Ngày 15/3/1953, Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng ḥa Hồ Chí Minh đă kư sắc lệnh số 147SL quyết định thành lập Doanh nghiệp chiếu bóng và chụp ảnh Việt Nam.
Dù bận đến mấy nhưng Bác luôn dành thời gian để xem những bộ phim mới ra đời của các anh em nghệ sĩ. Và trong kư ức của những người làm phim vẫn măi thiêng liêng những khoảnh khắc được tiếp cận Bác.
Bác Hồ với các nghệ sỹ điện ảnh
Trong bài
Bác Hồ với điện ảnh những ngày đầu Cách mạng tháng Tám, đồng chí Hoàng Thái đă viết: Ngày 20/10/1946, chiến hạm Daymôngđuêcvin cập bến Hải Pḥng đưa Bác từ Pháp trở về nước. Bác dành nhiều phần “quà” cho điện ảnh. Bác bảo “Có bột sẽ gột nên hồ”. Đó là những bộ máy chiếu lưu động 16 ly Pallné và Débrie, những bộ máy ghi tiếng vào đĩa mềm hiện đại… kèm theo hai bộ phim của kiều bào
Phái đoàn Phạm Văn Đồng và
Sức sống 25.000 kiều bào tại Phápdo hai nhà quay phim Vơ Quư Huân và Mai Trung Thứ quay. Hai bộ phim này đă được ban Điện ảnh Nhiếp ảnh (gọi là ban nhưng ban đầu chỉ có 2 anh em Phan Nghiêm, Hoàng Thái sau mới có thêm 5 người) đem chiếu lưu động suốt miền Bắc và miền Trung.
Đồng chí Hoàng Thái kể tiếp, ngay từ những ngày đầu Cách mạng tháng Tám, ban Điện ảnh Nhiếp ảnh (ĐANA) nằm trong tổ chức của Nha thông tin tuyên truyền, trực thuộc Bộ Thông tin dời lên hang Chùa Trầm, làm việc cạnh Đài tiếng nói Việt Nam và ban Vô tuyến điện. Đúng giao thừa Tết Đinh Hợi năm 1947, Bác đến thăm Đài tiếng nói Việt Nam và ghi tiếng Bác trong cái Tết kháng chiến đầu tiên mừng Xuân đồng bào cả nước để động viên anh em khắc phục thiếu thốn, đoàn kết nhau một ḷng. Chợt Bác nh́n sang kỹ sư Pham Nghiêm - người được giao xây dựng ban ĐANA thấy anh mặc một chiếc áo vét tông có miếng rách ở vai đang điều khiển máy ghi âm. Bác chỉ vào chỗ rách và hỏi nhỏ Trần Kim Xuyến: “Ở đây có cháu gái nào không?”...
Bác Hồ tṛ chuyện với nhà quay phim Nguyễn Thế Đoàn cùng anh em
ở chiến khu Việt Bắc
Một lần vào năm 1950, anh Hồng Nghi và anh Phan Nghiêm được cử đến quay phim tại cuộc họp mặt trận Liên Việt ở chiến khu Việt Bắc. Loay hoay măi v́ máy bị hỏng, phim tắt không chạy. Cảm thông với các anh em quay phim lúng túng đến toát mồ hôi mà vẫn chưa xong. Trong khi chờ đợi, Bác liền quay sang nói với đại biểu mặt trận “Có ai muốn nghe tôi nói chuyện cho vui không”. Mọi người đồng loạt “vâng” và Bác cười bảo “Tôi ngẫm nghĩ, đời tôi có ba cái bị động: một là anh thợ cắt tóc bắt phải nghiêng đầu, cúi hoặc ngẩng cao; hai là anh chụp ảnh cũng bắt tôi làm như thế, ba là đố ai biết?”. Cả hội nghị yên lặng, chẳng ai đáp mà chỉ cười… chờ Bác giải thích. Bác nói tiếp: “Ba là bị động v́ nhân dân”. Chính nhờ câu chuyện vui đó của Bác đă giúp anh Phan Nghiêm b́nh tĩnh chữa được máy chiếu (Trích bài viết
Bác Hồ với điện ảnh – Phan Trọng Quang)
Đạo diễn Ngô Mạnh Lân bên cạnh Bác trong chuyến thăm của Bác
tới anh em nghệ sỹ làm phim hoạt h́nh
Mùa hè năm 1963, nhà quay phim Khương Mễ được phân công vào Phủ Chủ tịch để quay Bác tiếp một phóng viên truyền h́nh nước ngoài. Nhiệm vụ quay phim lần này là có thu thanh đồng bộ. Do sự lo lắng v́ phải đảm bảo chất lượng h́nh ảnh và âm thanh nên cường độ lao động quá căng thẳng. Hơn nữa, mùa hè miền Bắc rất nóng bức, mồ hôi thấm ướt đẫm áo của anh Khương Mễ. Đang ngồi tiếp khách, Bác quay vào trong nhà gọi anh cần vụ bảo “Chú lấy chiếc khăn lông cho chú quay phim lau mồ hôi”. Quả thật chiếc khăn lông của Bác mới đủ hút hết mồ hôi vă ra trên thân người quay phim. Khách ra về, Khương Mễ liền nảy ra ư muốn quay thêm vài cảnh về Bác nhưng lại đắn đo v́ sợ làm mất thời gian của Bác (cũng sợ đề nghị của ḿnh không được chấp thuận). Anh Vũ Kỹ đă xin phép Bác và Bác nh́n Khương Mễ cười “Bác đóng phim cho chú quay, vậy chú có bồi dưỡng cho Bác không?”. Quá vui mừng v́ không ngờ Bác lại “chiều” ḿnh đến mức như thế. Trở lại pḥng khách, Bác ngồi xuống ghế nói “Nào, Bác cháu ta làm việc” (Trích bài viết
Bác Hồ luôn nhớ đến chúng ta, có lúc nào ta không nhớ tới bác? – Khương Mễ).
Góp ư sâu sắc, phê b́nh nhẹ nhàng
Khi xem phim, Bác không bao giờ “phê phán” hay áp đặt ư kiến chủ quan của ḿnh. Các nghệ sĩ khi đem phim chiếu phục vụ Bác đều kể rằng Bác ngồi xem rất chăm chú. Trong khi đó, nhiều nghệ sĩ như Vũ Năng An, Vũ Phạm Từ, Bùi Đ́nh Hạc, Lư Thái Bảo... trong khi chiếu phim lại không nh́n lên màn ảnh mà chỉ nh́n Bác, để ḍ xem chỗ năo Bác ưng, chỗ nào Bác chưa vừa ư. Hết phim, các nghệ sĩ đều nhao ra xin ư kiến của Bác. Đồng chí Vũ Phạm Từ đă kể trong bài
Bác Hồ thuyết minh phim rằng sau khi xem xong bộ phim
Cô giáo Hạnh, đồng chí lễ phép xin ư kiến Bác. Bác không trả lời mà quay sang hỏi ư kiến các anh chị cùng xem “Các cô chú thấy phim thế nào?”. Sau đó Bác nói “Các chú làm phim là để chiếu cho nhân dân xem. Phải lắng nghe ư kiến của nhân dân để làm cho hay cho tốt. (Bác cười vui vẻ). Nếu chỉ chờ nghe ư kiến của Bác th́... Bác khen các chú tự măn, Bác chê th́ các chú buồn”. Hoặc có chăng nếu Bác thấy phim nào thật hay th́ cũng chỉ nói vắn tắt “Các chú làm phim tốt, hăy dũng cảm ở chiến trường”. Và có khi Bác chỉ nói rất ngắn “Phim đi thi sẽ được giải thưởng đấy!”.
Đă nhiều lần, Bác phải làm người thuyết minh “chữa cháy” cho điện ảnh. Tại Đại hội Đảng II, sau giờ cơm chiều, Ban lănh đạo hội nghị đă tổ chức chiếu bộ phim
Tỉnh ủy bí mật của Nga để Bác cùng các đại biểu Đại hội Đảng và cán bộ nhân viên phục vụ xem. Đồng chí được cử ra phiên dịch (lúc đó chưa có từ “thuyết minh”) từ tiếng Nga sang tiếng Việt vốn là người từng học tập ở Liên Xô nhiều năm nên ban tổ chức cũng yên tâm phần nào. Nhưng phần v́ lâu ngày đồng chí này ít dùng tiếng Nga, hơn nữa tiếng nói trong phim lại rất khó nghe nên dịch được một đoạn, đồng chí không bắt được đâm cuống. Thấy vây, Bác liền đứng lên đi đến cho micro và nói “Để Bác” thế rồi Bác vừa xem vừa thuyết minh. (Trích
Chuyện nhỏ mà tôi không bao giờ quên – Vương Đan Hoàn).
Sau đó, có dịp đạo diễn Vũ Phạm Từ và Nguyễn Hùng đem phim chiếu phục vụ lớp chỉnh huấn Trung Cao tại Tân Trào. Mặc dù chẳng rơ nội dung và chưa có bản thuyết minh nhưng v́ vừa nhận được bộ phim mới nên đạo diễn Vũ Phạm Từ vẫn xin phép được chiếu để Bác và các đồng chí xem. Xem hết cuốn 1 trong khi chờ tháo phim để thay cuốn mới Bác nói đưa micro cho Bác và Bác bắt đầu giải thích cho mọi người hiểu nội dung cuốn phim vừa chiếu “Đây là bộ phim
Hoa bông của Liên Xô…”. Cứ vậy chiếu hết từng cuốn Bác lại thuyết minh. Cuối buổi, Bác tới bên hai nghệ sĩ đang dọn máy và bảo: “Hôm nay Bác nghe được tiếng Nga nên thuyết minh giúp. Từ nay nếu chưa rơ nội dung phim th́ đừng chiếu. Đầu bếp th́ phải biết ḿnh làm món ǵ chứ!”. (Trích
Bác Hồ thuyết minh phim – Vũ Phạm Từ).
Bác Hồ với đoàn điện ảnh Ba Lan do bà Helena Lemanska dẫn đầu
trong chuyến công tác tại Phổ Yên năm 1955
Sau chiến thắng của quân và dân ta đánh đuổi khu trục hạm Mỹ ra khỏi vùng biển nước ta (năm 1954), Bộ Tổng tư lệnh đă tổ chức lễ mừng chiến thắng. Tại hội trường Câu lạc bộ Quân đội hôm ấy số phóng viên báo chí quay phim, nhiếp ảnh… đông hơn cả các đại biểu các đơn vị chiến thắng và các vị khách ở Trung ương và Hà Nội. Ngay từ khi Bác mới bước vào hội trường anh em quay phim, nhiếp ảnh đă vây quanh, muốn chiếm giữ vị trí “ưu thế” gần Bác, trước mặt Bác để ghi h́nh. Các đồng chí quay phim đều xoay ống kính góc rộng tiến sát đến trước Bác nên gây thêm “phản ứng” với các anh em xung quanh và cuộc xô đẩy, chen lấn, nói năng ồn ào diễn ran gay trước mặt đoàn Chủ tịch. Bác bắt đầu nói chuyện mà trật tự vẫn chưa ổn định. Thấy thế Bác liền quay ra hỏi số phóng viên gần đó “Thế Bác nói chuyện hay các chú nói chuyện?”… thế là tất cả im lặng rút lui ra xa… Sau khi đồng chí Trường Chinh trao huân chương cho các đơn vị có thành tích, Bác bảo hai đồng chí Phùng Thế Tài, đại biểu của pḥng không không quân và Nguyễn Bá Phát, đại biểu của Hải quân nhân dân lên đứng cạnh rồi Bác nói “Bây giờ th́ quay phim đi, chụp đi”. (Trích
Chúng tôi đi quay phim Bác Hồ - Phạm Quốc Vinh).
Đoàn kết trong tập thể
Là điều mà Bác rất quan tâm đối với các nghệ sĩ điện ảnh ngay từ những buổi đầu c̣n là học sinh. Đó là khóa học của những nghệ sĩ tên tuổi sau này: Trà Giang, Lâm Tới, Trần Nga, Phi Nga, Lịch Du, Minh Châu, Ngọc Điệp... do giáo sư chuyên gia Azidaibe Paghimôp - đạo diễn Công huân của nước Cộng hoà Adécbaidan, giảng dạy. Khi tiễn Bác ra cổng, Người chưa lên xe ngay mà quay lại hỏi: “Cháu nào hăy nói cho Bác nghe chiếc xe Bác đi đây, bộ phận nào quan trọng nhất?”. Được dịp nói chuyện với Bác nên ai cũng tranh nhau trả lời. Người th́ nói cái đầu máy, người th́ nói bốn cái lốp, có người lại nói xăng dầu, rồi cái vít lửa và bugi... Ai trả lời Bác cũng bảo đúng cho đến khi không ai c̣n ǵ để nói th́ Bác chỉ vào những buloong bắt chặt vào bánh xe và hỏi “Nếu không có những cái này, xe có chạy được không? Như vậy nó có quan trọng không?”. Rồi Bác ôn tồn: “Ngôi sao sáng nhờ có trời tối. Nếu không có quay phim, không có những người sản xuất ra phim, không có những người ánh sáng th́ ai thấy được các cháu là ngôi sao màn bạc. Vậy th́ không có lư do ǵ những ngôi sao sáng kia lại xem thường một ṿm trời tối. Rồi đây, các cháu sẽ thể hiện những con người mới để dân noi theo, những con người xấu để dân soi ḿnh tránh. Nếu các cháu không khiêm tốn học hỏi để làm tốt, làm đúng th́ dân sẽ bảo là bọn xướng ca vô loài. Các cháu học tốt tới đâu mà dân c̣n nói như vậy th́ Bác sẽ không thấy vui...”. (Trích
Ngày Bác đến – Lâm Tới).
Bác Hồ đến thăm lớp diễn viên khóa 1 - trường Điện ảnh Việt Nam số 7 Trần Phú
Trong chuyến đến thăm trường Điện ảnh Việt Nam, Bác đă quan sát các sinh viên trong giờ lên lớp. Khi nghe đồng chí lớp trưởng Trần Nga tóm tắt các môn học để tŕnh bày với Bác, đến câu cuối “Thưa Bác, giờ chúng cháu học đến mốn tổng hợp, dàn dựng và diễn các “tiểu phẩm” ạ” th́ tự nhiên thấy người Bác hơi xoay nghiêng về phía trước, bàn tay Bác khum lại đưa lên vành tai như để nghe cho rơ hơn kèm theo từ “Hả!”. Anh lớp trưởng nghĩ Bác chưa nghe rơ nên lại cố nói to hơn. Cũng vẫn một tiếng “Hả” như trước nhưng dáng vẻ của Bác trông thật buồn cười như một diễn viên hài kịch, Bác hỏi lại “ Tiểu phẩm là ǵ vậy cháu?”. Lớp trưởng giải thích “Thưa Bác, là những đoạn kịch ngắn ạ!”. Nghe vậy, Bác ngả người ra ghế khoan khoái nói “À như vậy là Bác hiểu, Việt Nam ḿnh cũng đủ từ để nói đó chứ, lúc năy Bác tưởng “tiểu phẩm” là “tè ra mực”!”. (Trích
Ngày Bác đến – Lâm Tới).
theo Thế Giới Điện Ảnh
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
Bác Hồ cũng là một nghệ sĩ dí dỏm
chính xác
