Số phận 'hẩm hiu' của tàu tuần duyên LCS

[PinaColada]

(Vũ khí) - Từ chỗ được kỳ vọng khi mới ra đời, giờ đây tàu tuần duyên LCS trở thành kẻ bị hắt hủi khi truyền thông Mỹ đồng thanh ‘dìm hàng’ lớp tàu này.

Kỳ vọng khi mới ra đời

Mới đây hãng tin Sputnik (Nga) cho biết, các tuần duyên LCS, được cho là loại tàu tiên tiến, nhanh và ít bị phát hiện nhất của Hải quân Mỹ, chưa bao giờ vượt qua các cuộc kiểm định chất lượng. Giám đốc đảm trách thanh tra và đánh giá khí tài quân sự của Lầu Năm Góc, ông Michael Gilmore coi chúng là “không thể sống sót được trong các trận chiến thật”.

“Tuy đã được cải tiến để giảm bớt các điểm yếu, nhưng những hiệu chỉnh nhỏ đối với các tàu LCS sẽ không thể làm cho nó vững chắc hơn”, ông Gilmore nói sau khi đã xem xét thiết kế của 32 tàu chiến.

LCS là loại chiến hạm được thiết kế mới hoàn toàn với kỳ vọng có thể trở thành lớp chiến hạm mặt nước đa nhiệm tương lai cho Hải quân Mỹ. Chính vì vậy, loại tàu này được thiết kế dạng modul và có tới 40% diện tích trên tàu trống rỗng nên có thể nhanh chóng lắp đặt, thay thế các modul tùy theo nhiệm vụ như săn ngầm hay rà quét ngư lôi…

Giới quân sự Mỹ hy vọng LCS có thể tác chiến tốt ở cả môi trường đại dương, tới các vùng biển nông, ven bờ.

Một trong những đặc điểm nổi bật của LCS là khả năng tàng hình với vũ khí chính là pháo hạm Mk 110 57mm và hệ thống phóng lôi Mark 54 MAKO. Ngoài ra, tàu còn có các hệ thống phòng không tầm ngắn, săn ngầm cùng các trang thiết bị điện tử khác.

Cho tới nay, LCS có hai phiên bản, một do hãng Lockheed Martin chế tạo và một do Austal USA (đối tác chính của General Dynamics, đơn vị ký hợp đồng nghiên cứu chế tạo với quân đội Mỹ) chế tạo.

LCS do Austal USA chế tạo sử dụng thép với các siêu kết cấu bằng nhôm và có hình dáng bề ngoài tương đối “lạ mắt” với kết cấu 3 thân. Tàu dài 115,3m, rộng 17,5m và có độ choán nước là 3.000 tấn.

Trong khi đó, phiên bản tàu chiến LCS của hãng Lockheed Martin có thiết kế thông thường, dài 127,8m và rộng 30m, có độ choán nước nhỏ hơn (2.600 tấn). Hai mẫu này chính là đối thủ cạnh tranh của nhau trong cuộc đua chế tạo LCS cho Hải quân Mỹ.

Để tác chiến ở vùng biển nông, độ mớn nước của LCS chỉ dưới 3,3 m. Trong khi đó, tốc độ tối đa của tàu là trên 80 km/h với tầm hoạt động 2.700 km.

Ngoài ra, LCS chỉ cần một thủy thủ đoàn gọn nhẹ là 75 người, so với con số thông thường của các chiến hạm cùng cỡ khác là 200 người. Trên thực tế, thủy thủ đoàn của LCS chỉ cần tối thiểu 55 người, trong đó 40 người vận hành tàu và 15 người thực hiện các nhiệm vụ khác.

Không thể tồn tại khi thực chiến

Bất chấp vẫn còn nhiều tồn tại về kỹ thuật, giới chức Mỹ trong năm 2012 đã quyết định cho ra lò 52 chiếc LCS. Tuy nhiên, LCS đã liên tục bộc lộ những điểm yếu chết người và gặp trục trặc dù không phải trong chiến đấu.

Trong năm 2013, Hải quân Mỹ phát hiện ra rằng hệ thống máy tính của LCS rất dễ bị tấn công (đối với chiếc USS Freedom, chiếc tàu đầu tiên thuộc chương trình LCS). Điều gì sẽ xảy ra với một chiến hạm tối tân khi nó bị đối phương khống chế bộ não bằng cách xâm nhập hệ thống máy tính!

Thời gian qua, LCS cũng liên tục “dở chứng”. Hồi cuối tháng 10/2013, USS Freedom được triển khai đến Singapore từ trước đó khoảng 6 tháng đã bị nước tràn vào ở tầng thấp nhất. Nước đã ngập tới gần 1 m. Theo giải trình của Hải quân Mỹ thì đường ống làm mát động cơ tuốc bin số 1 bị nứt, song không xác định được nguyên nhân.

Trước đó, hồi tháng 7/2013, USS Freedom cũng bị hỏng động cơ tạm thời khi đang hoạt động gần Singapore. Lỗi lần này là do rò rỉ khí từ máy phát điện diesel số 2, một trong 4 máy phát của tàu. Động cơ quá nóng và đã đột ngột ngừng chạy. Sau đó máy phát điện số 3 cũng phát sinh sự cố.

Hồi tháng 5/2013, tàu USS Freedom cũng gặp lỗi kỹ thuật chỉ sau vài giờ rời cảng Changi (Singapore) ra biển. Nguyên nhân xác định là có chất cặn trong hệ thống dầu bôi trơn của tàu.

Trước thực tế đó, hồi tháng 12/2013, cựu Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel đã phê chuẩn kế hoạch nâng cấp các tàu ven biển, cùng với việc mua thêm 20 tàu nữa sau năm 2019, bao gồm nâng cấp vỏ bọc thép, thiết bị cảm biến và vũ khí trên tàu.

Khi ông Hagel tham vấn Hải quân Mỹ vào tháng 1/2014 nhằm chuẩn bị những đề xuất thay thế cho các tàu chiến nhỏ “có sức chiến đấu tương đương với một tàu khu trục”, Hải quân Mỹ đã đề xuất hỗ trợ thêm 75 triệu USD nhằm hiệu chỉnh lại các tàu chiến ven biển đang có nhiều lỗi, với hi vọng rằng chúng sẽ trở thành một “tàu chiến đa nhiệm vụ có khả năng tấn công tầm xa, tự vệ và có thể chống được tàu ngầm hoặc các tàu chiến trên biển”, Đô đốc Jonathan Greenert, Chỉ huy Chiến dịch Hải quân Mỹ phát biểu.

Tuy nhiên, ông Gilmore khẳng định rằng những thay đổi mà ông Hagel đã phê chuẩn “không thỏa mãn những yếu tố quan trọng” đối với khả năng chiến đấu của tàu khu trục mà lực lượng Hải quân mong muốn và nói thêm rằng “khả năng chiến đấu và sống sót của tàu khu trục chỉ có thể được cải thiện bằng cách thiết kế tàu mới hoặc là thay đổi những đặc điểm quan trọng trong bản thiết kế ban đầu”.

Giới chuyên gia quân sự Mỹ đánh giá những trục trặc kiểu này nảy sinh từ quá trình thiết kế và chế tạo. Trong gần một thế kỷ qua, Hải quân Mỹ không cho ra lò bất kỳ mẫu thiết kế mới nào. Thiết kế mới xuất hiện gần đây nhất chính là tàu sân bay. Tuy nhiên, loại tàu mới này phải cần tới 2 thập kỷ để thử nghiệm và cần tới một cuộc chiến tranh thế giới với quy mô lớn để kiểm nghiệm xem nó thực sự hoạt động ra sao.

Trong khi đó, thời gian thiết kế chế tạo và đưa vào sử dụng của LCS lại rất ngắn. Trên thực tế, chương trình LCS chỉ thực sự bắt đầu từ năm 2003 mà tới năm 2006, cả hai mẫu LCS đều đã được ra lò.

Ngạc nhiên hơn là năm 2010, cả hai mẫu thiết kế LCS hoàn toàn khác nhau đều được lựa chọn để đặt hàng dù về lý thuyết chúng có thể sử dụng chung các thiết bị. Cho tới nay, LCS chưa hề tham chiến, song lại được Mỹ triển khai ra cả nước ngoài.

Ngoài vấn đề về kỹ thuật, LCS còn bị đánh giá là không xứng với chi phí bỏ ra khi giá thành của nó quá đắt đỏ so với dự kiến ban đầu. Trước đây, Hải quân Mỹ muốn đóng từ 50-60 chiếc LCS trong giai đoạn 2014-2018 với chi phí 460 triệu USD mỗi chiếc. Tuy nhiên, riêng chiếc tàu đầu tiên là USS Freedom đã có chi phí đội lên tới 600 triệu USD.

Hải quân Mỹ cũng cố thuyết phục rằng con số này có thể giảm xuống còn 450 triệu khi LCS được sản xuất hàng loạt, song đã vấp phải nhiều ý kiến phản đối.

BDV