Theo giới quan sát, mặc dù Tổng thống Trump tuyên bố các cuộc trục xuất hàng loạt là cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia, ổn định kinh tế và duy trì trật tự pháp luật, nhưng động cơ thực sự chủ yếu là chính trị và ý thức hệ. Chính sách này nhằm củng cố lực lượng cử tri trung thành, duy trì hình ảnh cứng rắn về nhập cư và định hình lại các xu hướng nhân khẩu học cũng như kinh tế tại Mỹ.
1. Chiến lược chính trị và thu hút cử tri cốt lõi
Các chính sách nhập cư của ông Trump là trọng tâm trong các chiến dịch tranh cử năm 2016 và 2020. Cử tri bảo thủ, theo chủ nghĩa dân tộc và tầng lớp lao động ủng hộ mạnh mẽ việc siết chặt nhập cư. Các cuộc trục xuất hàng loạt và kiểm soát biên giới giúp củng cố thông điệp “Nước Mỹ trên hết” và thu hút sự ủng hộ của họ.
2. Chiến lược răn đe
Chính quyền Tổng thống Trump muốn ngăn chặn làn sóng nhập cư trái phép trong tương lai bằng cách trục xuất hàng loạt những người không có giấy tờ. Điều này thể hiện rõ qua các chính sách như chia cắt gia đình và chương trình “Ở lại Mexico”, buộc người xin tị nạn phải chờ đợi bên ngoài nước Mỹ trong khi đơn của họ được xem xét.
Các chuyến bay trục xuất
Một tuần sau nhiệm kỳ thứ hai (từ ngày 20/1/2025), Tổng thống Mỹ Donald Trump tăng cường trấn áp nhập cư, thực hiện lời hứa trong chiến dịch tranh cử của mình là tiến hành “cuộc trục xuất lớn nhất trong lịch sử Mỹ”. Từ ngày 20-27/1, Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) bắt giữ hơn 3.500 người nhập cư trái phép và chính quyền Tổng thống Trump đã bắt đầu thực hiện các chuyến bay trục xuất - máy bay quân sự Mỹ chở người di cư đến quốc gia xuất xứ của họ hoặc nước thứ ba.
Theo ước tính của Trung tâm Nghiên cứu Pew, có 11 triệu người nhập cư trái phép tại Mỹ - nước có dân số 341 triệu người. Tính đến cuối năm 2022, có hơn bốn triệu người nhập cư trái phép từ Mexico vào Mỹ. Mexico đã đồng ý tiếp nhận những người Mexico bị Mỹ trục xuất.
Chính quyền của Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã thiết lập một chương trình hỗ trợ người bị trục xuất có tên là “Mexico Embraces You” - theo đó những người bị trục xuất sẽ được cung cấp thực phẩm, chăm sóc y tế và hỗ trợ xin giấy tờ của Mexico.
Bà Sheinbaum tuyên bố ngày 22/1 rằng Mexico sẽ không tiếp nhận những người nhập cư không phải người Mexico bị Mỹ trục xuất. Nhưng sau đó bà tuyên bố, Mexico đã tiếp nhận 4.094 người bị trục xuất, bao gồm công dân của các quốc gia khác.
Một chuyến bay trục xuất. Ảnh: ICE.
3. Lý do an ninh quốc gia và tội phạm
Ông Trump thường xuyên liên kết nhập cư trái phép với tội phạm, ma túy và bạo lực băng đảng, đặc biệt là MS-13. Mặc dù các nghiên cứu cho thấy người nhập cư (kể cả không có giấy tờ) phạm tội với tỷ lệ thấp hơn so với công dân Mỹ bản địa, chính quyền Tổng thống Trump vẫn sử dụng luận điểm này để biện minh cho các cuộc trục xuất hàng loạt.
Ngày 22/1/2025, cảnh sát, nhân viên Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ bắt giữ Franz Cadet (giữa), một công dân Haiti, 43 tuổi. Cadet đã bị kết án về nhiều tội liên quan đến ma túy. Ảnh: ICE.
4. Lý do kinh tế
Ông Trump lập luận rằng người nhập cư không có giấy tờ cướp đi việc làm của người lao động Mỹ và làm giảm mức lương. Bằng cách siết chặt nhập cư trái phép, ông tìm cách xoa dịu tầng lớp lao động cảm thấy bị bỏ lại trong quá trình toàn cầu hóa và gia công lao động ra nước ngoài.
Phần lớn người bị trục xuất dưới thời Trump 1.0 đến từ Mexico, Trung Mỹ
Trong thời gian chính quyền của Tổng thống Donald Trump (2017-2021), Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ đã báo cáo số lượng người bị trục xuất như sau:
Năm tài chính 2017: 226.119 người
Năm tài chính 2018: 256.085 người
Năm tài chính 2019: 267.258 người
Năm tài chính 2020: 185.884 người
Tổng cộng, 935.346 người đã bị trục xuất trong giai đoạn này. Phần lớn các trường hợp trục xuất liên quan người đến từ Mexico và các quốc gia Trung Mỹ.
5. Hành động pháp lý và tư pháp
Chính quyền Tổng thống Trump đã mở rộng việc sử dụng Điều 42 (luật y tế công cộng) trong đại dịch COVID-19 để nhanh chóng trục xuất người nhập cư với lý do kiểm soát dịch bệnh. Điều này giúp chính phủ có thể trục xuất mà không cần quy trình pháp lý thông thường.
6. Ảnh hưởng của các cố vấn chủ chốt
Những nhân vật như Stephen Miller, một cố vấn cứng rắn về nhập cư, đóng vai trò quan trọng trong việc định hình chính sách của Tổng thống Trump. Ông Miller, hiện là cố vấn an ninh nội địa Mỹ, thúc đẩy việc trục xuất quyết liệt, hạn chế nhập cư hợp pháp và chấm dứt các chương trình bảo vệ như DACA (tạm hoãn thi hành lệnh trục xuất những người đến Mỹ từ nhỏ).
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu với các phóng viên trên chuyên cơ Không lực Một trước khi đến Căn cứ chung Andrews ở bang Maryland, Mỹ ngày 27/1/2025. Ảnh: Reuters.
7. Làm suy yếu ảnh hưởng chính trị của đảng Dân chủ
Nhiều người nhập cư không có giấy tờ sinh sống tại các bang và cộng đồng có xu hướng ủng hộ đảng Dân chủ. Một số nhà phân tích cho rằng chính sách trục xuất của ông Trump nhằm giảm ảnh hưởng của nhóm này – đặc biệt trong các cuộc bầu cử tương lai nếu một số người trong số họ có cơ hội hợp pháp hóa tình trạng cư trú và có quyền bầu cử.
Băng đảng tội phạm MS-13
MS-13 (Mara Salvatrucha) là một băng đảng tội phạm có tổ chức khét tiếng, có nguồn gốc từ cộng đồng người nhập cư Salvador ở Los Angeles, Mỹ, vào những năm 1980. Ban đầu, MS-13 được thành lập để bảo vệ người nhập cư Salvador khỏi các băng đảng khác, nhưng sau đó phát triển thành một tổ chức tội phạm bạo lực hoạt động trên phạm vi quốc tế.
MS-13 hiện có mặt tại nhiều quốc gia, đặc biệt là Mỹ, El Salvador, Guatemala, Honduras và Mexico. Băng đảng này nổi tiếng với các hoạt động buôn bán ma túy, buôn người, tống tiền, giết thuê và nhiều hành vi bạo lực khác. Chúng cũng thường xuyên đối đầu 18th Street Gang, một băng đảng đối thủ.
Thành viên MS-13 thường xăm các ký hiệu như "MS", "MS-13" hoặc hình con quỷ trên mặt và cơ thể. Thành viên băng đảng dùng ngôn ngữ bí mật và dấu hiệu tay đặc trưng. Họ theo hệ tư tưởng cực đoan, coi băng đảng là trên hết, sẵn sàng thực hiện các hành vi bạo lực để duy trì uy quyền.
MS-13 được chính quyền Donald Trump sử dụng như một biểu tượng để biện minh cho các chính sách nhập cư cứng rắn. Ông Trump nhiều lần mô tả MS-13 là “thú dữ” để nhấn mạnh mức độ tàn bạo của băng đảng và lập luận rằng cần tăng cường kiểm soát biên giới để ngăn chặn tội phạm.
Mặc dù MS-13 là một tổ chức nguy hiểm, nhưng hầu hết người nhập cư từ Trung Mỹ không liên quan đến băng đảng này. Chính sách trục xuất của Mỹ cũng đã góp phần làm gia tăng sức mạnh của MS-13 tại El Salvador và khu vực Trung Mỹ, nơi băng đảng này có thể hoạt động mạnh mẽ hơn.
8. Lợi ích doanh nghiệp và kinh tế
Mặc dù một số ngành như nông nghiệp, khách sạn và xây dựng phụ thuộc vào lao động nhập cư không có giấy tờ, ông Trump cũng phục vụ lợi ích của các doanh nghiệp muốn giảm cạnh tranh lao động và bớt quy định. Bằng cách giảm số lượng lao động nhập cư, tiền lương trong một số ngành có thể tăng lên, mang lại lợi ích cho một số người lao động Mỹ.
Theo ước tính của Pew, tính đến năm 2022, có 750.000 người Salvador nhập cư trái phép ở Mỹ. Tổng thống Trump đang đàm phán với El Salvador để quốc gia Trung Mỹ này cũng tiếp nhận những người nhập cư bị Mỹ trục xuất mà không phải người El Salvador. Điều này sẽ cho phép họ xin tị nạn tại El Salvador. Theo Pew, tính đến năm 2022, có 275.000 người nhập cư Venezuela trái phép tại Mỹ.
VietBF@ Sưu tập
