Mặc dù Tŕnh Vụ Đĩnh bị Vơ Tắc Thiên giết oan, nhưng người Đột Quyết rất kính trọng ông và đă xây dựng đền thờ cho ông, tôn ông làm Chiến thần.
Vơ Tắc Thiên là nữ đế đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc và vẫn là một chủ đề gây tranh căi cho đến ngày nay. Về việc cai trị quốc gia, mặc dù Vơ Tắc Thiên đă đạt được một số thành tựu chính trị, nhưng để củng cố hoàng quyền của ḿnh, bà đă làm nhiều việc khiến người đời thống hận.
Bà sử dụng quan lại tàn bạo để đàn áp các vị quan đại thần bất đồng chính kiến, tạo ra hàng loạt các vụ án oan, khiến toàn thể triều đ́nh sống trong “khủng bố trắng”, hận nhưng không dám lên tiếng. Trong đó có một vị tướng nổi danh bị Vơ Tắc Thiên giết chết oan uổng tên là Tŕnh Vụ Đĩnh.
Vào một ngày năm 684, Vơ Tắc Thiên gọi Tŕnh Vụ Đĩnh vào cung và giao cho ông một bản mật chỉ. Tŕnh Vụ Đĩnh mở ra và sợ hăi trước nội dung bên trong mật chỉ, nhưng ông vẫn quyết định thực hiện theo mệnh lệnh. Cuối năm đó, cả gia đ́nh ông đều bị xử tử một cách oan ức.

Tranh vẽ Tŕnh Vụ Đĩnh. Ảnh: Sohu.
Tŕnh Vụ Đĩnh từ khi c̣n trẻ đă đi theo cha ḿnh là Tŕnh Danh Chấn hành quân đả trượng, ḷng dũng cảm và sức mạnh của ông nổi tiếng toàn quân. Thời Đường Cao Tông, Tŕnh Vụ Đĩnh hai lần dẹp loạn cuộc nổi dậy của Đột Quyết, lần thứ hai ông cầm quân xâm nhập sâu vào lănh thổ Đột Quyết, khiến thủ lĩnh Đột Quyết A Sử Na Phục Niệm đầu hàng. Sau trận đánh này, Tŕnh Vụ Đĩnh được phong làm B́nh Nguyên quận công. Người Đột Quyết nghe tên Tŕnh Vụ Đĩnh đều khiếp sợ mất vía.
Sau khi Đường Cao Tông qua đời, thái tử Lư Hiền lên ngôi, trở thành Đường Trung Tông, nhưng quyền lực vẫn do Vơ Tắc Thiên nắm giữ. Đường Trung Tông muốn tạo đối trọng với Vơ Thái hậu trong triều, nên phong nhạc phụ Vi Huyền Trinh làm Thị trung trông coi Môn hạ tỉnh, chức vụ này có quyền uy quá lớn, trong khi họ Vi không có tài cán. Tể tướng Bùi Viêm hết sức can ngăn nhưng Đường Trung Tông không nghe, nói lại: “Ta đem cả thiên hạ cho Vi Huyền Trinh c̣n được, huống hồ một chức Thị trung lang sao?!” Bùi Viêm cố căi lại không được, bèn mật cáo với Vơ Thái hậu.
Sau khi biết tin, Vơ Tắc Thiên hội ư với Bùi Nghiêm để thảo luận về kế hoạch tước ngôi của Đường Trung Tông. Vơ Tắc Thiên nói: “Hoàng thượng khẩu xuất cuồng ngôn, âm mưu ruồng bỏ giang sơn xă tắc, đây là một hành động nguy hiểm, cần phải ngăn chặn và lập ra một vị hiền minh chi quân mới” .
Tháng hai, Vơ Tắc Thiên giao cho Tŕnh Vụ Đĩnh một mật chỉ, trên đó viết rơ rằng phải dẫn quân xâm nhập hoàng cung, ép Lư Hiền thoái vị. V́ thế, trong lúc Vơ Tắc Thiên triệu tập bách quan, Bùi Viêm cùng với Tŕnh Vụ Đĩnh, Trung Thư Thị Lang Lưu Y Chi và Trương Kiền Úc đưa quân nhập cung, tuyên bố sắc lệnh của Vơ Tắc Thiên, phế Đường Trung Tông thành Lư Lăng Vương, đồng thời lập Tương Vương Lư Đán lên ngôi, tức Đường Duệ Tông.
Bởi Tŕnh Vụ Đĩnh có công trong cuộc đảo chính lần này, Vơ Tắc Thiên đă ban thưởng cho ông nhiều lần, con trai Tŕnh Vụ Đĩnh là Tŕnh Tề Chi được làm Thượng thừa phụng ngữ. Tŕnh Vụ Đĩnh xin nhường cho em trai là Nguyên Châu tư mă Tŕnh Vụ Trung, Vơ Thái hậu khen ngợi, gia phong Tŕnh Vụ Trung làm Thái tử tẩy mă.
Tuy nhiên, mọi việc chưa dừng lại ở đây. Sau khi Lư Đán lên ngôi, ông chỉ là một con rối ngoan ngoăn. Vơ Tắc Thiên đă lên kế hoạch phế truất Lư Đán và tự ḿnh xưng đế, đồng thời bắt đầu thực hiện chiến lược loại bỏ những người bất đồng chính kiến, khiến các quan đại thần cùng Hoàng thân quốc thích sống trong nguy hiểm.
Vào lúc đó, Từ Kính Nghiệp (vốn là cháu của Anh Trinh Vũ công Lư Tích) kết hợp với một số lực lượng khác khởi binh thảo phạt Vơ Thái hậu. Khi nghe tin này, Vơ Tắc Thiên vấn kế Bùi Viêm. Bùi Viêm nói: “Thiên tử đă trưởng thành nhưng vẫn không được nắm thực quyền, khiến bọn tiểu nhân có cớ tạo phản. Nếu trao lại quyền lực triều chính lại cho Thiên tử, không cần dẫn quân thảo phạt, bọn chúng sẽ tự tan ră.” Điều này tương đương với việc Vơ Tắc Thiên cần phải từ bỏ quyền lực, do đó Vơ Tắc Thiên đă tống Bùi Viêm vào tù.
Tŕnh Vụ Đĩnh đă viết đơn biện oan cho Bùi Viêm, điều này làm cho Vơ Tắc Thiên thập phần bất măn. Trùng hợp lúc đó có người vu cáo, nói rằng Tŕnh Vụ Đĩnh và Bùi Viêm câu kết với phe nổi loạn, ư định mưu phản. Vơ Tắc Thiên quyết định tận dụng cơ hội này để diệt trừ những người bất đồng chính kiến. V́ vậy bà đă sắp xếp người để trừ khử Tŕnh Vụ Đĩnh.
Tháng 12 năm 684, Bùi Viêm bị chém đầu, sau đó Tŕnh Vụ Đĩnh cũng bị giết hại trong trại quân, toàn gia đ́nh bị kết án. Khi người Đột Quyết nghe tin Tŕnh Vụ Đĩnh chết, họ vui mừng khôn xiết và mở tiệc ăn mừng. Tuy nhiên, họ rất kính trọng Tŕnh Vụ Đĩnh và đă xây dựng đền thờ cho ông, tôn ông làm Chiến thần. Mỗi khi ra trận, họ sẽ đến đây để cầu nguyện và thờ cúng, hy vọng Tŕnh Vụ Đĩnh sẽ phù hộ và giúp họ giành chiến thắng.
VietBF@ sưu tập