NATO bỏ mặc Thổ Nhĩ Kỳ ‘một mình chống lại… Syria’

(ĐVO) Xung đột leo thang ở khu vực biên giới Thổ Nhĩ Kỳ-Syria đang khiến cho cộng đồng thế giới kinh hoàng. Liệu NATO có can thiệp quân sự “đánh đòn hội đồng” hay bỏ mặc cho Thổ Nhĩ Kỳ “một mình chống lại…Syria”?

Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ ra lệnh trã đũa Syria. Ảnh AFP

“Thay đổi cuộc chơi” (game change) là thuật ngữ ngoại giao để chỉ một sự kiện có thể làm thay đổi một cục diện, một tiến trình. Không nhất thiết phải ngoạn mục, nhưng “thay đổi cuộc chơi” có thể làm biến đổi cách hành xử của các bên hữu quan và “đổ thêm đầu vào ngọn lửa xung đột” ở Syria.

Liệu vụ nã pháo từ lãnh thổ Syria sang thị trấn biên giới Akcakale của Thổ Nhĩ Kỳ có làm “thay đổi cuộc chơi”? Năm thường dân đã bị thiệt mạng và đối với Thổ Nhĩ Kỳ hành động này chính là “giọt nước làm tràn ly nước”. Chính phủ của Thủ tướng Erdogan đã lên án “hành động khiêu khích của chế độ Syria” và ra lệnh tiến hành các vụ tấn công trả đũa. Theo kênh truyền hình al-Jareeza, 34 công dân Syria đã bị thiệt mạng trong các vụ pháo kích trả đũa này và không những thế, Quốc hội Thổ Nhĩ Kỳ còn cho phép tiến hành các chiến dịch quân sự trên lãnh thổ Syria, với thời hạn 1 năm.

Mặc dù chính phủ Syria đã chính thức xin lỗi về vụ nã pháo trên, thế nhưng phía Thổ Nhĩ Kỳ đã yêu cầu NATO nhóm họp khẩn cấp ở Brussels. Dù sao đi chăng nữa, vụ nã pháo sang đất Thổ Nhĩ Kỳ - một thành viên NATO – quả là một cái cớ tuyệt vời để NATO can thiệp vào cuộc nội chiến Syria.

Kể từ khi cuộc nổi dậy bùng phát ở Syria cách đây gần 20 tháng, NATO luôn đứng trước câu hỏi: Can thiệp hay không can thiệp quân sự vào Syria? Hiện thời, vụ nã pháo sang đất Thổ Nhĩ Kỳ đã “khai thông bế tắc” và NATO phải có trách nhiệm bảo vệ một nước thành viên trước cuộc tấn công của một nước thứ ba.

Chỉ có điều, nhiều nước thành viên NATO lo ngại rằng cuộc phiêu lưu quân sự ở Syria sẽ rất hao người, tốn của. Thái độ do dự này thể hiện qua tuyên bố của Ngoại trưởng Đức Guido Westerwelle. Trong khi bày tỏ tình đoàn kết với Thổ Nhĩ Kỳ trước việc Syria nã pháo sang lãnh thổ nước này, Ngoại trưởng Westerwelle kêu gọi tiếp tục theo đuổi “giải pháp hòa bình”. Tương tự, Ngoại trưởng Anh William Hague tuyên bố không để cho vụ việc này dẫn đến xung đột biên giới leo thang giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria.

Vốn lo ngại về một cuộc can thiệp quân sự của NATO vào Syria, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov ngay lập tức kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ và Syria gặp nhau để giải quyết ổn thỏa vụ việc này. Ông Lavrov còn cho biết Damascus đã “rất hối tiếc” và cam kết không để xảy ra những vụ việc tương tự trong tương lai.

Mặc dù được quốc hội “bật đèn xanh”, nhưng chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ cũng chỉ yêu cầu NATO thực hiện Điều khoản 4 trong hiến chương là trao đổi về tình hình hiện tại, chứ không đòi áp dụng Điều khoản 5 là bàn về những hành động quân sự của Liên minh Bắc Đại Tây Dương này.

Ngày 4/10, một phó thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ cũng tuyên bố việc quốc hội nước này cho phép tiến hành các chiến dịch quân sự không phải là “tuyên chiến” với Syria và phía Thổ Nhĩ Kỳ cũng đã chấm dứt nã pháo sang lãnh thổ Syria vào lúc 8 sáng cùng ngày.

Liệu phía Thổ Nhĩ Kỳ có hài lòng với sự hậu thuẫn “trên lời nói” của NATO? Từ nhiều tháng qua, Ankara đã thúc đảy việc thành lập các “vùng đệm” dọc theo biên giới hai nước trên lãnh thổ Syria và nói về việc thiết lập các “vùng cấm bay” trên không phận Syria. Cả hai yêu cầu này đều bị NATO chối bỏ, với lý do đó là bước đầu tiên của một cuộc an thiệp quân sự vào Syria./.

Minh Bích (theo Spiegel Online)