48 giờ sau cái chết của nhà lănh đạo Triều Tiên Kim Jong-il, Mỹ, Hàn Quốc cùng nhiều nước khác vẫn không hề hay biết. Sự kỳ bí của đất nước Triều Tiên đă đánh bại lực lượng phản gián và vệ tinh của thế giới.
Hoàn toàn bất ngờ
Thông báo của Đài truyền h́nh quốc gia Triều Tiên về sự ra đi của nhà lănh đạo Kim Jong-il hôm 19/12 vừa qua khiến Chính phủ các quốc gia trên khắp thế giới bàng hoàng.
Vào lúc 10h sáng ngày 19/12, khi báo chí Triều Tiên loan tin sẽ có “một thông báo đặc biệt vào buổi trưa”, giới chức Hàn Quốc vẫn lắc đầu khi được báo chí hỏi quốc gia láng giềng sẽ tiết lộ điều ǵ.
Quả thực, các quan chức Hàn Quốc không phát hiện ra bất cứ điều ǵ bất thường. Đúng vào ngày ông Kim Jong-il qua đời hôm 17/12, Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung-bak có chuyến thăm cấp nhà nước tới Nhật Bản. Khi ông Lee rời Seoul, nhà lănh đạo Kim Jong-il đă qua đời được khoảng bốn giờ, chứng tỏ rằng cả Seoul và Tokyo, cũng như Washington, đều không hay tin ǵ từ Triều Tiên.
Ông Lee có các cuộc hội đàm tại Tokyo với Thủ tướng Yoshihiko Noda và trở về nhà vào chiều 18/12, dường như vẫn không hay biết chuyện ông Kim Jong-il qua đời.
“Ôi Chúa ơi” là từ đầu tiên bật lên trong đầu tôi khi trông thấy người dẫn chương tŕnh của Triều Tiên mặc đồ tang màu đen, vẻ mặt đầy u ám”, một quan chức chịu trách nhiệm giám sát các tuyên bố của Triều Tiên nhớ lại.
Bộ trưởng Quốc pḥng Hàn Quốc Kim Kwan-jin và Giám đốc Cơ quan t́nh báo quốc gia Won Sei-hoon thừa nhận chỉ biết tin sau khi nghe thông báo của hăng thông tấn Triều Tiên
KCNA.
Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung-bak cũng cho hay, ông không hề biết thông tin này cho đến khi nghe tin tức truyền h́nh.
"Điều này thể hiện lỗ hổng rất lớn trong mạng lưới t́nh báo của chúng ta về Triều Tiên", Kwon Seon-taek, một nghị sĩ đối lập Hàn Quốc nhấn mạnh.
Tuy nhiên, không chỉ Hàn Quốc, t́nh báo Mỹ, Nhật Bản và Nga cũng chấp nhận thất bại tương tự.
“Dường như tất cả mọi người chỉ biết tin về cái chết của ông Kim Jong-il sau tuyên bố của đài truyền h́nh quốc gia Triều Tiên. Mỹ, Nhật Bản và Nga dường như cũng mù tịt về thông tin này cho đến ngày 19/12”, Kim Jin-pyo, giám đốc Uỷ ban t́nh báo tại Quốc hội Hàn Quốc cho hay sau các cuộc thảo luận với các quan chức từ Cơ quan t́nh báo quốc gia.
Sự kỳ bí của đất nước Triều Tiên đă đánh bại lực lượng phản gián và vệ tinh của thế giới.
Các quan chức cấp cao Mỹ thừa nhận họ hoàn toàn giống như người ngoài cuộc, chỉ biết đứng nh́n sự kiện diễn ra ở Triều Tiên.
C̣n về phía Trung Quốc, một số nguồn tin cho rằng, nước láng giềng thân thiết của Triều Tiên biết về cái chết của nhà lănh đạo Kim Jong-il sớm hơn, khoảng một ngày sau khi ông qua đời.
Tuy nhiên, điều đáng nói là sở dĩ Bắc Kinh hay biết là bởi B́nh Nhưỡng đă chủ động thông báo qua các kênh ngoại giao trong ngày hôm sau.
Bộ Ngoại giao Hàn Quốc khẳng định trong một cuộc họp báo hôm qua rằng, Trung Quốc không biết ông Kim Jong-il chết trước khi có thông báo chính thức của Triều Tiên.
“Chúng tôi nghe nói rằng Trung Quốc không biết tin sớm hơn”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Cho Byung-jae nhấn mạnh.
V́ vậy, Ralph Cossa, Chủ tịch nhóm tư vấn Diễn đàn Thái B́nh Dương CSIS của Mỹ đánh giá, việc này có nghĩa giới t́nh báo các nước đă thất bại trước Triều Tiên. “Nếu ai đó vỗ ngực tuyên bố họ xử lư tốt vấn đề Triều Tiên th́ thực sự phải kiểm chứng lại nguồn tin của ḿnh”, ông Ralph Cossa quả quyết.
Từng có nhiều tiền lệ
“Triều Tiên rất giỏi giữ bí mật. Quốc gia này không chỉ xa lạ với hầu hết thế giới, mà c̣n bịt kín mọi thông tin theo cách thách thức cả lực lượng phản gián cũng như vệ tinh”, ông Ralph Cossa, Chủ tịch diễn đàn Thái B́nh Dương, thuộc Viện nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Hawaii khẳng định.
Khi lănh tụ Kim Il-sung qua đời năm 1994, Triều Tiên cũng giữ bí mật thông tin thành công trong hơn một ngày.
Không chỉ vậy, các cơ quan t́nh báo Mỹ và châu Á trước đây c̣n nhiều thất bại trong việc thu thập diễn biến quan trọng tại Triều Tiên.
Trong khi CIA lâu nay nghi ngờ rằng Triều Tiên đang t́m hướng nghiên cứu khác để chế tạo bom hạt nhân, thông qua việc làm giàu uranium, t́nh báo Mỹ lại chẳng bao giờ t́m thấy các cơ sở này.
Măi đến năm ngoái, một nhà khoa học ở ĐH Stanford bất ngờ được đưa đi thăm quan một ṿng một nhà máy làm giàu uranium của Triều Tiên, nằm ngay giữa tổ hợp Yongbyon, vốn bị vệ tinh và máy bay không người lái của Mỹ theo dơi thường xuyên, nhưng không hề phát hiện bất kỳ dấu hiệu đáng ngờ nào.
Ngoài ra, B́nh Nhưỡng âm thầm xây dựng một nhà máy làm giàu uranium mà không hề bị phát hiện trong khoảng một năm rưỡi, cho tới khi quan chức Triều Tiên công bố công khai việc này vào cuối năm 2010.
Và thất bại t́nh báo tồi tệ nhất, tính đến thời điểm này là vào thời điểm giữa cuộc chiến Iraq. Triều Tiên xây dựng một ḷ phản ứng hạt nhân tại Syria, dựa trên thiết kế ḷ phản ứng Yongbyon. Quan chức Triều Tiên thường xuyên tới địa điểm này.
Tuy nhiên, Mỹ vẫn không hay biết ǵ cho tới khi Meir Dagan, từng là phụ trách Mossad (lực lượng t́nh báo của Israel) thăm cố vấn an ninh quốc gia của Tổng thống George W. Bush và đặt lên bàn những tấm ảnh chụp ḷ phản ứng. Sau này, ḷ phản ứng bị Israel phá hủy trong cuộc không kích 2007.
Bức màn bí mật khó đánh đổ
Dù có từng nhiều lần bị qua mặt nhưng giới t́nh báo Mỹ, Hàn vẫn khó có thể đón lơng thông tin tại Triều Tiên.
Trên thực tế, máy bay do thám Mỹ cũng như vệ tinh đă quét khắp Triều Tiên. Các ăng ten có độ nhạy cao ở biên giới giữa Hàn Quốc và Triều Tiên đă thu thập các tín hiệu điện tử.
Quan chức t́nh báo Hàn Quốc cũng không ngại ngần phỏng vấn hàng ngh́n người Triều Tiên bỏ sang Hàn Quốc mỗi năm. Tuy nhiên, họ vẫn không có được nhiều thông tin hay sự hiểu biết về công việc nội bộ của Chính phủ Triều Tiên.
Họ nói, B́nh Nhưỡng giữ các thông tin nhạy cảm giới hạn trong một số lượng rất ít các quan chức, những người không "hé miệng" bao giờ.
Thêm vào đó, một cựu quan chức CIA giấu tên cho biết: “Điều tồi tệ nhất là t́nh báo của chúng ta không thể xuyên sâu vào đội ngũ lănh đạo hiện nay của Triều Tiên. Chúng ta có người chạy trốn khỏi hàng ngũ ở Triều Tiên, nhưng thông tin họ cung cấp thường rất cũ. Chúng ta cũng có những quan chức tầm trung, nhưng họ thường không biết điều ǵ đang diễn ra trong ṿng tṛn quyền lực cao nhất”.
“Đây là một xă hội lớn mạnh dựa trên khả năng giữ bí mật với bên ngoài. Để hiểu được cấu trúc lănh đạo đ̣i hỏi phải trở lại văn hoá Triều Tiên, nắm rơ các nguyên tắc của Nho giáo”, Chistopher R. Hill, cựu trưởng đoàn đàm phán 6 bên của Mỹ về vấn đề hạt nhân trên bán đảo Triều Tiên nhận xét.
V́ vậy, sự bí ẩn của B́nh Nhưỡng sẽ làm phức tạp thêm những tính toán của Mỹ và các đồng minh trước tiến tŕnh chuyển giao lănh đạo ở nước này. Với lượng thông tin ít ỏi về Kim Jong-un, con trai và là người kế nhiệm ông Kim Jong-il, cũng như về chính trường của Triều Tiên, Mỹ và các đồng minh sẽ phải hoạch định những ứng phó của ḿnh dựa trên… phỏng đoán là chính.
Theo
Báo Đất Việt
Chủ tịch Kim để lại ‘quả đắng’ cho t́nh báo toàn cầu
