp nổi tiếng khác tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Field. Đám tang của bà được tổ chức hoành tráng, với những lớp vải lanh đắt tiền và chiếc quan tài công phu. Điều này minh chứng cho sự phân tầng xã hội rõ rệt trong nghi thức tang lễ của người Ai Cập cổ đại.
Bước tiến mới trong nghiên cứu khảo cổ học
Không chỉ dừng lại ở việc tìm hiểu xác ướp, các nhà khoa học còn tiến hành nhiều nghiên cứu khác để khám phá thêm về nền văn minh Ai Cập cổ đại. Tiến sĩ Zahi Hawass, một trong những nhà khảo cổ học hàng đầu, gần đây đã tuyên bố hy vọng xác định danh tính của Nefertiti – một trong những nữ hoàng quyền lực nhất của Ai Cập – thông qua xét nghiệm DNA. Nếu thành công, đây sẽ là một bước đột phá lớn trong việc làm sáng tỏ lịch sử thời kỳ Tân Vương quốc.
Những phát hiện từ công nghệ quét tiên tiến không chỉ giải mã phần nào bí ẩn 3.000 năm của xác ướp Meresamun mà còn mở ra một cánh cửa mới trong nghiên cứu khảo cổ học. Từ sức khỏe, chế độ ăn uống, đến tín ngưỡng và phong tục tang lễ, mỗi chi tiết đều góp phần giúp chúng ta hiểu sâu hơn về cuộc sống của người Ai Cập cổ đại. Với sự phát triển không ngừng của khoa học, có lý do để tin rằng những bí mật khác về nền văn minh này sẽ tiếp tục được hé lộ, mang lại cái nhìn toàn diện hơn về một trong những nền văn hóa vĩ đại nhất lịch sử nhân loại.
VietBF@ Sưu tập
