Tan tành "thủ phủ vàng"

Huyện Đăk Glei, tỉnh Kon Tum được các đầu nậu đào đãi vàng tứ xứ trong cả nước mệnh danh là “thủ phủ vàng”. Thế nhưng, nguồn tài sản quý hiếm của quốc gia đã và đang bị thất thoát nghiêm trọng. Trong khi đó, chính quyền địa phương lúng túng, bất lực trong công tác quản lý.

Náo loạn Đăk Glei

Những ngày này, trên địa bàn huyện Đăk Glei, hàng trăm người dân dùng máy móc, phương tiện quy mô, hiện đại như máy múc, tàu cuốc đào đãi vàng, hàng chục máy nổ động cơ diesel... đào đãi khoáng sản vàng dọc các suối Đăk Pét, Đăk Bru của xã Đăk Pét; suối Đăk Prot nằm liên đới giữa xã Đăk Nhoong và làng Nú Vai, xã Đăk Kroong; suối Đăk Blô, xã Đăk Blô; suối Đăk Long, xã Đăk Long và xã Đăk Môn...

Nhiều hố đào đãi vàng rộng hàng chục mét vuông, khiến hàng chục hécta đất “bờ xôi ruộng mật” bị sạt lở nghiêm trọng. Ảnh: M.T

Dọc suối Đăk Pét và Đăk Bru, xã Đăk Pét, người dân ngang nhiên dựng lều, dùng máy nổ Đông Phong bơm nước, dựng hàng chục máng xối để đào đãi vàng... Tiếng máy nổ chấn động, vang rền cả dòng suối dài khoảng 10km, hàng trăm hầm hố rộng từ 30-50m2 được khoét sâu hoắm, nham nhở... Bên kia bờ suối Đăk Pét, Đăk Bru, hàng chục hécta đất từng là “bờ xôi ruộng mật” của bà con đồng bào dân tộc thiểu số, những mảnh ruộng rẫy xanh ngát đang thì con gái bị sạt lở nghiêm trọng.

Tuyến tỉnh lộ 671 bị sạt lở lấn sâu gần 1/3 mặt đường do đào đãi vàng tác động làm thay đổi dòng chảy của suối đang âm thầm ngoạm vào nền đường. Cơn lốc vàng đang làm náo động cả một vùng quê vốn yên ả như Đăk Đoát, Pen Sal Pen, xã Đăk Pét; làng Nú Vai, xã Đăk Kroong...

Hàng chục xe máy mang biển số 92, 81, 82, 14, 20... tấp nập vận chuyển lương thực, thực phẩm cung cấp cho đội quân đào đãi vàng trái phép. Tại nhà ông A Nháp - làng Pen Sal Pen, xã Đăk Pét, tôi thấy 2 xe gắn máy mang biển kiểm soát 92, hỏi: “Xe gia đình mình sao mang biển số của Quảng Nam?”. A Nháp nói: “Xe của mấy thằng con mua ngoài huyện”. “Thế mấy thanh niên đâu rồi?”. “Tụi nó đi làm thuê cả, đang đào đãi vàng ngoài suối, mỗi ngày kiếm được vài trăm ngàn. Trong làng bây giờ chỉ còn người già thôi”.

Bị ảnh hưởng cơn bão số 9, Trường Tiểu học Võ Thị Sáu là nơi dạy dỗ cho 127 học sinh từ lớp 1 đến lớp 5 của làng Pen Sal Pen, xã Đăk Pét có nguy cơ bị ngã đổ xuống suối, chính quyền địa phương tiến hành xây bờ kè bảo vệ ngôi trường. Thế nhưng, đến nay, do tác động của “vàng tặc” con suối đã đổi dòng, ngôi trường này một lần nữa bị đe doạ nghiêm trọng.

Thầy giáo Trần Xuân Ninh - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Võ Thị Sáu - cho biết: “Hàng chục người dân dùng máy nổ đào đãi vàng ven suối, thậm chí đào đãi gần khu vực của trường quản lý, nên ảnh hưởng rất lớn đến việc học tập của học sinh. Nhiều lúc tiếng máy nổ bơm nước đào đãi vàng át cả tiếng giảng bài của giáo viên. Họ đào đãi vàng cả ngày lẫn đêm. Chúng tôi vừa mời 10 hộ gia đình sử dụng máy nổ đào đãi vàng ven suối cùng với già làng, bí thư chi bộ thôn lên cam kết không đào đãi vàng nơi này, nhưng xem ra rất khó khăn. Họ đề nghị các công ty không tiến hành khai thác vàng nơi này thì người dân mới không đào đãi vàng”.

Song vấn đề này xem ra thật nan giải, đã vượt ra khỏi tầm tay, bởi UBND tỉnh Kon Tum đã cấp giấy phép khai thác vàng cho Cty TNHH Kim Sơn Thuỷ, đồng thời cho Cty cổ phần dịch vụ sản xuất và kinh doanh lâm nghiệp Hà Nội lập hồ sơ trình cấp có thẩm quyền cấp phép khai thác: Cty TNHH Kim Sơn Thuỷ vận hành 2 tàu cuốc mà người dân gọi là “hung thần” đang bằm nát một đoạn suối Pen Sal Pen, xã Đăk Pét.

Thượng tá Nguyễn Văn Thân - Phó trưởng Công an huyện Đăk Glei -điểm mặt: “Khu vực thuỷ điện Đăk Brỏi, xã Đăk Nhoong, huyện Đăk Glei phát hiện tổ ông Lê Thành Dang trú xã Đăk Dục, huyện Ngọc Hồi sử dụng 2 máy nổ Đông Phong, 1 máng xả bằng gỗ... cùng 6 người đang khai thác vàng sa khoáng...”. Ông Phan Thanh Trực - Đội phó Đội công an phụ trách xã về an ninh trật tự - chỉ đích danh từng đối tượng khai thác khoáng sản vàng trái phép: “Địa bàn xã Đăk Long gồm 8 tổ, 10 máy nổ, 2 máy đào, 48 người; địa bàn xã Đăk Môn 6 tổ, 2 tàu, 10 máy nổ, 35 người...”.

Theo kết quả thống kê sơ bộ ban đầu, trên địa bàn huyện Đăk Glei có đến 82 tổ, 4 tàu cuốc đào đãi vàng, 10 máy đào, 148 máy nổ và có đến 453 người tham gia. Trong thực tế, lượng lực tham gia đào đãi vàng nhiều gấp mấy lần con số trên. Nóng nhất là địa bàn xã Đăk Pét, huyện Đăk Glei có đến 43 tổ, mỗi tổ có từ 6-7 người; với 89 máy nổ rải dọc suối Đăk Bru, Đăk Pét; xã Đăk Kroong lực lượng ứng trực đào đãi vàng cũng không kém: 12 tổ, 28 máy nổ...

Chính quyền bất lực

Khi chúng tôi đến làm việc với UBND huyện Đăk Glei, chưa kịp đặt vấn đề, ông Võ Sum - Chánh Văn phòng UBND huyện Đăk Glei - đoán ngay: “Các anh cần trao đổi về vấn đề đào đãi vàng trên địa bàn huyện Đăk Glei phải không? Tháng nào huyện cũng cử từ 2-3 đoàn truy quét, đã tịch thu và tiêu huỷ hàng chục máy móc, phương tiện đào đãi vàng, nhưng ngành chức năng vừa rút thì người dân tiếp tục đào đãi. Tôi không phải là người phát ngôn, nhưng thú thật phải giơ tay đầu hàng vấn đề này rồi”.

Ông Trịnh Xuân Lộc - Phó Chủ tịch UBND huyện Đăk Glei - cho biết: “Mới đây, UBND huyện Đăk Glei thực hiện công điện của UBND tỉnh Kon Tum về việc kiểm tra, truy quét khai thác khoáng sản trái phép, đoàn đã phát hiện 60 người đang sử dụng 14 máy nổ đào đãi vàng sa khoáng tại khu vực suối Đăk Đoát, xã Đăk Pét. Đối với phương tiện, dụng cụ đào đãi vàng của người dân địa phương tại chỗ, tổ công tác lập biên bản (có trường hợp lập biên bản đến lần thứ năm) đề nghị tự tháo dỡ và chấm dứt hoạt động; đối với các phương tiện người Kinh, tổ đã tiêu huỷ tại chỗ”.

Song kết quả phát hiện, tiêu huỷ phương tiện đào đãi vàng của tổ công tác liên ngành như “muối bỏ bể”, số liệu rất khiêm tốn: 4 máy nổ Đông Phong, 4 đầu hút, 4 máng xổ bằng sắt, 100m ống nhựa các phi 150, 90, 60... Có lúc người dân manh động, bất chấp sự quản lý của chính quyền.

Chúng tôi băn khoăn, chính quyền từ cấp huyện đến cấp xã của huyện Đăk Glei đều nắm chắc và biết rõ các đối tượng tham gia đào đãi vàng trái phép, sao không thể giải quyết triệt để? Nguyên nhân vì sao “vàng tặc” hoạt động ngày càng ngang nhiên, công khai giữa thanh thiên bạch nhật?... Khi chúng tôi đến, hàng chục người dân vẫn “bình chân như vại”, họ dùng máy múc khoét sâu hàng trăm hố rộng hàng chục mét vuông đang xả nước đào đãi vàng.

Một người đang đào đãi vàng nói: “Anh lên phía trên thượng nguồn mà coi, họ làm còn quy mô và hiện đại hơn chúng tôi nhiều, dùng cả tàu cuốc để đào đãi vàng”. Có những lúc, “vàng tặc” nắm được mọi động tĩnh của đoàn kiểm tra, truy quét liên ngành về đào đãi vàng. Do vậy, đoàn liên ngành chuẩn bị xuất quân truy quét thì “vàng tặc” lặng lẽ rút lui, sau đó, vẫn như cũ, đãi vàng náo động cả huyện Đăk Glei!

Phát tín hiệu cầu cứu

Theo một nguồn tin, tiệm vàng trên địa bàn huyện Đăk Glei xuất cả tỉ đồng để mua vàng đào đãi của người dân. Mỗi tổ, từ 6-7 người sử dụng một máy nổ và chỉ cần khoảng 1 tiếng là lắp ráp xong các thiết bị đào đãi vàng, có ngày “trúng” cả cây vàng, mọi người đút túi cả chục triệu đồng; giá hẻo mỗi người cũng được vài ba trăm ngàn.

Hơn nữa, từ khi có chủ trương của UBND tỉnh Kon Tum cấp phép các doanh nghiệp khai thác vàng trên địa bàn huyện Đăk Glei, thì người dân lợi dụng tình hình này “hùa vào” khai thác vàng ngày càng quy mô, tinh vi, hiện đại hơn. Mặt khác, vì lợi ích kinh tế quá lớn, dễ dàng kiếm ra tiền hơn những việc làm khác, nên người dân ào ạt tham gia đào đãi vàng. Một số đầu nậu mua máy móc, phương tiện để cung cấp, thuê người đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ đào đãi vàng.

Ông Nguyễn Phúc Phận - Chủ tịch UBND huyện Đăk Glei - than vãn: “Tình trạng đào đãi vàng trái phép trên địa bàn huyện gần đây hết sức phức tạp; xảy ra trên diện rộng, quy mô ngày càng lớn. UBND huyện đã chỉ đạo các cơ quan, các xã tổ chức tuyên truyền, triển khai đẩy đuổi các cá nhân, nhóm người vi phạm, xử phạt hành chính. Đồng thời, Huyện uỷ, UBND huyện cũng đã thành lập các đoàn liên ngành đi xử lý các điểm nóng. Tuy nhiên, lực lượng cán bộ thì ít, một bộ phận ở các xã có quan hệ thân quen, họ hàng với những người đào đãi vàng trái phép; nguồn lợi thu được từ việc đào đãi vàng trái phép tương đối lớn đã thúc đẩy người dân vi phạm.

Do vậy, việc xử lý tình trạng khai thác vàng trái phép rất khó khăn. Để lập lại trật tự trên địa bàn, tạo điều kiện để các cấp chính quyền địa phương hoàn thành nhiệm vụ, UBND huyện Đăk Glei kính đề nghị các sở, ngành có liên quan và UBND tỉnh Kon Tum hỗ trợ lực lượng truy quét, xử lý, đẩy đuổi những người khai thác vàng trái phép ra khỏi địa bàn”.

Vừa rời khỏi địa bàn xã Đăk Pét, chúng tôi gặp xe công nông chở hai thùng phuy dầu diesel đầy ắp, cung cấp nhiên liệu trực tiếp tại hiện trường cho những người đào đãi vàng. Xem ra “thủ phủ vàng” sẽ tan tành trong một tương lai không xa. Song điều nguy hại hơn cũng cần cảnh báo, thất thoát, lãng phí nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá của quốc gia này ai sẽ chịu trách nhiệm? Hậu quả về thảm hoạ môi trường, xói mòn, rửa trôi đất đai và nhiều hệ lụy khác liên quan đến các vấn đề xã hội chắc chắn là những người dân sở tại lãnh đủ!

Vụ “tận thu vàng ở lòng hồ Tả Trạch”: Các nhà thầu phải chịu trách nhiệm

Báo Lao Động số ra ngày 20.9 đã đăng phóng sự “Tận thu vàng ở lòng hồ Tả Trạch”, ngày 7.10, UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế đã ban hành công văn yêu cầu kiểm tra, xử lý việc khai thác khoáng sản trái phép tại khu vực công trình hồ Tả Trạch. Theo đó, kể từ ngày ban hành công văn, nghiêm cấm triệt để việc khai thác vàng trái phép tại khu vực Dự án thuỷ lợi Tả Trạch, đặc biệt là việc lợi dụng khai thác vật liệu xây dựng để khai thác vàng trái phép.

Căn cứ chỉ đạo này, chiều 12.10, Ban quản lý Tả Trạch đang cùng các nhà thầu thi công, đại diện Công an tỉnh Thừa Thiên - Huế, xã Dương Hoà cùng “họp bàn” triển khai kiểm tra xử lý các trường hợp vi phạm do khai thác vàng trái phép. Tại cuộc họp, TCty Xây dựng thuỷ lợi 4 đã quy trách nhiệm cho 2 nhà thầu phụ là Cty thương - bệnh binh và người tàn tật và Cty Liên Bằng, được hợp đồng để khai thác cát sỏi, nhưng tự ý tổ chức khai thác vàng trái phép.

Riêng Cty TNHH Á Châu được cho là có tham gia vào việc khai thác vàng trái phép thì phủ nhận hoàn toàn tin đồn. Công an tỉnh Thừa Thiên - Huế yêu cầu Ban quản lý Tả Trạch ngay tức khắc phải buộc các nhà thầu - kể cả chính và phụ - đều phải đăng ký biển số xe, tên lái xe của đơn vị mình. Bất kể nhà thầu nào để các đơn thi công đã hợp đồng có hoạt động khai thác vàng trái phép thì nhà thầu đó phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, không phải đến khi phát hiện lại chối cãi quanh co, đổ lỗi cho các nhà thầu phụ. Ông Huỳnh Hiệp - Phó Trưởng BQLDA Tả Trạch - khẳng định: “Những đơn vị thi công nào vẫn tiếp tục tái diễn trình trạng khai thác vàng trái phép, các nhà thầu buộc phải cắt hợp đồng thi công, đồng thời báo cáo với Ban quản lý Tả Trạch đuổi ra khỏi công trường tất cả các thiết bị, công nhân vi phạm”.

Minh Ngọc - Hoàng Văn Minh

Minh Toàn/laodong

Bởi vì tụi nó có ăn từ tỉnh ủy cho tới thắng lính lát mới để yên cho người ta tìm vàng . Nếu không thì..

Bravo, dưới chế độ CS, đúng là như vậy đó, anh 5com