HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề ǵ khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm ǵ để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung b́nh. Điều quan trọng là biết làm ǵ, làm thế nào để trị liệu, và khi nào th́ cần t́m kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) B̉ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Ḅ cạp là loại côn trùng nhiều chân có h́nh dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ng̣i / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được t́m thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết ḅ cạp cắn:
1. Rửa vùng bị ḅ cạp cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị ḅ cạp cắn trong ṿng 10 phút , nếu cần thiết th́ lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng ǵ
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này th́ dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hăy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tṛn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt ḅ" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
Anh Vũ - RFI - 21.12.2013
Ngày hôm qua (20/12/2013) các nhà khoa học Pháp thông báo lần đầu tiên cấy ghép thành công quả tim nhân tạo cho một người bệnh tại bệnh viên Georges – Pompidou , Paris. Các báo Pháp ra ngày hôm nay đồng loạt thông tin về sự thành tựu y học lớn này một cách hoan hỉ.
Lần đầu tiên trên thế giới, một quả tim nhân tạo hoàn toàn đă đập trong lồng ngực của con người. Báo Le Figaro không khỏi vui mừng nhận xét với thành công này, không chỉ « giấc mơ của tất cả các bác sĩ tim mạch » thành hiện thực mà trái tim nhân tạo sẽ mang lại sự sống cho rất nhiều bệnh nhân đang chờ ghép tim. Niềm vui này xen lẫn tự hào v́ đây là thành tựu của y học Pháp, của các nhà khoa học Pháp.
Ca ghép tim nhân tạo "tự vận hành" này thay thế hoàn toàn tim người đă diễn ra thành công tại bệnh viện George-Pompidou, Paris và do công ty Carmat chế tạo bằng những công nghệ hiện đại nhất thế giới. Quả t́m nhân tạo có khả năng thích nghi được với hoạt động thể chất của con người quan những chi tiết công nghệ mới cực kỳ tinh vi.
Với Giáo sư Yves Jullières, Phó chủ tịch Hội tim mạch Pháp th́ việc sử dụng tim nhân tạo trong tương lai sẽ là tất yếu. Nhưng tim nhân tạo c̣n phải chứng minh được hiệu quả. Theo ông, ca ghép tim nhân tạo thành công vừa rồi chưa nói lên hết được kết quả.
Cần phải đợi thêm ít nhất một tháng nữa để đánh giá liệu mọi chức năng của tim có hoạt động tốt hay không. Nhưng theo giáo sư Jullières th́ việc hai ngày sau phẫu thuật cấy ghép, bệnh nhân đă thở được không cần hỗ trợ và đă nói chuyện được là một tín hiệu rất tích cực về hiệu quả của tim nhân tạo.
Đối với Libération, đây không chỉ là thành tựu đột phá của y học và công nghệ Pháp mà c̣n là một cuộc phiêu lưu tuyệt vời của một con người, bác sĩ Alain Carpentier, nhà phẫu thuật tim mạch hàng đầu của Pháp. Ông đă theo đuổi giấc mơ này từ hơn 10 năm qua và năm nay ông đă bước vào tuổi 80.
Theo Libération, làm thế nào để có được một quả tim nhân tạo để cấy ghép vào cơ thể và hoạt động độc lập không cần nguồn điện ở ngoài là một thách thức khoa học vô cùng lớn. V́ tim người là một cơ quan vô cùng quan trọng và phức tạp trong duy tŕ sự sống. Để giải quyết hàng ngh́n vấn đề đặt ra của cơ chế sinh học tim nhân tạo, các nhà tim mạch và công ty Carmet đă phải nhờ cậy đến các kỹ sư của tổ hợp hàng không vũ trụ châu Âu EADS và Airbus.
Dự án của các nhà tim mạch và công nghệ Pháp đă tới đích đầu tiên. Ngay ngày hôm qua, Bộ trưởng Y tế Pháp, bà Marisol Touraine đă ca ngợi thành tựu « đầu tiên trên thế giới này là niềm tự hào lớn của nước Pháp, niềm tự hào đó của chúng ta có được là nhờ vào tài năng sáng tạo của các bác sĩ, các nhà nghiên cứu, các bệnh viện và của các nhà công nghiệp Pháp ».
Thanks: 6504 times
Was thanked: 2710 time(s) in 1909 post(s)
Bướu xơ tử cung
Trong chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học kỳ này, bác sĩ Hồ văn Hiền sẽ trả lời thắc mắc của bà Thu ở Saigon về bướu xơ tử cung.
VOA - Bác sĩ Hồ văn Hiền Thứ Ba, 17 tháng 5 2011
Chuyên gia phụ trách giải đáp thắc mắc y học kỳ này là bác sĩ Hồ văn Hiền, chuyên khoa nhi và y khoa tổng quát, có pḥng mạch và đang làm việc cho các bệnh viện ở Bắc Virginia.
Bà Thu ở Saigon có nêu thắc mắc và được bác sĩ Hồ văn Hiền giải đáp:
Leiomyoma of the uterus (fibroids) - Bướu xơ tử cung:
Bịnh nhân hỏi về cách chữa trị bướu xơ tử cung. Đúng ra, đây mà một loại u bướu gồm những tế bào cơ trơn (leiomyoma), xuất phát từ một tế bào duy nhất của tử cung (tử cung là một cái cơ trơn h́nh túi rỗng). Do đó bướu xơ tử cung là một bướu lành, không phải là ung thư, và cũng không trở thành ung thư, dù có tăng thể tích nhanh đi nữa. Chúng ta không rơ nguyên nhân gây ra bướu, tuy nhiên yếu tố di truyền quyết định một phần, và đàn bà có con hoặc dùng thuốc ngừa thai th́ có phần nào ít bị bướu xơ hơn.
Đáng để ư là nếu chúng ta dùng MRI trên phụ nữ b́nh thường khỏe mạnh, th́ đến 75% phụ nữ có bướu to hoặc nhỏ; nếu khám phụ khoa bằng ngón tay (pelvic exam) các phụ nữ b́nh thường có thể t́m thấy bướu xơ trong 30 % các trường hợp. Nếu dùng siêu âm các phụ nữ tuổi 35, hết 60% người da đen có bướu, người da trắng th́ ít hơn (40%). Đến 50 tuổi, chừng 70-80% phụ nữ có bướu xơ có thể phát hiện bằng siêu âm (theo Bs William Parker). Những con số này cho thấy bướu xơ TC rất phổ biến, và tin vui là trên 80% của các phụ nữ mang bướu xơ tử cung không bao giờ có triệu chứng ǵ cả, và do đó không cần chữa trị ǵ cả. Bướu xơ TC xuất hiện thường ở lứa tuổi 25-35 và sự tăng trưởng của nó tùy thuộc vào sự hiện diện của các hormone tính dục nữ (estrogen và progesteron) do buồng trứng tiết ra. Do đó sau khi người đàn bà nghỉ kinh (menopause), là lúc buồng trứng không hoạt động nữa, th́ bướu sẽ dần dần teo nhỏ lại.
Các triệu chứng do bướu gây ra:
Đa số bướu xơ không gây ra triệu chứng ǵ cả, như trường hợp thính giả ở đây đi khám sức khỏe tổng quát và là siêu âm mới biết ḿnh có bướu. Những bướu nằm trong vách của tử cung (intramural fibroids) thường không gây khó chịu gi.
Trong ḷng tử cung có lót một lớp niêm mạc (mucosa), nếu bướu xơ nằm ngay dưới lớp niêm mạc đó (submucosal fibroid), sẽ làm rối loạn kinh nguyệt của người đàn bà, như chảy máu thất thường, quá nhiều (metrorrhagia) hoặc quá lâu (menorrhagia) lúc có kinh, làm cho bịnh nhân mất máu kinh niên, thiếu chất sắt (iron deficiency) cần thiết để tạo máu mới, và do đó mang bịnh thiếu máu (anemia) mản tính, gây ra mệt mơi, có thể suy nhược, suy tim. Người đàn bà cũng có thể khó thụ thai hơn chút ít.
Nếu bướu nằm dưới màng thanh mạc (subserosal fibroid), tức nhiên là nằm phía bên ngoài của tử cung và mọc lớn lên về phía trước, đè lên bàng quang (bọng đái) gây triệu chứng đường tiểu như mắc tiểu thường xuyên, khó tiểu, nhiễm trùng đường tiểu; bướu mọc lên về phía sau th́ đè lên ruột già (gây bón), hoặc đè lên các dây thần kinh từ xương sống đi ra (spinal nerve) làm đau lưng. Ngoài ra có thể làm đau vùng xương chậu, đau lúc giao hợp. Ngoài ra, bướu có thể đè lên ống dẫn trứng và làm cho tinh trùng đi qua ống dẫn trứng khó khăn hơn và thụ thai khó hơn.
Một số ít bướu có cái cuống (pedunculated fibroid) và có thể bị xoắn lại, đau bụng dưới cấp tính, có thể cần giải phẫu lấy bươu ra.
Tuy nhiên theo tài liệu của Mayo Clinic: “Thông thường, bướu xơ không can thiệp với thụ tinh hoặc thai nghén”. Trước đây, người ta tưởng lúc thai nghén, bướu xơ sẽ lớn nhanh lên, nhưng những khảo cứu gần đây cho thấy chuyện này không xảy ra. Trường hợp bướu quá lớn, gây vấn đề, bs có thể cắt bớt nếu thấy cần. Lúc sanh, có thể phải sanh mổ nếu bướu làm nghẹt đường sanh âm đạo.
Trị liệu:
Chỉ cần trị bịnh nếu bướu xơ gây ra biến chứng. Thuốc thường dùng:
1) Gonadotropin releasing hormone (Gn-RH) agonist:
Bướu cần đến sự hiện diện của hormone tính dục nữ estrogen và progesteron do buồng trứng sản xuất mới tồn tại và phát triển được.
[2 hormon này do buồng trứng (ovary) tiết ra, mà buồng trứng lại cần một hormone gọi là gonadotropin từ tuyến yên (bằng hạt đậu, nằm dưới năo, hypophysis or pituitary gland) kích thích mới làm việc. Ngược lại, sự sản xuất của gonadotropin lại tùy thuộc vào một bộ phận của óc gọi là hypothalamus. Hypothalamus tiết ra chất Gn-RH để kích thích tuyến yên.]
Sự sản xuất estrogen và progesterone tùy thuộc gián tiếp vào một hormone tên Gn-RH của hypothalamus nằm trong năo bộ.
Một số thuốc có cấu trúc na ná như Gn-RH tự nhiên gọi là Gn-RH agonist. Các chất này vào dành chỗ của chất Gn-RH tự nhiên, và gây tác dụng ngược lại, làm sản xuất estrogen và progesterone giảm xuống do đó bướu xơ teo lại.
Trong loại này, goserelin (tên thương măi Zoladex), thuốc rất đắt tiền (theo bịnh nhân 2 triệu một ống, trên internet trên 1200 dollars cho 3 ống) chích dưới da, mỗi tháng một lần trong ba tháng (thuốc được thính giả dùng). Thuốc thường chỉ dùng ngắn hạn, thường là trước khi mổ để làm bướu nhỏ lại, giải phẩu dễ dàng hơn, ít chảy máu hơn, hoặc bịnh nhân sắp đến tuổi nghỉ kinh. Thuốc không dùng dài hạn được, v́ nội chừng sáu tháng, bướu sẽ tăng trưởng (rebound growth) bộc phát lại, và bịnh nhân dễ bị xốp xương (bone loss) khó hồi phục nếu trên 35 tuổi (FDA, Merck Manual). Đúng như bịnh nhân nói, thuốc này cũng được dùng để trị ung thư tuyến tiền liệt (cancer of the prostate) v́ thuốc làm giảm chất testosterone của đàn ông, theo cơ chế tương tự trên hypothalamus.
2) Danazol là một thuốc uống tổng hợp tương tự như testosterone (kích tố tính dục phái nam) có thể được dùng để ngưng kinh nguyệt, làm cho tử cung và bướu xơ teo lại, nhưng lại gây nhiều biến chứng như khó chịu (dysphoria) (trầm cảm, lo lắng, nhức đầu), mụn trứng cá, giọng nói trầm giống đàn ông, làm nhiều phụ nữ không muốn dùng thuốc này.
Tóm lại, theo hướng dẫn chung hiện nay, nếu bướu xơ tử cung được khám phá t́nh cờ bằng siêu âm, mà người bịnh không có triệu chứng ǵ liên hệ tới bướu đó th́ nói chung không cần chữa thuốc men ǵ cả. Nếu có biến chứng như chảy máu, triệu chứng đường tiểu, tiêu hóa, thần kinh do chèn ép th́ dùng thuốc men để trị thiếu máu, điều hoà kinh nguyệt, và dùng thuốc làm teo bướu trước khi mổ nếu cần.
Biện pháp cuối cùng là cắt bỏ bướu bằng phẩu thuật (myomectomy) hoặc bằng cách bơm vào mạch máu nuôi dưỡng bướu một chất làm tắc nghẽn mạch mạch máu đó (embolization) để bướu thiếu máu mà tiêu đi. Nếu không muốn giữ tử cung nữa, người ta sẽ cắt bỏ tử cung. (hysterectomy). Ở Mỹ, hết 30% đàn bà sớm muộn cũng sẽ cắt bỏ tử cung. Một số bác sĩ cho rằng một số giải phẩu cắt tử cung hiện nay ở Mỹ không cần thiết.
Về câu hỏi về các cục nhỏ sờ thấy dưới da, có thể là những bướu mỡ (lipoma) nhỏ. Tuy nhiên không thấy nên không thể có ư kiến chính xác. nếu bịnh nhân có những măng da mầu như cà fẹ sữa (6 hoặc nhiều hơn) và nếu trong gia đ́nh có trường hợp tương tư, cần loại bỏ khả năng bịnh xơ thần kinh (neurofibromatosis). Bịnh nhân nên theo dơi với bs chuyên về da ḿnh từng khám bịnh. Đa số lipoma không cần chữa trị nếu không có biến chứng, hoặc không lớn quá nhanh, hoặc ảnh hưởng đến ngoại h́nh.
Xin nhắc lại là trên đây chỉ là những thông tin tổng quát căn cứ trên y văn mới đây, bịnh nhân cần tham khảo bác sĩ chuyên khoa về phụ khoa để điều trị thích hợp.
Chúc bịnh nhân may mắn.
Cảm ơn bác sĩ Hồ văn Hiền.
Chúng tôi cũng xin cảm ơn thính giả đă tham gia chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học này.
Chúng tôi vẫn dành đường dây điện thoại miễn phí để tiếp nhận các thắc mắc khác của quư thính giả về sức khỏe và y học thường thức. Số điện thoại miễn phí dành cho mục Hỏi Đáp Y Học là 202-205-7890, xin nhắc lại, 202-205-7890, ngày giờ nhận câu hỏi là thứ ba và thứ năm mỗi tuần, từ 8 giờ 30 đến 9 giờ 30 tối, giờ Việt Nam. Chúng tôi sẽ chuyển các thắc mắc của quư vị cho các bác sĩ chuyên khoa phân tích và giải thích và sẽ thông báo ngày giờ giải đáp để quư vị tiện theo dơi.
Mất kiểm soát tiểu tiện sau phẫu thuật tuyến tiền liệt
Mất kiểm soát tiểu tiện sau phẫu thuật tuyến tiền liệt
Trong chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học kỳ này, bác sĩ Hồ văn Hiền sẽ trả lời thắc mắc của ông Năm ở Australia về vấn đề mất kiểm soát tiểu tiện sau phẫu thuật tuyến tiền liệt.
Bác sĩ Hồ văn Hiền - VOA - Thứ Sáu, 22 tháng 4 2011
Bác sĩ Hồ văn Hiền
Chuyên gia phụ trách giải đáp thắc mắc y học kỳ này là bác sĩ Hồ văn Hiền, chuyên khoa nhi và y khoa tổng quát, có pḥng mạch và đang làm việc cho các bệnh viện ở Bắc Virginia.
Ông Năm ở Bạc Liêu có tŕnh bầy vấn đề về sức khỏe và được bác sĩ Hồ văn Hiền giải đáp:
Post prostatectomy urinary incontinence.
Mất kiểm soát tiểu tiện sau phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt.
Bịnh nhân nam 68 tuổi, từng được mổ cắt bỏ tuyến tiền liệt, hỏi về những phương pháp trị chứng nước tiểu bị ḍ rĩ, đi tiểu không kiềm chế được.
Tuyến tiền liệt (prostate) là một tuyến ngoại tiết của bộ phận sinh dục nam, tuy nhiên gần đây người ta cũng đăt tên lại cho một số tuyến tương tự ở phái nữ là tuyến tiền liệt nữ (female prostate).
Ở phái nam, tuyến nằm dưới và nằm ngay trước ngơ nước tiểu đi ra của bàng quang (bọng đái, bladder), từ đó được đặt tên khoa học là prostate, có nghĩa là “đứng [pro] trước [stat], giữ cửa”, từ tiếng Việt tiền liệt cũng theo nghĩa đó. Trước đây, chúng ta c̣n gọi là “nhiếp hộ tuyến”. Tuyến tiết vào tinh dịch một số thành phần giúp nuôi dưỡng các tinh trùng.
Tuyến tiền liệt bao quanh, ôm lấy niệu đạo (urethra) là ống dẫn nước tiểu thóat ra từ bọng đái, Nếu tuyến lớn quá (ph́ đại, hypertrophy), hoặc có ung bướu, tuyến có thể bóp nghẽn đường đi ra của nước tiểu và làm khó tiểu hoặc bí tiểu.
Sau khi giải phẩu cắt bỏ tuyến tiền liệt (prostatectomy), có đến 65% bịnh nhân không ít th́ nhiều mất kiểm soát đường tiểu (urinary incontinence) của ḿnh, không nín được tiểu theo giờ giấc, ư muốn của ḿnh.
Hai nguyên nhân chính của sự mất kiểm soát này: Một số trường hợp gồm cả hai nguyên nhân. Bác sĩ niệu khoa đo áp suất trong đường tiểu bịnh nhân (urodynamics=niệu động học) để xác định nguyên nhân.
1) Bọng đái (là một loại cơ) co thắt (spasm) quá nhiều, quá nhạy cảm, tạo áp suất cao trong bọng đái, thúc dục đẩy nước tiểu ra quá sớm.
2) Cơ ṿng (urinary sphincter) bao quanh cổ bọng đái bị hư hại trong khi mỗ, và không c̣n giữ nổi nước tiểu lúc áp suất dâng cao như lúc bịnh nhân ho, rặn, cười, làm việc nặng.
Nếu nguyên nhân chính là bọng đái co thắt quá nhiều, bs có thể:
1) Dùng thuốc làm bọng đái “relax”, "thư giăn" bớt.Thuốc thường dùng là Ditropan XL, Detrol LA, là những thuốc bào chế đặc biệt, để chỉ cần uống một lần mỗi ngày. V́ thuốc chống hệ thần kinh đối giao cảm (chống cholin, anticholinergic) nên có thể gây khô miệng, bón, mờ mắt; đặc biệt những người bị cườm nước (glaucoma) không được dùng. Oxytrol patch (thuốc dán) có tác dụng tương tự, thuốc đi qua da, vào máu, mỗi tuần thay 2 lần, ít phản ứng phụ hơn thuốc uống.
2) InterStim “bladder pace maker” chạy bằng pin gắn dưới da mông, máy gởi ḍng điện vào dây thần kinh điều khiển bọng đái, kích thích bọng đái và làm cho nó ‘thư giăn”.
Nếu nguyên nhân là cơ ṿng cỗ bọng đái bị thương tổn, bs niệu khoa có thể dùng:
Dùng cơ ṿng nhân tạo (artificial urinary sphincter, AUS) bọc chung quanh niệu đạo, nếu muốn tiểu bịnh nhân điều khiển AUS bằng cách bóp một cái bơm để trong b́u dái (scrotum), cái bơm này làm AUS mở ra.
Male sling procedure: bs lấy một giải làm bằng mô kết của xác chết (cadaveric connective sling), gắn từ phải qua trái, đè lên phía dưới niệu đạo bịnh nhân, sling được gắn vào hai bên xương chậu.
Gần đây, một công bố mới trong tạp chí y khoa JAMA của Hội Y Khoa Mỹ (Patricia Goode, University of Alabama-Birmingham, Jan 12, 2011 issue)(*), tường tŕnh về kết quả khả quan của những phương pháp trị liệu tập tính (behavioral therapy) kéo dài 8 tuần ở 208 người đàn ông bị chứng mất kiểm soát tiểu tiện sau phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt. Bịnh nhân được dạy cách tập các bắp cơ ở sàn xương chậu, tập nín tiểu, không uống cà fê (cà fê làm tiểu nhiều) và phân phối nước uống thành nhiều phần nhỏ trong ngày (để nước tiểu được taọ ra điều hoà trong ngày), không uống quá nhiều nước.Sau tám tuần tập luyện, và ngay cả lúc theo dơi sau một năm, kết quả cho thấy những lần són tiểu giảm đi chừng 50%.
Tập cơ sàn chậu: đây là những cơ được vận dụng, ‘nhíu” lại lúc người bịnh cố nín tiểu và nín trung tiện, không nên lầm lẫn với cơ bụng và cơ mông. Có thể tập ở tư thế nào cũng được.
Hai loại động tác: co nhanh (quick contraction) và co chậm (giữ lâu, nín 10 giây đồng hồ, slow contraction). Bắt đầu: 10 co nhanh x 3 sets, 10 co chậm x3 sets, hai lần/ ngày, tăng dần đến 15 co nhanh x 3 sets + 15 co chậm x 3 sets, làm 3 lần/ngày.
Tóm lại, bịnh nhân có thể tham khảo với bs để t́m hiểu thêm về những biện pháp đơn giản có thể giúp ích ít nhiều, nhất là tập các bắp cơ sàn xương chậu, và về những thuốc làm thư giăn cơ bàng quang nếu bs thấy có thể có ích trong trường hợp của ḿnh.
Chúc bịnh nhân may mắn.
*Behavioral Therapy With or Without Biofeedback and Pelvic Floor Electrical Stimulation for Persistent Postprostatectomy Incontinence, A Randomized Controlled Trial
Cảm ơn bác sĩ Hồ văn Hiền.
Chúng tôi cũng xin cảm ơn thính giả đă tham gia chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học này.
Chúng tôi vẫn dành đường dây điện thoại miễn phí để tiếp nhận các thắc mắc khác của quư thính giả về sức khỏe và y học thường thức. Số điện thoại miễn phí dành cho mục Hỏi Đáp Y Học là 202-205-7890, xin nhắc lại, 202-205-7890, ngày giờ nhận câu hỏi là thứ ba và thứ năm mỗi tuần, từ 8 giờ 30 đến 9 giờ 30 tối, giờ Việt Nam. Chúng tôi sẽ chuyển các thắc mắc của quư vị cho các bác sĩ chuyên khoa phân tích và giải thích và sẽ thông báo ngày giờ giải đáp để quư vị tiện theo dơi.
Back to top
Biến chứng đường ruột của thuốc trị đau do viêm khớp
Biến chứng đường ruột của thuốc trị đau do viêm khớp
Trong chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học kỳ này, bác sĩ Hồ văn Hiền sẽ trả lời thắc mắc của bà Hai Trần ở Seattle về biến chứng đường ruột của thuốc trị đau do viêm khớp.
Bác sĩ Hồ văn Hiền - VOA -Thứ Sáu, 01 tháng 4 2011
Bác sĩ Hồ văn Hiền
Chuyên gia phụ trách giải đáp thắc mắc y học kỳ này là bác sĩ Hồ văn Hiền, chuyên khoa nhi và y khoa tổng quát, có pḥng mạch và đang làm việc cho các bệnh viện ở Bắc Virginia.
Thính giả tên là Hai Trần ở thành phố Seattle trong tiểu bang Washington có nêu thắc mắc và được bác sĩ Hồ văn Hiền giải đáp:
Bịnh nhân dùng Tylenol 3 để trị đau nhức do viêm khớp và sợ biến chứng trên bao tử và ruột.
Tylenol 3 là tên thương măi của thuốc gồm hai chất acetaminophen và codein.
1) Acetaminophen: ở Mỹ thường có tên thương măi là Tylenol, được bán không cần toa. Acetaminophen được dùng nhiều cho trẻ em để trị sốt. Xin nhắc ở đây là gần đây Hàn lâm viện nhi khoa Mỹ (AAP) vừa nhắc nhở với phụ huynh là cơn sốt cũng có vai tṛ giúp cơ thể đề kháng với nhiễm khuẩn, và mục đích của việc dùng thuốc giảm nóng như acetaminophen là để cho các cháu thoải mái hơn, chứ không phải để kéo nhiệt độ xuống mức b́nh thường.
Phản ứng phụ (side effect) quan trọng nhất là gây độc cho gan. Nếu cơ năng gan b́nh thường (không bị viêm gan, không bị xơ gan, ung thư gan, không uống rượu, không uống thuốc khác có khả năng độc gan) th́ liều tối đa là 4000 mg (4 gram trong 24 giờ) cho người lớn ở Mỹ.
2) Codein là một chất ma túy nhẹ (opioid), vào cơ thể được gan biến thành morphine, mạnh hơn codein nhiều. Một số ít người (1% dân Á đông) uống codein liều b́nh thường vào có thể bị ngộ độc (thở yếu, lú lẩn) v́ lượng morphin trong máu tăng quá nhanh. Lư do là gan của họ biến codein ra morphin quá nhanh. Người mẹ mới sanh cho con bú và cùng lúc uống Tylenol 3 cho đỡ đau, nếu gặp trường hợp biến dưỡng nhanh (ultra rapid metabolizer) như vậy có thể gây ngộ độc nguy hiểm cho người mẹ lẫn trẻ sơ sinh.
Khác với Tylenol 3, các thuốc giảm đau loại NSAID (Non Steroid Anti Inflammatory Drugs) như ibuprofen, naproxen, diclofenac dễ gây loét và xuất huyết đường tiêu hóa hơn, nhất là ở người già. Năm 2009, Hội Lăo Khoa Hoa kỳ không c̣n khuyên ưu tiên dùng NSAIDS cho các bịnh đau nhức của người già nữa, mà khuyên dùng acetaminophen cho những chứng đau nhẹ và vừa, cũng như dùng opioid (ma túy) cho những chứng đau vừa và nặng nếu thấy cần.
Nói tóm lại, Tylenol 3 ít có triệu chứng phụ về ruôt và bao tử nhưng phải cẩn thận v́ có thể hại gan nếu quá liều. Các thuốc giảm viêm loại NSAID như ibuprofen (Motrin, Advil), Naproxen (Aleve), (hoặc những thuốc mới hơn như Celebrex ít hại bao tử hơn), ngoài khả năng gây loét bao tử và ruột, c̣n có thể gây biến chứng phụ về tim mạch.
Chúc bịnh nhân may mắn.
Cảm ơn bác sĩ Hồ văn Hiền.
Chúng tôi cũng xin cảm ơn thính giả đă tham gia chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học này.
Chúng tôi vẫn dành đường dây điện thoại miễn phí để tiếp nhận các thắc mắc khác của quư thính giả về sức khỏe và y học thường thức. Số điện thoại miễn phí dành cho mục Hỏi Đáp Y Học là 202-205-7890, xin nhắc lại, 202-205-7890, ngày giờ nhận câu hỏi là thứ ba và thứ năm mỗi tuần, từ 8 giờ 30 đến 9 giờ 30 tối, giờ Việt Nam. Chúng tôi sẽ chuyển các thắc mắc của quư vị cho các bác sĩ chuyên khoa phân tích và giải thích và sẽ thông báo ngày giờ giải đáp để quư vị tiện theo dơi.
Back to top
Nhiều người không biết ḿnh nhiễm viêm gan siêu vi B
Nhiều người không biết ḿnh nhiễm viêm gan siêu vi B
Khoảng hai tỉ người trên thế giới bị nhiễm viêm gan siêu vi B, Nhưng có rất nhiều người không biết ḿnh mắc bệnh này.
Caty Weaver | Washington
Viêm gan là tên của một nhóm các bệnh nhiễm virut tấn công gan. Các virút này được gọi là A, B, C, vân vân.
Trong số 2 tỉ người mắc bệnh, Trung Quốc có tỷ lệ cao nhất, kế đó là nhiều nơi khác ở Châu Á. Tổ Chức Y Tế Thế Giới nói rằng hầu hết những ca bệnh vừa kể xảy ra trong thời thơ ấu.
Viêm gan siêu vi B lây lan qua tiếp xúc với máu hay các chất dịch khác của cơ thể đă bị nhiễm. Các bà mẹ có thể lây nhiễm qua trẻ em lúc sơ sinh. Tiêm, chích hoặc quan hệ tính dục không có biện pháp bảo vệ an toàn cũng có thể lan truyền loại virut này. Các chuyên gia cho biết, loại virút này có thể sống sót ngoài cơ thể ít nhất một tuần lễ.
Có hai loại viêm gan siêu vi B – cấp tính và mạn tính. Các ca bệnh cấp tính kéo dài nhiều tuần lễ, nhưng có thể mất nhiều tháng mới hồi phục. Các ca bệnh mạn tính có thể dẫn tới tử vong v́ bệnh xơ gan hay có vết sẹo ở gan, và ung thư gan.
Vậy mà những người bị nhiễm viêm gan siêu vi lâu dài có thể vẫn sống trong nhiều năm mà không biết là ḿnh bị bệnh. Những người dễ bị nhiễm viêm gan siêu vi B mạn tính nhất là trẻ em.
Tại Hoa Kỳ, các chuyên gia thuộc những Trung Tâm Pḥng Chống Dịch Bệnh kêu gọi các trung tâm y tế xét nghiệm những bệnh nhân người Mỹ gốc Châu Á.
Đối với bệnh viêm gan siêu vi B cấp tính, các bệnh nhân có thể được chăm sóc để thay thế dịch chất bị mất, nhưng không có thuốc điều trị. Các bác sĩ có thể xử lư các ca bệnh mạn tính này với interferon (một chất do các tế bào bị nhiễm virut tạo ra có tác dụng ức chế virut tăng trưởng), và các thuốc chống virút. Nhưng những loại thuốc này quá đắt đối với nhiều nước nghèo.
Một vacxin để pḥng ngừa siêu vi B đă có sẵn từ 30 năm nay. Người khám phá ra loại vacxin này – và khám phá ra luôn bệnh viêm gan siêu vi B – là một người Mỹ có tên là Baruch Blumberg. Bác sĩ Blumberg cũng đă chứng minh rằng loại virut này có thể gây ra ung thư gan.
Ông và một nhà khảo cứu nữa tại Philadelphia, ông Irving Millman, phát minh ra loại vacxin vừa kể năm 1969. Nhưng Bác sĩ Blumberg nói phải mất một thời gian nữa mới t́m được một công ty dược chịu sản xuất loại vacxin đó.
Những khám phá của Bác sĩ Blumberg về viêm gan siêu vi B đă giúp ông nhận được một Giải Nobel Y Khoa.
Back to top
Trong chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học kỳ này, bác sĩ Hồ văn Hiền sẽ trả lời thắc mắc của ông Hứa Thêm ở Sóc Trăng về cảm giác lạnh thường xuyên.
Bác sĩ Hồ văn Hiền - VOA - Thứ Hai, 11 tháng 4 2011
Ông Hứa Thêm ở Sóc Trăng có nêu thắc mắc và được bác sĩ Hồ văn Hiền giải đáp thắc mắc:
Luôn luôn cảm thấy lạnh.
Thính giả phái nam luôn luôn thấy lạnh từ 5 năm nay, khám nhiều bác sĩ mà không t́m ra nguyên nhân. Ngoài ra, bịnh nhân buồn ngủ ban ngày và khó ngủ ban đêm.
1) Thường thường nếu bịnh nhân luôn luôn thấy lạnh, bác sĩ phải nghĩ đến hai chứng bịnh thường gặp:
1. Bịnh suy tuyến giáp: tuyến giáp (dịch từ thyroid có nghĩa là h́nh cái giáp v́ tuyến nằm phía trước miếng sụn h́nh giống cái khiên [shield] nằm ở giữa cỗ), tuyến h́nh chữ H, là một tuyến nội tiết, có nghĩa là tuyến tiết hormon (thyroid hormone) vào máu của chúng ta. Trường hợp giảm năng tuyến giáp, (hypothyroidism), tuyến không sản xuất đủ hormon, làm cho biến dưỡng cơ thể chậm lại, kém đi, cơ thể không phát ra đủ nhiệt lượng điều hoà nhiệt độ cơ thể theo nhu cầu. Lúc tuyến giáp giảm năng, một tuyến nhỏ nằm dưới bộ óc gọi là tuyến yên (hypophysis, pituitary gland), nhỏ bằng hạt đậu, có nhiệm vụ điều hoà tuyến giáp và tiết ra vào máu một hormon gọi là TSH (thyroid stimulating hormone) để kích thích tuyến giáp làm việc nhiều thêm. Nếu bác sĩ nghi bịnh nhân bị giảm năng tuyến giáp, đo mức thyroid hormone (T3 và T4 giảm ) hoặc TSH (tăng lên) trong máu bịnh nhân. Nếu bs đă thử và cho biết là không việc ǵ, th́ chắc không phải do tuyên giáp.
2. Hiện tượng Raynaud (Raynaud’s phenomenom): B́nh thường lúc ở môi trường lạnh, cơ thể chúng ta tự động làm co các mạch máu nhỏ ở ngoại biên (tay chân, đầu ngón tay, ngón chân, mũi, vành tai) để bảo vệ nhiệt lượng cho phần trung tâm cơ thể (óc, phổi, bụng). Hiện tượng này làm tay chân lạnh và tái. Trong trường hợp chứng Raynaud, phản xạ tự nhiên này trở nên quá lố, quá nhạy cảm với những thay đổi nhỏ của nhiệt độ bên ngoài. Ngón tay ngón chân dễ trở nên tái hoặc tím ngắt, lúc bớt lạnh th́ trở nên đỏ và sưng. Trường hợp nhẹ, bịnh nhân có thể chỉ thấy lạnh tay chân, khám không thấy ǵ đặc biệt và bịnh nhân cần mang găng tay, vớ, mặc áo ấm.Tuy nhiên đa số hiện tượng này xảy ra ở người trẻ, phái nữ. Hiện tượng Raynaud cũng có thể thứ phát đi kèm theo bịnh phong thấp.
3. T́nh trạng mệt mỏi, lo âu quá đáng (anxiety) có thể làm chúng ta cảm thấy lạnh tay chân, ḿnh mẩy, như chúng thường dùng từ “rét” để chỉ thái độ sợ sệt. Một trong những nguyên nhân mệt mơi là do thiếu ngủ như trường hợp của thính giả.
4. Ngoài ra bịnh nhân nên xem ḿnh có nhẹ cân quá hay không. Người quá ốm (gầy) dễ bị lạnh v́ ít mỡ để che chở và khối cơ bắp là nơi phụ trách phát nhiệt chống lạnh cũng ít hơn.
5. Người ăn quá ít, nhất là những chất cung cấp calori như tinh bột, mỡ, cũng như thiếu một số vitamin như vitamin D cũng có thể làm chúng ta dễ cảm thấy lạnh.
6. Một số người thiếu máu (do ít ăn thịt, thiếu chất sắt, cũng có thể thấy lạnh. Bác sĩ chỉ cần thử nghiệm máu giản dị (đo lượng huyết sắc tố [hemoglobin]) là có thể loại bỏ khả năng này.
2) Nói thêm về bịnh làm ông luôn luôn buồn ngủ ban ngày và khó ngủ ban đêm, Bịnh này có thể liên hệ với chứng lạnh của ông. Ví dụ một bịnh rối lọan về giấc ngủ gọi là narcolepsy làm bịnh nhân rất buồn ngủ ban ngày (excessive daytime sleepiness, EDS) và không ngủ được lúc ban đêm, thỉnh thoảng đột ngột mềm nhũn, lăn đùng ra ngủ một giấc (cataplexy). Trong bịnh này bịnh nhân cũng than phiền về chứng lạnh kinh niên. Người ta nghi rằng do thalamus trong năo bộ rối loạn, mà thalamus vừa phụ trách t́nh trạng thức-ngủ vừa phụ trách về điều ḥa thân nhiệt.
Một kịch bản khác có thể xảy ra là một số người bị chứng thở bất b́nh thường lúc ngủ (sleep disordered breathing), nhất là “obstructive sleep apnea” (OSA) (thở gián đoạn lúc ngủ v́ tắc nghẻn đường hô hấp) làm bịnh nhân thiếu oxy lúc ngủ và ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch. Bịnh nhân ngáy lớn, thỉnh thoảng ngưng thở, ngưng ngáy vài giây, rồi v́ ngộp, tỉnh ngủ, thở lại tiếp. Ban ngày bịnh nhân không tĩnh táo, v́ đêm ngủ không thẳng giấc và thời lượng ngủ thật sự ngắn đi, dễ bị tai nạn lúc làm việc, lái xe. Bịnh nhân thường quá mập, bụng bự, cỗ to và lớn tuổi.
Những trường hợp này cần khám bác sĩ thần kinh (neurologist) hoặc nếu có phương tiện, ở các trung tâm chuyên về giấc ngủ (sleep clinic)với bác sĩ chuyên về y khoa giấc ngủ (sleep medicine). Người ta cho bịnh nhân ngủ qua đêm trong pḥng thí nghiệm, và theo dơi biểu đồ điện tim (ECG), điện năo (EEG), hoạt động điện các cơ (EMG), oxy trong máu (pulse oxymetry)… được kết hợp trong một biểu đồ kết hợp gọi là polysomnogram.
Tóm lại, thính giả nên để ư những điểm nêu trên và
1. Áp dụng nguyên tắc v ệ sinh: ăn uống đều đặn, đầy đủ, tránh thuốc lá, uống rượu,
2. Vận động cơ thể, thư giăn,
3. Giảm bớt lo âu, vệ sinh giấc ngủ, tránh các nguồn kích động giờ ngủ, tĩnh tâm.
4. T́m một bác sĩ gia đ́nh có khả năng nghiên cứu lại t́nh h́nh của ḿnh.
Nếu các thử nghiệm về máu, tuyến giáp trạng đều b́nh thường, nên để ư giải quyết rối loạn về giấc ngủ và nếu không có định bịnh ǵ mới, nên tham khảo bác sĩ về tâm lư (psychologist) hoặc tâm thần (psychiatrist) để t́m hiểu thêm về chứng mất ngủ do lo âu (anxiety) và được giúp đỡ.
Back to top
Quá nhiều người Mỹ đánh giá thấp nguy cơ lây nhiễm HIV
Quá nhiều người Mỹ đánh giá thấp nguy cơ lây nhiễm HIV
Hoa Kỳ cảnh báo rằng có quá nhiều người Mỹ đánh giá thấp nguy cơ lây nhiễm HIV hoặc tin tưởng sai lầm rằng loại virút gây bệnh AIDS không c̣n là mối đe dọa nghiêm trọng cho sức khỏe.
Một tuyên bố của Trung Tâm Pḥng Chống Dịch Bệnh tại Atlanta đưa ra hôm Thứ Năm, 30 năm sau khi có báo cáo đầu tiên về căn bệnh gây chết người bí hiểm này. Cơ quan này kêu gọi gia tăng ư thức cũng như những nỗ lực ngăn ngừa bệnh AIDS.
Giám đốc Trung Tâm Pḥng Chống Dịch Bệnh, Bác sĩ Thomas Frieden, nói rằng, hơn 1 triệu 100 ngàn người tại Hoa Kỳ nhiễm virut HIV và rằng nhiều người đă sống lâu hơn nhờ các phương pháp trị liệu mới. Nhưng ông cảnh báo rằng vẫn chưa có thuốc để chữa HIV và rằng hầu hết các ca mới nhiễm bệnh đă xảy ra nơi những người dưới 30 tuổi.
Trung tâm pḥng chống dịch bệnh cũng cảnh báo rằng, một số nhóm người vẫn tiếp tục có tỉ lệ nhiễm HIV cao hơn dân số nói chung.
Cơ quan vừa kể cho biết những người đàn ông đồng tính và lưỡng tính – khoảng 2% dân số Hoa Kỳ – chiếm khoảng một nửa các ca bị nhiễm HIV mới. Những người Mỹ gốc Châu Phi và Châu Mỹ La Tinh cũng có tỷ lệ nhiễm HIV cao hơn dân số nói chung.
Bác sĩ Frieden nói rằng, việc giảm tỉ lệ nhiễm HIV là quan trọng, và rằng việc điều trị các ca nhiễm HIV mới tại Hoa Kỳ sẽ tốn kém khoảng 200 tỉ đô la trong thập niên tới.
30 năm trước đây, vào ngày 5 tháng 6 năm 1981, các chuyên gia y tế đă báo cáo các ca đầu tiên của một chứng bệnh lây nhiễm mới gây chết người. Căn bệnh về hệ thống miễn nhiễm đă mau chóng mang một cái tên là AIDS và virut gây bệnh HIV chẳng bao lâu đă trở thành một cơn đại dịch, giết hại hơn 2 triệu người mỗi năm. Nhưng công cuộc khảo cứu y khoa đă xoay chuyển t́nh thế. Ngày nay, virut này không c̣n là một bản án tử h́nh chắc chắn nữa, và tuy nó vẫn c̣n cướp đi mạng sống của hơn 1 triệu người mỗi năm, một thế hệ dược phẩm mới đă giúp hơn 30 triệu người ngày nay sống với bệnh AIDS. Thông tín viên VOA Vidhushi Sinha ghi nhận thêm chi tiết về lịch sử HIV/AIDS và các thách thức c̣n lại trong việc chấm dứt cơn dịch toàn cầu này.
Vidhushi Sinha Thứ Sáu, 03 tháng 6 2011
UserPostedImage
Trong năm 2009 có khoảng 2 triệu 600 ngàn người đă bị lây nhiễm HIV và 1 triệu 800 ngàn người chết v́ AIDS
Kathy Bennett đă sống với t́nh trạng nhiễm HIV đă 21 năm. Triển vọng của bà rất đen tối vào năm 1990, khi được chẩn đoán lần đầu là mắc phải Hội chứng Liệt kháng và bác sĩ của bà bắt đầu điều trị cho bà với những dược phẩm tỏ ra quá độc hại. Bác sĩ đă ngừng dùng thuốc và bảo bà về nhà.
Bà Bennett nói: “Tôi nằm trong giường 4 tháng để chờ chết bởi v́ ông ấy nói ‘Tôi không thể trị được ǵ.”
Nhưng sau khi bà bắt đầu điều trị bằng một loại dược phẩm mới, th́ cuộc đời bà Bennett đă thay đổi, và nay bà mạnh khỏe và trở thành một nhà tham vấn điều trị cho các bệnh nhân AIDS.
Bà Bennett nói: “Nay khi tôi đă biết cách xử lư nó, tôi không nh́n vào virut này như một bản án tử h́nh nữa. Tôi đang sống một cuộc sống b́nh thường. Tôi trông đợi sẽ c̣n sống rất lâu nữa.”
Mặc dù đă có cách điều trị bằng loại thuốc chống virut, trong năm 2009 có khoảng 2 triệu 600 ngàn người đă bị lây nhiễm HIV và 1 triệu 800 ngàn người chết v́ AIDS.
Nhưng 30 năm trước, cộng đồng y khoa rất bi quan. Bác sĩ Anthony Fauci, lúc đó là một bác sĩ t́m cách điều trị các bệnh nhân mắc chứng bệnh mới này, c̣n nhớ rơ những ngày đó. Hiện ông là giám đốc Viện Quốc gia các Bệnh Lây nhiễm.
Bác sĩ Fauci nói: “Chúng ta đă không có khái niệm căn bệnh lây nhiễm này là ǵ và rồi tiếp theo đó là t́nh trạng nhiều người, rất nhiều người bắt đầu bị đau nặng và chết. Thực là một thời kỳ đen tối đáng lo ngại mà ta c̣n thậm chí không biết được nguyên do căn bệnh.”
Dần dà, các chuyên gia y tế đă hiểu rơ hơn về sự lây nhiễm. Rơ ràng là một hệ thống miễn nhiễm bị suy yếu đă gây ra căn bệnh. Và cũng dường như là bệnh được lây truyền qua đường tính dục.
Bác sĩ Robert Gallo là người cùng phát hiện ra virut liệt kháng nơi người, c̣n được gọi tắt là HIV.
Bác sĩ Gallo nói: “Nhưng sự kiện không phải là tức thời, giống như một thứ euraka, không phải giống như ta có thể nói là “Ồ, bây giờ tôi thấy đó là nguyên do của bệnh AIDS.” Tôi đă t́m cách mô tả nó cho ai đó trước đây. Nó giống như lột một củ hành - ta biết được ta đang từng bước đi tới cái lơi của nó, mà đây chính là nguyên do.”
Nhưng vẫn chưa có dược phẩm hay thuốc chủng ngừa nào để chống lại virut và nhiều chuyên gia tỏ ra bi quan. Thế rồi một bước khai thông xảy đến vào năm 1987, với loại dược phẩm đầu tiên được chấp thuận là AZT.
Bác sĩ Gallo nói: “Virut có thể loại bớt. Ta có thể đo được nó và thấy nó giảm xuống. Mặc dù dược phẩm này độc hại, các dấu hiệu và triệu chứng có liên hệ với bệnh AID đă biến mất. Thật là kỳ diệu.”
Hy vọng mờ nhạt khi HIV trở thành kháng thuốc AZT. Nhưng sau đó, trong thập niên 1990, các dược phẩm phối hợp hữu hiệu đă được phát triển, và đă trở thàng vũ khí mạnh nhất trong nỗ lực chống cự với HIV. Sau đây là lời bác sĩ Anthony Fauci, thuộc Viện Y tế Quốc gia.
Bác sĩ Fauci nói tiếp: “Cái ‘cocktail, tên chúng tôi đặt cho loại dược phẩm này, đă thay đổi đáng kể đời sống của những người bị nhiễm HIV bằng cách đem lại cho họ cơ hội sống một cuộc sống chủ yếu là b́nh thường với những cách trị liệu tốt.”
Nhưng các bệnh nhân AIDS cho biết họ tiếp tục phải chống lại với thành kiến xă hội gắn liền với căn bệnh này, như lời bà Kathy Bennett sau đây.
Bà Bennett nói: “Có rất nhiều thành kiến hồi đó, và ngày nay cũng vẫn c̣n nhiều thành kiến.”
Ngoài việc điều trị, một thách thức lớn khác là kiểm tra sự lây lan của HIV. Nguy cơ truyền bệnh vẫn c̣n cao trong giới dưới 30 tuổi. Và tại Quỹ Nhi khoa Elizabeth Glaser, trọng tâm chú ư hướng vào việc bảo vệ các trẻ sơ sinh và các em nhỏ khỏi bị lây nhiễm. Bác sĩ R.J. Simonds, phó chủ tịch của quỹ này, nói đă đạt được tiến bộ, nhất là tại các nước đang phát triển.
Bác sĩ Simonds cho biết: “Các bà mẹ được xác định là nhiễm HIV trong thời kỳ mang thai có thể uống một loại thuốc có thể ngăn đứa con khỏi bị nhiễm HIV.”
Nhưng một báo cáo y tế của Liên Hiệp Quốc nói rằng c̣n lâu mới thắng được cuộc chiến chống bệnh AIDS, và không thể chịu đựng nổi các tổn phí.
Tuần tới tại Liên Hiệp Quốc, 30 vị nguyên thủ quốc gia sẽ họp để duyệt lại tiến bộ đáng kể đă thực hiện được trong công cuộc pḥng chống AIDS và vạch ra đường hướng tương lai cho việc điều trị căn bệnh này
Back to top
Tổ chức Y tế Thế giới WHO báo cáo chưa có tiến bộ để xác định ḍng vi khuẩn E. coli lạ lùng đă gây ra cái chết cho nhiều người Đức. Số mới nhất của WHO là hơn 1.800 ca lây khuẩn này tại nhiều nước, và số người chết là 18. Trong số này trên 1.700 ca và 17 người chết là ở Đức.
Lisa Schlein | Geneva
WHO báo cáo ḍng khuẩn mới này đă lan sang 12 quốc gia kể từ khi ca đầu tiên được ghi nhận ở Đức vào giữa tháng 5.
Các nhà khoa học trên thế giới đang thu thập thông tin về ḍng E. coli hiếm thấy này, nhưng nguồn gốc của nó vẫn chưa ai biết.
Bà Andrea Ellis, chuyên viên dịch tễ của WHO cho biết:
“Vi khuẩn lan từ người này sang người kia thông thường là do phân của động vật mà người ta ăn vào. Do đó, rất dễ lây nếu ta không chú ư đến vấn đề vệ sinh. Ví dụ một người bị tiêu chảy, sau khi đi cầu không chịu rửa tay, rồi lại bắt tay người khác, thế là nguy cơ truyền bệnh xảy ra. Tuy nhiên, không phải đó là lư do duy nhất. Có điều là chúng ta cần cẩn thận giữ vệ sinh cá nhân.”
Cho tới nay, tất cả các ca đều liên hệ đến miền bắc nước Đức. Những người bị nhiễm hoặc những người chết là những cư dân trong vùng này hoặc du hành đến vùng này.
Các chuyên viên đang tập trung xem thức ăn gây bệnh đă được bán ra cụ thể ở cửa hàng nào.
Chuyên viên Ellis nói tiếp: “Cho đến giờ này, rơ ràng là dịch bệnh chủ yếu chỉ giới hạn trong một vùng, do đó, WHO chưa thấy cần đưa ra cảnh báo du hành.”
Thế nhưng dịch này làm khắp châu Âu hốt hoảng. Khách hàng đă ngưng mua dưa leo đến từ Tây Ban Nha sau khi nhà chức trách Đức xác định lầm rằng dưa leo nhập của Tây Ban Nha mang vi khuẩn E. coli.
Nga đă cấm nhập rau cải của EU, khiến nhiều nhà nông có thể phá sản.
E. coli đánh vào thận và có thể làm co giật cơ thể, ngất đi, và hôn mê.
Chuyên viên Ellis nói chỉ có 10% người bị E. coli tấn công qua đường ẩm thực là gặp các biểu hiện phức tạp nghiêm trọng; đa số c̣n lại đều phục hồi.
Nhưng lần này, ḍng khuẩn mới gây ra số bệnh nhân đông một cách bất thường, và đó là điều làm WHO lo ngại.
Back to top
Chưa rơ nguồn gốc dịch E. coli tại châu Âu
Tổ chức Y tế Thế giới WHO báo cáo chưa có tiến bộ để xác định ḍng vi khuẩn E. coli lạ lùng đă gây ra cái chết cho nhiều người Đức. Số mới nhất của WHO là hơn 1.800 ca lây khuẩn này tại nhiều nước, và số người chết là 18. Trong số này trên 1.700 ca và 17 người chết là ở Đức.
Lisa Schlein | Geneva
WHO báo cáo ḍng khuẩn mới này đă lan sang 12 quốc gia kể từ khi ca đầu tiên được ghi nhận ở Đức vào giữa tháng 5.
Các nhà khoa học trên thế giới đang thu thập thông tin về ḍng E. coli hiếm thấy này, nhưng nguồn gốc của nó vẫn chưa ai biết.
Bà Andrea Ellis, chuyên viên dịch tễ của WHO cho biết:
“Vi khuẩn lan từ người này sang người kia thông thường là do phân của động vật mà người ta ăn vào. Do đó, rất dễ lây nếu ta không chú ư đến vấn đề vệ sinh. Ví dụ một người bị tiêu chảy, sau khi đi cầu không chịu rửa tay, rồi lại bắt tay người khác, thế là nguy cơ truyền bệnh xảy ra. Tuy nhiên, không phải đó là lư do duy nhất. Có điều là chúng ta cần cẩn thận giữ vệ sinh cá nhân.”
Cho tới nay, tất cả các ca đều liên hệ đến miền bắc nước Đức. Những người bị nhiễm hoặc những người chết là những cư dân trong vùng này hoặc du hành đến vùng này.
Các chuyên viên đang tập trung xem thức ăn gây bệnh đă được bán ra cụ thể ở cửa hàng nào.
Chuyên viên Ellis nói tiếp: “Cho đến giờ này, rơ ràng là dịch bệnh chủ yếu chỉ giới hạn trong một vùng, do đó, WHO chưa thấy cần đưa ra cảnh báo du hành.”
Thế nhưng dịch này làm khắp châu Âu hốt hoảng. Khách hàng đă ngưng mua dưa leo đến từ Tây Ban Nha sau khi nhà chức trách Đức xác định lầm rằng dưa leo nhập của Tây Ban Nha mang vi khuẩn E. coli.
Nga đă cấm nhập rau cải của EU, khiến nhiều nhà nông có thể phá sản.
E. coli đánh vào thận và có thể làm co giật cơ thể, ngất đi, và hôn mê.
Chuyên viên Ellis nói chỉ có 10% người bị E. coli tấn công qua đường ẩm thực là gặp các biểu hiện phức tạp nghiêm trọng; đa số c̣n lại đều phục hồi.
Nhưng lần này, ḍng khuẩn mới gây ra số bệnh nhân đông một cách bất thường, và đó là điều làm WHO lo ngại.
Back to top
Trong chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học kỳ này, bác sĩ Hồ văn Hiền sẽ trả lời thắc mắc của cô Ánh Phượng ở Saigon về bịnh ngoài da (bịnh “chàm”).
VOA - Bác sĩ Hồ văn Hiền Thứ Ba, 07 tháng 6 2011
Cô Ánh Phượng ở Saigon có nêu thắc mắc và được bác sĩ Hồ văn Hiền giải đáp:
Bịnh eczema (chàm)
Theo lời tŕnh bày của thính giả Nguyễn Ánh Phượng 28 tuổi, bị bịnh ngoài da từ 14 năm nay ở tay và chân,, được định bịnh là bịnh “chàm”.
Tham khảo với những tài liệu tiếng Việt mà tôi có được, th́ chàm đây có nghĩa là eczema. Tôi dùng từ eczema thay v́ “chàm” để tránh gây hiểu lầm, trong y khoa, nếu dùng từ không chính xác, có thể bàn lạc đề, và cho trị liệu sai. Theo từ điển Việt Anh của nhà xuất bản Khoa Học Xă Hội Hà Nội th́ “chàm” có hai nghĩa khác nhau, có thể dịch sang Anh ngữ là tattoo (vết xâm ḿnh, vết chàm đen thâm trên da do thương tíc để lại), hoặc eczema. Eczema, gốc nghĩa Hy lạp là x́ ra, bung ra v́ sôi, nóng, chữ gợi h́nh, mô tả t́nh trạng lúc da bị viêm cấp tính, da bị đỏ, nóng, sưng, nứt nẻ, nổi mụn nước, đôi khi mụn mũ lên và đặt biệt là rất ngứa. Bịnh này không liên quan ǵ đến các vết đen vết nám trong da, hay vết xâm ḿnh.
Trường hợp chúng ta bàn ở đây là một loại eczema dai dẳng (persistent), trở đi trở lại, bớt rồi bị lại. Vậy xin nói rơ, bịnh chàm chúng ta bàn ở đây là một bịnh viêm da măn tính (kinh niên), gọi là viêm da cơ địa (atopic dermatitis )thường bắt đầu xuất hiện lúc bịnh nhân c̣n rất nhỏ (vài tháng tuổi). Chỉ một số rất ít trường hợp bịnh phát ra lúc bịnh nhân đă trưởng thành, nhưng nếu xét kỹ bịnh sử, có thể t́m thấy những dấu hiệu của cơ địa dị ứng (dị ứng mũi, viêm xoang, suyễn, mề đay [urticaria]), tạng da khô ở bịnh nhân hoặc những người khác trong gia đ́nh. Cách đây vài tháng tôi đă có tŕnh bày chi tiết về bịnh này ở trẻ em, xin thính giả vào mục hỏi đáp y học trên website của đài VOA nếu muốn thao khảo thêm.
Ở đây, tôi chỉ xin đi vào chi tiết về một số điểm có thể có ích cho người lớn.
1) Da người bịnh rất dễ “khó chịu” (irritable). Điều kiện ǵ làm da khó chịu đều có thể làm bịnh “trổi dậy”:
1-không khí khô: lúc mùa đông, trời lạnh, không khí khô (độ ẩm/humidity xuống thấp); nếu dùng máy lạnh lúc trời hè, oi bức, cũng làm giảm độ ẩm trong không khí và làm da khó chịu. Một số bịnh nhân ở Mỹ lúc về chơi ở VN (khí hậu ẩm thấp), bịnh da có bớt nhiều.Nếu bịnh nhân dùng những chất nhờn “emollient” như Vaseline, Eucerin, Aquaphor, thoa nhiều lần trong ngày, tránh ra nơi nhiều gió, hoặc mang găng tay, quần dài, v́ gió cũng làm da khô.
2-chỉ tắm không quá một lần một ngày, v́ càng tắm, kỳ cọ th́ da càng mất lớp mỡ che chỡ ở ngoài và khô thêm. Chỉ dùng xà pḥng nhẹ (như Dove), không có mùi thơm (dầu thơm có thể gây dị ứng. Chỉ gội đầu, thoa xà bong vào nách, háng,và bàn chân. Không dùng khăn lông, chà, không dùng bàn chải kỳ cọ.Tắm xong, không lau khô, mà chị chậm khăn vào da cho bớt ướt, và nội trong vài phút, thoa emollient (Vaseline, Aquaphor, Eucerin, petrolatum) thoa lên khắp da để khằn (seal) nước trong da, không cho bốc hơi bay đi làm da khô.Có thể cho trộn vào emollient một chút kem corticoid nhẹ như hydrocortisone 1% (bán tự do ở Mỹ) nếu da bị viêm đỏ, ngứa.
3-tránh mặc đồ len có lông gây ngứa,vải quá cứng, quần áo qúa chật, nên mặc đồ bằng bông g̣n (cotton) mịn.
4-tránh nơi quá nóng, làm đổ mồ hôi nhiều, tránh những nơi có lông, phân thú vật (pets).
2)Những lúc da khô, nứt nẻ và đau, có thể dùng những gạc (compress) nhúng nước lạnh đắp lên cho đỡ khô và đau, 10-20 phút, 2-4 lần trong ngày (wet dressings). Hoặc có thể dùng gạc tẩm dung dịch aluminum subacetate (ở Mỹ, viên Domeboro pha trong ½ lít nước lạnh), Aveeno colloidal oat meal (Aveeno bán trong hộp nhiều gói, có thể pha vào bồn tắm để ngâm, hoặc tắm). Sau đó th́ thoa kem mỡ thuốc corticoid mạnh (như clobetazol) chỉ trong vài ngày để giảm viêm thật nhanh.
3) Những mảng da dàyvà khô măn tính (chronic, dry, lichenified lesions) cần những chất corticoid thoa loại mạnh trong vài tuần,khi bớt rồi th́ giảm thuốc nhẹ hơn, giảm liều từ từ (tapering).
4) Hiện tại, bịnh nhân dùng kem “gentricreem” trong đó có 3 chất thuốc khác nhau: betamethasone (corticoid, chống viêm), clotrimazole (chống nấm) va gentamycin (kháng sinh, chống vi khuẩn), có bớt nhưng không khỏi hẳn.
Thiết tưởng đây là cách chữa khá tiện lợi và phổ biến, v́ có mục đích bao hết các khả năng có thể xảy ra: dị ứng, viêm, nhiễm khuẩn và nhiễm trùng nấm. Tuy nhiên, thuốc dùng lâu nhiều năm nên có lẽ không c̣n hiệu nghiệm lắm, và không nên dùng nữa. Hơn nữa, theo cách chữa y khoa hiện nay ở Mỹ, mỗi t́nh huống phải thay đổi cách điều trị thích hợp. Như lúc viêm cấp tính th́ cần thuốc bôi corticoid mạnh hơn, mà có dùng cũng phải dùng đến lúc có kết quả th́ giảm liều từ từ xuống qua nhiều tuần,sau đó thay bằng thuốc nhẹ hơn, nếu ngưng đột ngột bịnh bộc phát trở lại c̣n mạnh hơn. Lúc nghi có làm mủ, nhiễm khuẩn, có thể tùy trường hợp bs cho uống thuốc kháng sinh có hiệu quả hơn, hoặc thuốc thoa khác (như mupirocin, Bactroban) hiệu nghiệm hơn. Nếu có dấu hiệu thật sự làm nghi có nhiễm trùng nấm (fungal infection), th́ lúc đó hăy dùng thuốc chống nấm (antifungal) th́ kết quả tốt hơn.
Cuối cùng cũng xin nhắc qua về một loại thuốc rất đắt tiền, mới hơn, được dùng trong mục đích giảm bớt tùy thuộc vào các chất corticoid, v́ dùng corticoid lâu ngày gây biến chứng, như làm da mơng đi, yếu đi và có thể hấp thụ vào cơ thể làm giảm sức miễn nhiễm, đề kháng của cơ thể. Đó là tacrolimus (Protopic ointment) và pimecrolimus (Elidel). FDA (cơ quan quản trị thuốc và thực phẩm) cảnh báo về khả năng gây ung thư lymphomacủa hai thứ thuốc này trên thú vật, do đó phải dùng rất dè xẻng, cho những nơi mà không nên thoa corticoid (chung quanh mắt). Tuy nhiên một số bs chuyên về bịnh da vẫn thích dùng loại thuốc này.
Tóm lại, bịnh eczema bàn ở đây là một trường hợp cần bác sĩ gia đ́nh theo dơi liên tục, để đối phó với các t́nh huống và hướng dẫn bịnh nhân một cách hợp lư.Tôi rất tiếc không thể cho toa cho bịnh nhân mua về uống được.
Mong các thông tin tổng quát trên đây giúp thính giả hiểu bịnh của ḿnh hơn,bảo vệ sức khoẻ của ḿnh, đồng thời hiểu và cọng tác với bs của ḿnh.
Chúc bịnh nhân may mắn.
Cảm ơn bác sĩ Hồ văn Hiền.
Back to top
Hoàng Thy Mai Thảo
#10 Posted : Thursday, June 9, 2011 1:29:26 AM(UTC)
Trong chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học kỳ này, bác sĩ Hồ văn Hiền sẽ trả lời thắc mắc của ông Vũ Trọng Hà ở Liên bang Nga về điều trị bệnh viêm gan B.
VOA - Bác sĩ Hồ văn Hiền Thứ Ba, 07 tháng 6 2011
Ông Vũ Trọng Hà đang ở Liên bang Nga có nêu thắc mắc và được bác sĩ Hồ văn Hiền giải đáp:
Hepatitis B treatment
Chữa bịnh viêm gan B
Viêm gan B là một loại bịnh hiễm do siêu vi là tổn thương gan, Ở Mỹ có chừng 1,2 triệu người mắc chứng viêm gan B măn tính và trên một nữa số người này là gốc châu Á. Các khảo cứu ở Mỹ cho thấy người gốc châu Á, trong 100 người có chừng 13 người mang siêu vi gan B trong ḍng máu ḿnh (viêm gan B măn tính).Virus viêm gan B có thể lan truyền từ người này qua người khác qua bằng đường máu (kim chích, dụng cụ phẫu thuật không khử trùng đàng hoàng; dung dao cạo râu chung; do đường tính dục (sexual transmission), và từ mẹ truyền qua con lúc sanh.
Thuốc Baraclude (tên thương măi của Entecavir) được cơ quan quản trị thuốc của Hoa kỳ là FDA chấp thuận được dung để chữa những trường hợp viêm gan B mà virus sinh sản tích cực (active viral replication) cọng với tổn thương ở gan, chứng minh bằng các xét nghiệm cơ năng gan (enzyme ALT hoặc AST lên cao) hoặc sinh thiết tế bào gan cho thấy bịnh đang ở giai đoạn tích cực, hoạt động (active liver disease).Năm 2010, FDA, chấp thuận việc dùng entecavir cho các trường hợp suy gan (liver failure) do siêu vi gan B.
Bịnh nhân đă dung entecavir được 3 năm và virus không thấy sinh sản nữa, và cơ năng gan b́nh thường. Câu hỏi đặt ra là có ngưng thuốc được chưa, v́ có nhiều ư kiến khác nhau giữa những bs được tham vấn. Theo tôi nghĩ, câu trả lời thích hợp nhất là của bác sĩ đang theo dơi bịnh nhân thường xuyên tại Nga, Thường người quyết định bắt đầu một loại trị liệu, thuốc men cho bịnh nhân là người đă từng đặt những mục tiêu (tiêu chí) cần thực hiện trước khi bs đủ bằng ḷng về kết quả trị liệu để có thể ngưng thuốc được.
Đối với thuôc entecavir,xin trích dẫn một số điểm công bố trong package insert được FDA chấp thuận:
-Các biến chứng thường gặp nhất: nhức đầu, mệt mơi, buồn nôn, ói.
-Uống entecavir nếu ngừng đột ngột có thể là bịnh nhiễm trở nặng hơn, nhất là trong 6 tháng đầu.
-Thuốc thải ra ngoài do thận, nên nếu cơ nặng thận yếu, giảm thấp do tuổi già, phải điều chỉnh liều thuốc.Thuốc lại có khả năng gây độc gan (hepatotoxicity): nếu da vàng, buồn nôn,phân mất màu, trở n6n trắng, phải cho bs ḿnh biết.
-Thuốc không có khả năng trị dứt (cure) nhiễm trùng siêu vi gan B mà chỉ làm giảm lượng virus trong cơ thể, giảm khả năng nhiễm những tế bào gan mới.
-Thuốc có thể làm cơ năng gan tốt hơn.
-Tuy nhiên theo kiến thức hiện nay, không biết thuốc có giảm nguy cơ ung thư và xơ gan do viêm gan B măn tính gây ra hay không.
Các công bố khoa học về entecavir chỉ nói đến những trị liệu kéo dài ngắn hơn (chừng 1 năm), không lâu như trường hợp ở đây.Theo FDA th́ thời gian tối ưu để dùng entecavir chưa được xác định. Kéo dài có thể giúp kiểm soát siêu vi lâu hơn, nhưng ngược lại th́ có thể lờn thuốc, biến chứng và tốn tiền nhiều hơn. Do đó vị thính giả nhận được những lời khuyên trái ngược nhau từ các bs, tiến sĩ là chuyện hiểu được.
Tóm lại, bịnh nhân nên theo hướng dẫn của bs đang theo dơi thường xuyên cho ḿnh. Mong những thông tin này có thể giúp ích cho thính giả ư thức nhiều hơn về những trị liệu của ḿnh và cộng tác với bác sĩ của ḿnh tốt hơn.
Chúc bịnh nhân may mắn.
Cảm ơn bác sĩ Hồ văn Hiền.
Back to top
Cam kết trị liệu cho tất cả những người nhiễm HIV ở các nước nghèo
Cam kết trị liệu cho tất cả những người nhiễm HIV ở các nước nghèo
Thanh Hà
Hôm nay, 10/06/2011, Hội nghị Liên Hiệp Quốc về Sida/Aids tại New York chính thức khép lại. Một ngày trước lễ bế mạc, các nước giàu đồng ư bảo đảm trị liệu cho 15 triệu người bị nhiễm siêu vi HIV tại các quốc gia chậm phát triển từ nay cho đến năm 2015.
Cam kết trên đây được các tổ chức bảo vệ nạn nhân Sida/Aids hoan nghênh, cho dù các bên chưa đề cập một cách cụ thể về vấn đề tài chính cho chương tŕnh y tế đầy tham vọng nói trên.
Theo tổ chức chống Sida/Aids của Liên Hiệp Quốc ONUSIDA, hiện có khoảng 15 triệu nạn nhân bị nhiễm HIV tại các nước nghèo hoặc các quốc gia có thu nhập thấp.
Cho đến nay, mới chỉ có 6 triệu người bị lây nhiễm tại các nước nghèo được điều trị, khoảng 9 triệu người khác không hề được quan tâm.
Vẫn theo tổ chức ONUSIDA th́ tại những quốc gia này, hàng năm, có tới 1,8 triệu người chết v́ siêu vi HIV.
Các tổ chức chống Sida/Aids hân hoan đón nhận cam kết của cộng đồng quốc tế. Tuy nhiên, theo hiệp hội Act Up th́ các bên nên nhanh chóng cụ thể hóa chương tŕnh hành động, cho dù đây là một bước tiến lịch sử của cộng đồng quốc tế trước thảm họa Sida/Aids.
30 năm sau khi siêu vi HIV được phát hiện, mỗi ngày trên thế giới có thêm 7000 người bị lây nhiễm.
Hội nghị chống Sida/Aids của Liên Hiệp Quốc tổ chức tại New York năm nay quy tụ khảong 30 nguyên thủ quốc gia và thủ tướng chính phủ.
Back to top
Phát động chiến dịch diệt trừ bệnh AIDS nơi trẻ em và trẻ sơ sinh
Các nhà lănh đạo thế giới và giới hoạt động dự một cuộc họp cấp cao tại Liên Hiệp Quốc trong tuần này về cách ứng phó với HIV AIDS đă phát động một kế hoạch toàn cầu hướng tới việc loại trừ các ca lây nhiễm HIV mới ở trẻ em trước năm 2015.
Margaret Besheer Thứ Sáu, 10 tháng 6 2011
H́nh: AP
Cựu Tổng thống Hoa Kỳ Bill Clinton và Tổng thư kư Liên hiệp quốc Ban Ki-moon dự hội nghị vế vấn đề bài trừ HIV/AIDS tại trụ sở Liên hiệp quốc
Trên khắp thế giới, AIDS là nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong nơi phụ nữ ở tuổi sinh sản. Nhiều người thậm chí không biết là ḿnh bị nhiễm bệnh cho đến lúc mang thai. Điều trị khi đó là điều cấp thiết, bởi v́ khi một phụ nữ mang thai sử dụng các loại thuốc chống virút th́ nguy cơ đứa trẻ sinh ra bị lây nhiễm có thể giảm xuống chưa đầy 5%. Điều này cũng có nghĩa là người mẹ sẽ mạnh khỏe lâu hơn để chăm sóc cho con.
Bà Babalwa Mbono người Nam Phi là một trong những phụ nữ vừa kể. Bà nói niềm vui khi biết ḿnh có thai đă bị che mờ bởi nỗi lo sợ khi bà phát hiện rằng ḿnh bị nhiễm virut HIV gây bệnh AIDS.
Bà nói: “Nỗi tuyệt vọng khi không biết ḿnh sẽ sống ra sao, có c̣n sống để mà nuôi dậy con lớn lên hay không. Và tuyệt vọng khi nghĩ rằng ḿnh sẽ làm một đứa trẻ vô tội nhiễm bệnh.”
Nhưng bà Mbono nằm trong số những người may mắn bởi v́ được sự phụ trợ của một tổ chức có tên là Mothers2Mothers, là tổ chức cung cấp sự chăm sóc, hỗ trợ và giáo dục cho các bà mẹ có HIV dương tính.
Bà nói: “Tôi biết được cách thức tự chăm sóc cho ḿnh và cho con ḿnh, và tôi học được cách thức sử dụng thuốc men và làm các cuộc thử nghiệm cần thiết, và tôi cũng học được cách cho con ăn. Tôi c̣n học được cả cách chống lại với thành kiến gắn liền với HIV.”
Với kiến thức cùng các công cụ này, đứa con của bà Babalwa sinh ra đă không bị nhiễm HIV, và nay bà đang giúp cho những bà mẹ khác bị HIV dương tính.
Tuy có những câu chuyện về các thành quả tốt đẹp như thế, vẫn c̣n nhiều phụ nữ mang thai cần được hưởng các dịch vụ như thế này cùng các dịch vụ khác nữa. Năm 2009, khoảng 370 ngàn trẻ sinh ra bị nhiễm HIV, gần như tất cả đều ở các nước có thu nhập thấp hay trung b́nh, chủ yếu ở Châu Phi trong vùng phía nam sa mạc Sahara.
Theo một chương tŕnh vừa phát động hôm qua, mục tiêu sẽ là giảm thiểu con số vừa kể xuống 90 phần trăm trong ṿng 4 năm.
Kế hoạch nhắm tới việc đạt được mục tiêu đó bằng cách mở rộng việc tiếp cận các dịch vụ pḥng chống và điều trị HIV có thể cứu được mạng sống cho các bà mẹ và những đứa con của họ; kết hợp các dịch vụ y tế cho phụ nữ; và đem lại cho họ sức mạnh để bảo đảm sức khỏe cá nhân họ và sức khỏe của những đứa trẻ.
Hoa Kỳ đă rất tích cực trên mặt trận này và đă cam kết thêm 75 triệu đôla cho kế hoạch toàn cầu. Phát biểu tại buổi lễ phát động kế hoạch, Phối hợp viên AIDS toàn cầu của Hoa Kỳ, ông Eric Goosby nêu ra sự cách biệt giữa tỷ lệ bệnh AIDS nơi trẻ em tại các nước đă phát triển so với những nước đang phát triển.
Ông nói: “Tại Hoa Kỳ và châu Âu, bệnh AIDS ở trẻ em nay đă lùi vào lịch sử, tuy nhiên ở nhiều nước, gần như mỗi phút đồng hồ lại có 1 đứa trẻ sinh ra bị nhiễm HIV, mặc dù chúng ta có kiến thức để ngăn ngừa việc ấy. Bảo đảm rằng tất cả những trẻ sơ sinh không bị nhiễm HIV phải là một ưu tiên toàn cầu, chứ không phải phó mặc cho may rủi về địa lư.”
Tổng thư kư Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon nhắc lại mối quan ngại này, và nói các bà mẹ ở mọi nơi đều cảm nhận một t́nh yêu như nhau đối với con của ḿnh và đáng được nhận những chọn lựa như nhau về cách điều trị. Ông nêu ra rằng thành quả trong việc loại trừ sự lây truyền HIV từ mẹ sang con tại các nước đă phát triển chứng tỏ rằng việc đó có thể thực hiện trên phạm vi toàn cầu.
Tổ chức chống nạn đói toàn cầu vận động sự chú ư của công luận
Cứ một trong 3 trẻ em trên toàn thế giới thiếu dinh dưỡng trong 1.000 ngày đầu, từ trong bụng mẹ cho đến hết hai tuổi, sẽ chịu thiệt hại không thể đảo ngược được trong việc phát triển thể chất lẫn tâm trí. Đây là nhận định của tổ chức chống đói toàn cầu có tên là Bread for the World. Hôm thứ hai, tổ chức này đă tập hợp rầm rộ tại thủ đô Washington, trong nỗ lực vận động chính trị cho đà tiến của lư tưởng mà tổ chức theo đuổi, đó là cải thiện dinh dưỡng cho các thai phụ và trẻ sơ sinh trên khắp thế giới.
UserPostedImage
H́nh: Reuters
Một bà mẹ đang cho con ăn tại trung tâm phục giúp hồi dinh dưỡng cho trẻ trong bang Madhya Pradesh, Ấn Độ
Tại bang Tamil Nadu của Ấn Độ, tử suất của trẻ sơ sinh đang giảm dần. Dịch vụ chăm sóc miễn phí, gần nhà, cho các thai phụ trước khi sinh nở là điểm mấu chốt trong chiến dịch của Ấn nhắm hạ giảm các ca tử vong trong lúc sinh nở cho các bà mẹ và cho trẻ sơ sinh.
Các nhân viên tại các chẩn y viện chỉ dẫn cho các bà mẹ làm sao để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho con trẻ và làm sao giữ cho họ khỏe mạnh bằng dinh dưỡng đúng cách trong lúc mang thai.
Một thai phụ nói: ”Cứ hai tuần tôi đến đây một lần để khám thai và họ cho tôi thuốc và vitamins mà tôi cần. Các nhân viên y tế cũng chỉ dẫn cho tôi biết là nên ăn nhiều rau xanh, thức ăn có nhiều iron (chất sắt), và trứng.”
Thiếu dinh dưỡng trong giới phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh là chủ đề của một cuộc hội thảo đông đảo tại Washington hôm thứ Hai, ngày 13 tháng Sáu.
Hàng trăm nhân viên cứu trợ và các nhà hoạt động tranh đấu đă tập hợp để mưu t́m đà tiến cho những nỗ lực về dinh dưỡng mà họ nói có thể cứu mạng hàng triệu trẻ em mỗi năm.
Giám đốc ASMA LATEEF của tổ chức chống đói toàn cầu Bread of the World, nhóm tổ chức cuộc hội thảo, nói:
”Chúng tôi biết là nếu mất đi cơ hội dinh dưỡng đầy đủ trong 1.000 ngày đầu tiên từ lúc trong bụng mẹ cho đến hết 2 tuổi, th́ ảnh hưởng tai hại của nó sẽ không thể vớt vát được. Quí vị sẽ không thể làm ǵ để bù đắp vào khoảng thời gian tối quan yếu đó.”
Giám đốc Lateef cho biết những nỗ lực đó rất đơn giản, như rửa tay, để giảm nguy cơ bệnh tiêu chảy, và nuôi con bằng sữa mẹ, cách dinh dưỡng lành mạnh nhất cho trẻ sơ sinh, thật hiệu nghiệm giúp chống lại t́nh trạng thiếu dinh dưỡng.
Và đây là những phương cách đầu tư tương đối rẻ ở ngay tuyến đầu để tiết kiệm ngân sách quốc gia sau này. Giám đốc Lateef cho biết tiếp:
”Những nước bị nạn thiếu dinh dưỡng trầm trọng, khoảng 36 nước trên thế giới, bị mất đi từ 2 đến 3% tổng sản lượng quốc gia hay tổng số thu nhập của quốc gia v́ thiếu dinh dưỡng. Đó là một mất mát thê thảm."
Các nhà hoạt động tranh đấu chống nạn đói toàn cầu hy vọng quảng bá rộng răi được lư tưởng mà họ đang theo đuổi.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary Clinton đă chú ư đến những nỗ lực của tổ chức này. Bà đă phát động Chương tŕnh Cộng Tác Một Ngàn Ngày tại Hội nghị Thượng đỉnh về các Mục tiêu Phát Triển của Liên Hiệp Quốc vào năm ngoái. Mục đích của chương tŕnh này là chấm dứt nạn thiếu dinh dưỡng nơi trẻ em.
Bà nói:”Chính quyền Obama đă đặt phụ nữ và trẻ em làm trọng tâm của những nỗ lực phát triển của chúng ta, gồm cả chương tŕnh sức khỏe toàn cầu, một sáng kiến trị giá 63 tỉ đô la để cải thiện sức khỏe bà mẹ-trẻ em, kế hoạch hóa gia đ́nh, dinh dưỡng...”
Các chuyên gia dinh dưỡng cho thai phụ và trẻ em nói rằng những quốc gia vẫn liên tục vất vả khắc phục nạn đói phải dẫn đầu cuộc chiến tại quốc gia họ, với sự hỗ trợ lâu dài từ các quốc gia giàu có.
Back to top
Trong chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học kỳ này, bác sĩ Hồ văn Hiền sẽ trả lời thắc mắc của ông Nguyễn văn Hùng ở Nha Trang về chứng hoại tử chỏm xương đùi và cường tuyến giáp.
Ông Nguyễn văn Hùng ở Nha Trang kể về trường hợp bệnh của ông và được bác sĩ Hồ văn Hiền giải đáp:
Avascular necrosis (osteonecrosis) of the head of the femur and hyperthyroidism.
Hoại tử đầu (chỏm) xương đùi và cường tuyến giáp ở bịnh nhân 57 tuổi.
Khớp háng gồm một bên là xương đùi; phần trên xương đùi có đầu xương (chỏm) gắn vào cổ xương rồi mới đến thân xương. Đầu xương đùi tṛn nằm trong một cái hốc ở hai bên hông, h́nh giống cái ly gọi là ổ cối (acetabulum=chữ latin có nghĩa “ly đựng dấm”), ăn khớp với nhau. Đầu xương được bao bọc bằng một lớp sụn.
Cũng giống như đa số bộ phận khác, đầu xương đùi cần có máu đem oxy và các chất dinh dưỡng đến nuôi mới tồn tại được. Có những mạch máu nhỏ đâm nhánh từ dưới, mọc ngược lên dọc theo cỗ xương đùi và chui vào đầu xương để nuôi dưỡng đó. Trái lại sụn bọc đầu xương nhờ nước hoạt dịch trực tiếp nuôi dưỡng nên không cần đến các mạch máu này. Nếu mạch máu nghẽn, xương nằm dưới sụn sẽ dần dần chết đi (necrosis, hoại tử). Dần dần, phần xương dưới sụn chết lún xuống, kéo theo lớp sụn bọc ở trên, và kéo theo toàn bộ khớp háng bị hư hại, phải cắt bỏ, thay bằng khớp giả (total hip arthroplasty).
Trong một số trường hợp các mạch máu này dễ bị bị gián đoạn họăc tắc nghẽn:
• Chấn thương vùng háng: trặc khớp, gảy cỗ xương đùi, có thể làm đứt, bẻ ngoặc (kinking), hoặc máu đông nghẽn các động mạch.
• Dùng corticoid (corticosteroid) là những chất tương tự như chất vỏ thượng thận tiết ra, có khả năng làm giảm các hiện tượng viêm (anti-nflammatory), dùng trong các bịnh như suyễn (asthma), viêm khớp măn tính. Ví dụ, nếu bịnh nhân dùng prednisone 15mg mỗi ngày trong một tháng, nguy cơ hoại tử xương là 15%.Giả thuyết cho rằng dùng corticoid lâu ngày làm các chất triglycerides tăng lên trong máu, tăng các tế bào mỡ trong ḷng đầu xương đùi, đè ép lên các mạch máu. Một biện pháp ngăn ngừa khá hữu hiệu trong các trường hợp này là cho bịnh nhân uống kèm các thuốc statin, có tác dụng giảm cholesterol và triglycerides trong máu.
• Các nguyên nhân khác: nghiện rượu, viêm tùy tạng (pancreatitis), bịnh gout (t hống phong) và một số bịnh hiếm hơn.
Những vùng xương khác có thể bị hoại tử là vai, khuỷu tay, cỗ chân.
Triệu chứng đầu tiên là đau. Những tổn thương trong xương lúc đầu có thể cần MRI (chụp h́nh cọng hưởng từ trường)hoặc scan xương bằng chất phóng xạ (bone scan) mới thấy thay đổi, sau đó là CT scan (cắt lát kỹ thuật số) và cuối cùng chụp h́nh X quang thường phát hiện được những trường hợp đă rơ ràng hơn. Có nghĩa là lúc mới bịnh, chụp h́nh XRay thường có thể không phát hiện tổn thương ǵ trong xương và bịnh nhân nếu tiếp tục đau cần được bác sĩ theo dơi kỹ lưỡng.
Về biện pháp trị liệu lúc bịnh c̣n nhẹ, có thể giúp vùng xương hoai tử hồi phục lại bằng cách giảm chịu lực chân đau, tránh đừng cho sức nặng cơ thể đè lên khớp (avoidance of weight bearing) bằng cách giảm bớt hoạt động, đi bằng nạng trong ít lắm là vài tuần lễ. Nếu bịnh chưa nặng lắm, bịnh nhân c̣n trẻ tuổi,, một số bs phẫu thuật có thể cố gắng ghép xương có kèm theo ghép mạch máu nuôi dưỡng hay không. (vascularized or non vascularized bone grafting).Nếu không ngăn chặn được, biện pháp cuối cùng là thay khớp nhân tạo.
Trong trường hợp bịnh nhân,những thuốc được dùng gốm thuốc giảm viêm và đau (meloxicam), Hasanflon 500 (diosmin và hesperidin, Detralex, chữa tĩnh mạch yếu, dăn, bịnh trỉ)) có tác dụng giúp cơ năng các mạch máu,, Calvit C (calcium và vitamin C).Bịnh nhân không cho biết có tránh chịu lục chân đau chưa. Tôi thiết nghĩ bịnh nhân nên tiếp tục các thuốc này cho đến khi hẹn khám lại với bs. Lúc đó bs có thể sẽ dùng chẩn đoán h́nh ảnh (imaging) như CT, MRI trước khi quyết định có phải dùng phẫu thuật hay không.
Về bịnh thứ hai là bịnh cường giáp (hyperthyroidism ) của độc giả hỏi, điều trị với Thyrozol (thiamazole). Bịnh cường giáp do tuyến giáp trạng ở phía trước cỗ tiết vào máu quá nhiều thyroxin là kích thích quá độ biến dưỡng cơ thể: tim đập quá nhanh, dễ mệt, tay chân run rẩy, sụt cân, áp huyết lên cao, lo lắng, hồi hộp. Bịnh Graves (Graves disease, Maladie de Basedow) là một bịnh do chứng tự miễn nhiễm (autoimmune disease) gây ra, các kháng thể kích thích và làm tuyến giáp to ra (bướu cỗ, goiter), mắt lồi (exophthalmos), tuyến giáp sản xuất qúa nhiều hormone thyroxin vào máu. Uống chất iod nhiều quá có thể làm bịnh Graves khởi phát, cần hỏi bs có nên tránh uống hoặc ăn quá nhiều iode.
Thuốc thyrozol không có bán trên thị trường Mỹ. Thường dùng từ 6 tháng đến 2 năm, sau một thời gian dùng thuốc có khi phải dùng hormone thyroid kèm theo. Thính giả nên liên lạc ngay với bs của ḿnh, hoặc bs chuyên về nội tiết (endocrinologist) để điều chỉnh liều lượng, theo dơi các phản ứng phụ nếu có (bịnh ngoài da, cơ năng gan, xem cần uống them hormone giáp hay không).
Trong chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học kỳ này, bác sĩ Hồ văn Hiền sẽ trả lời thắc mắc của cô Nguyễn thị Giang ở Saigon về chứng nhức đầu, chóng mặt dai dẳng của mẹ cô.
Bác sĩ Hồ văn Hiền
Cô Nguyễn thị Giang ở Saigon có tŕnh bầy về trường hợp bệnh của mẹ cô và được bác sĩ Hồ văn Hiền giải đáp:
Bịnh nhân nữ 48 tuổi bị nhức đầu, chóng mặt, yếu người từ nhiều năm, uống thuốc khỏi, sáu tháng sau bị lại.
Thính giả con bịnh nhân nêu trường hợp của người mẹ, chỉ với vài chi tiết, nên tôi không thể bàn riêng cho trường hợp này mà chỉ là một số thông tin có thể có ích cho người bị chứng nhức đầu măn tính (chronic headache).
Đa số nhức đầu măn tính là do migraine,do căng thẳng (tension headache) hoặc do trầm cảm (depression).Những nguyên do khác xảy ra ít hơn, nhưng nếu có th́ nghiêm trọng hơn như chấn thương đầu, u bướu trong đầu, tổn thương ở xương cỗ, hoặc trường hợp bịnh liên hệ như vi êm xoang hàm, áp huyết cao. Nếu chẩn đoán h́nh ảnh như CT scan, MRI không thấy u bướu, chảy máu trong xương sọ, hoặc không thấy xương cỗ có ǵ bất b́nh thường, th́ chúng ta bớt phải lo về những vấn đề trên. Thính giả nhắc đến kết quả chụp h́nh, h́nh như nói thấy “đ àn hồi thành mạch máu năo giăn”, (tôi nghe không rơ).Về điểm này cần hỏi lại bác sĩ của bịnh nhân cho rơ bs định bịnh ch ính xác bịnh nhân mắc bịnh ǵ, v́ đây là những dấu hiệu không rơ rệt, không phải là định bịnh chính xác c ủa bs quang tuyến nên không thể bàn ở đây.
Tuy nhiên trong đa số trường hợp làm CT thường hoặc MRI khó thấy rơ mạch máu như thế nào, trừ trường hợp chụp h́nh mạch máu (angiogram): bịnh nhân được chích một chất cản quang (contrast material) vào mạch máu,(contrast material thường có iod cho nên một số người có thể bị phản ứng, cần cho bs biết nếu ḿnh dị ứng với iod) (như CT angiogram), hoặc dùng một chất như gadolinium (không có iod) cho MRI angiogram. Nếu chỉ chụp h́nh đầu mà không dùng cản quang, th́ chắc không phải là chụp h́nh mạch máu (angiography). Mục đich làm chẩn đoán h́nh ảnh mạch máu bộ óc bằng CT scan hoặc MRI thường là t́m những dị dạng về mạch máu (arterio-venous malformations), mạch máu nhỏ bị nỡ ph́nh ra (tangled dilated blood vessels) dễ vỡ, hoặc máu chạy tắt từ nơi động mạch qua thẳng tĩnh mạch mà không qua những mạch máu nhỏ li ti cần thiết cho sự dinh dưỡng tế bào óc vùng đó (arterio-venous shunt). Một số trường hợp nhức đầu do vách động mạch bị yếu và giăn, ph́nh ra, (aneurysm) gây nhức đầu cấp tính. Những dị dạng mạch máu này có thể trị bằng phẩu thuật (microneurosurgery), hoặc bằng cách bơm keo (glue) vào trong m ạch máu dị dạng cho bít lại, hoặc dùng quang tuyến chiếu vào đó cho mạch m áu bất b́nh th ường teo lại (radiosurgery) trong một số trường hợp. Nếu chụp h́nh mạch máu óc (arteriogram) mà thấy những AV malformation này, cần được giới thiệu đến bs chuyên về giải phẩu thần kinh (neurosurgeon) hoặc bs quang tuyến chuyên về can thiệp (interventional radiology).
Nếu uống thuốc mà thấy bớt, và bịnh đă kéo dài nhiều năm, trường hợp này có lẽ ở trong mấy diện thông thường nhất:
1) Tension headache thường gặp nhất, đàn bà nhiều 3 lần hơn đàn ông: (“nhức đầu do căng thẳng”, một phần do co thắt các bắp thịt, một phần do cách năo bộ đối phó với stress):
Bịnh nhân nhức đầu suốt ngày, như đầu bị bóp lại, kẹp lại (vise-like), bịnh nhân mệt mơi một cách mơ hồ, khó tập trung (poor concentration), những lúc bị stress, mệt, chói mắt hoặc ồn ào lại càng nhức đầu hơn. Điều trị bằng thuốc giảm đau thông thường như acetaminophen, ibuprofen; áp dụng các biện pháp thư giăn như thể dục, yoga, ngồi thiền, tắm nước nóng, châm cứu. Một số bịnh nhân giảm đau đầu nhờ chích Botox vào các chỗ đau.
2) Nhức đầu do trầm cảm (depression): nhức đầu nhiều nhất lúc sáng mới ngủ dậy, kèm theo những triệu chứng trầm cảm như chán đời, không thích làm việc, thấy ḿnh không làm ǵ ra tṛ, không đáng ǵ. Có thể cần bs tâm lư (psychologist) hoặc thần kinh (psychiatrist) giúp đỡ.
3) Migraine: thường cơn đau một bên đầu,nhưng có thể cả hai bên, đau bưng bưng (throbbing pain), nhưng có thể âm ỉ, có thể kèm theo buồn nôn, không ăn ngon, mắt mờ, sợ ánh sáng hoặc tiếng động. Migraine nhẹ chữa bằng những thuốc thông thường như acetaminophen, NSAIDS như Motrin, Aleve. Bn nằm nghỉ ngơi ở trong pḥng yên tĩnh, tối.
Nặng hơn, bs có thể dùng những thuốc làm co mạch máu như ergotamine (Cafergot, trong đó có thêm caffeine) hoặc thuốc tryptan ( như Sumatriptan, Imitrex) mới hơn, làm giảm viêm và co lại các động mạch dưới sọ (cranial arteries). Nếu bị đau migraine trên 3 lần mỗi tháng, bs có thể cho thuốc uống hàng ngày để chặn các cơn đau đầu (ví dụ aspirine, propanolol (thuốc hạ áp huyết), cyproheptadine –là một thuốc chống dị ứng, thường dùng cho trẻ em ăn ngon miệng hơn).
Thụy My
Rất nhiều người sợ hăi việc bị gây mê toàn phần khi phải chịu phẫu thuật. Nhưng giới y tế cho biết, gây mê không nguy hiểm, các sự cố rất hiếm khi xảy ra.
Tất cả các thống kê đều cho thấy, hầu hết mọi người đều cảm thấy khủng hoảng khi bị gây mê toàn phần trước lúc tiến hành phẫu thuật. Trước hết, người ta sợ khi gây mê xong sẽ … ra đi vĩnh viễn, sau đó là sợ khó tỉnh dậy được. Nhiều người Pháp vẫn c̣n nhớ vụ cựu Bộ trưởng Jean-Pierre Chevènement đă bị hôn mê suốt tám ngày, sau khi gây mê vào năm 1998 do bị dị ứng thuốc. Một số người lại lo sợ, nếu khi gây mê mà vẫn tỉnh táo trong quá tŕnh phẫu thuật. Nói chung là, hiếm có người nào cảm thấy thanh thản khi bị gây mê, trong khi đây là thủ tục bắt buộc, nhằm giúp cho bệnh nhân không cảm thấy đau đớn.
Bác sĩ André Lienhart, trưởng khoa gây mê hồi sức bệnh viện Saint-Antoine ở Paris, từng tham gia vào một cuộc điều tra năm 2006 về vấn đề này cho biết, tỉ lệ tử vong khi gây mê chỉ là 1/145.000 trường hợp. Đây cũng là tỉ lệ b́nh quân của các quốc gia phát triển. Con số trên đây có thể giúp cho bệnh nhân an tâm, tuy vẫn có nhiều người nghĩ rằng, lỡ ḿnh nằm trong số trường hợp xui xẻo th́ sao.
Nguyên tắc của gây mê : Trước hết thường là cho bệnh nhân thuốc an thần, rồi mới bắt đầu gây mê qua đường tĩnh mạch, bằng cách chích vào thuốc ngủ có tác dụng cấp thời, có thể pha với một chất phái sinh của morphine. Đôi khi người ta c̣n thêm vào một chất gây tê liệt toàn thân để làm giăn cơ nếu cần thiết. Sau đó bệnh nhân sẽ ch́m sâu vào giấc ngủ, không c̣n cảm thấy đau đớn, để các bác sĩ có thể giải phẫu.
Những rủi ro của gây mê là ǵ ? Nguy cơ thường xảy ra nhất là khó thở, sau đó là dị ứng, rồi các biến chứng có thể gây ra thiểu năng tim, thậm chí xuất huyết đối với những người có tiền sử bệnh hoặc cơ thể quá yếu. tuy rất hiếm hoi, nhưng cũng có trường hợp bệnh nhân vẫn tỉnh táo trong quá tŕnh phẫu thuật, dù không cảm thấy đau, nhưng đương nhiên rất bị khủng hoảng. Cuối cùng là các rủi ro bị giảm chú ư, rồi bị đau đầu, nôn mửa sau khi tỉnh dậy.
Nhưng trên thực tế, các sự cố rất hiếm khi xảy ra. Tại Pháp, chỉ có vài trường hợp là có vấn đề, trong tổng số 6 triệu ca gây mê toàn phần hàng năm. Đă có rất nhiều bước tiến lớn trong những năm gần đây giúp giảm thiểu rủi ro, đặc biệt là việc khám bệnh tiền phẫu thuật. Việc này là bắt buộc, nhằm giúp bác sĩ biết được các tiền sử của bệnh nhân, các loại thuốc hay dùng, các tác nhân gây dị ứng … và có thể cho làm thêm một số xét nghiệm bổ sung.
Bên cạnh đó, các chất gây mê được sử dụng cũng có nhiều tiến bộ mới. Bác sĩ có cân nhắc đến giới tính, trọng lượng, tuổi tác của bệnh nhân để tính toán liều lượng thích hợp, giúp cho bệnh nhân ch́m vào cơn mê không quá sâu cũng không quá nhẹ. Ngoài ra, người ta cũng tăng cường gây mê cục bộ thay v́ toàn phần, đối với việc phẫu thuật bàn tay, đầu gối …chẳng hạn. Cũng cần phải nhắc đến việc đào tạo đội ngũ nhân viên y tế, bộ phận hồi sức để bảo đảm cho quy tŕnh gây mê thật an toàn.
Không chỉ có các tiến bộ trong sản phẩm, kỹ thuật gây mê, mà quy tŕnh tiến hành gây mê một bệnh nhân trong những năm gần đây cũng nghiêm ngặt không kém trong ngành hàng không. Trước khi giải phẫu, ê-kíp phẫu thuật phải kiểm tra kỹ từ nhân thân bệnh nhân, các yếu tố dị ứng …và theo dơi thường xuyên nhịp tim, huyết áp, trạng thái năo … để có thể can thiệp ngay khi xảy ra sự cố.
Một bác sĩ lâu năm trong nghề đă tóm tắt : « Chúng tôi luôn cố gắng làm tốt hơn, nhưng đừng quên rằng nguy cơ cao nhất là không giải phẫu được để cứu bệnh nhân ».
Liên quan đến vấn đề sức khỏe con người, Le Figaro có bài viết đề tựa « Trẻ em dùng quá nhiều thuốc kháng sinh ». Bài báo nhận định, việc tiêu thụ quá nhiều loại thuốc này làm tăng nguy cơ mắc các chứng bệnh như béo ph́, tiểu đường, thậm chí một số bệnh ung thư hệ tiêu hóa.
Các nhà khoa học cảnh báo, lạm dụng thuốc kháng sinh dẫn đến hệ quả là sự lan truyền ngày càng nhiều các loài vi khuẩn kháng thuốc, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng.
Trong một bài viết đăng trên tạp chí Nature số ra ngày 25/8, với tựa đề « Hăy chấm dứt việc tàn sát các loại vi khuẩn có lợi », giáo sư Martin Blaser, thuộc đại học New York, một chuyên gia về các bệnh truyền nhiễm khẳng định rằng, một đứa trẻ sống tại một nước phát triển nhận trung b́nh từ 10 đến 20 liều kháng sinh trước 18 tuổi. Ông c̣n nhấn mạnh rằng, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy dù là trong thời gian ngắn, thuốc kháng sinh cũng có thể làm thay đổi về lâu về dài hoàn toàn thành phần vi khuẩn đường ruột. Một điều chắc chắn rằng, các loại kháng sinh sẽ hủy diệt những loại vi khuẩn độc hại, nhưng vô h́nh chung cũng loại trừ đi một vài loại mầm có ích khác ngụ trong trong các đường tiều hóa.
Ông đơn cử trường hợp vi khuẩn Helicobacter pylori, chủ yếu ngụ trong dạ dày con người. Theo ông, loại vi khuẩn này là những tác nhân chính gây ra các bệnh loét và ung thư dạ dày. Nhưng ngược lại, trong một nghiên cứu cho thấy, ở những cá nhân nào không mang loại vi khuẩn này, có khả năng phát triển nhiều loại bệnh rối loạn tiêu hóa, trào ngược hay các bệnh dị ứng khác nhau như hen suyễn, hay cảm mạo mùa. Nhiều nghiên cứu khác đă giả định rằng nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm hệ tiêu hóa tỷ lệ với số lần dùng kháng sinh.
Giáo sư Martin Blaser cũng cảnh báo việc sử dụng thuốc kháng khuẩn lâu dài, dù chỉ ở liều nhỏ, c̣n thúc đẩy nhanh hơn nữa quá tŕnh tăng trọng. Chính v́ vậy, thuốc kháng sinh được sử dụng rộng răi tại Mỹ như là những chất kích thích tăng trưởng trong chăn nuôi (trong khi đó, châu Âu nghiêm cấm việc sử dụng biện pháp này).
Đồng chia sẻ quan điểm với ông Blaser, giáo sư Patrick Berche, nhà vi sinh học thuộc bệnh viện Necker Paris khẳng định « vai tṛ quan trọng của hệ vi khuẩn đường ruột như là động cơ để phát triển các bệnh như béo ph́ hay ung thư đại tràng ».
Đối diện trước nhiều mối đe dọa mới, ông Martin Blaser kêu gọi hạn chế đến mức tối đa việc dựa vào thuốc kháng sinh cho trẻ nhỏ, ngay cả lúc c̣n trong bụng mẹ. Ông đề nghị phát triển những loại sản phẩm đặc biệt nhằm giúp đỡ ổn định hệ vi khuẩn có lợi cho đường ruột và chế ra những loại thuốc kháng sinh với những liều dùng thật là hạn chế, để giảm thiểu những hậu quả xếp chồng lên nhau lên các loài vi khuẩn.
Tuy nhiên, ông Patrich Berche tỏ ra nghi ngờ về việc ông Blaser đề nghị tiêm một vài loại vi khuẩn gốc Helicobacter để dự báo nguy cơ các bệnh hen suyễn, rồi sau đó loại trừ chúng bằng thuốc kháng sinh để giảm thiểu nguy cơ viêm loét hay ung thư dạ dày.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
