Obama vẫn tấn công Syria nếu giải pháp ngoại giao thất bại

Ông Obama cho rằng còn quá sớm để biết được những sáng kiến của Nga liệu có ngăn chặn được mối đe dọa của vũ khí hóa học.

Cách đây ít giờ, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã có bài phát biểu quan trọng trước toàn nước Mỹ về đề xuất can thiệp quân sự vào Syria. Dù hoan nghênh các nỗ lực giải quyết cuộc khủng hoảng Syria bằng biện pháp hòa bình, ông Obama cũng cảnh báo Mỹ sẽ sử dụng vũ lực nếu giải pháp ngoại giao thất bại.

Tổng thống Obama phát biểu tại Nhà Trắng ngày 11/9 về Syria (Ảnh: AP)

Mở đầu bài phát biểu, Tổng thống Obama nhấn mạnh ông luôn phản đối can thiệp quân sự vào cuộc nội chiến tại Syria nhưng việc chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad sử dụng vũ khí hóa học khiến hơn 1.000 thường dân thiệt mạng, trong đó có hàng trăm trẻ em, đã khiến ông phải hành động.
Tổng thống Obama cho biết sử dụng vũ khí hóa học, chính quyền Syria đã liên tục pháo kích vào khu vực hiện trường để xóa dấu vết và bằng chứng. Theo Tổng thống Obama, kết quả xét nghiệm mẫu máu và tóc của nạn nhân đã cho thấy dấu vết của khí độc sarin.
Ông Obama nhấn mạnh, do mức độ hủy diệt tàn khốc của vũ khí hóa học mà 190 quốc gia đại diện cho 98% dân số thế giới đã ký thỏa thuận quốc tế cấm sử dụng loại vũ khí này và do vậy những gì xảy ra tại Syria không chỉ vi phạm luật lệ quốc tế mà còn đe dọa an ninh nước Mỹ. Nếu Mỹ và cộng đồng quốc tế không hành động, chính quyền Assad sẽ có động cơ để tiếp tục sử dụng vũ khí hóa học, và nếu quy định cấm loại vũ khí này mất hiệu lực thì các chế độ chuyên chế khác sẽ không còn lý do để chần chừ trong việc tìm kiếm và sử dụng khí độc cũng như phát triển vũ khí hạt nhân.
“Và như vậy, các binh sỹ Mỹ sẽ một lần nữa đối mặt với nguy cơ chiến tranh hóa học trên chiến trường, đồng thời các tổ chức khủng bố sẽ có thể sở hữu và sử dụng các loại vũ khí này để chống lại dân thường một cách dễ dàng hơn. Nếu như cuộc chiến vượt ra ngoài biên giới Syria, các loại vũ khí này sẽ đe dọa các đồng minh của Mỹ như Thổ Nhĩ Kỳ, Jordan và Israel”, ông Obama nhấn mạnh.
Tổng thống Obama nêu rõ, vì lợi ích an ninh của Mỹ mà ông quyết định tiến hành một cuộc tấn công quân sự có mục tiêu cụ thể để đáp trả việc sử dụng vũ khí hóa học của chính quyền Syria. Mục đích của chiến dịch quân sự này sẽ nhằm răn đe Tổng thống Assad trong việc sử dụng vũ khí hóa học, làm suy yếu khả năng sử dụng vũ khí hóa học của chính quyền Syria và thể hiện rõ với thế giới rằng Mỹ sẽ không dung thứ việc sử dụng loại vũ khí này.
Tổng thống Obama nói ông hiểu rõ rằng sau những cuộc chiến hao người tốn của tại Iraq và Afghanistan, bất kỳ ý tưởng nào về một hành động quân sự sẽ không nhận được sự ủng hộ rộng rãi của người dân Mỹ và ông đã nỗ lực suốt 4 năm rưỡi qua nhằm chấm dứt chứ không phải để phát động chiến tranh.
Tổng thống Obama tái khẳng định sẽ không đưa bộ binh Mỹ vào Syria, không theo đuổi một cuộc chiến mở như Iraq hay Afghanistan và không theo đuổi một chiến dịch không kích kéo dài như tại Libya hay Kosovo.
Ông Obama nhấn mạnh chiến dịch này, dù có giới hạn, nhưng sẽ gửi một thông điệp mạnh mẽ hơn bất kỳ quốc gia nào có thể làm với chính quyền al-Assad. Tổng thống Obama cho biết bài học Iraq đã chứng minh rằng Mỹ không nên dùng vũ lực để lật đổ một chế độ nếu không muốn phải chịu trách nhiệm về tất cả những gì diễn ra sau đó.
Về khả năng trả đũa của Syria, Tổng thống Obama cho biết: “Tôi không phủ nhận nguy cơ này nhưng chính quyền Assad không đủ khả năng đe dọa nghiêm trọng quân đội Mỹ. Bất kỳ khả năng trả đũa nào khác cũng đều tương tự như những nguy cơ mà Mỹ đang đối mặt hàng ngày hiện nay. Tổng thống Assad cũng như đồng minh của Syria sẽ không muốn leo thang trong một cuộc chiến sẽ dẫn đến sự diệt vong của chính mình, trong khi Israel, với sức mạnh vượt trội và sự ủng hộ của Mỹ, hoàn toàn có khả năng tự vệ”.
Tổng thống Obama thừa nhận một số nhóm chống đối Tổng thống Assad là những phần tử cực đoan nhưng al-Qaeda sẽ chỉ có thể tạo dựng sức mạnh trong một đất nước Syria hỗn loạn hơn nếu thế giới nhắm mắt làm ngơ trước những vụ thảm sát dân thường bằng khí độc.
Về việc Nga đề nghị Syria giao nộp vũ khí hóa học cho cộng đồng quốc tế, Tổng thống Obama cho biết các cuộc trao đổi mang tính xây dựng với Tổng thống Nga Vladimir và sức ép tấn công Syria của Mỹ đã mang lại những tiến triển trong vấn đề Syria. Chính phủ Nga đã thể hiện sự sẵn sàng cùng cộng đồng quốc tế thúc ép chính quyền Syria từ bỏ vũ khí hóa học trong khi chính quyền Assad thừa nhận đang sở hữu vũ kho khí hóa học và thậm chí tuyên bố sẽ tham gia công ước cấm loại vũ khí này.
Theo ông Obama, hiện còn quá sớm để dự đoán những sáng kiến của Nga có khả năng ngăn chặn mối đe dọa của vũ khí hóa học mà không cần sử dụng vũ lực.
Ông Obama cho biết: “Tôi đã đề nghị lãnh đạo Quốc hội Mỹ hoãn bỏ phiếu về kế hoạch tấn công Syria trong khi chúng tôi đang theo đuổi giải pháp ngoại giao. Ngoại trưởng John Kerry đi gặp người đồng cấp Nga vào thứ 5 tới và tôi sẽ tiếp tục thảo luận với Tổng thống Putin. Tôi cũng đã trao đổi với lãnh đạo các nước Anh, Pháp và chúng tôi sẽ phối hợp với nhau cũng như tham vấn Nga và Trung Quốc nhằm xúc tiến một nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, trong đó yêu cầu chính quyền Syria từ bỏ và tiêu hủy vũ khí hóa học”.
Tuy nhiên, Tổng thống Obama cũng cảnh báo quân đội Mỹ sẽ tiếp tục gây sức ép đối với chính quyền Syria và sẵn sàng hành động nếu giải pháp ngoại giao thất bại./.


Nhật Quỳnh-Huy Hoàng/VOV-Washington