Công khai tài sản có thể phát sinh nhu cầu rửa tiền

Theo quy định của Luật phòng, chống tham nhũng, một số đối tượng cán bộ, công chức buộc phải kê khai tài sản, thu nhập. Do vậy, có thể dẫn tới phát sinh nhu cầu hợp pháp hóa tiền, tài sản bất hợp pháp…

Ngày 4/11, Luật phòng, chống rửa tiền đã được Chính phủ trình trước Quốc hội.

Theo Tờ trình, sau khi trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại quốc tế (WTO), nếu hệ thống pháp luật về phòng, chống rửa tiền của Việt Nam chưa hoàn thiện có thể dẫn tới Việt Nam trở thành nơi tội phạm rửa tiền quốc tế lựa chọn để rửa tiền thông qua hệ thống tài chính.

Hơn nữa, thời gian qua, Việt Nam đã ban hành Luật phòng, chống tham nhũng, theo quy định của Luật này, một số đối tượng cán bộ, công chức buộc phải kê khai tài sản, thu nhập. Do vậy, yêu cầu minh bạch hóa thu nhập, tài sản cá nhân có thể dẫn tới phát sinh nhu cầu hợp pháp hóa tiền, tài sản bất hợp pháp.

Trong khi đó, theo báo cáo thẩm tra của Ủy ban kinh tế của Quốc hội, thì một số ý kiến cho rằng, việc ban hành Luật này chủ yếu là để đáp ứng yêu cầu theo khuyến nghị của Tổ chức phòng chống rửa tiền quốc tế mà chưa thực sự xuất phát từ yêu cầu thực tế của Việt Nam. Ủy ban Kinh tế nhận thấy trong điều kiện phát triển nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế của nước ta thì hoạt động rửa tiền ở Việt Nam là có khả năng xảy ra. Tuy nhiên đề nghị cần làm rõ hơn quan điểm xây dựng luật, nhất là quan điểm về bảo đảm an ninh và lợi ích quốc gia, không gây cản trở hoạt động sản xuất, kinh doanh, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Việc nội luật hóa các cam kết quốc tế về phòng, chống rửa tiền là cần thiết, tuy nhiên phải phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội của nước ta.

Công khai tài sản có thể phát sinh nhu cầu hợp pháp hóa tiền, tài sản bất hợp pháp - ảnh: PLTP

Có nên bổ sung vấn đề tài trợ khủng bố vào Luật?


Theo tờ trình của Chính phủ, trong quá trình xây dựng dự thảo Luật, còn một số vấn đề Chính phủ xin trình Quốc hội cho ý kiến, trong đó co vấn đề về phạm vi điều chỉnh luật phòng chống rửa tiền cần bao gồm cả các quy định về phòng ngừa hoạt động tài trợ khủng bố.

Theo phân tích, Việt Nam là thành viên của Công ước của Liên hợp quốc năm 1999 về chống tài trợ khủng bố từ năm 2002, nên Việt Nam phải xây dựng cơ chế nhận dạng, báo cáo đáng ngờ về tài trợ khủng bố. Mặt khác, Việt Nam đang bị Lực lượng đặc nhiệm tài chính (FATF) xếp vào Danh sách nhóm các quốc gia, thể chế có nhiều thiếu hụt về cơ chế chống rửa tiền và tài trợ khủng bố nhưng đã có cam kết sẽ tiến hành các hành động nhằm bù đắp thiếu hụt theo kế hoạch hành động được FATF đặt ra.

Việc Việt Nam nằm trong Danh sách hiện tại của FATF có thể dẫn đến các giao dịch tài chính, tiền tệ quốc tế của Việt Nam bị cản trở. Trên thực tế, Việt Nam đã bị hai quốc gia là Mỹ và Luxembourg đưa vào danh sách để áp dụng biện pháp hạn chế và kiểm soát chặt chẽ các giao dịch tài chính. Hơn nữa, nếu không thực hiện được cam kết, Việt Nam sẽ bị FATF xếp vào danh sách cảnh báo cao hơn là danh sách nhóm các quốc gia, thể chế có nhiều thiếu hụt về cơ chế chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố và không có tiến triển trong thực hiện các giải pháp nhằm bù đắp các thiếu hụt.

Điều đó có thể sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến các giao dịch tài chính, tiền tệ của Việt Nam với các đối tác nước ngoài do các quốc gia của các đối tác này sẽ áp dụng các biện pháp kiểm soát, hạn chế giao dịch theo khuyến nghị của FATF… do vậy, Chính phủ nhất trí phạm vi điều chỉnh của Luật PCRT cần bao gồm cả các quy định về phòng ngừa hoạt động tài trợ khủng bố và đã thể hiện trong dự thảo Luật trình Quốc hội.

Tuy nhiên, về vấn đề này, theo Ủy ban kinh tế, đa số ý kiến đề nghị Luật này chỉ quy định về phòng, chống rửa tiền và tên gọi của Luật là “Luật phòng, chống rửa tiền”. Tài trợ cho khủng bố tuy có liên quan đến rửa tiền nhưng gắn kết trực tiếp và mật thiết với hoạt động khủng bố. Dự án Luật phòng, chống khủng bố đã được đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2012. Tiền, tài sản tài trợ cho khủng bố có thể có nguồn gốc hợp pháp hoặc bất hợp pháp, đều phải bị ngăn cấm. Nếu chỉ quy định phòng, chống tài trợ cho khủng bố từ tội hoạt động rửa tiền như Dự án Luật là chưa đầy đủ. Tham khảo kinh nghiệm nước ngoài cho thấy có nước quy định phòng, chống rửa tiền và phòng chống khủng bố trong cùng một luật, có nước quy định 2 vấn đề này trong nhiều luật.

Ủy ban Kinh tế cho biết, Thường trực Ủy ban Pháp luật, Ủy ban Quốc phòng và An ninh cũng tán thành những ý kiến nói trên. Tuy nhiên, do Luật phòng, chống khủng bố được ban hành sau, để thể hiện sự cam kết của Nhà nước ta với quốc tế, trong Luật phòng, chống rửa tiền cần có một điều quy định nguyên tắc về phòng, chống rửa tiền liên quan đến tài trợ khủng bố, việc xử lý cụ thể do Luật phòng, chống khủng bố quy định

Xuân Hưng