Mỹ, Trung tranh nhau Châu Á

Tuần qua, một trong những sự kiện quốc tế gây chú ý nhất thế giới chính là sự đối đầu căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc – hai cường quốc hàng đầu thế giới ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương.

Dường như chưa có lúc nào mà các quan chức Mỹ lại có một tuần hoạt động sôi động và nổi bật ở khu vực Châu Á như những ngày qua. Hai quan chức hàng đầu của Mỹ là Tổng thống và Ngoại trưởng liên tục có các chuyến thăm Châu Á, tham dự một loạt hội nghị của khu vực và có những phát biểu ấn tượng về mối quan tâm của họ dành cho khu vực này. Nhiều nhà phân tích cho rằng, động thái này của Mỹ là nhằm tranh giành ảnh hưởng ở khu vực Châu Á-Thái Bình Dương với đối thủ số một – Trung Quốc.

Cuộc đối đấu giữa hai cường quốc Mỹ-Trung ở khu vực Châu Á đang ngày càng nổi rõ. Trong khi Mỹ đưa ra những lời đảm bảo về an ninh để lôi kéo các nước Châu Á về phe mình thì Trung Quốc lại dùng đến sức mạnh kinh tế để tìm kiếm đồng minh.

Người “nổ phát súng đầu tiên” trong cuộc đối đầu căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc trong tuần qua là Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton khi bà đưa ra tuyên bố hôm 10/11 rằng thế kỷ 21 sẽ là thế kỷ Thái Bình Dương của nước Mỹ. Theo lời nữ Ngoại trưởng Hillary, Châu Á hiện tại nổi lên như một nơi chứa đựng những cơ hội của tương lai. Chính vì thế, Mỹ giờ đây sẽ tập trung nhiều nỗ lực ngoại giao vào khu vực này.

Trên thực tế, Mỹ đã bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến khu vực Châu Á, đặc biệt là Đông Nam Á kể từ khi Tổng thống Obama lên cầm quyền hồi đầu năm 2009. Có nhiều bằng chứng cho thấy, Mỹ ngày càng coi trọng khu vực Châu Á. Ngay khi tiếp nhận cương vị Ngoại trưởng Mỹ, bà Hillary đã chọn châu Á là điểm đến trong chuyến công du đầu tiên của bà thay vì chọn châu Âu hoặc Trung Đông như người tiền nhiệm khác. Các nhà lãnh đạo Mỹ cũng hăng hái tham gia vào các hội nghị của khu vực hơn là những người tiền nhiệm trước đó của họ.

Tuần vừa rồi, Mỹ đã chủ trì hội nghị thượng đỉnh thường niên của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương (APEC). Trong cuộc họp này, Mỹ đã chĩa “mũi tấn công” về phía Trung Quốc.

Tại cuộc gặp với Chủ tịch Hồ Cẩm Đào hôm 12/11, Tổng thống Barack Obama đã thẳng thừng bày tỏ, Mỹ đang rất “bực bội” và “mất kiên nhẫn” trước tốc độ thay đổi trong chính sách kinh tế của Trung Quốc. Bắc Kinh bị cáo buộc tìm cách giữ cho giá đồng tiền của họ thấp giả tạo để tăng cường xuất khẩu. Ông chủ Nhà Trắng cảnh báo Trung Quốc cần phải “chơi theo luật” thương mại quốc tế.

Song song với cuộc chiến thương mại, Mỹ còn làm Trung Quốc nổi giận khi tăng cường các hoạt động trên khu vực mà Bắc Kinh vốn xem là thuộc vùng ảnh hưởng của họ. Sau hội nghị APEC, Tổng thống Barack Obama đã có chuyến thăm đến Australia trong khi nữ Ngoại trưởng Hillary đến thăm Philippines và Thái Lan. Hai nhà lãnh đạo này sau đó đã gặp nhau tại Bali, Indonesia trong Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á.

Trong khi ở thăm Philippines, Ngoại trưởng Hillary hôm 16/11 đã cam kết sẽ tiếp tục ủng hộ về mặt quân sự cho Philippines trong bối cảnh quan hệ giữa nước này với Trung Quốc đang gia tăng căng thẳng. Đặc biệt, thông điệp mạnh mẽ này được bà Hillary đưa ra trên một chiếc tàu chiến Mỹ.

Trên tàu khu trục USS Fitzgerald tại vịnh Manila, bà Hillary đã nói rằng Mỹ muốn tăng cường mối quan hệ liên minh lịch sử với Philippines để đáp ứng với “những thách thức mới” của thế kỷ 21.

"Chúng ta phải bảo đảm rằng liên minh này vẫn mạnh mẽ, hoạt động hiệu quả để đem lại lợi ích cho nhân dân Philippine và Mỹ cũng như các nước láng giềng của chúng ta ở khắp khu vực Thái Bình Dương”, bà Hillary đã phát biểu như vậy.

Bà Hillary cũng tuyên bố, Mỹ muốn giúp đỡ Manila trong việc bảo vệ các đường biên giới trên biển, ám chỉ đến sự kiện Philippines đang có tranh chấp với Trung Quốc ở khu vực Biển Đông.

Song song với chuyến thăm Philippines của Ngoại trưởng Hillary, Tổng thống Obama đã đến Australia và ký kết một hiệp định an ninh với nước này. Theo đó, Mỹ sẽ tăng cường sự hiện diện quân sự tại Australia. Động thái này được cho là một nỗ lực của Mỹ nhằm đối phó với ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực.

Theo hiệp định an ninh vừa ký kết, từ năm 2012, Mỹ sẽ bắt đầu tăng cường các hoạt động quân sự ở Australia theo nhiều giai đoạn. Một lực lượng gồm khoảng 250 lính thuỷ đánh bộ sẽ đến đóng quân tại lãnh thổ phía bắc Australia vào năm tới. Cùng với các binh lính, Mỹ sẽ đưa cả các phương tiện, tàu chiến và máy bay vào đây. Lực lượng của Mỹ sẽ tăng lên thành một sư đoàn gồm 1.000 quân vào năm 2014 và sẽ lập thành Đội đặc nhiệm Hải-Lục-Không quân mạnh với 2.500 quân vào năm 2016.

Trước khi hiệp định an ninh trên được ký kết, đã có rất nhiều tin đồn về việc Mỹ sẽ tăng cường sự hiện diện quân sự ở Australia nhằm đối phó với Trung Quốc.

Tất cả những động thái trên của Mỹ trong thời gian vừa qua đã khiến Bắc Kinh “đứng ngồi không yên”. Ngay lập tức, Trung Quốc đã có phản ứng. Tờ Global Times - một tờ báo khổ nhỏ thuộc tờ People’s Daily – cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, hôm 18/11 đã có bài viết đe dọa sẽ trừng phạt về kinh tế đối với các quốc gia ở Châu Á-Thái Bình Dương đứng về phía Mỹ, đồng thời cảnh báo Trung Quốc sẽ có các biện pháp đáp trả việc Mỹ tăng cường sự hiện diện quân sự trong khu vực.

Trung Quốc tuyên bố, họ sẽ “không đứng yên” để nhìn các quốc gia Châu Á củng cố quan hệ với Mỹ. "Bất kỳ nước nào chọn cách trở thành một con tốt trên bàn cờ của Mỹ cũng sẽ đánh mất cơ hội làm lợi từ nền kinh tế Trung Quốc. Điều này chắc chắn sẽ khiến cho sự bảo vệ của Mỹ đối với họ trở nên ít hấp dẫn hơn”, tờ Global Times đã viết như vậy.

Trung Quốc đã cảnh báo Mỹ rằng, “một cuộc xung đột toàn diện” có thể nổ ra. Việc Mỹ-Australia mở rộng mối quan hệ liên minh cùng với việc Mỹ cam kết ủng hộ Philippine trong một cuộc tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông sẽ dẫn đến hành động trả đũa.

"Những hành động đó đang gây áp lực lớn đối với Trung Quốc và chắc chắn, Trung Quốc sẽ phải có biện pháp đáp trả", tờ Global Times cho hay.

Rõ ràng, cuộc đối đấu giữa Mỹ và Trung Quốc tại khu vực Châu Á-Thái Bình Dương đang bắt đầu nóng lên. Khi Trung Quốc đang dần trở thành cường quốc hàng đầu về kinh tế của thế giới và Mỹ tiếp tục giữ vững vị trí số một về quân sự thì cuộc đối đầu này được dự báo sẽ tiếp tục kéo dài và ngày một căng thẳng hơn.

Kiệt Linh