Thế là một vụ án có thể nói là đặc biệt nghiêm trọng (xét về bản chất, tầm vóc, đối tượng phạm tội), có tầm ảnh hưởng và quan tâm của ṭan xă hội cuối cùng đă kết thúc với kết quả cực kỳ nhẹ nhàng. Bị cáo được dư luận quan tâm nhất, đứng đầu cơ quan hành chính địa phương, là khởi nguồn của vụ án tiếng súng hoa cải Đoàn Văn Vươn, ông Lê Văn Hiền, nguyên chủ tịch UBND huyện Tiên Lănh chỉ phải nhận h́nh phạt nhẹ nhàng nhất (trong số 5 bị cáo): 15 tháng tù treo. Nói tóm gọn là chẳng phải ở tù ngày nào.
Vấn đề tội danh của ông Hiền, nhiều người đă phân tích, nên tôi chỉ muốn nói “thêm” về băn khoăn của ḿnh liên quan đến cái gọi là “án treo” trong pháp luật h́nh sự Việt Nam. .
Trước hết, tôi là người phản đối án treo. Cách nay vài năm, tôi đă có lần đề nghị (được đăng trên báo Pháp luật TP.HCM) cần bỏ hẳn “án treo”. V́ theo tôi, án treo thực chất đă tạo ra sự bất công chứ không hề có ư nghĩa “nhân đạo” như lư thuyết của nó.
Trong Bộ luật h́nh sự qui định thế này : “Khi xử phạt tù không quá ba năm, căn cứ vào nhân thân của người phạm tội và các t́nh tiết giảm nhẹ, nếu xét thấy không cần phải bắt chấp hành h́nh phạt tù, th́ Ṭa án cho hưởng án treo”.
Chính qui định về áp dụng án treo quá rộng và mơ hồ như vậy, đă vô t́nh tạo ra “điểm tựa vững chắc” để Ṭa án tiêu cực ( hối lộ, chạy án) hoặc “bao che” cho đối tượng cán bộ, đảng viên khi họ phạm tội. Gây phản ứng rất nhiều trong xă hội.
Tới nay không có văn bản nào định nghĩa hay giải thích án treo là ǵ, kể cả trong Bộ luật h́nh sự. Mọi người thường chỉ hiểu nôm na án treo là “bị tù nhưng… không ở tù”. Điều này là không thể chấp nhận được về mặt lư luận pháp lư h́nh sự.
Mặt khác, án treo không phải là “h́nh phạt” – vốn được qui định trong Bộ luật h́nh sự, nhưng lại đem áp dụng cho kẻ phạm tội – tức là người đáng phải chịu h́nh phạt tù, là không hợp lư.
Theo qui định, căn cứ để ṭa áp dụng cho hưởng án treo đối với người phạm tội là là “nhân thân” và “t́nh tiết giảm nhẹ”. Vậy thử hỏi “nhân thân” là sao? Chẳng lẽ một người từng là cán bộ, đảng viên th́ hiển nhiên được xem là có nhân thân tốt? Vậy th́ qui định “mọi người điều b́nh đẳng trước pháp luật” phải được hiểu như thế nào?
Hơn nữa, trong bất kỳ vụ án h́nh sự nào, các yếu tố “nhân thân” và “t́nh tiết giảm nhẹ” trên thực tế đă được cơ quan công tố và cả ṭa án xem xét khi quyết định truy tố và tuyên h́nh phạt rồi. Sau đó, lại cho người phạm tội dược hưởng án treo, tức các yếu tố này được xem xét tới hai lần. Điều này có hợp lư không?
Chưa kể, án treo c̣n dẫn đến t́nh trạng người bị kết những tội nhẹ có thể lại bị xử nặng hơn người tội nặng. Chẳng hạn một người bị phạt 6 tháng tù, phải ở tù thật, trong khi một người khác bị tuyên tới 3 năm tù, nhưng lại được ở ngoài nhờ án treo. Trong khi ai cũng biết rơ “một ngày trong ngục bằng ngàn thu ở ngoài”. Sự tự do về thân thể là vô giá.
Một điểm nữa, là trong khi luật qui định h́nh phạt nhẹ nhất là “cải tạo không giam giữ” chỉ áp dụng với người phạm tội ít nghiêm trọng hoặc nghiêm trọng. Th́ án treo được áp dụng đối với tất cả các loại tội, kể cả tội nghiêm trọng, tham nhũng … là không hợp lư. Thực tế cho thấy ṭa rất “khoái” tuyên án treo đối với bọn quan tham !
Theo tôi, trong bối cảnh hiện nay chí ít cũng cần qui định rơ là án treo không được áp dụng cho những kẻ phạm tội từng là đảng viên, cán bộ cấp trung cao – v́ những người này mặc dù đă được rèn luyện về phẩm chất đạo đức, chính trị, có nghĩa vụ gương mẫu, đi đầu – mà vẫn cố t́nh phạm tội th́ c̣n làm ảnh hưởng lớn đến uy tín của đảng, của Nhà nước, cần phải nghiêm trị.
Trong thâm tâm, tôi hy vọng và tin rằng ṭa án cấp phúc thẩm sẽ xem xét và không cho các bị cáo trong vụ án này được hưởng án treo như sự ưu ái của ṭa án Hải Pḥng. Nhưng điều mà tôi “lo” nhất là có lẽ sẽ chẳng có bị cáo nào kháng cáo, v́ án đă quá nhẹ rồi th́ dại ǵ mà kháng cáo?
Nguồn: Luật sư Trần Hồng Phong/ Quechoa
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
Án treo và khả năng 'dại ǵ mà kháng cáo'
:11 2:
