Thiếu niên 15 tuổi đột ngột tử vong v́ dị dạng mạch máu năo
Ngày 17/1, tin từ Bệnh viện Bạch Mai cho biết, bệnh viện đă tiếp nhận 1 số bệnh nhân rất trẻ, hôn mê sau những cơn đau đầu khẩn cấp, khi nhập viện các bác sĩ cũng bó tay. Thăm khám cho thấy, các bệnh nhân bị dị dạng mạch máu năo dẫn đến chảy máu năo.
Gần nhất là 1 bệnh nhân 15 tuổi, vào viện v́ đột ngột đau đầu dữ dội, sau đó nhanh chóng rơi vào t́nh trạng hôn mê. Bệnh viện tuyến dưới tiếp nhận chẩn đoán bệnh nhi bị chảy máu năo, lập tức được đặt ống nội khí quản thở máy và nhanh chóng chuyển ngay đến Bệnh viện Bạch Mai.
Tại Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, bệnh nhân ở trong t́nh trạng: Ư thức hôn mê sâu, Glasgow 5 điểm, thở máy, giăn đồng tử bên phải. Kết quả chụp lại phim MSCT mạch năo chảy máu năo đồi thị - năo thất do vỡ khối AVM (dị dạng thông động- tĩnh mạch năo) biến chứng giăn năo thất cấp, rối loạn thân nhiệt, sốt cao liên tục 39 - 40 độ C.
Khối dị dạng mạch năo tuy không quá lớn nhưng ở vị trí cực kỳ nguy hiểm. Mặc dù đă được hồi sức tích cực tại Trung tâm Đột Quỵ nhưng t́nh trạng diễn biến nhanh, bệnh nhân tụt huyết áp, thiểu niệu, rối loạn thân nhiệt, hôn mê sâu Glasgow 3 điểm.
Sau 2 ngày điều trị, khi được bác sĩ giải thích không c̣n khả năng cứu chữa, gia đ́nh đưa bệnh nhi về và bệnh nhi đă tử vong sau đó.
H́nh ảnh chụp phim MSCT mạch năo chảy máu năo đồi thị - năo thất do vỡ khối AVM (dị dạng thông động- tĩnh mạch năo) bệnh nhân 15 tuổi. Ảnh BVCC
Bệnh nhân thứ 2 là 1 thanh niên 19 tuổi, chưa phát hiện bệnh lư ǵ trước đó. Khi đến Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai vào những ngày đầu năm 2025 trong t́nh trạng co giật, hôn mê sâu, Glasgow 6 điểm, thở máy qua ống nội khí quản, liệt tứ chi.
Kết quả chụp phim MSCT mạch năo: H́nh ảnh chảy máu năo thùy đỉnh chẩm bên trái và năo thất - phù năo lan toả do vỡ ổ dị dạng AVM thuỳ đỉnh chẩm trái (điểm Spetzler- Martin 3 điểm). Bệnh nhân đă được phẫu thuật hút khối máu tụ và lấy ổ dị dạng mạch năo. Hiện tại, bệnh nhân vẫn đang điều trị tích cực tại khoa Hồi sức Ngoại, tiên lượng khả năng hồi phục hạn chế.
Bệnh nhân thứ 3 là nữ, 29 tuổi, tiền sử khoẻ mạnh. Bệnh nhân đến viện v́ đột ngột đau đầu, tê tay, nôn nhiều vật vă. Tại bệnh viện tỉnh, bệnh nhân được chẩn đoán chảy máu năo, các bác sĩ đă đặt ống nội khí quản thở máy rồi chuyển tuyến lên Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai trong t́nh trạng ư thức hôn mê, Glasgow 6 điểm, thở máy, đồng tử bên phải giăn 4mm, tụt huyết áp, duy tŕ vận mạch.
Chụp MSCT mạch năo cho thấy chảy máu năo thuỳ đỉnh phải, chảy máu năo thất do vỡ AVM ( điểm Spetzler Martin 2 điểm). Bệnh nhân đă được phẫu thuật lấy máu tụ và khối dị dạng. Tuy được điều trị tích cực nhưng di chứng để lại vô cùng nặng nề.
Sau một tháng điều trị, bệnh nhân chưa nhận thức được, liệt hoàn toàn nửa người trái…
H́nh ảnh chụp MSCT mạch năo: Chảy máu năo thuỳ đỉnh phải, chảy máu năo thất do vỡ AVM ( điểm Spetzler Martin 2 điểm) bệnh nhân nữ, 29 tuổi. Ảnh BVCC
Dị dạng mạch máu năo là ǵ?
Bác sĩ Lê Tuấn Anh, Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, Dị dạng thông động tĩnh mạch năo (AVMs- Arteriovenous malformations) là một dị tật phát triển của hệ thống mạch máu trong đó các động mạch nuôi được kết nối trực tiếp với mạng lưới tĩnh mạch dẫn lưu mà không qua hệ thống mao mạch.
Trong khối dị dạng, thành động mạch thường mỏng hơn, tĩnh mạch giăn rộng do lưu lượng máu cao, không được điều tiết, nguy cơ có thể vỡ bất cứ lúc nào gây chảy máu năo, tăng áp lực nội sọ, co giật, suy giảm ư thức, thậm chí tử vong nhanh chóng.
Các triệu chứng do dị dạng mạch máu năo khá mờ nhạt khó phát hiện. Đến khi bị đau đầu, đột ngột nói khó, giảm thị lực, tê hoặc yếu tay chân (triệu chứng giống bị đột quỵ), đưa đến viện, dù vẫn ở "thời gian vàng" nhưng bác sĩ vẫn đành bó tay trước tử thần hoặc cứu được th́ cũng để lại di chứng nặng nề. Các bệnh nhân tuổi đời thường rất rất trẻ đang ở tuổi đôi mươi, không phân biệt giới tính.
"Dị dạng mạch máu năo rất nguy hiểm. Thông thường, bệnh chỉ được phát hiện khi dị dạng mạch vỡ th́ sự đă rồi. Đôi khi, người bệnh được phát hiện sớm v́ t́nh cờ đi chụp chiếu kiểm tra. Nếu dị dạng mạch năo chưa vỡ, tuỳ vị trí của khối dị dạng có thể xuất hiện một số triệu chứng không đặc hiệu như: đau đầu, chóng mặt, tê b́ yếu tay chân hoặc động kinh.
Nếu dị dạng mạch năo vỡ, các triệu chứng có thể từ nhẹ đến nặng phụ thuộc vào bản thân khối dị dạng và thể tích máu tụ, từ đau đầu, buồn nôn, nôn vọt, liệt nửa người, lú lẫn đến hôn mê sâu, thậm chí tử vong nhanh chóng do tụt kẹt năo. Tỉ lệ tử vong khi vỡ AVM ước chừng 10-15%, khoảng 50% số bệnh nhân sẽ để lại di chứng về sau.
Do đó, người dân nên đi kiểm tra khi có một hoặc các dấu hiệu: Đau đầu, chóng mặt, tê b́ hoặc liệt nửa người, co giật. Các trường hợp nặng rối loạn ư thức đột ngột nên đến viện ngay lập tức", bác sĩ Tuấn Anh khuyến cáo.
VietBF@ sưu tập