Trương Mạn Ngọc – Linh hồn lặng lẽ của “Tâm trạng khi yêu”

[Romano]

Tròn 25 năm kể từ ngày ra mắt, “In the Mood for Love” (Tâm trạng khi yêu) của Vương Gia Vệ vẫn vẹn nguyên sức quyến rũ, như một tuyệt tác số ng mãi trong ký ức điện ảnh châu Á. Bộ phim chạm tới trái tim khán giả bằng câu chuyện tình dang dở, ngôn ngữ hình ảnh tinh tế và hình ảnh đượm buồn do Trương Mạn Ngọc thủ vai.
Chuyện tình trong khoảng trống
“In The Mood For Love”​ dẫn bước khán giả theo những khung cảnh thẫm đẫm chất thơ của Hồng Kông thập niên 60. Bộ phim mở đầu bằng bối cảnh một khu chung cư chật hẹp.

Khi đó, gia đình Châu Mộ Văn (Lương Triều Vỹ) tình cờ dọn vào đây cùng lúc với vợ chồng của Tô Lệ Trân (Trương Mạn Ngọc) tại căn hộ sát vách. Hai con người xa lạ bỗng chốc giao thoa ở chỗ đều cùng có cuộc hôn nhân không hạnh phúc khi vợ của Mộ Văn thường xuyên đi sớm về muộn, còn chồng của Lệ Trân lại liên tục công tác.

Một ngày, sự thật phũ phàng hé lộ – bạn đời của họ ngoại tình với nhau. Từ cú sốc ấy, Mộ Văn và Lệ Trân tìm đến nhau, không phải để trả thù, mà để cùng tìm hiểu nguyên nhân đổ vỡ.Đạo diễn Vương Gia Vệ khắc tả sự cô đơn của nhân vật bằng hành động. Đó là khi Lệ Trân lững thững bước trên con dốc nhỏ để đến quán mì quen thuộc hay khi cô tách mình khỏi ván bài mạt chược của những người hàng xóm. Mộ Văn dựa lưng vào tường, rít điếu thuốc, ánh mắt chìm vào khoảng lặng. Những cảnh quay chậm rãi ấy không chỉ phơi bày cô đơn, mà còn ghi lại khoảnh khắc những rung động tinh tế bắt đầu nảy nở – một cái chạm tay, một cái ôm chần chừ, hay cuộc trò chuyện say sưa về tiểu thuyết kiếm hiệp mà họ cùng chấp bút.

Vẻ đẹp tĩnh tại nhưng không tĩnh lặng
Trương Mạn Ngọc đem đến hình ảnh một người phụ nữ đã trải qua nhiều biến cố: kiêu hãnh nhưng mong manh, kín đáo nhưng khao khát. Lệ Trân không bùng nổ cảm xúc, mà hiện diện qua từng chi tiết nhỏ – ánh nhìn thoáng qua, cái nghiêng đầu nơi góc phố, bước chân chậm rãi xuống cầu thang. Vẻ đẹp của Lệ Trân là sự hòa trộn giữa kiêu sa và mong manh, giữa phẩm giá và khao khát.Những chiếc sườn xám ôm sát mà cô mặc trong hầu hết các cảnh vừa tôn dáng hình mềm mại, vừa như một lớp “vỏ bọc” bảo vệ nội tâm. Họa tiết và màu sắc của từng bộ váy thay đổi theo diễn biến cảm xúc – một chi tiết thị giác tinh tế mà chỉ khi xem kỹ mới cảm nhận trọn vẹn.

Sâu thằm trong từng nét diễn xuất của Trương Mạn Ngọc là sự kìm nén: Từ ánh mắt không dám nhìn thẳng nhưng chứa đầy sóng ngầm đến những cử chỉ nhỏ như xoay nhẹ cổ tay khi rót trà hay dừng lại ở bậc cầu thang, đều mang sức nặng cảm xúc. Cô khắc họa một “người phụ nữ Đông Á” điển hình, sâu sắc, kín đáo, luôn giữ phẩm giá ngay cả khi trái tim đã rung động.

Ánh sáng và màu sắc kể chuyện
Dưới bàn tay của Christopher Doyle và Mark Lee Ping-Bin, hình ảnh Trương Mạn Ngọc trong phim được “điêu khắc” bằng ánh sáng vàng ấm, thường chỉ chiếu nửa gương mặt – nửa sáng là hy vọng, nửa tối là nỗi buồn. Không gian trong phim luôn hẹp và kín, khiến khán giả có cảm giác đang lén nhìn vào một bí mật.

Bảng màu của phim gần như tĩnh tại: vàng nâu hoài niệm, đỏ sẫm cháy bỏng, xanh thẫm lạnh lẽo. Màu áo sườn xám của Trương Mạn Ngọc dịch chuyển dần từ tươi sáng sang trầm tối, phản ánh diễn biến tâm trạng – một thủ pháp thị giác tinh vi.

Máy quay chậm rãi, trượt ngang hoặc đứng yên để nhân vật đi qua, tạo nhịp điệu của sự chờ đợi. Trong nhiều cảnh, máy quay bị che khuất bởi khung cửa hoặc vách tường – ẩn dụ cho rào cản vô hình giữa hai nhân vật.

Biểu tượng của nỗi buồn sang trọng
Vương Gia Vệ không xây dựng Trương Mạn Ngọc trong phim như một người phụ nữ yếu đuối. Trái lại, cô vừa biết đau khổ vừa giữ vững phẩm giá. Ngay cả khi gần gũi ông Chu, ranh giới của họ vẫn rõ ràng. Chính sự không bước qua giới hạn này làm nhân vật trở nên cao quý và ám ảnh. Trương Mạn Ngọc đem vào vai diễn một vẻ “buồn sang” – thứ cảm xúc khiến người ta vừa muốn chạm đến, vừa không dám phá vỡ.

Vẻ đẹp không phai theo thời gian
“In the Mood for Love” không cần những cao trào kịch tính hay kỹ xảo hiện đại. Nó sống mãi nhờ chất thơ điện ảnh, từ ánh sáng, màu sắc, nhịp quay, đến diễn xuất tinh tế của Trương Mạn Ngọc.

Có lẽ sức sống lâu bền của bộ phim nằm ở chỗ nó không chỉ kể một câu chuyện tình, mà còn để lại cho người xem một cảm giác của những gì chưa kịp xảy ra, của một cái chạm dở dang, của lời yêu bị nuốt lại giữa cổ họng. Hình ảnh Lệ Trân bước chậm giữa hành lang hẹp, tà sườn xám khẽ lay động, ánh mắt lạc giữa nửa sáng nửa tối… đã trở thành ký ức điện ảnh chung của cả một thế hệ, là biểu tượng của “nỗi buồn đẹp” – thứ cảm xúc vừa gần gũi, vừa xa xôi, khiến người xem nhớ mãi.