(VTC News) - Tối 8/11, dưới sức ép của Mỹ và Châu Âu, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) đã công bố báo cáo tin tức kế hoạch hạt nhân của Iran mà trước đó không được công khai, tuyên bố Iran có hành vi nghiên cứu phát triển vũ khí hạt nhân.
Nhiều người tin rằng, báo cáo này sẽ là cái cớ mới nhất để Mỹ tấn công Iran, tạo cơ hội cho ba nước Mỹ, Anh, Israel sao chép mô hình Libya vào Iran.
Tuy nhiên, Iran không phải là Libya. Tấn công Iran không phải là chuyện đơn giản; ngược lại, khả năng tác động phức tạp đến cả Trung Đông, thậm chí thế giới.
"Mỹ có quyền quyết định cuối cùng"
Trước khi IAEA công bố báo cáo điều tra chương trình hạt nhân này, ba nước Mỹ, Anh và Israel đã nhiều lần tuyên bố sẽ tấn công Iran.
Gần đây, quan chức cấp cao Bộ Quốc phòng Mỹ đã khẳng định: "Iran hiện là mối đe dọa lớn nhất đối với Mỹ". Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) cũng đưa tin: "Mỹ đang đàm phán với Kuwait với hi vọng sau khi rút quân khỏi Iraq vào cuối năm nay, quân đội tác chiến của Mỹ sẽ xây dựng căn cứ quân sự tại vịnh Ba Tư, chuẩn bị tốt trước khi xảy ra xung đột quân sự với Iran".
Iran phóng tên lửa phô diễn sức mạnh quân sự
Nhiều nhà phân tích nhận định: sau khi thuận lợi lật đổ Gadafi, mục tiêu tiếp theo của các quốc gia phương Tây đứng đầu là Mỹ rất có thể là Iran.
Trước đó Israel đã từ chối cam kết với Mỹ rằng trước khi tấn công Iran sẽ thương lượng với Mỹ; tuy nhiên, ngày 4/11, tờ Diplomat (Mỹ) lớn tiếng khẳng định: "Trước khi Israel đánh đòn phủ đầu nhằm vào Iran phải được Mỹ cho phép. Đánh hay không đánh Iran, Mỹ có quyền quyết định cuối cùng".
Việc Israel xây dựng cứ điểm không trực tiếp đe dọa đến tính mạng công dân Mỹ, nhưng tấn công Iran chưa được Mỹ cho phép lại có ảnh hưởng; bởi Mỹ có quân đội đóng tại Iraq, láng giềng phía tây và Afghanistan, láng giềng phía đông của Iran. Bất cứ hành động đơn phương nào của Israel nhằm vào Iran đều có thể khiến Iran áp dụng hành động báo thù với Mỹ.
Ngoài ra, tấn công Iran sẽ đẩy giá dầu leo thang, nguy hại đến kinh tế Mỹ hiện vẫn đang trầy trật trong khủng hoảng.
Khó sao chép mô hình Libya
Mỹ và đồng minh có sao chép mô hình Libya vào Iran? Nhìn từ tình hình thực tế hiện nay có thể thấy chuyện này đối với Mỹ là "lực bất tòng tâm".
Trong hành động quân sự lật đổ Gaddafi, Mỹ đẩy các nước đồng minh NATO như Pháp, Anh lên tuyến đầu, lợi dụng liên quân Châu Âu đánh bại Gaddafi. Hiện nay, khủng hoảng nợ công buộc chính phủ Mỹ phải ra sức tiết kiệm trong chi tiêu quân sự, trong khi các đồng minh của họ ở Châu Âu cũng chẳng lấy gì làm dư dả cho một cuộc chiến mới. Do đó, có thể thấy đích thân tấn công Iran hay lợi dụng đồng minh tấn công Iran là chuyện không thực tế.
"Bài" Libya xem chừng khó diễn lại
Có báo cáo cho rằng Mỹ đang tổ chức lại cách bố trí quân đội tại khu vực Trung Đông. Mỹ nhanh chóng xây dựng liên minh đảm bảo an ninh mới với các quốc gia Ả rập tại vịnh Ba Tư, xây dựng "NATO phiên bản Trung Đông"; mục tiêu đầu tiên là nhằm vào Iran.
Tuy nhiên, xây dựng liên minh quân sự dám tấn công Iran không phải chuyện dễ dàng. Để các quốc gia vùng Vịnh tự hành động hoặc đóng vai trò là quân đội chủ lực lại càng không thực tế; bởi những quốc gia này tuy có thiết bị vũ khí hiện đại do Mỹ và Châu Âu cung cấp nhưng lại thiếu kinh nghiệm tác chiến. Đó là chưa nhắc đến việc những quốc gia này có dám trực tiếp đối đấu với quốc gia láng giềng mạnh như Iran hay không lại là một bài toán khác.
Khi tham gia chiến sự Libya, ba nước Mỹ, Anh và Pháp đã huy động cả tên lửa hành trình Tomahawk, đồng thời áp dụng mô hình tấn công "giải phẫu" điển hình. Tuy nhiên, chiến thuật này xuất phát từ tiền đề Gaddafi thiếu vũ khí trả đũa.
Gần đây, khi thăm Libya, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Iran Salehi cho biết: "Teheran đã chuẩn bị tốt cho tình huống xấu nhất. Washington phải cân nhắc kỹ lưỡng hậu quả nếu xung đột với Iran".
Ngoại trưởng Iran Salehi: "Mỹ hãy coi chừng!"
Có thể khẳng định, trong thời gian ngắn, phương Tây khó có thể sao chép mô hình Libya vào Iran.
Tất nhiên, để Iran đạt được tiến bộ vượt bậc trong lĩnh vực kỹ thuật hạt nhân thì Mỹ và các quốc gia Châu Âu nhất định rất khó chấp nhận. Do đó, tấn công theo hình thức "giải phẫu" là rất khó tránh khỏi.
Ngoài ra, nếu Israel hành động đơn phương, Mỹ rất có khả năng cung cấp viên trợ quân sự trực tiếp hoặc gián tiếp cho Israel, thậm chí có thể bị kéo vào cuộc chiến. Hậu quả của việc này có thể là một thảm họa không thể kiểm soát.
4 phép tính cản bước Mỹ
Nhìn từ tình hình thực tế hiện nay có thể thấy trong thời gian tới, Mỹ và các nước thành viên chính của NATO có khả năng tấn công Syria và Yemen nhưng về cơ bản không có khả năng tấn công Iran. Mối đe dọa từ phương Tây đối với Iran trên thực tế chỉ là tấn công bằng dư luận, cũng giống như chính quyền Bush trước kia nhiều lần đe dọa.
Tuy có kế hoạch và quyết tâm tấn công Iran, nhưng Israel vẫn e ngại nhiều nhân tố như cảnh cáo mang tính ngăn cản của Mỹ và hành động báo thù của Iran. Ngoài ra, Mỹ tiếp tục gây sóng gió cũng là muốn các quốc gia vùng Vịnh phụ thuộc nhiều hơn vào Mỹ, tiến đến đóng quân với số lượng lớn tại các quốc gia này, mượn Israel theo dõi Iraq, đe dọa Iran, tiến đến thâu tóm khu vực Bắc Phi - Trung Đông.
Hiện nay, phương Tây khó có thể tấn công Iran
Gần đây, các quốc gia Arab đều ủng hộ Palestine trở thành thành viên chính thức của Liên Hợp Quốc, tạo nên áp lực chính trị quốc tế lo lớn cho Mỹ và Israel, do đó cũng tăng nhân tố bất ổn cho khu vực này. Nếu trong bối cảnh này tấn công Iran, rõ ràng sẽ đẩy khu vực vào hỗn loạn, chẳng hay ho gì cho một nước Mỹ đang mải lo cuộc tổng tuyển cử.
Chiều 7/11, một chuyên gia quân sự Trung Quốc, thiếu tướng Bành Quang Khiêm bình luận: "Iran luôn là mối đe dọa lớn nhất đối với Mỹ. Sau khi rút quân khỏi Iraq và Afghanistan, Mỹ có sức mạnh dư thừa nhất định. Gần đây, việc liên tiếp giành thắng lợi trong hành động giết chết Bin Laden và Gaddafi khiến họ có động lực nhất định, luồng dư luận ủng hộ phát động chiến tranh đối với Iran ngày một lớn mạnh".
Tuy nhiên, tấn công Iran không phải là chuyện đơn giản.
Thứ nhất, khả năng phản công của Iran mạnh hơn Saddam Hussein và Muammar Gaddafi rất nhiều.
Thứ hai, Iran là thế lực chiến lược quan trọng tại Trung Đông, tấn công Iran sẽ đẩy cả khu vực Trung Đông vào hỗn loạn.
Thứ ba, cuộc tổng tuyển cử tại Mỹ đang đến gần, Obama lại nuôi hi vọng tái đắc cử. Nếu tấn công Iran vào lúc này sẽ tạo nên nhiều nhân tố bất lợi cho cuộc bầu cử.
Thứ tư, hiện nay Mỹ chưa hình thành bố trí quân sự tác chiến với Iran.
Do đó, trước kỳ bầu cử năm sau, tuy không thể loại bỏ khả năng Mỹ tấn công Iran, nhưng khả năng này dường như là rất nhỏ.
Sáng Nguyễn
Ai mang kịch bản Libya sang diễn đất Iran?
