Bên trong bệnh viện tâm thần ở Guatemala, bệnh nhân bị cạo trọc đầu, trần truồng, bẩn thỉu. Hàng ngày, họ còn phải đối mặt với nguy cơ bị hãm hiếp.
Bên trong “địa ngục trần gian”
Bệnh nhân bị nhốt trong khu biệt giam như những tù nhân. Ảnh: BBC
Các nhà hoạt động thuộc Tổ chức bảo vệ quyền cho người khuyết tật của Mỹ (DRI) đã ghi lại những cảnh tượng khủng khiếp bên trong bệnh viện tâm thần Mora Federico ở Guatemala. Phóng viên Chris Rogers trong đoàn là người đưa tin bí mật. Vị giám đốc tại đây thừa nhận, bệnh nhân bị hãm hiếp, lạm dụng tình dục khi sử dụng thuốc an thần và ngay cả khi BBC đang thực hiện quay lén.
“Bất cứ nơi nào trong bệnh viện, chúng tôi cũng có thể bắt gặp những cơ thể nằm bất động trên sàn bê tông nứt loang lổ, dưới cái nắng gắt. Họ vừa được tiêm thuốc an thần liều cao. Các bệnh nhân thường cạo đầu trọc lóc, ăn mặc rách rưới và đi chân đất. Một vài người khác trần truồng, bẩn thỉu, cơ thể bê bết phân và nước tiểu. Bộ dạng họ giống như những tù nhân trong một trại tập trung hơn là bệnh nhân”, Rogers cho biết.
Bệnh viện Federico Mora có khoảng 340 bệnh nhân, trong đó có 50 tội phạm bạo lực và rối loạn thần kinh. Tuy nhiên, theo Romeo Minera, giám đốc bệnh viện, chỉ một số ít những người ở đây mắc tâm thần trầm trọng, còn lại 74% các bệnh nhân ở đây bởi họ cần sự chăm sóc.
Theo Rogers, vị giám đốc tin rằng những người tới đây đều là những tình nguyện viên đến giúp đỡ hoạt động của bệnh viện. Chính nhờ vỏ bọc này mà họ có thể thâm nhập vào một khu vực nguy hiểm từng bị các nhóm nhân quyền lên án mạnh mẽ.
Bước vào gian phòng bệnh giống như việc bước vào địa ngục trần gian. Các bệnh nhân ăn mặc rách rưới ngồi la liệt trên sàn, ghế nhựa và xích đu. Mọi người dường như không chuyển động trong khoảng không gian tĩnh mịch, u ám.
Lời kể của phóng viên bí mật
Các bệnh nhân mà chúng tôi tiếp xúc đều rất tuyệt vọng. Một người đàn ông vòng tay ôm qua ngực tôi rồi cầu xin tôi đưa anh ta rời khỏi bệnh viện.
Một y tá nam cho biết, cứ hai hoặc 3 y tá phải phụ trách chăm sóc 60 - 70 bệnh nhân. Vì vậy, biện pháp duy nhất họ có thể giữ gìn trật tự nơi đây là gây ngủ cho mọi người. Trong một lúc xao lãng, tôi đi qua một hành lang dài và tối. Tôi nhìn thấy rất nhiều bệnh nhân đang nằm trên những chiếc giường kim loại hỏng và gỉ sét. Họ bình thản khi đi chung một nhà vệ sinh. Phân, nước tiểu dính đầy trên nệm hoặc quần áo. Mùi hôi thối, rác rưởi tràn ngập mọi nơi khiến tôi có cảm giác lờm lợm nơi cổ họng.
Để tránh chúng tôi điều tra, chính phủ Guatemala thông báo rằng, bệnh viện sử dụng liều thuốc an thần tối thiểu theo khuyến cáo của Tổ chức y tế thế giới (WHO) và bảo quản trong điều kiện của bệnh viện. Nhiệm vụ của y tá bao gồm cả việc làm sạch thân thể cho bệnh nhân và mặc quần áo cho họ. Họ cũng có cả một đội ngũ dọn dẹp các phòng bệnh.
Tuy nhiên, đây vẫn chưa phải là điều kinh khủng nhất ở nơi này. Chúng tôi bí mật quay lại cảnh các bảo vệ lạm dụng tình dục bệnh nhân. Giám đốc bệnh viện thú nhận: "Khu vực này rất rộng nên bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra".
Lời kể của các nạn nhân
Hai bệnh nhân nói rằng nhân viên y tế và bảo vệ bệnh viện Federico Mora đã hãm hiếp họ. Một phụ nữ cho biết, một y tá nam đã tấn công lúc cô ngủ, khi đó cô mới 17 tuổi và vẫn là một trinh nữ.
"Lúc đó, tôi không nhận thức được điều gì đang xảy ra. Cho tới tận ngày hôm sau, khi thấy máu chảy xuống chân, tôi mới biết rằng mình đã mất sự trong trắng bởi một tên y tá bệnh hoạn. Đó là ngày thứ 3 tôi sống ở nơi địa ngục này. Sau hai tuần khóc lóc cầu xin sự giúp đỡ từ gia đình, họ đã từ bỏ tôi. Tôi sẽ không bao giờ quên khoảnh khắc đó".
Ricardo, một bệnh nhân khác từng sống ở đây cho biết, yêu râu xanh cưỡng hiếp anh suốt 3 năm anh sống tại bệnh viện. Cuối cùng, sau khi kiện ra tòa, họ tuyên bố anh không mắc chứng tâm thần phân liệt và được rời khỏi “địa ngục”.
Các nhân viên thường lợi dụng thời điểm bệnh nhân vừa dùng thuốc an thần để hãm hiếp. Vào ban đêm, những người làm bảo vệ, cảnh sát, y tá, thậm chí là bệnh nhân sẽ chọn cho họ những thiếu nữ xinh đẹp nhất.
Quá trình thu thập chứng cứ
DRI đã mất 3 năm để thu thập các bằng chứng về bệnh viện Federico Mora. Trong báo cáo công bố năm 2012, DRI mô tả đây là một nơi khủng khiếp hơn bất cứ nơi nào ở châu Mỹ.
Những bệnh nhân nơi đây phải đối mặt với nhiều nguy hiểm tới cuộc sống như sức khỏe, sự toàn vẹn thân thể, ảnh hưởng bởi những hoạt động vô nhân đạo hoặc tra tấn. Việc không được chăm sóc y tế, tiếp xúc với bệnh nặng, nhiễm trùng và tệ nạn lạm dụng tình dục khiến họ có nguy cơ nhiễm HIV cao.
Bệnh nhân nằm la liệt trên nền bê tông bởi vừa tiêm thuốc an thần. Ảnh: BBC
"Lạm dụng tình dục ở nơi này khủng khiếp hơn bất kỳ những nơi mà tôi từng thấy trước đây. Các bệnh nhân bị cô lập, đơn độc. Tôi chứng kiến một người đàn ông đang cố gắng trèo ra khỏi khu giam giữ. Một người đàn ông khác ngồi co rúm trong góc căn phòng toàn chất thải chỉ rộng chừng 2m2. Họ nhốt bệnh nhân suốt nhiều giờ hoặc nhiều ngày trong phòng", Eric Rosenthal, người đứng đầu tổ chức DRI nói.
Chính phủ Guatemala biện minh rằng đó là khu vực cách ly và thời gian cách ly chỉ khoảng hai giờ mỗi lần, đồng thời họ cũng liên tục theo dõi. Chính phủ khẳng định không ai bị giam giữ biệt lập trong thời gian những tình nguyện viên tới thăm.
Việc DRI phát hiện ra các phòng cách ly năm 2012 khiến Ủy ban Nhân quyền Mỹ (IACHR) ban hành một biện pháp khẩn cấp hối thúc chính phủ nước này phải vào cuộc. Nhà chức trách đồng ý khởi động một cuộc điều tra về những cáo buộc lạm dụng tình dục. Tuy nhiên, sau hai năm, họ dường như không làm được gì. Hiện nay, DRI thực hiện một vụ kiện mới chống lại chính phủ Guatemala và yêu cầu đóng cửa bệnh viện.
Lời kể của nhân viên bệnh viện
Nhân viên bệnh viện sợ bị trả thù nếu họ khai tội của đồng nghiệp. Chỉ 6 người đồng ý kể cho những nhà hoạt động nghe với điều kiện giấu danh tính.
"Chúng tôi không có loại thuốc dùng để điều trị cho các bệnh nhân. Nơi này bẩn, đầy chuột và gián", một nhân viên thừa nhận.
"Tôi nghĩ rằng việc nhân viên bảo vệ vi phạm những điều lệ của bệnh viện là rất phổ biến", một người khác cho hay. Cả 6 người cùng nói trong nước mắt.
Một nhân viên nam cho biết, nơi đây không chỉ nguy hiểm cho các bệnh nhân mà cho cả chúng tôi. Chúng tôi đã kiến nghị nhưng không ai lắng nghe.
"Khi trở về Anh, tôi tìm tới luật sư nhân quyền John Cooper QC và kể cho ông ấy nghe về việc tôi nhìn thấy một người đàn ông nằm và phân vương vãi xung quanh. Đó là điều ám ảnh tôi nhất và cũng là những điều tồi tệ nhất tôi phải trải qua khi chăm sóc người nghèo”, một nhân viên kể.
Tống Hoa
