Ngoại trưởng Marco Rubio hôm thứ Tư tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ ngay lập tức thực hiện hành động "mạnh mẽ" để thu hồi thị thực của sinh viên Trung Quốc.
“Dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Donald Trump, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ sẽ làm việc với Bộ An ninh Nội địa để tích cực thu hồi thị thực cho sinh viên Trung Quốc, bao gồm cả những người có liên hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc hoặc đang học trong các lĩnh vực quan trọng”, Rubio tuyên bố trong một tuyên bố. Bộ Ngoại giao cũng sẽ xem xét lại các tiêu chí cấp thị thực của mình để yêu cầu tăng cường giám sát tất cả các đơn xin thị thực đến từ Trung Quốc đại lục hoặc Hồng Kông.
Động thái này diễn ra chỉ vài tuần sau khi các nhà lập pháp ở cả hai viện của Quốc hội đưa ra Đạo luật Ngăn chặn sự tọc mạch của Đảng Cộng sản Trung Quốc bằng cách Bảo vệ Trí tuệ trong Học viện, còn được gọi là Đạo luật Ngăn chặn Thị thực của Đảng Cộng sản Trung Quốc.
Thượng nghị sĩ Ashley Moody (R-FL), người đã giới thiệu dự luật tại Thượng viện, đã trích dẫn Luật Tình báo Quốc gia năm 2017 của Trung Quốc là mối quan tâm chính. Luật này yêu cầu tất cả công dân và tổ chức Trung Quốc phải hợp tác với các cơ quan tình báo của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), bao gồm cả sinh viên du học.
Luật này đã gây ra sự chỉ trích dữ dội trên trường quốc tế trong những năm gần đây và được coi là lý do chính để coi mọi tổ chức và công dân Trung Quốc hoạt động ở nước ngoài đều có nguy cơ bị gián điệp.
“Tôi đã đệ trình một dự luật ngày hôm qua để từ chối cấp thị thực du học cho sinh viên Trung Quốc vì Trung Quốc vừa thông qua một đạo luật hiện yêu cầu mọi công dân phải thu thập thông tin tình báo, bao gồm cả sinh viên Trung Quốc đang học tại đây, thu thập thông tin tình báo và báo cáo lại. Làm sao chúng ta không thông qua một đạo luật ngăn cấm cấp thị thực du học theo khía cạnh đó?” Moody phát biểu trên sàn Thượng viện vào tháng trước.
“Ý tôi là, trong vài năm trở lại đây, chúng ta đã chứng kiến một vụ nổ sinh viên Trung Quốc bị bắt quả tang đang thu thập bằng chứng hoặc thu thập thông tin về các căn cứ quân sự trong khuôn viên trường đại học. Làm sao chúng ta, với tư cách là nhà lập pháp, nhà hoạch định chính sách, không làm điều đó?”
Vào tháng 3, một dự luật giống hệt do các Dân biểu Riley Moore (R-WV), Brandon Gill (R-TX), Troy Nehls (R-TX), Scott Perry (R-PA), Andy Ogles (R-TN) và Addison McDowell (R-NC) đồng bảo trợ đã được trình lên Hạ viện. “Mỗi năm, chúng tôi cho phép gần 300.000 công dân Trung Quốc đến Hoa Kỳ bằng thị thực du học. Chúng tôi thực sự đã mời ĐCSTQ do thám quân đội của chúng tôi, đánh cắp tài sản trí tuệ của chúng tôi và đe dọa an ninh quốc gia”, Dân biểu Moore đã nói vào thời điểm đó.
“Mới năm ngoái, FBI đã buộc tội năm công dân Trung Quốc tại đây với thị thực du học sau khi họ bị bắt gặp đang chụp ảnh cuộc tập trận quân sự chung giữa Hoa Kỳ và Đài Loan. Điều này không thể tiếp tục. Quốc hội cần chấm dứt việc Trung Quốc lợi dụng chương trình thị thực du học của chúng ta. Đã đến lúc chúng ta phải đóng vòi và ngay lập tức cấm tất cả thị thực du học dành cho công dân Trung Quốc.”
Mối lo ngại về hoạt động gián điệp của Trung Quốc tại các trường đại học đã gia tăng trong những năm gần đây do sự hiện diện của nhiều tổ chức do ĐCSTQ kiểm soát được phép xâm nhập vào.
Một số trường đại học trên khắp đất nước trước đây đã tổ chức Viện Khổng Tử tại khuôn viên trường của họ. Theo chính phủ Trung Quốc, dự án này chỉ là một phương tiện để cải thiện quan hệ đối ngoại và thúc đẩy trao đổi văn hóa Trung Quốc. Tuy nhiên, chương trình đã bị dừng lại hiệu quả tại Hoa Kỳ sau khi Bộ Ngoại giao chỉ định Viện Khổng Tử là "phái bộ nước ngoài" của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa.
Cựu Ngoại trưởng Hoa Kỳ Mike Pompeo gọi viện này là "một thực thể thúc đẩy chiến dịch tuyên truyền toàn cầu và gây ảnh hưởng xấu của Bắc Kinh tại các trường đại học và lớp học K-12 ở Hoa Kỳ", trong một bản ghi nhớ nêu chi tiết về tên gọi chính thức vào năm 2020.
“Các trường đại học trên khắp đất nước và trên toàn thế giới đang xem xét chương trình giảng dạy của Viện Khổng Tử và phạm vi ảnh hưởng của Bắc Kinh trong hệ thống giáo dục của họ. Hoa Kỳ muốn đảm bảo rằng sinh viên tại các trường đại học Hoa Kỳ có thể tiếp cận với các chương trình ngôn ngữ và văn hóa Trung Quốc mà không bị Đảng Cộng sản Trung Quốc và các đại diện của họ thao túng.”
Các nhà lập pháp đã liệt kê một số ví dụ gần đây về hoạt động gián điệp của Trung Quốc khi đưa ra luật, bao gồm một ví dụ trong đó một sinh viên Trung Quốc đã bị kết tội lái máy bay không người lái trên một cơ sở hải quân ở Newport News, Virginia vào đầu năm nay. Tại Chicago, một công dân Trung Quốc gần đây đã bị kết tội sau khi được ĐCSTQ giao nhiệm vụ tuyển dụng gián điệp để đánh cắp công nghệ tiên tiến.
“Đảng Cộng sản Trung Quốc về cơ bản phản đối các giá trị của người Mỹ, nhưng chúng tôi đã cấp hàng trăm nghìn thị thực du học cho công dân Trung Quốc, nhiều người trong số họ là gián điệp do nhà nước bảo trợ,” Dân biểu Brandon Gill cho biết. “Tôi hoàn toàn ủng hộ Đạo luật Dừng thị thực của ĐCSTQ của Dân biểu Riley Moore, và tôi tự hào là người đồng bảo trợ.”
