HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề ǵ khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm ǵ để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung b́nh. Điều quan trọng là biết làm ǵ, làm thế nào để trị liệu, và khi nào th́ cần t́m kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) B̉ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Ḅ cạp là loại côn trùng nhiều chân có h́nh dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ng̣i / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được t́m thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết ḅ cạp cắn:
1. Rửa vùng bị ḅ cạp cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị ḅ cạp cắn trong ṿng 10 phút , nếu cần thiết th́ lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng ǵ
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này th́ dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hăy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tṛn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt ḅ" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
Thận là cơ quan có rất nhiều chức năng như sản xuất hormone, lọc máu, hấp thụ khoáng chất, sản xuất nước tiểu và cân bằng độ pH trong cơ thể.
Không uống đủ nước:
Chức năng quan trọng nhất của thận đó là lọc máu và loại bỏ các chất độc cũng như các chất thải cặn bă. Khi bạn không uống đủ nước lọc trong ngày, các chất độc và chất thải cặn bă bắt đầu tích tụ và có thể gây hại nghiêm trọng cho cơ thể.
Ăn nhiều muối:
Cơ thể cần natri (hay chính là muối) để hoạt động một cách chính xác. Tuy nhiên, hầu hết mọi người đều hấp thụ quá nhiều muối, điều đó có thể làm tăng huyết áp và tạo ra nhiều áp lực lên thận. Giống như nguyên tắc của ngón tay cái, chỉ nên hấp thụ không quá 5 gram muối mỗi ngày.
Uống quá nhiều nước ngọt và nước có ga:
Thận là cơ quan chính để điều chỉnh độ pH của cơ thể, v́ thế khi mà cơ thể phải hấp thụ quá nhiều nước ngọt và nước uống có ga trong một thời gian dài sẽ làm tăng gánh nặng cho thận và làm tăng xác suất gây tổn thương thận.
Uống trà đặc sau khi uống rượu:
Các chuyên gia đă chỉ ra rằng chất theophylline trong trà có tác dụng làm lợi tiểu và nó có thể ảnh hưởng khá nhanh đến thận. Rượu không có thời gian để phân hủy do đó gây ra kích thích ethanol làm ảnh hưởng nghiêm trọng cho thận.
Nhịn tiểu:
Nhiều người trong chúng ta thường nhịn tiểu bởi v́ họ quá bận rộn hoặc muốn tránh pḥng vệ sinh công cộng. Nhịn tiểu một cách thường xuyên làm tăng áp suất nước tiểu và có thể dẫn đến suy thận, sỏi thận và tiểu không kiểm soát.
Thiếu vitamin và các khoáng chất:
Nhiều sự thiếu hụt có thể làm tăng nguy cơ bị sỏi thận hay suy thận. Chẳng hạn như vitamin B6 và magie là các chất cực ḱ quan trọng nhằm giảm bớt sỏi thận.
Hấp thụ quá nhiều protein động vật:
Hấp thụ quá nhiều protein, đặc biệt là thịt đỏ làm tăng hàm lượng chuyển hóa trong thận. V́ vậy có nhiều protein trong chế độ ăn của bạn đồng nghĩa với việc thận phải làm việc nhiều hơn và theo thời gian điều này có thể dẫn đến tổn hại thận hay rối loạn chức năng.
Ăn rau quả không phù hợp:
Chúng ta đều biết rằng ăn nhiều rau quả có lợi cho sức khỏe. Kali có trong rau thường được coi là chất hỗ trợ tốt giúp giảm huyết áp tự nhiên ,tuy nhiên nếu dùng trong thời gian dài nó lại có thể làm tổn thương thận đối với những người có vấn đề về chức năng thận.
Thiếu ngủ:
Tất cả chúng ta đều đă nghe nói về tầm quan trọng của một giấc ngủ ngon. Sự thiếu ngủ thường xuyên có thể dẫn tới nhiều căn bệnh và các bệnh về thận cũng nằm trong danh sách đó. Trong thời gian ban đêm, cơ thể hồi phục lại tế bào thận đă bị tổn thương, v́ vậy hăy cho cơ thể thời gian để tự chữa lành và hồi phục.
Uống cà phê: Cũng giống như muối, caffein có thể làm tăng huyết áp và gây áp lực lên thận của bạn. Uống cà phê quá nhiều sẽ không tốt cho thận của bạn.
Lạm dụng thuốc giảm đau:
Có quá nhiều người dùng thuốc giảm đau mặc dù chỉ là những cơn đau nhỏ, trong khi đó lại có sẵn rất nhiều phương thuốc hoàn toàn từ tự nhiên mà lại an toàn. Sử dụng quá mức hay lạm dụng thuốc giảm đau có thể dẫn đến sự tổn hại nghiêm trọng cho gan và thận.
Sử dụng đồ uống có cồn:
Đồ uống có cồn thật sự là một chất độc hợp pháp nhưng nó lại tạo ra nhiều sức ép lên thận và gan.
Bánh ḿ ngọt:
Có một loại phụ gia thực phẩm được gọi là kali bromat trong bánh ḿ và bánh ngọt làm cho bánh mềm và thơm ngon hơn. Tuy nhiên, ăn quá nhiều chất này có thể gây ra tổn hại cho hệ thống thần kinh trung ương, máu và thận.
Ăn nhiều đồ ăn chế biến sẵn:
Hàm lượng chất bảo quản thực phẩm có trong các đồ ăn sẵn là rất lớn, nhất là trong đồ hộp. Nếu ăn thường xuyên, các chất bảo quản tích tụ trong cơ thể ngày càng nhiều. Khi đó khả năng đào thải độc tố có trong các chất này của gan và thận sẽ trở thành ‘vô hiệu hóa’
Đôi mắt cần vitamin A, C cũng như các axit béo omega 3, bioflavonoids, carotenoids, khoáng, axit béo và chất chống oxy hóa. Những dưỡng chất cần thiết đó đều có trong các loại rau, quả từ tự nhiên.
Rau bina
Rau bina chứa vitamin A giúp bảo vệ giác mạc. Lutien trong rau bina bảo vệ mắt khỏi ánh sáng cực tím. Hợp chất Zeaxanthin trong lá rau bina có lợi cho thị giác. Thời điểm uống nước ép rau bina tốt nhất là sáng sớm, lúc ấy dạ dày trống rỗng.
Cá hồi
Những chất dinh dưỡng hữu ích trong cá hồi có thể bảo vệ vơng mạc và ngăn ngừa mù ḷa. Axit béo Omega-3 trong cá hồi giúp bảo vệ độ ẩm thiết yếu của mắt và chống lại bệnh thoái hóa điểm vàng. Các chuyên gia khuyến cáo nên ăn cá hồi ít nhất hai lần một tuần.
Cà rốt
Rau củ quả có màu cam như cà rốt chứa rất nhiều beta-caroten và chất chống ôxy hóa, giúp chống lại các bệnh thoái hóa mắt như đục thủy tinh thể và bệnh vơng mạc. Cà rốt giúp giác mạc khỏe mạnh và ngăn ngừa quáng gà. Nếu bạn không thích ăn sống cà rốt v́ quá cứng th́ có thể ép lấy nước uống.
Việt quất
Quả việt quất giúp mắt khỏe mạnh nhờ thành phần chống oxy hóa, chống viêm. Nó cũng chứa các chất vasoprotective và rhodopsin có tác dụng tái tạo tế bào, tăng thị lực. Chất anthocyanins có trong quả việt quất có thể hỗ trợ cơ thể ngăn ngừa tắc nghẽn động mạch, kiểm soát huyết áp.
Khoai lang
Khoai lang chứa nhiều vitamin A rất tốt cho đôi mắt, cải thiện thị lực. Vitamin A có lợi cho người bị đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng và tăng nhăn áp. Khoai lang rất giàu kali, chất xơ và beta carotene có tác dụng ngăn chặn nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus.
Ớt
Ớt giàu vitamin A và C, B6. Vitamin A duy tŕ thị lực. Vitamin C bảo vệ mắt chống lại bệnh đục thủy tinh. Vitamin B6 cũng như beta carotene, lycopene, lutein, zeaxanthi, có lợi cho mắt.
Quả óc chó
Loại quả này chứa nhiều axit béo omega-3, kẽm, vitamin, chất dinh dưỡng cũng như chất chống oxy hóa có tác dụng kháng viêm, giúp mắt sáng, khỏe.
Bơ
Trái cây này chứa lutien ngăn ngừa sự thoái hóa điểm vàng, bệnh đục nhân mắt, đặc biệt ở người già. Các chất dinh dưỡng khác có trong bơ như vitamin C, vitamin E, vitamin B6, beta carotene, đảm bảo thị lực tốt.
Bông cải xanh
Bông cải xanh rất giàu vitamin B2 và các loại dưỡng chất giúp ngăn chặn t́nh trạng đục tinh thể. Thiếu vitamin có thể gây ra nhạy cảm với ánh sáng, mệt mỏi mắt, mờ mắt và viêm. Bông cải xanh là lựa chọn tuyệt vời nhất để cải thiện t́nh trạng này. Các chất Phyto, Lutien và Zeaxanthin chống oxy hóa, bảo đảm sức khỏe của mắt và duy tŕ thị lực, nhất là người già.
Dâu tây
Loại trái này chứa một lượng cao vitamin C giúp bảo vệ đôi mắt khỏe mạnh và kháng viêm tốt. Chất chống oxy hóa có trong dâu tây giúp ngăn ngừa sự khô mắt, thoái hóa điểm vàng cũng như các khuyết tật thị giác. Nên tăng khẩu phần ăn có dâu tây để làm giảm nguy cơ khuyết tật mắt liên quan với tuổi tác.
Chocolate đen
Chất chống oxy hóa như flavonol có mặt trong chocolate đen làm tăng lưu lượng máu đến vơng mạc. Ăn thường xuyên thực phẩm có flavonol, thị lực mắt tốt có thể nh́n thấy ngay cả dưới ánh sáng mờ.
Lá và rau xanh
Rau bina có lợi cho thị lực, giàu lutien và zeaxanthin. Thường xuyên ăn rau bina, bạn sẽ giảm nguy cơ thoái hóa điểm vàng, đục thủy tinh thể.
Rượu vang đỏ
Rượu vang chứa các hợp chất flavonol tốt cho mắt. Bạn có thể uống rượu vang đỏ nhiều lần trong tuần, nhưng phải điều độ. Nó c̣n tốt cho tim và làm giảm nguy cơ các bệnh khác.
Cà phê và trà
Cà phê và trà có thể giúp làm giảm khô mắt. Tuy nhiên nên dùng cà phê, trà vừa phải để tránh những tác dụng phụ khác.
Đậu mắt đen
Loại hạt này chứa nhiều kẽm, khoáng chất cần thiết cho vơng mạc cũng như duy tŕ các mạch máu ở nhăn cầu. Kẽm giúp ngăn ngừa t́nh trạng mất thị lực cũng như đục thủy tinh thể.
Hóa Chất Không Dính: Teflon - Mai Thanh Truyết & Đỗ Hiếu, RFA
Cho đến nay, hầu hết dân chúng trên thế giới đều biết đến hóa chất Teflon đặc biệt là trong các công việc bếp núc. Tính chất đặc thù của hóa chất nầy là không làm thức ăn dính vào nồi niêu soong chảo sau khi đă được phủ một lớp mỏng bên trong
Nhưng trong những năm gần đây, tại Hoa Kỳ đă xảy ra những vụ kiện của dân chúng về những tính độc hại của Teflon. Để t́m hiểu thêm về loại hoá chất đặc biệt này, Đỗ Hiếu hỏi chuyện Tiến sĩ Mai Thanh Truyết, trong khuôn khỗ chuyên mục Khoa học & Môi trường của Đài Á Châu Tự Do.
Teflon là ǵ?
Đỗ Hiếu: Trước hết xin Tiến sĩ cho biết Teflon là hóa chất ǵ và được tung ra thị trường như thế nào?
Ts. Mai Thanh Truyết: Teflon là tên thương hiệu của một chất polymer do nhà khoa học Roy Plunkett (1910 – 1994) khám phá vào năm 1938. Sản phẩm nầy được hăng DuPont tung ra thị trường từ năm 1946. Đây là một hóa chất hữu cơ chứa fluor, có tính chất chịu nhiệt và không kết dính.
Khoảng 50 năm về trước DuPont đă bắt đầu sản xuất đủ loại sản phẩm dùng trong nấu nướng có phủ một lớp Teflon. Có thể nói đây là một cuộc cách mạng nấu nướng làm cho dịch vụ nầy được thực hiện dễ dàng và thâu ngắn thời gian làm bếp của những ông bà nội trợ.
Các dụng cụ bếp núc mới tiếp tục ra đời, ngay cả ḷ nướng và soong chảo bằng điện. Hiện tại, 70% dụng cụ nấu nướng ở Hoa Kỳ là thuộc loại không dính.
Đỗ Hiếu: Tại sao chất Teflon là một chất không dính, ông có thể giải thích thêm cho thính giả của Đài RFA được rơ?
Ts. Mai Thanh Truyết: Chất Teflon không dính là do một tính chất đặc biệt của hóa chất nầy. Teflon chỉ là một tên thương hiệu dùng để gọi thay thế tên hóa chất của một loại polymer polytetrafluoroethyl ene viết tắt là PTFE.
Đặc tính độc đáo của PTFE là hệ số cọ sát (coefficient of friction) của chất nầy thấp nhất đối với tất cả các kim loại hiện diện trên trái đất. Do đó nó có thể được dùng như một lớp áo tráng bên trong nồi niêu trong kỹ nghệ nấu nướng.
Độ nóng chảy của PTFE là 3270C. V́ hệ số cọ sát thấp, PTFE c̣n được dùng trong kỹ nghệ không gian và trong kỹ nghệ tinh luyện uranium, áo giáp chống đạn, vật cách điện v.v... Bốn năm sau khi tung ra thị trường từ năm 1950, hăng DuPont đă sản xuất trên 500 tấn PTFE tại cơ xưởng ở Virginia.
Nguyên nhân gây kiện tụng
Đỗ Hiếu: Với những tiện lợi trong việc nấu nướng, nhưng tại sao lại có những vụ kiện trong vài năm trở lại đây, thưa TS?
Ts. Mai Thanh Truyết: : Thưa Anh. Chúng tôi xin nhắc lại một lần nữa là khi áp dụng một hóa chất nào trong đời sống, chắc chắn chúng ta sẽ phải chấp nhận nhiều điểm thuận lợi và cũng có những bất lợi kèm theo sau. Trường hợp của Teflon cũng không là một ngoại lệ nào cả.
Từ những ứng dụng trên đặc biệt trong kỹ nghệ nấu nướng, nếu các chảo không dính được đun ở nhiệt độ cao, khí độc có thể bốc lên tùy theo nhiệt độ đang đun. Khí nầy có thể là một vũ khí có thể giết chết chim chóc, và ảnh hưởng lên con người qua cảm giác như bị bịnh cúm (flu-like), làm cơ thể bị nóng sốt trong ṿng một tuần lễ tùy theo cung cách và cường độ bị tiếp nhiễm.
Việc tiếp nhiễm có thể xảy ra khi chảo Teflon vẩn c̣n trên bếp nóng ở trong một gian nhà bếp nhỏ, không thoáng khí và không có máy hút khói. Trong trường hợp hệ trọng, nghĩa là lớp Teflon bị nun nóng quá độ, Teflon sẽ bị phân hủy và khí thoát ra có thể gây tử vong cho người. Teflon bắt đầu bị phân hủy từng phần ở khoảng 5000F (tương đương 2600C), và bị phân hủy hoàn toàn ở nhiệt độ 6600F (3500C).
Để có thể có một khái niệm để so sánh, dầu mỡ hay bơ bắt đầu chảy và sôi cùng ra khói vào khoảng 3920F (2000C), c̣n thịt bị cháy khi được nun nóng đến khoảng 400 – 4500F (200 – 2300C).
Chúng ta cũng cần nên nhớ rằng khi đạt đến các nhiệt độ kể trên th́ nhiệt độ của đáy chảo sẽ cao hơn khoảng 300F, nghĩa là lớp Teflon có thể đă bắt đầu phân hủy rồi.
Đỗ Hiếu: Các cơ quan y tế Hoa Kỳ có lên tiếng về những nguy cơ TS vừa nêu ra hay không?
Ts. Mai Thanh Truyết: Dạ có, thưa anh. Năm 2005, Hội đồng Cố vấn Khoa học (SAB) của Cơ quan BVMT HK (USEPA) đă khám phá rằng hóa chất perfluorooctanoic acid (PFOA), một hóa chất dùng để điều chế Teflon là dường như gây ra ung thư (likely carcinogen).
Suzan Hazen, Phụ tá Hành chánh của EPA, sau khi nhận được một báo cáo khoa học công bố rằng đă có chỉ dấu của hóa chất PFOA trong máu của 90% người Mỹ, tuyên bồ rằng: “Mặc dù nguồn gốc của sự tiếp nhiễm nầy c̣n mơ hồ, nhưng các dụng cụ nấu nướng không dính đang là một nghi vấn lớn”.
Và EPA cũng đă nghiên cứu vấn đề nầy để có thể đem ra thảo luận trong các hội nghị chuyên đề sắp tới.
Ảnh hưởng đối với con người
Đỗ Hiếu: C̣n các vụ kiện tụng do ảnh hưởng của hóa chất PFOA như thế nào, TS có thể cho biết một vài trường hợp điển h́nh.
Ts. Mai Thanh Truyết: Có hai trường hợp chúng tôi muốn nêu ra đây, đó là việc ảnh hưởng lên súc vật và người của hóa chất vừa kể trên. Vào tháng 6, 1999 tại West Virginia, gia đ́nh Tennent đă kiện hăng Dupont v́ đă làm chết 280 con ḅ của gia d́nh nầy do hóa chất PFOA phế thải vào băi rác lộ thiên, không độc hại ở gần nơi cư trú của gia đ́nh.
Nước rỉ của băi rác trên đă đi vào rănh nước xuyên qua khu đất nuôi ḅ. Vụ kiện đă được dàn xếp nội bộ, nhưng số tiền bồi thường không được công bố.
Đỗ Hiếu: C̣n trường hợp xảy ra cho con người như thế nào thưa ông?
Ts. Mai Thanh Truyết: Vào năm 2004, DuPont đă phải trả 300 triệu Mỹ kim để dàn xếp một vụ kiện khác do các cư dân sống chung quanh nhà máy sản xuất Teflon ở Ohio và West Virginia căn cứ vào nguồn nước ngầm ở hai nơi nầy bị ô nhiễm v́ hóa chất trên, và một số người dân bị tiếp nhiễm và sức khỏe bị ảnh hưởng cũng như có một số chỉ dấu liên quan đến mầm móng ung thư.
Đỗ Hiếu: Như TS đă trao đổi ơ phần trên, Cơ quan EPA HK vẫn chưa có một quyết định dứt khoát nào về hóa chất PFOA nầy, lư do tại sao? V́ chưa có những bằng chứng khoa học hay v́ một lư do nào khác như áp lực kinh tế chẳng hạn?
Ts. Mai Thanh Truyết: Theo ư kiến chúng tôi, sở dĩ HK chưa quyết định dứt khoát là v́ các cơ quan y tế và nghiên cứu chưa thu thập đủ dữ kiện để kết luận tính chất ung thư của hóa chất nầy. Sự thận trọng nầy rất cần thiết và áp dụng cho mọi trường hợp.
Ngoài ra chúng tôi không nghĩ là có những sức ép nào khác ngoài có thể ảnh hưởng lên các kết luận của cơ quan y tế Hoa Kỳ ngoài vấn đề ảnh hưởng lên sức khỏe và môi trường.
Cho đến nay 2006, hóa chất nầy vẫn chưa được EPA liệt kê vào danh sách hóa chất có nguy cơ gây ra bịnh ung thư. Báo Washington Post ngày 23/12/2005 có loan tải tin tức như sau: “EPA đang cứu xét sự kiện hóa chất PFOA có nguy cơ ảnh hưởng lên sức khỏe con người và phải được qui định thành luật.
Hóa chất nầy là một trong những hóa chất hữu cơ sinh tụ và không phân hủy (bio-accumulative persistent organic pollutants), liên quan đến bịnh ung thư và phát sinh dị h́nh dị dạng nơi thú vật; do đó, có thể gây ra ung thư cho con người”. Như vậy chúng ta đă thấy EPA Hoa Kỳ rất thận trọng trong lănh vực làm luật.
Trách nhiệm của nhà sản xuất?
Đỗ Hiếu: Trở qua trách nhiệm của những nhà sản xuất, TS thấy lương nghề nghiệp của họ như thế nào nhất là trong một xă hội lấy vật chất làm đầu như xă hội chúng ta đang sống ở đây?
Ts. Mai Thanh Truyết: Trong trường hợp hăng DuPont, ngoài hóa chất PFOA, hóa chất dùng để sản xuất Teflon, hăng nầy c̣n sản xuất một hóa chất rất nổi tiếng là CFC viết tắt của tên hóa chất chlorofluorocarbon.
Đây là một hóa chất dùng trong kỹ nghệ lạnh và là một hóa chất gây ảnh hưởng đến tầng lớp ozone của bầu khí quyển, c̣n gọi là hiệu ứng nhà kính.
Trong quyết định của 189 nguyên thủ quốc gia ở kỳ nhóm họp tại Montreal năm 1989, Nghị định thư Montreal ra đời với kết luận là phải chấm dứt việc sản xuất hóa chất CFC vào năm 2006. Chính hăng DuPont vào năm 1992 cũng đă tuyên bố là sẽ chấm dứt việc sản xuất chất CFC càng sớm càng tốt. Nhưng hăng nầy vẫn tiếp tục tung ra thị trường hóa chất trên.
Tiếc thay, điều nầy nói lên được sức ép của những thế lực tư bản ở đất nước nầy, và các thế lực trên có khả năng khuynh đảo những luật lệ đă được quốc tế đồng thuận.
Trở qua việc sản xuất PFOA, kể từ đầu năm 2006, hăng DuPont, công ty duy nhất sản xuất chất PFOA tại HK, chiếm 25% mức sản xuất trên thế giới đă đồng ư tiết giảm dần dần sự phát thải của chất nầy vào môi trường và hứa chấm dứt vào năm 2015. Hăng cũng hiện đang nghiên cứu một loại hóa chất khác để điều chế Teflon như tổng hợp trực tiếp fluor và ethylene.
Chúng ta cũng khó biết hăng nầy có giữ được lời hứa hay không, hay cũng giống như trường hợp của chất CFC.
Người sử dụng cần biết
Đỗ Hiếu: Câu hỏi sau cùng. Tiến sĩ có lời khuyên nào đối với người xử các dụng cụ nấu nướng có lớp Teflon.
Ts. Mai Thanh Truyết: Như chúng tôi đă tŕnh bày trên đây, các dụng cụ nấu bếp có Teflon đem lại nhiều tiện lợi trong việc nấu nướng; tuy nhiên những thuận lợi đó có thể mang lại cho chúng ta phiền năo nếu xử dụng không đúng cách.
Trong cung cách nấu nướng của Việt Nam, chúng ta thường hay nấu ở nhiệt độ cao, và chưng hay hầm thức ăn trong một thời gian dài. Điều nầy có thể làm cho lớp Teflon bị phân hủy mà chúng ta không nhận biết được. Do đó ảnh hưởng lên sức khỏe có thể xảy ra trong một thời gian dài ít người để ư đến.
V́ đây là những chất hữu cơ bền vững, không bị phân hủy theo thời gian, sẽ tích tụ trong cơ thể chúng ta. Một khi liều lượng đă đạt đền mức gây nhiễm độc, khả năng được chửa trị lành sẽ rất thấp.
V́ vậy chúng tôi đề nghị trong công việc nấu nướng, cần thận trọng khi xử dụng các dụng cụ có lớp Teflon, cũng như không nên dùng lại các dụng cụ trên khi thấy có những vết trầy hay lớp Teflon trên mặt không c̣n trơn láng nữa. Điều sau nầy nói lên mức độ phân hủy của Teflon rất cao v́ không c̣n có lớp bảo vệ trên mặt nữa.
Mắt bị khô khi nước mắt ta tiết ra không đủ để làm mắt nhờn ướt. Ta không đủ nước mắt có thể v́ nhiều lư do: mắt không tiết đủ nước mắt hoặc nước mắt tiết ra không tốt.
Triệu chứng
Thường th́ cả 2 bên mắt đều bị khô, đưa tới những triệu chứng sau:
-Mắt cảm thấy như bị châm, trầy hay bỏng
-Những sợi chất nhờn vương trong hay quanh mắt
-Khi trời có khói hay gió, mắt bị khó chịu
-Mắt bị mỏi sau khi đọc sách một thời gian ngắn
-Nhậy cảm với ánh sáng
-Khó mang kính sát tṛng
-Có những lúc bị ra nước mắt thật nhiều
-Mắt nh́n bị mờ, nhất là cuối ngày hoặc sau khi phải chú ư một thời gian dài.
Nguyên nhân
Như trên đă nói, ta bị khô mắt là do nước mắt tiết ra không đủ. Nước mắt là sự pha trộn của nước, dầu béo (fatty oils), chất đạm và những chất điện giải. Hỗn hợp này giúp bề mặt của mắt bằng phẳng và trong, cũng như bảo vệ mắt khỏi nhiễm trùng.
Một số người thường bị khô mắt do sự mất cân bằng giữa những chất trong hỗn hợp nước mắt. Một số người khác bị khô do không đủ nước mắt. Một vài nguyên nhân khác: mí mắt có vấn đề, thuốc men, những yếu tố môi trường như gió, bụi...
1. Nước mắt không tốt
Màng nước mắt gồm có 3 lớp căn bản: dầu, nước và chất nhờn. Bất cứ lớp nào “có vấn đề” cũng đều có thể gây ra khô mắt.
-Lớp dầu: Là lớp ngoài cùng của màng nước mắt, do những tuyến nằm nơi ŕa mí mắt tiết ra, chứa những chất dầu béo gọi là lipds. Lớp này làm mắt lớp màng nước mắt phẳng mịn và giúp lớp nước ở giữa bớt bị bốc hơi. Nếu các tuyến chất dầu không tiết đủ, lớp nước mắt sẽ bốc hơi nhanh làm mắt bị khô. Mắt rất dễ khô khi các tuyến này bị nghẹt, triệu chứng thường xẩy nơi các bệnh viêm ŕa mí mắt (blepharitis), bệnh da sưng đỏ (rosacea) và một vài loại bệnh ngoài da khác.
-Lớp nước: Lớp giữa của màng nước mắt gồm hầu hết là nước, với một ít chất muối, được tiết ra từ những hạch nước mắt, có nhiệm vụ làm sạch mắt và quét đi những phần tử từ ngoài vào hay những chất gây khó chịu. Nếu lượng nước tiết ra bị thiếu th́ lớp dầu và lớp chất nhờn sẽ đụng nhau và tạo ra những dây ghèn.
-Lớp chất nhờn: Lớp trog cùng của màng nước mắt giúp trải đều nước mắt trên mặt ngoài của mắt. Nếu thiết chất nhờn này, trên mặt ngoài của mắt sẽ có những điểm khô.
2. Nước mắt không được tiết ra đủ
Do những nguyên nhân sau:
-Người lớn hơn 50 tuổi: Càng lớn tuổi th́ nước mắt càng ít đi. Người trên 50 tuổi rất dễ bị khô mắt.
-Đàn bà tuổi hết kinh: Nước mắt ít đi có thể do kích tố thay đổi. Do đó đàn bà tuổi hết kinh dễ bị khô mắt.
-Bị một bệnh nào đó khiến nước mắt giảm đi, thí dụ như tiểu đường, thấp khớp, lupus, scleroderma, bệnh Sjogrens, bệnh tuyến giáp trạng, và bệnh thiếu vitamin A.
-Đă từng được mổ mắt bằng tia laser thí dụ LASIX. Chứng này thường chỉ xẩy ra tạm thời.
-Tuyến nước mắt bị hư hại do viêm sưng hay tia quang tuyến
-Vấn đề của mí mắt: Mỗi khi ta chớp mắt, mặt ngoài của mắt được phủ một màng mỏng nước mắt. Mí mắt bị cụp vào hay vảnh ra sẽ làm cho nước mắt không phủ đều do ta khó chớp mắt, do đó ta bị khô mắt.
3. Thuốc gây ra khô mắt
Gồm có thuốc trị cao máu, thuốc chống dị ứng antihistamines và thuốc nghẹt mũi, thuốc ngừa thai, thuốc chữa trầm cảm, thuốc giảm đau như ibuprofen (Motrin, Advil) và naproxen (Aleve), thuốc trị mụn có chứa chất isotrenitoin.
4. Những nguyên nhân khác
Gồm có: gió, độ cao, không khí khô, những việc khiến ta phải chú ư lâu thí dụ như ngồi trước máy vi tính, lái xe, hay đọc sách.Hậu quả của chứng khô mắt
Gồm có:
-dễ bị nhiễm trùng mắt do mặt ngoài mắt không được nước mắt bảo vệ
-Bị sẹo trên mặt ngoài mắt: Chứng khô mắt nếu không được chữa, có thể đưa đến viêm mắt và sẹo trên mặt ngoài của mắt khiến bệnh nhân không nh́n rơ.
Tự chữa
Người bị khô mắt nhẹ có thể dùng những loại thuốc nhỏ mắt mua tự do và rửa mắt thường xuyên để tự chữa. Nếu bị nặng hơn nên gặp bác sĩ để được định bệnh và chữa bệnh theo từng nguyên nhân.
1.Thuốc nhỏ mắt mua tự do
Có rất nhiều loại “nước mắt giả” giúp cho mắt bớt khô. Nên hỏi bác sĩ mắt loại nào thích hợp cho ḿnh. Sau đây là cách chọn thuốc:
-Thuốc có chất bảo quản hay không: Thuốc có chất bảo quản có thể để lâu được và có thể được dùng 4 lần mỗi ngày, dùng thường xuyên hơn có thể khiến mắt bị khó chịu. Thuốc không có chất bảo quản chỉ dùng được một lần nên thường gồm nhiều ống nhỏ, dùng một ống mỗi lần. Nếu cần phải nhỏ nhiều hơn 4 lần mỗi ngày nên dùng loại thuốc không có chất bảo quản.
-Thuốc nhỏ (eye drops) hay thuốc nhờn (ointment): thuốc nhờn bảo vệ mắt lâu hơn nhưng có thể làm khó chịu và không nh́n rơ được nên chỉ dùng trước khi đi ngủ.
Dùng thuốc nhiều hay ít là tùy theo triệu chứng. Có người cần nhỏ thuốc mỗi giờ, có người chỉ cần 1 lần mỗi ngày.
2.Cách chữa khác
-Rửa mắt để giảm viêm sưng: Người hay bị viêm ŕa mí mắt hay những bệnh khác gây ra sưng mắt khiến nghẽn đường cho chất nhờn tiết ra, nên dùng cách rửa mắt bằng miếng bông ướt đặt lên mắt khoảng 5 phút và nhẹ nhàng day cho chất rỉ rơi ra hoặc rửa mí mắt bằng xà bông nhẹ. Nên rửa như vậy mỗi ngày, ngay cả khi mắt không bị khô.
-Phương pháp “ngoại khoa”:
Một vài nghiên cứu sơ khởi cho thấy chất acid béo omega-3 có thể giúp giảm triệu chứng khô mắt nhờ giảm phản ứng viêm trong cơ thể. Nếu nuốn tránh vị tanh cá sau khi uống chất omega-3 FA, có thể ăn hay uống những thứ có chứa chất này như canola oil, dầu đậu nành, dầu flaxseed, hạt walnut, cá hồi, cá ṃi, trứng từ gà nuôi bằng thức ăn chứa nhiều omega-3 FA...
Ngừa bệnh
Nên theo những chỉ dẫn sau:
-Tránh gió thổi thẳng vào mắt bằng cách không chĩa máy sấy tóc, máy sưởi, máy lạnh hay quạt máy vào mắt
-Đeo kính vào những ngày có gió nhiều và đeo goggle khi bơi
-Bật máy phun hơi ẩm vào những ngày khô
-Đeo kính to bản che chở mắt
-Cho mắt nghỉ khi phải làm việc cần sự chú ư quá lâu bằng cách nhắm mắt vài phút hay chớp mắt liên tục cho chất nhờn được tiết ra.
-Đặt màn h́nh máy vi tính thấp xuống dưới tầm mắt để khỏi phải mở mắt quá to, giúp nước mắt không bị bốc hơi nhanh.
-Bỏ hút thuốc và tránh khói thuốc
Đâu đây đă nghe thấy nhiều thân hữu ấm ức than phiền bị Dị Ứng quấy rầy. Nên xin cùng ôn lại về vấn đề này. Để cùng nhau pḥng ngừa, t́m nơi chữa trị.
1- Dị Ứng là ǵ?
Dị Ứng là một phản ứng quá đáng của cơ thể với một chất mà với cùng số lượng không gây ảnh hưởng ǵ cho người khác. Phản ứng xẩy ra khi người có thể bị dị ứng lại cứ liên tục tiếp xúc với các chất đó. Hậu quả của phản ứng là những triệu chứng khó chịu nặng nhẹ khác nhau, đôi khi đe dọa tới đời sống con người.
2- Bằng cách nào mà phản ứng bất thường đó có thể xẩy ra? Đây là một diễn tiến khá phức tạp với nhiều giai đoạn:
a- Giai đoạn đầu Khi chất gây dị ứng xâm nhập cơ thể, tiếp xúc với hệ thống miễn dịch lần đầu th́ chưa có chuyện ǵ xẩy ra. Nhưng cơ cấu pḥng thủ này đă sửa soạn để đối phó với kẻ lạ mặt bằng cách tạo ra những kháng thể riêng với chúng, gọi là kháng thể IgE. Do đó người dễ bị dị ứng đều có lượng IgE khá cao trong máu.
b- Giai đoạn hai xẩy ra khi cùng chất gây dị đó lại vào cơ thể. Kháng thể IgE sản xuất trong giai đoạn đầu nhận ra kẻ lạ trước đây bèn bao vây, tiêu diệt. Rồi một loạt các hóa chất như histamine, protaglandins được tiết ra. Một nghịch lư là chính các hóa chất này lại gây ra các triệu chứng của dị ứng. Histamine kích thích cơ thể khiến nước mắt nước mũi dàn dụa, ngứa ngáy trên da; nhức đầu, tim đập nhanh và không đều, giảm huyết áp; tăng tiết dịch vị bao tử, nhu động ruột non mạnh gây ra ngăm ngăm đau bụng; tâm thần bồn chồn, lo lắng Protaglandins làm co thắt đường hô hấp, dăn mở huyết quản.
c- Giai đoạn ba. Trong giai đoạn này, một số bạch cầu được điều động tới để tiêu diệt chất sinh dị ứng. Trong cuộc chiến, các bạch cầu cũng tiết ra một số hóa chất khiến tế bào cơ thể bị viêm sưng nhiều hơn.
3- Những chất nào là “chất gây dị ứng”?
Hầu như mọi vật chất đều có thể gây ra dị ứng. Chúng có thể hiện diện trong môi trường chung quanh như phấn cây cỏ, bào tử mốc meo, không khí ô nhiễm từ các khu kỹ nghệ. Trong nhà ở th́ có bụi mạt, mốc meo trong bếp buồng tắm, lông thú vật như chó mèo, các sợi len vải, mỹ phẩm, thuốc xịt tóc, khói thuốc lá, lớp sơn tường mới quét.
Một số thực phẩm thường gây dị ứng là sữa, trứng, hải sản, đậu phọng, đậu nành, xúc cù là... Hóa chất trong dược phẩm cũng có thể gây dị ứng, nhất là thuốc kháng sinh penicillin, thuốc chống đau aspirin
4- Xin kể các dấu hiệu khi bị dị ứng?
Thường thường chất dị ứng xâm nhập cơ thể qua đường hô hấp như mũi, cuống họng, cuống phổi và phổi. Khi đường hô hấp trên bị kích thích th́ bệnh nhân hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi, ngứa mũi và cuống họng, chẩy nước phía sau mũi, ngứa và chẩy nước mắt. Khi chất dị ứng vào phổi th́ nạn nhân cảm thấy nặng nặng nơi ngực, kḥ khè, khó thở, ho, hen. Khi ăn phải chất dị ứng th́ có buồn nôn, ói mửa, tiêu chẩy, đau bụng. Đôi khi chất gây dị ứng làm cho da sưng đỏ, nổi ngứa cùng ḿnh.
5- Có mấy thứ dị ứng?
Dị ứng có thể xẩy ra theo mùa trong năm như là Sốt Cỏ Khô thường có nhiều vào mùa xuân và thu khi hoa bắt đầu nhả phấn. Dị ứng quanh năm gây ra do lông chó mèo, mạt bụi, mốc meo...
6- Xin kể các dị ứng thường thấy nhất. Đó là Sốt Cỏ Khô (Hay fever), Hen Suyễn, Chàm Da (Eczema).
a- Sốt Cỏ Khô là ǵ?
Sốt Cỏ Khô là một loại dị ứng gây ra do phấn hoa của cỏ cây và các thực vật khác. Một trong các loại cỏ hay gây dị ứng nhất là Cỏ Phấn Hương ragweed với nhiều hạt phấn từ cuối mùa hạ tới đầu mùa đông. Triệu chứng chính của bệnh là viêm niêm mạc của mũi, đôi khi có viêm giác mạc. V́ thế tên y học của Hay Fever là Viêm Dị Ứng Mũi allergic rhinitis. Bệnh nhân bị hắt hơi, chẩy nước mũi hoặc nghẹt mũi, ngứa và chẩy nước mắt, tai như đầy nước. Bệnh thường xẩy ra vào mùa xuân, hạ, thu khi cây cỏ trổ hoa, nhả phấn theo gió theo ong tản mác khắp nơi. Nếu xác định được chất sinh dị ứng th́ có thể dùng phương pháp giải cảm thụ desentilization để trị bệnh.
b-Hen suyễn là bệnh ǵ vậy? Đây là một bệnh ảnh hưởng tới sự hô hấp và hai lá phổi. Bệnh nhân thở kḥ khè và khó thở v́ sự co thắt của phế quản. Bệnh có thể nặng hơn khi tiếp xúc với một hay nhiều các chất sinh dị ứng như dược phẩm, phấn hoa hoặc khi làm việc mà cố gắng quá sức, hoặc khi có xúc đông mạnh hoặc bị nhiễm trùng.
c- C̣n bệnh Chàm da? Đây là bệnh viêm da dị ứng, đặc biệt là biểu b́. Chàm gây ra ngứa với vết ban đỏ, bóng nước nhỏ trên da. Các bóng nước này thường rỉ nước rồi đóng vẩy, dầy lên và biến mầu. Chàm có thể do các nhân tố từ ngoài tới như khi ăn một vài thực phẩm, tiếp xúc với vài kim loại; hoặc nội tại, không biết nguyên do. Chữa tùy theo nguyên nhân, thường là bằng thuốc steroid
7- Ngoài ba dạng trên, c̣n dạng dị ứng nào khác nữa? Có chứ. Ta có thể bị dị ứng ở các bộ phận khác trong cơ thể với nhức đầu, đi tiêu chẩy, đau bụng, nổi mề đay.
8- Có ǵ khác biệt giữa “Dị Ứng” với “Nhậy cảm” và “Bất Dung”
Dị ứng chỉ dùng để diễn tả một phản ứng xẩy ra khi cơ thể tái tiếp xúc với một chất mà b́nh thường vô hại. Chất này được cơ thể nhớ ra do đă có tiếp xúc trước đây và đă sản xuất ra kháng thể IgE để đối phó.
Nhậy cảm (Sensitivity) là một phản ứng quá đáng với tác dụng phụ của một chất nào đó. Chẳng hạn thuốc hít để chữa hen suyễn mà dùng quá phân lượng th́ bệnh nhân cảm thấy kích thích, run rẩy. Bất dung (Intolerance) là cảm giác khó chịu khi ta ăn một món thực phẩm mà cơ thể không tiêu thụ được. Lư do là bao tử không tiết ra đủ dịch vị để tiêu hóa món ăn đó. Chẳng hạn nhiều người không có diêu tố lactase để tiêu hóa đường lactose trong sữa nên thường hay bị tiêu chẩy khi uống sữa.
9- Dị ứng có nguy hiểm không? Dị ứng có thể chỉ thoảng qua với mấy khó chịu cục bộ tùy theo từng người và tùy theo chất gây dị ứng nhiều hay ít.
Hiếm hơn nhưng rất trầm trọng là sốc phản vệ (anaphylactic shock) với phản ứng toàn thân, ảnh hưởng tới hệ tuần hoàn. Chất histamine tiết ra rất nhiều, làm cho mạch máu dăn mở, nước ứ ngoài tế bào gây sưng phù, co thắt cuống phồi, hạ huyết áp, suy sụp tuần hoàn đôi khi tử vong. Trường hợp cụ thể là khi có phản ứng với thuốc chích penicillin hoặc khi bị ong độc đốt.
10- Dị ứng có di truyền không? Thực ra dị ứng không di truyền, nhưng có khả năng là nếu trong gia đ́nh có nhiều người bị dị ứng th́ ḿnh cũng có thể bị theo.
11- Dị ứng có thường xẩy ra không? Theo thống kê th́ có tới 20% dân chúng bị dị ứng với một vật chất nào đó.
12- Vào tuổi nào th́ dị ứng hay xẩy ra? Dị ứng thường bắt đầu ở tuổi ấu thơ, nhưng cũng có thể xẩy ra ở bất cứ tuổi nào. Không bao giờ con người quá già để mà không bị dị ứng.
13- Có người nói khi lớn lên th́ dị ứng hết, đúng hay sai. Không đúng đâu. Có điều là dấu hiệu của dị ứng thay đổi với thời gian. Chẳng hạn khi c̣n bé th́ dấu hiệu dị ứng là chàm da, đau bụng nhưng khi lớn lên th́ có thể là hen suyễn, ban đỏ trên da. Ngay người cao tuổi cũng có các dấu hiệu dị ứng nhưng nhẹ hơn.
14- Khi bị dị ứng th́ liệu tôi có phải đi khám bệnh với bác sĩ chuyên về dị ứng không? Thực ra dị ứng có nhiều dấu hiệu khác nhau ở nhiều bộ phận, nên một bác sĩ tổng quát hoặc chuyên khoa nào đó, ngoài bác sĩ dị ứng, cũng chữa được. Chẳng hạn khi ta bị chàm ngứa da th́ bác sĩ b́ phu có thể chữa được. Một em bé bị dị ứng với sữa ḅ th́ đến bác sĩ chuyên về nhi khoa là có thể giải quyết được khó khăn.
15- Có cách nào để thử coi bị dị ứng không? Có chứ. Hiện nay có ít nhất ba phương thức thử nghiệm, được thực hiện tùy theo triệu chứng bệnh và t́nh trạng của da.
a- Thử trên da. Có thể là Châm kim da, miếng dán trên da -Châm kim trên da- skin prick testing. Thử nghiệm này rất phổ thông đặc biệt trong các trường hợp hít hoặc ăn phải chất gây dị ứng và được thực hiện trên da, Vùng da để thử nghiệm là ở mặt trong của cánh tay. Sau khi khử trùng sạch sẽ, một chút dung dịch chất gây dị ứng được đặt lên da. Với một mũi kim nhọn, châm nhẹ da để chất thử nghiệm ngấm vào. Có thể thử vài loại chất dị ứng một lần, đặt cách xa nhau. Kết quả dương tính khi chỗ da thử ngứa, đỏ dầy lên, lan rộng tới 3-5 mm trong ṿng 15 phút. Trong phương pháp này, chỉ sử dụng một số lượng rất nhỏ chất sinh dị ứng, nên rất an toàn và có thể thực hiện ở mọi lứa tuổi. Đây cũng là thử nghiệm đầu tiên mà các bác sĩ làm khi nghi ngờ bị dị ứng với một chất nào đó. Phương pháp rất giản dị, kết quả mau chóng, ít tốn kém
a- Thử bằng miếng dán trên da.
Chất sinh dị ứng được đặt trên một miếng kim loại đường kính 1 phân. Miếng kim loại được gắn trên da, thường là ở lưng. Bệnh nhân cần giữ cho da không bị ẩm nước. Sau 48 giờ, gỡ miếng kim loại. Nếu da ở chỗ đó sưng đỏ lên th́ kết quả dương tính, tức là người đó dị ứng với chất thử nghiệm. Thử nghiệm này được dùng đặc biệt cho dị ứng chàm da -Chích dưới da với một chút síu chất nghi là gây ra dị ứng rồi coi kết quả như trên.
b- Thử máu.
Máu được lấy ở tĩnh mạch rồi gửi tới pḥng thí nghiệm để t́m kháng thể IgE. Sau một tuần lễ th́ có kết quả. Thử máu được dùng khi người bệnh có thể bị phản ứng mạnh với chất dị ứng đặt trên da, khi da bị chàm rộng không có chỗ đặt chất gây dị ứng.
c- Loại trừ chất sinh dị ứng.
Cách này thường được dùng để coi dị ứng với thực phẩm nào. Thực phẩm hay gây dị ứng là sữa, trứng, đậu phọng, đậu nành.
Thực phẩm khả nghi được loại bỏ trong phần ăn trong vài tuần lễ. Bác sĩ và bệnh nhân cùng quan sát coi dấu hiệu dị ứng c̣n hay hết trong khi không ăn thực phẩm này. Sau đó ăn lại thực phẩm đó từ từ và để ư có dấu hiệu dị ứng không.
Có thể cho bệnh nhân ăn thực phẩm khả nghi rồi quan sát sự xuất hiện của triệu chứng.
Cách này cần được thực hiện dưới sự theo dơi của bác sĩ và ở trong bệnh viện để đảm bảo là bệnh nhân ăn uống đầy đủ.
16- Xin nói cách điều trị ban đầu cho dị ứng.
Mục đích chính của điệu trị dị ứng là giảm thiểu hoặc ngăn ngừa các triệu chứng của bệnh và giúp nạn nhân duy tŕ nếp sinh hoạt b́nh thường mỗi ngày.
Trước hết là phải t́m hiểu lịch sử bệnh t́nh người bị dị ứng. Khi mà đă biết được chất sinh dị ứng th́ cần phải tránh xa, loại bỏ chất đó. Chẳng hạn dị ứng v́ lông chó th́ phải tặng cho người khác, dị ứng với đồ trang sức th́ phải cho bạn bè món đó, dị ứng với dâu, cua th́ đừng ăn các thứ này nữa.
Nên nhớ là phấn hoa trong không khí cao nhất từ nửa đêm tới 8 giờ sáng, đặc biệt là vào những ngày nắng ấm và khô. Ta nên tránh ra ngoài trong thời điểm này hoặc mang khẩu trang.
Nếu không loại bỏ được th́ phải dùng dược phẩm, dựa trên các dấu hiệu khó chịu của người bệnh.Chẳng hạn, khi dấu hiệu chính là nghẹt mũi th́ thuốc xịt chống nghẹt được sử dụng. Nếu là chẩy nước mũi và ngứa lỗ mũi, khóe mắt th́ phải dùng các loại chống histamine. Nếu có cả hai dấu hiệu th́ phải phối hợp cả hai loại thuốc.
Khi dị ứng nhẹ vừa phải, bác sĩ thường cho các thuốc ít gây ngủ như loratadine (Claritin), desloraladine (Clarinex), fexofenadine (Allegra), cetirizine(Zyrtec), hoặc thuốc xịt mũi như azelatine (Astelin). Các thuốc Seldane (Terfenadine) và Hismanal (Astemazole) đă không c̣n được bán trên thị trường Hoa Kỳ v́ tác dụng ngoại ư quá mạnh lên nhịp tim.
Chống nghẹt mũi có các thuốc có chất pseudoephedrine uống hoặc xịt mũi. Khi bệnh trầm trọng th́ phải dùng thêm thuốc uống hoặc xịt mũi có chất steroids. Chất này rất tốt để làm giảm các triệu chứng của dị ứng nhưng đôi khi cũng gây ra nhiều tác dụng phụ ở một số người. Mấy loại thuốc xịt mũi mới ra ḷ thường làm giảm nghẹt mũi rất mau và ít gây ra tác dụng phụ Các thuốc vừa kể cần có toa của bác sĩ, ngoại trừ Claritin được bán tự do.
Thuốc chống histamine mua tự do gồm có diphenhydramine (Benadryl), clemastine (Tavist), Chlorpheniramine(Chl or-trimeton); hydroxyzine (Atarax). Các thuốc này đều gây ra ngây ngất buồn ngủ nhưng khá công hiệu với dị ứng.
Miễn dịch trị liệu (immunotherapy) hiện nay đang được sử dụng và có nhiều triển vọng khả quan , nhưng khá tốn kém.
17- Xin nói về tác dụng phụ của các thuốc chống histamine và chống nghẹt mũi.
Vâng, đây là điều mà nhiều người thắc mắc và chúng ta cần ghi nhớ. Chúng tôi gh́ tên riêng của thuốc cho dễ nhớ, dễ đọc.
a- Zyrtec. - Chống chỉ định: không dùng khi có tiền sử dị ứng với thuốc này và thuốc hydroxyzine. -Thận trọng: Cần điều chỉnh liều lượng với người bị suy thận, suy gan. Có thể gây rối loạn cho sinh hoạt tâm thần và thể chất. Không nên dùng chung với rượu hoặc thuốc an thần. Hỏi ư kiến bác sĩ khi có thai hoặc đang cho con bú sữa mẹ. -Tác dụng ngoại ư: Hiện tượng ngủ gà; mệt mỏi, khô miệng, nhức đầu, viêm họng, chóng mặt, đau bụng, ho, chẩy máu cam, tiêu chẩy.
b- Allegra -Chống chỉ định: Không dùng nếu đă bị dị ứng với thuốc này. -Thận trọng: Cần cho bác sĩ hay nếu có bệnh tim, thận hoặc gan v́ có thể phải điều chỉnh liều lượng thuốc khi có các bệnh vừa kể. Hỏi ư kiến bác sĩ trước khi dùng nếu đang có thai hoặc cho con bú sữa mẹ. Thuốc chưa được phép dùng cho trẻ em dưới 6 tuổi. -
Cách uống thuốc: Uống theo chỉ dẫn của bác sĩ, thường là hai lần vào buổi sáng và buổi chiều. Nếu quên một liều th́ uống ngay khi nhớ ra, nhưng nếu đă tới giờ uống liều thứ hai th́ không uống hai liều một lúc. Uống thuốc với một ly nước. Không nên uống Allegra khi uống thuốc chống acid bao tử như Rolaids, Maalox, Mylanta, Pepcid v́ các thuốc này có thể làm giảm tác dụng của Allegra. -Tác dụng ngoại ư: Buồn nôn, ói, nhức đầu, ho, đau lưng, khó chịu bao tử, nóng sốt, nhiễm trùng tai trong, mũi, cuống phổi. c-Clarinex -Chống chỉ định: Không dùng nếu đă bị dị ứng với thuốc.
-Thận trọng: Cho bác sĩ hay nếu đang có bệnh tim, thận để được thay đổi liều lượng thuốc. Tham khảo ư kiến bác sĩ trươc khi dùng nếu có thai, cho con bú sữa mẹ. -Cách uống: Uống ngày một lần; có thể uống với thực phẩm hoặc khi đói bụng.
d- Benadryl: Cần cẩn thận khi dùng thuốc này nếu đang bị bệnh phổi, cao áp nhăn, khó khăn tiểu tiện v́ sưng tuyến tiền liệt. Thuốc thường gây buồn ngủ, bẳn tính. Không nên dùng khi uống rượu, thuốc an thần, thuốc ngủ.
18- Chích ngừa dị ứng có tốt không?
Chích ngừa dị ứng rất công hiệu trong trường hợp hít thở phấn hoa, bụi bặm, meo mốc hoặc khi bị ong đốt. Trước khi chích, cần làm các thử nghiệm trên da để xác định chất gây dị ứng. Bệnh nhân sẽ được chích một số lượng rất nhỏ chất sinh dị ứng một cách đều đặn, thường là mỗi tuần lễ. Phân lượng nhiều ít tùy theo bệnh nhân và bệnh trạng nặng nhẹ. Sau khi chích vài tháng ta đă thấy kết quả ngay. Đôi khi phải chích lâu hơn, hai ba năm.. Trên 80% bệnh nhân chích đều đặn có kết quả khả quan hoặc hết hẳn. Cần phải kiên nhẫn với phương pháp giải cảm thụ này. Và cũng khá tốn kém đấy. Xin cầu chúc mọi người allergic free. Để an hưởng cuộc đời và tự do ăn uống.
Đau vai gáy là một triệu chứng thường gặp, xảy ra mọi lứa tuổi, mọi giới...
Nhiều người sau một đêm ngủ dậy bỗng thấy đau nhức khắp ḿnh, đặc biệt là đau tê dại vùng vai, gáy, nhiều khi đau lan xuống bả vai, làm tê mỏi cánh tay, cẳng tay và ngón tay.
Triệu chứng này có thể trong nhiều ngày, thậm chí trong nhiều tháng... Đây là một triệu chứng thường gặp, xảy ra mọi lứa tuổi, mọi giới... Bệnh tăng lên khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi. Hội chứng đau vai gáy thông thường không nguy hiểm, song có thể gây ra nhiều lo lắng, khó chịu, mệt mỏi cho người bệnh, làm giảm sút sức lao động và chất lượng cuộc sống.
Nguyên nhân gây đau vai gáy
Nguyên nhân của các bệnh đau cổ, đau vai gáy thường gặp nhất là gối đầu cao khi ngủ hoặc kê đầu trên vật cứng một thời gian dài vài tiếng như: khi đi xe đ̣ ngủ đầu tựa trên ghế dựa, nằm xem tivi... bệnh rất dễ xảy ra đối với người bắt đầu đến tuổi trung niên, với hệ mạch máu đă giảm tính dẻo dai, đàn hồi.
Ngoài ra nguyên nhân dẫn đến hội chứng đau cổ vai c̣n do tổn thương các mặt khớp của cột sống cổ như: thoái hóa cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, vẹo cổ bẩm sinh, dị tật, viêm, chấn thương vùng cổ, ung thư, lao, u hố sau..., hoặc do công việc hàng ngày dẫn đến những chấn thương nhỏ nhưng lặp đi lặp lại nhiều lần như lái xe, sơn trần, làm việc với máy vi tính.
Bệnh hay gặp ở những người hay nằm nghiêng, co quắp, ngồi làm việc, sinh hoạt sai tư thế; khi cơ thể yếu mệt, tốc độ hoạt động của hệ tuần hoàn giảm, việc lưu thông máu và trao đổi ôxy trong cơ thể giảm cũng sẽ dễ bị đau nhức khi ngủ dậy. Đôi khi có những trường hợp hội chứng đau vai gáy xuất hiện tự phát mà không có nguyên nhân rơ rệt.
Biểu hiện của bệnh
Biểu hiện rơ nét nhất của hiện tượng tổn thương đốt sống cổ hoặc bị chèn ép dây thần kinh hoặc bị thiếu máu cục bộ đều có thể gây nên triệu chứng đau vai gáy. Đau vai gáy thường xuất hiện vào lúc sáng sớm vừa ngủ dậy hoặc ngồi làm việc ở bàn giấy nhiều thời gian như đánh máy, cúi xuống đọc văn bản hoặc sửa chữa văn bản, soạn giáo án (các thầy cô giáo) trong một thời gian dài trong một buổi hoặc trong một ngày và có thể kéo dài nhiều ngày, nhiều tuần, nhiều tháng... Nhiều trường hợp ngoài đau vai gáy c̣n gây mỏi ở tay, tê tay, nặng tay cho nên khi làm các động tác dùng một hoặc hai tay nâng đỡ hoặc khi lái xe (xe máy, xe ô tô) phải làm động tác đổi tay cầm lái v́ tay kia bị mỏi, nặng rất khó chịu.
Tùy theo từng mức độ của bệnh mà người bệnh có những biểu hiện khác nhau trong chứng bệnh này. Cơn đau có thể từ vùng gáy lan ra tai, cổ ở một bên. Mức độ đau từ ít đến nhiều có ảnh hưởng tới tư thế đầu – cổ. Cũng có thể cơn đau từ gáy lan xuống bả vai, cánh tay ở một bên hay cả ở hai bên.
Có trường hợp cơn đau bả vai cánh tay ở một bên sau một thời gian người bệnh có cảm giác tê mỏi ở tay bên đau – đây có thể là biểu hiện của rối loạn phản xạ gân xương. Cũng có những người bị đau lan sang hai bên và kèm theo cảm giác chóng mặt, hoa mắt, ù tai, đi đứng loạng choạng, khó nuốt (uống nước sặc, nghẹn), đồng thời có thể xảy ra rối loạn chức năng, liệt các dây thần kinh VIII, X, XI…
Cơn đau nhức có thể xuất hiện tự phát hoặc sau khi lao động nặng, mệt mỏi, căng thẳng, nhiễm lạnh. Đau có thể cấp tính (xuất hiện đột ngột) hoặc mạn tính (âm ỉ, kéo dài). Đau thường có tính chất cơ học: tăng khi đứng, đi, ngồi lâu, ho, hắt hơi, vận động cột sống cổ; giảm khi nghỉ ngơi. Đau cũng có thể tăng khi thời tiết thay đổi.
Để chẩn đoán nguyên nhân, người bệnh cần được thăm khám lâm sàng. Các phương tiện hỗ trợ chẩn đoán bao gồm chụp Xquang cột sống cổ, đo điện cơ và chụp cộng hưởng từ (MRI) cột sống cổ.
Nhiều trường hợp t́nh trạng đau vai gáy kéo dài dẫn đến người bệnh luôn cảm thấy vô cùng mệt mỏi, khó chịu, không tập trung, tư duy kém... ảnh hưởng lớn tới chất lượng sống của người bệnh.
Điều trị và dự pḥng như thế nào
Nếu bệnh nhẹ, cơn đau không kéo dài, bản thân người bệnh có thể tự điều trị bớt đau bằng cách dùng cao dán hoặc dùng hai bàn tay xoa bóp, gơ, vuốt cho vùng cổ, vai, gáy nhiều lần để giảm đau. Hoặc có thể đến các cơ sở vật lư trị liệu hoặc pḥng khám Đông y để xoa bóp, bấm huyệt, châm cứu.
Thuốc thường dùng trong điều trị hội chứng đau vai gáy bao gồm thuốc giảm đau chống viêm, phong bế thần kinh, giăn cơ và vitamin nhóm B. Tùy theo từng nguyên nhân, các bác sĩ sẽ có những phương pháp xử trí khác nhau. Nếu đă loại trừ được những nguyên nhân chèn ép, có tổn thương th́ điều trị chủ yếu là dùng thuốc giảm đau thông thường, có thể bằng đường uống, bằng cao dán. Người bệnh cũng có thể dùng vitamin E 400mg, ngày uống 1 viên. Ngoài ra, có thể kết hợp biện pháp xoa, ấn, gơ nhẹ nhàng vùng gáy, bả vai, cánh tay. Tuy nhiên, người bệnh cũng cần phải nhớ rằng, không được xoa bóp bấm huyệt hoặc tập vận động trong giai đoạn cấp tính. Một số trường hợp người bệnh cần được điều trị bằng phẫu thuật: thoát vị đĩa đệm, trượt đốt sống, vẹo cột sống...
Nên pḥng đau cổ, vai, gáy từ khi chưa có biểu hiện thương tổn bằng cách khi ngồi hay đứng đều phải đúng tư thế. Khi ngủ chỉ gối đầu cao khoảng 10cm, vừa khít với độ cong sinh lư sau gáy, phần trên của vai phải đặt ở trên gối để tránh cột sống cổ và các cơ bắp bị kéo giăn. Khi xem tivi nên tựa lưng vào đệm, đầu hơi ngửa ra sau thành ghế, cổ tựa vào một điểm phù hợp với độ cong sinh lư của cổ. Nghe điện thoại nên cầm ở tay, không nên kẹp vào vai, nếu có chỗ gác tay sẽ giảm bớt độ căng các cơ ở cổ và bả vai... Những người lao động hay phải cúi (như diễn viên xiếc, đánh máy, phi công, tài xế...) nên có những bài tập riêng hàng ngày để khôi phục lại chức năng của các dây thần kinh vai, gáy.
Khi bị đau vai, gáy nên nghỉ ngơi, hạn chế vận động ít ngày, bổ sung một số khoáng chất cho cơ thể như calci, kali và các vitamin C, B, E; tắm nước ấm, xoa bóp giúp giăn cơ chỗ đau, tăng cường lưu thông trong cơ thể.
Ngoài ra, người bệnh nên thường xuyên luyện tập thể dục thể thao với các bài tập phù hợp; vận động, nghỉ ngơi, giải lao giữa giờ làm việc, nên giải lao khi phải ngồi kéo dài; tránh căng thẳng; luyện tập các động tác dưỡng sinh, kéo giăn cơ thể như ưỡn cổ, cúi đầu về phía trước, ngửa đầu ra phía sau, nghiêng đầu sang trái, sang phải, xoay tṛn đầu và cổ, cử động cổ lên xuống... thường xuyên sẽ pḥng và làm giảm các triệu chứng của bệnh.
Khi đau cổ, vai, gáy không xoay, vặn mạnh v́ dễ gây tổn thương nặng các dây thần kinh. Không uống thuốc tùy tiện mà phải đi khám để được bác sĩ chuyên khoa điều trị đúng.
Khi triệu chứng thuyên giảm việc luyện tập dưỡng sinh sẽ giúp chúng ta vận động khớp cổ một cách nhẹ nhàng để giảm đau và nhanh chóng phục hồi. Nhằm pḥng ngừa chứng đau cổ vai, chúng ta có thể tập hai động tác dưỡng sinh: ưỡn cổ, vặn cột sống cổ ngược chiều.
Điều trị bằng phương pháp vật lư trị liệu
Các phương pháp nhiệt có tác dụng giảm đau chống co cứng cơ giăn mạch tăng cường chuyển hóa dinh dưỡng như: hồng ngoại, chườm ngải cứu, đắp Paraphin, tắm ngâm suối bùn nóng.
Các phương pháp điện trị liệu như: Sóng ngắn có tác dụng tạo nhiệt nóng ở trong sâu, tăng cường chuyển hóa, chống phù nề, chống viêm giảm đau. Ḍng xung điện có tác dụng kích thích thần kinh cơ, giảm đau, tăng cường chuyển hóa. Ḍng Gavanic và Faradic làm tăng cường quá tŕnh khử cực và dẫn truyền thần kinh đưa thuốc giảm đau vào vùng tổn thương.
Laser làm mềm, giảm đau, chống viêm, tái tạo tổ chức.
Siêu âm làm mềm tổ chức tổn thương xơ sẹo trong sâu, chống viêm, giảm đau, tăng cường chuyển hóa, tăng tải tạo tổ chức.
Kéo giăn cột sống bằng hệ thống kéo giăn kỹ thuật số: Đây là phương pháp điều trị bệnh sinh thoát vị đĩa đệm/thoái hóa đĩa đệm/thoái hóa cột sống căn bản nhất v́ mục đích của phương pháp là tạo ra áp lực âm ngay trong ḷng đĩa đệm nhằm giải nén, tạo điều kiện cho nhân nhầy đĩa đệm chuyển dịch hướng tâm trở về vị trí ban đầu, tăng cường các chất chuyển hóa và dinh dưỡng vào trong đĩa đệm để tái tạo tổ chức.
Đa số bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cột sống cổ điều trị bảo tồn bằng phương pháp vật lư trị liệu sẽ phục sau 4 – 6 tuần trị liệu.
Bàn về "Chuyện Thuốc" của Gs. Huỳnh Chiếu Đẳng và Reply
Thử điểm những thứ mà người Việt chúng ta tự bày ra (hay bắt chước người Mỹ hoặc người Tàu mà bày ra): Nh́n chung th́ hầu như mọi thứ thực phẩm quanh ta đều được email vàwebpage ca tụng lên mây xanh là “thần dược”.
Nhàu Noni vang bóng một thời, người bày đă hốt nhiều chục triệu bạc xong lặn mất. Kế đó là nước măng cụt, bây giờ c̣n chút tiếng vang. Kế nữa là Canh Dưỡng Sinh, được phe ta uống như điên trong thời gian chừng sáu tháng rồi tịt ng̣i. Kế đó th́ dưa chuột, rồi th́ lá đu đủ, rồi th́ măng cầu. Hai thứ sau nầy đang phất cờ tiến mạnh vào niềm tin của bà con ta. Chắc chừng năm sau sập tiệm, tuy nhiên mấy vị nhanh tay chế viên măng cầu, nước măng cầu cũng kiếm được mươi triệu đô. Sau đó là dầu dừa được ca ngợi (do công ty Tây Mỹ bày bán, kiểu bán mỡ rắn thời nẩm), có một vị MTC suy’t chết v́ nó, vị nầy ở Hố Nai.
Hiện giờ th́ trái sung, cây bồ công anh, trước đó th́ kim thất tai (sao bây giờ ít nghe nói tới coi ai đă dùng và kết quả ra sao). Hiện cũng đang hoành hành là cây lượt vàng, trước đây là cây cần tây, nay cây cần tây lặn mất rồi. Vài năm trước th́ là trà xanh là thần dược, trà mọi loại là tiên dược, những vị uống trà ngừa và trị bịnh hiện nằm nhà thương hay ra vào nhà thương (tôi nói ẩu) cũng bộn nên hết hơi sức để vuốt đuôi ca ngợi theo gian thương Trung Quốc. Nay th́ được biết người ta né trà rồi, lư do là thuốc trừ sâu (và đủ thứ hương thơm hóa chất vô danh) ướp vào trong đó, kể cả trà ướp xác chết cũng được bán ta cho bà con ghiền thưởng thức (chuyện nầy nói thật, có thật, không nói ẩu đâu).
Sau khi chê trà th́ bà con ta sang ca ngợi cà phê. H́nh như trong tâm trí một số phe ta phải có cái ǵ đó ca ngợi mới sống được chăng? Hiện trứng gà được một vị tung lên tới mây xanh (kết quả là thống kê vừa công bố những vị nam giới ăn 7 trứng gà hay hơn mỗi ngày th́ mau chết hơn những vị không ăn). C̣n ǵ nữa, cà chua, sả, xoài, trái chuối chín rục đều “trị được ung thư”, trước đó một chút th́ chanh giết tế bào ung thư (Chắc mấy tiệm bán chuối chế ra chuyện để tiêu thụ chuối chín thâm đen cho khỏi bỏ thùng rác?) Trước chanh trị ung thư th́ có giấm táo và mật ong. Hiện giờ th́ mật ong và bột quế. Hiện đang có phong trào củ cải trắng chanh và nghệ.
Nói chung th́: Bất cứ rau trái nào trước mặt các bạn đều cũng là thần dược trị ung thư hay trị được những thứ bịnh mà Tây Y c̣n đang vật lộn! Quên nữa c̣n gạo đen(dân G̣ Công gọi: “gạo nhum”) cũng trị ung thư và bịnh ngặt, trước đó gạo lức được tâng lên làm thần dược, nay th́ gạo lức rang pha nước uống là “thần” dược. Gạo lức được dân BBC gọi là gạo nâu đó nghe bà con.
Thưa quí bạn, những thứ được kể bên trên là tôi chợt nhớ ra, chắc mới liệt kê được chừng phân nửa mà thôi. Hôm nào tôi ghi lại coi tất cả mọi thứ thực phẩm chúng ta ăn coi có món nào KHÔNG phải là thần dược hay không.
Huỳnh Chiếu Đẳng (22-Jul-2013)
REPLY
Một đọan phản hồi cho “những bài thuốc” (trích trong bài viết “Bà Nội Tướng Của Tôi”- Người Phương Nam)
“…Chẳng hạn như tôi nói với nàng là có người mách cho một bài thuốc rất đơn giản, chỉ cần gạo đem rang rồi nấu nước uống hằng ngày như uống trà th́ có công hiệu rất tốt cho cơ thể như ngủ ngon, giảm huyết áp, giảm mỡ vv… th́ nàng hỏi lại tôi bộ miracle hả? Gạo rang hay không rang cũng là gạo, tại sao nấu cơm ăn hằng ngày th́ chỉ chữa bệnh đói c̣n đem đi rang, cho qua lửa luyện tội lại trở thành “dược phẩm” là sao, vô lư quá vậy. Ấy vậy mà tôi cũng đ̣i nàng phải rang gạo nấu nước “thánh” cho tôi hết một thời gian hai ba tháng. Nàng bực ḿnh lắm, tuy ch́u ư tôi nhưng trong ḷng không phục cho là what a silly vớ vẩn!
Có một thời gian, người ta đua nhau đi kiếm mua rau má đỏ con mắt, nói là rau này chữa được bệnh thấp khớp làm tôi cũng rán đi t́m cho được (v́ là mùa đông nên khó kiếm chớ mùa hè th́ lọai rau này mọc đầy dăy trong vườn nhổ không kịp) th́ nàng bảo rau cỏ nào mà không có dược tính . Theo nàng biết th́ rau má có tác dụng giải nhiệt, khi nào nóng trong người uống vô sẽ hạ hỏa nhưng nếu lạm dụng nó th́ sẽ sinh hàn. Mà thấp khớp th́ kỵ hàn. Uống riết chắc đi không nổi phải ḅ luôn. Rồi c̣n nhiều phương thuốc khác nữa như Lô hội, trái Nhào, đậu nành, canh dưỡng sinh ǵ đó lung tung, thứ nào cũng chữa bá bệnh như là thần dược. Tôi th́ thứ nào cũng muốn thử coi có hiệu nghiệm không chớ nàng th́ nhứt định giữ vững lập trường không là không. Nàng nói thời buổi y học tân tiến này, có biết bao là thuốc hay thầy giỏi, bệnh ǵ thuốc đó, chữa c̣n không được, ở đó mà nghe người ta bày. Muốn bào chế một viên thuốc, người ta phải nghiên cứu dung ḥa bao nhiêu chất trong đó chớ đâu phải đơn giản một thứ một mà được. Phàm cái ǵ cũng vậy, phải có chừng mức, cứ một thứ mà tống vào cho cố xác th́ có hại chớ sao. Có thể nó chữa được bệnh này nhưng lại phản ứng sinh bệnh khác, hễ có hợp th́ có khắc, có lành tính th́ cũng có ác tính. V́ vậy trung dung là thượng sách hơn cả, rủi ai phát giác ra là có hại thế nào đó th́ ḿnh cũng không đến đổi nào, c̣n trở tay kịp.
Cụ thể như một lọai cải có tên là Phi Long (English spinach) mà tất cả các giống dân âu, á, trung đông ǵ cũng rất ưa chuộng (nhứt là Lebanese, mua một lần cả trolley) v́ nó có rất nhiều chất sắt làm tăng cường sinh lực đến đổi có một phim cartoon muốn khuyến khích trẻ con ăn vegies đă bịa ra chuyện một nhân vật tên Popye. Anh Popye này nhờ ăn thật nhiều spinach nên mới có đủ sức mạnh để đấu lại mấy thằng baddies. Đó là nói về mặt lợi ích của lọai cải này, nhưng đồng thời nó cũng có tác hại gây bệnh gout (thống phong) nếu ăn nhiều (không biết nhiều là bao nhiêu) v́ nó cũng chứa hàm lượng uric acid rất cao. Như vậy th́ tốt nhứt là đừng nghe ai cả mà hăy nghe chính ḿnh. Mỗi tuần nấu canh họặc xào ăn hai ba lần là đủ liều rồi, cứ coi đó là thức ăn thôi, c̣n muốn làm thuốc th́ để cho pharmacist họ làm, đâu có tới phiên ḿnh. Cũng như rượu, mỗi ngày một ly nhỏ cho máu lưu thông điều ḥa th́ có ích cho tim mạch nhưng nếu cứ uống cạn ly đầy, rót đầy ly cạn th́ sơ gan đứng tim luôn là cái chắc.”
Pḥng Ngừa Bệnh Mất Dần Trí Nhớ - Bài Viết của Hai Bác Sĩ Mehmet Oz và Michael Roizen
Sáu Bước Đơn Giản Để Giữ Đầu Óc Minh Mẫn
Phúc tŕnh mới nhất của chính phủ cho biết rằng thuốc bổ (supplements), hay thuốc chữa bệnh không giúp ǵ được cả trong việc ngăn ngừa bệnh Alzheimer, tức là bệnh mất dần trí nhớ, bệnh lú lẫn.
Đây là căn bệnh nhiều người già bị vướng phải, giống như trường hợp của cựu Tổng thống Ronald Reagan.
Nhưng nếu chúng ta đọc thật kỹ phúc tŕnh của chính phủ, để ư đến những ḍng chữ nhỏ, chúng ta sẽ t́m thấy được nhiều thông tín hữu ích trong việc ǵn giữ những tế bào chất xám trong đầu không bị lăo hoá.
Sự thực được báo cáo này đưa ra cho chúng ta thấy là không có hồ sơ chứng liệu nào cho biết thuốc chữa bệnh, hay thuốc bổ đem lại ích lợi cho việc chống lại căn bệnh quái ác này.
Nhưng ngược lại, phúc tŕnh đó lại đưa ra những bằng chứng rơ ràng là nếu chúng ta chịu khó tập thể dục, tỏ ra năng động, ăn uống lành mạnh, giữ cho áp huyết thấp để máu có thể đưa lên năo dễ dàng, chúng ta sẽ ngăn ngừa được bệnh mất trí nhớ.
Bản phúc tŕnh không gỉải thích v́ sao.
Nhưng chúng tôi sẽ phân tích cho độc giả biết rơ:
Không phải mọi hiện tượng mất dần trí nhớ- dementia- đều trở thành bệnh Alzheimer.
Nhưng đầu óc của chúng ta trở nên cùn lụt khi lớn tuổi là do ảnh hưởng gộp của nhiều yếu tố khác nhau. Yếu tố chính là óc của chúng ta không nhận đủ máu đưa lên đầu, v́ mạch máu bị tắc nghẽn, hay bị hở, gọi chung là vascular dementia..
Trong cả hai trường hợp đều khiến cho trí nhớ của chúng ta trở nên yếu kém, sự suy nghĩ của chúng ta trở nên loạng quạng (fuzzy), hậu quả bởi việc óc của chúng ta không nhận đủ dưỡng khí (oxygen) và đường (blood sugar).
Nhiều bệnh nhân của căn bệnh Alzheimer không ít th́ nhiều đều vướng phải t́nh trạng vascular dementia. Những trở ngại khi suy nghĩ mà các cụ già gặp phải phần lớn v́ máu không đưa lên đầu dễ dàng.
Chúng ta có thể ngăn ngừa những rắc rối này, hay sửa chữa những trục trặc đó bằng cách giữ cho mạchmáu dẫn máu lưu thông lên năo bộ đuợc thông tuông dễ dàng.
Pḥng bệnh là biện pháp chúng ta nên làm sớm.
Điều này có nghĩa là chúng ta cần làm những ǵ để giúp máu bơm lên đầu dễ dàng.
1- Mỗi ngày đi bộ, ít nhất 10,000 bước đi:
Hoạt động thể lực giúp máu chạy đều lên óc. Phân bón tự nhiên cho năo bộ chính là máu đưa lên đầu.
Mỗi ngày ráng bước đi khoảng 10,000 buớc chân, bằng cách này hay cách khác để máu từ tim đi lên đầu.
Các nghiên cứu khoa học cho thấy các cụ già trên 65 tuổi chịu khó tập thể dục ít nhất ba lần một tuần tránh được một phần ba rủi ro vướng bệnh Alzheimer . Bạn có thể làm một trong những hoạt động sau đây tùy theo sở thích của ḿnh: Đi bộ, Làm Vườn, hay Khiêu vũ.
2- Ăn thực đơn có nhiều rau và hoa quả như người Hy Lạp:
Rau tươi, trái cây tươi là thức ăn chính cho bộ óc. Trong hoa quả và rau có chứa chất "flovonoids" giúp tăng cường sức mạnh cho hệ thống ngăn ngừa độc tố. Trong một cuộc nghiên cứu nhóm đàn ông đàn bà thích ăn rau quả tươi, uống trà, cà phê, hay rượu nho, có nhiều chất flovonoids. Họ thường có năo bộ hoạt động tốt hơn người không dùng rau quả tươi. Và sự suy sụp của năo bộ tránh được tới 10 năm. Ngoài ra, nhiều cuộc nghiên cứu khác cho thấy mỗi tuần uống vài lần nước ép từ rau quả, sẽ giúp ngừa được 76% bệnh lú lẫn, hay mỗi ngày uống khoảng 900 mg thuốc bổ để thay thế rau, sẽ giúp tăng sự bén nhậy của trí óc, và giúp trẻ thêm được khoảng 3.5 tuổi.
3- Hay ăn thực đơn của dân Địa Trung Hải:
Ăn uống hàng ngày giống thực đơn của người Ư và người Hy Lạp, gồm có rau tươi, hạt đậu (grain), dầu olive, cá, và các loại hạt (nuts) sẽ giúp áp huyết giữ ở mức tốt.Ăn theo kiểu dân Điạ Trung Hải sẽ giúp đầu óc minh mẫn sáng suốt tránh được bệnh Alzheimer khoảng 48%. Cương quyết từ bỏ những thói hư, tật xấu như hút thuốc lá, và nghiện rượu. Thuốc lá chứa độc tố rất hại cho năo bộ, v́ thế người hút thuốc lá có nhiều rủi ro bị Alzheimer hơn người không hút thuốc đến 80%.
4- Đừng uống rượu mạnh quá độ:
Đa số những người nghiện rượu đều vướng vào bệnh Alzheimer. Đàn bà chỉ nên uống rượu tối đa mỗi ngày một ly thôi. Đàn ông được uống tới hai ly. Uống một chút rượu có lợi cho việc ǵn giữ tế bào chất xám. Nhưng uống nhiều quá lại gây nguy hại cho đầu óc, 25% người bị bệnh mất trí nhớ dính líu đến nghiện rượu.
5- Ráng duy tŕ huyết áp ổn định ở mức thấp:
Huyết áp cao có thể làm cho mạch máu trên đầu bị hở hay đứt. Chính v́ vậy, các chuyên gia y tế nói rằng huyết áp cao là nguyên nhân của 50% trường hợp gây ra lú lẫn, hư trí nhớ. Chúng ta hăy ráng duy tŕ huyết áp ở mức thấp – lư tưởng là 115/75 - bằng cách ăn uống lành mạnh, tập thể dục hàng ngày, giữ trọng lượng thân thể thấp, đừng để lên cân, béo mập. Nên theo dơi mức đường trong máu. Bệnh tiểu đường, hay thậm chí sắp sửa bị tiểu đường cũng là dấu hiệu báo trước có thể bị hở mạch máu đầu, gây ra bệnh lú lẫn. Bệnh tiểu đường dễ làm các mạch máu nhỏ bị hở, và chảy máu trong năo.
6- Tránh đừng để bụng phệ:
Ṿng bụng ở tuổi trung niên to báo hiệu trước có thể bị vướng bệnh lú lẫn khi về già. Cuộc nghiên cứu theo dơi 6,000 người đưa ra kết quả cho thấy cái bụng phệ rất hại cho động mạch chính dẫn máu về tim, và máu lên đầu. V́ thế cho nên chúng ta nên cố gắng duy tŕ ṿng bụng dưới 35 inches cho các bà, và dưới 40 inches cho các ông. Chỉ có một bộ phận nên ǵn giữ cho to lớn. Đó chính là năo bộ của bạn..
Nguyễn Minh Tâm dịch theo S.F Examiner
TRÍ NHỚ GIẢM SÚT PHẢI LÀM SAO?
Đôi lúc, bạn có cảm giác mất trí nhớ tạm thời nên chẳng biết ḿnh đang và cần làm ǵ? Càng lớn tuổi, con người càng hay quên.
Đó là lư do bạn nên quan tâm, chăm sóc cho "bộ nhớ" của ḿnh từ bây giờ.
Trí nhớ và hoạt động trí tuệ nói chung là chức năng thần kinh cao cấp của con người. Ở mỗi người, trí nhớ lại có những phương thức hoạt động phù hợp với hoàn cảnh nghề nghiệp, gia đ́nh, vị thế xă hội của họ.
Trí nhớ ngắn hay dài hạn đều phụ thuộc vào năo bộ.
Người ta phân biệt hai loại trí nhớ ngắn hạn và dài hạn. Trí nhớ ngắn hạn là khả năng lưu giữ những thông tin mới tiếp nhận trong vài giây, trước khi nó được củng cố để giữ lại lâu dài. Trí nhớ dài hạn là quá tŕnh lưu giữ các thông tin tiếp nhận được và con người có thể nhớ tới chúng sau một thời gian.
Dù ngắn hay dài hạn, việc h́nh thành và duy tŕ trí nhớ đều trông cậy vào một khu vực nằm sâu trong năo bộ, gọi là vùng hippocampus. Bên cạnh nó là vùng hạnh nhân (amygdala), tạo cảm xúc, in dấu những kư ức của mỗi người. Lớp ngoài của vơ năo lưu giữ trí nhớ dài hạn ở những khu vực khác nhau nhờ những loại h́nh thông tin đa dạng như ngôn ngữ, cử chỉ, cảm giác...
Để những vùng nói trên hoạt động hiệu quả, các động mạch nuôi năo phải thông suốt để năo có đủ ô-xy, năng lượng, các chất dẫn truyền thần kinh không thiếu hụt và các "khớp thần kinh" (synase) được bảo tồn.
Tuy nhiên, trong thực tế, những điều kiện đó dễ bị xâm hại do tác động của nhiều yếu tố, khiến chúng ta sa sút trí tuệ, mất trí nhớ, bị bệnh Alzheimer, Parkinson...
Những phương pháp cải thiện trí nhớ hiệu quả:
Kẻ thù nguy hiểm nhất của trí nhớ là stress. Trong gia đ́nh cũng như ngoài xă hội, mọi người đều chịu nhiều áp lực. Không ít người bị stress trầm trọng khiến cơ thể phóng thích nhiều cortisol (hormone stress), làm tổn thương vùng hippocampus.
Mặt khác,stress c̣n làm giảm, thậm chí mất tập trung.Ngoài ra,cortisol c̣n thúc đẩy việc sản xuất insulin, ngăn không cho vùng hippocampus sử dụng đủ đường huyết để năo có năng lượng cho việc ghi nhớ. Hơn thếstress c̣n gây khó khăn cho việc "truy cập" kư ức đă được lưu giữ.
Dưới đây là các cách giúp cải thiện trí nhớ.
1.Hóa giải stress bằng phương pháp thiền hay yoga. Đây là cách gỡ bỏ các áp lực, làm trùng giăn tâm thần, tăng khả năng tập trung... Ngoài ra, bạn có thể luyện tập thể lực ngoài trời như bơi lội, đi bộ, đạp xe, tập aerobic... Hoạt động thể lực chính là biện pháp đốt cháy stress, v́ chúng cho tim tăng cung lượng máu tới năo và các phủ tạng, khiến tinh thần phấn chấn, sảng khoái.
2.Tập thể dục cho năo bằng cách đọc sách, báo, lướt các trang web lành mạnh và bổ ích. Đồng thời, bạn nên chơi các tṛ chơi trí tuệ như ô chữ, cờ tướng (hoặc cờ vua), học ngoại ngữ hay chơi một loại nhạc cụ nào đó... Cách này làm tăng lượng ô-xy tới năo, thúc đẩy quá tŕnh dịch chuyển từ bộ nhớ ngắn hạn sang dài hạn.
3.Một chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân đối,nhiều rau, trái cây, giúp tăng cường các chất dinh dưỡng như lecithin (có trong dầu đậu nành, trứng, lạc, mầm lúa mạch, gan), vitamin C (trong cam, chanh, rau, quả) và các vitamin nhóm B (trong gan, thận, thịt nạc, sữa, yoghurt). Tất cả các chất này hỗ trợ cho việc sản xuất chất dẫn truyền thần kinh acetylchline.
Các a-xít béo omega-3 như DHA được coi là "thức ăn của năo".. Chúng có nhiều trong các loài cá biển vùng nước lạnh như cá hồi, các trích... giúp bù đắp một lượng đáng kể chất xám của năo. Chất béo trong năo làm thành các màng tế bào và giữ vai tṛ quan trọng trong hoạt động sống c̣n của tế bào năo. Các nơ-ron thần kinh cũng rất giàu a-xít béo omega-3 c̣n giúp cân bằng xảm xúc lành mạnh và tâm trạng tích cực ở người cao tuổi. DHA cũng là thành phần chính của các "khớp thần kinh".
Nhiều công tŕnh nghiên cứu đă cho thấy, các chất chống ô-xy hóa từ rau, trái cây, các quả mọng (mâm xôi), khoai lang, cà chua, bông cải xanh, củ cải đường, cam, nho, quả cherry, kiwi, gấc... làm giảm đáng kể nguy cơ suy giảm trí nhớ di chứng trung ḥa hoặc vô hiệu hóa các gốc tự do. Ngoài ra, các chất chống ô-xy hóa c̣n cải thiện ḍng chảy ô-xy qua cơ thể và năo.
Với những người cao tuổi, chế độ ăn hạn chế năng lượng xem ra rất hữu ích. Họ sẽ tránh được các nguy cơ thừa cân, béo ph́, dẫn tới những bệnh mạn tính như cao huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch... Chúng không những đe dọa khả năng ghi nhớ mà cả sinh mạng người cao tuổi.
Năo có chừng 50% nước cho nên bạn phải uống đủ nước (1.500-2.000ml mỗi ngày) để thủy hợp (hydrate hóa) năo dễ dàng. Thiếu nước hoặc mất nước nhẹ có thể làm gia tăng hormone stress, khiến năo bị tổn thương, giảm thiểu trí nhứ. Bạn có thể uống nước sôi để nguội hoặc nước trà. Trong trà có nhiều chất tăng thư giăn tâm thần, tăng sự lanh lợi, hoạt bát... Thế nhưng, bạn cần tránh uống trà đặc vào buổi tối v́ có thể dẫn đến mất ngủ.
Mỗi ngày, bạn nên uống một đến hay ly rượu vang đỏ. Chúng có tác dụng làm giăn nở mạch máu. Các chất chống ô-xy hóa trong rượu c̣n bảo vệ tế bào năo, qua đó cải thiện trí nhớ của bạn. Tuy nhiên, không nên lạm dụng rượu v́ uống nhiều làm tăng cholesterol, nguy cơ xơ vữa động mạch và cản trở ḍng máu tới năo. Các nghiên cứu của Đại học Harvard, Mỹ, đă chứng minh, người lạm dụng rượu thường kém tập trung. Khi tham gia những thử nghiệm về nhận thức, họ kém hơn hẳn những người uống rượu vang có chừng mực.
4.Phải tạo được giấc ngủ tốt để giúp năo củng cố trí nhớ ngắn hạn cũng như dài hạn. Nghiên cứ của Đại học Lubeck, Đức, đă cho thấy sự sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề có liên quan mật thiết đến giấc ngủ đầy đủ của mỗi người. Chứng mất ngủ hay chứng ngừng thở khi ngủ làm cho người ta mệt mỏi nên không thể tập trung.
5.Kiểm soát tốt những căn bệnh măn tính như cao huyết áp, đái tháođường... cũng là một giải pháp hữu hiệu để tăng cường trí nhớ.
6.Lối sống tích cực, lạc quan, cởi mởcó tác động rất lớn trong việc giảm thiểu nguy cơ trầm cảm, nhất là đối với phụ nữ tiền măn kinh, măn kinh và những người lớn tuổi. Đồng thời, cách này c̣n cải thiện đáng kể trí nhớ và các hoạt động trí tuệ nói chung.
Bài viết của hai bác sĩ Mehmet Oz và Michael Roizen
Nguyễn Minh Tâm dịch
Chắc các bạn cũng đă nghe giảng giải quá nhiều về lợi ích của việc ăn rau đúng không? Tuy nhiên, có vẻ như những bài giảng này không đạt hiệu quả cao, khi phần đông chúng ta vẫn giữ thói quen ăn uống nhiều thịt, ít rau, thậm chí có người c̣n… không ăn rau. Hậu quả với cơ thể từ việc không ăn rau là thế nào, bạn sẽ biết ngay sau đây.
1. Cơ thể yếu thảm hại
Nếu không ăn rau, hẳn nhiên cơ thể ta sẽ có chút khác lạ bởi rau, củ, quả chính là nguồn bổ sung rất nhiều vitamin như vitamin A, B, C, E, K và các loại khoáng chất cho cơ thể.
Về cơ bản, các vitamin sẽ có tác dụng điều ḥa sinh lư cơ thể (vitamin E), hỗ trợ tốt cho mắt (vitamin A), tăng tốc độ phục hồi vết thương (vitamin C), chống lăo hóa (vitamin B), thậm chí là chống cả ung thư (vitamin K).
Do đó, thiếu hụt vitamin sẽ khiến bạn đối mặt với nhiều mối lo sức khỏe ở xương, tâm sinh lư, hay cả bệnh tim mạch.
Ngoài ra, các loại rau xanh hầu hết đều có chứa hàm lượng sắt cao – một trong các yếu tố tạo máu. V́ thế, thói quen không ăn rau sẽ dẫn đến nhiều bệnh lư liên quan đến thiếu máu, hạ đường huyết, khiến chúng ta choáng ngất, thậm chí là nguy hiểm đến tính mạng.
2. Ăn ít đi nhưng vẫn tăng cân vù vù
Tại sao lại vậy? Đó là v́ rau củ quả và trái cây có chứa nhiều nước, khiến bạn có cảm giác no nhanh. Thêm vào đó, đây là các loại thực phẩm mật độ năng lượng thấp nhất, chỉ khoảng 0-1,5 calorie/gram so với các thực phẩm khác có tới 4-9 calorie/gram.
Việc bỏ qua một lượng lớn rau hàng ngày sẽ khiến bạn buộc phải bù đắp bằng các thực phẩm giàu năng lượng hơn. Chính v́ thế, dù có thể thoạt trông bạn đang ăn ít hơn, nhưng lượng calorie nạp vào lại nhiều hơn rất nhiều lần và hệ quả là bạn… béo lên.
3. Thảm họa khi… đi cầu
Rau củ quả có chứa nhiều chất xơ – thành phần rất có lợi cho đường tiêu hóa.
Các loại thức ăn thông thường khi vào trong dạ dày sẽ bị ḥa tan và thu gọn thể tích. Tuy nhiên, để thức ăn tiêu hóa di chuyển qua đường ruột nhanh và dễ dàng hơn, chúng ta cần tập hợp một lượng lớn thức ăn.
Đây sẽ là lúc rau củ quả phát huy tác dụng. Khác với các loại thức ăn thông thường, chất xơ không bị phân giải trong quá tŕnh tiêu hóa.
Nhờ đó, thức ăn tiêu hóa sẽ có thể tích lớn hơn, góp phần kích thích “nhu động ruột” (chuyển động co bóp của ruột để đưa thức ăn đi).
V́ vậy nếu như loại bỏ rau ra khỏi chế độ ăn, việc “đi cầu” sẽ thực sự trở thành thảm họa đối với bạn. Ngoài ra, theo viện Y tế quốc gia Mỹ, việc táo bón lâu ngày có thể gây bệnh trĩ, hoặc viêm ruột thừa.
Trĩ sẽ gây nhiều bất tiện và đau đớn trong cuộc sống hàng ngày, c̣n viêm ruột thừa nếu không được chữa trị kịp thời có thể khiến bạn tử vong.
4. Nguy cơ đau tim tăng mạnh
Việc thiếu chất xơ cũng khiến bạn tăng nguy cơ bị các chứng bệnh về tim mạch.
Cụ thể, theo một nghiên cứu vào năm 2011 trên tạp chí Circulation về sự liên hệ giữa việc ăn ít rau và bệnh tim, kết quả cho thấy những người ăn ít rau từ bé có nguy cơ bị bệnh xơ vữa động mạch khi về già.
Ngoài ra, nghiên cứu còn chỉ ra rằng những người ăn nhiều rau thì tỷ lệ bệnh tim mạch và các bệnh liên quan sẽ ở mức thấp.
Ngược lại, những người không ăn rau và dung nạp nhiều chất béo thì có khả năng cao bị nghẽn mạch máu, dẫn đến các cơn đau tim và đột quỵ.
6 Động Tác Đơn Giản Của Dược Vương Giúp Sống Trường Thọ Ai Cũng Nên Biết
“Dược vương” Tôn Tư Mạo vốn là vị thầy thuốc trứ danh với y thuật cao thâm cùng những bí kíp sống trường thọ được lưu lại trong “Bị Cấp Thiên Kim Yếu Phương”.
Chân dung của “dược vương” Tôn Tư Mạo.
Trong lịch sử, Tôn Tư Mạo là người sinh sống thời Tùy Đường, Kinh Triệu, Hoa Nguyên (nay là vùng đất Thiểm Tây, Điệu Huyện, Trung Quốc). Từ nhỏ, thể chất của ông đă yếu đuối. Nhưng khi lớn lên với ư chí học y cứu người, ông đă được người dân đương thời phong cho danh hiệu “dược vương”
Tất cả kinh nghiệm quư báu của đời ḿnh đều được ông tổng hợp lại trong “Bị Cấp Thiên Kim Yếu Phương” (gồm 30 quyển ghi lại các phương thuốc cứu nguy đáng giá đáng ngàn vàng) ảnh hưởng sâu xa đến sự phát triển của nền y học cổ truyền Trung Quốc. Cuốn sách cũng được đánh giá là bộ bách khoa toàn thư sớm nhất về y học lâm sàng.
Sinh thời, ông không nhận chức phong trong triều đ́nh mà hành y tế thế và ở ẩn tại Dược Vương Sơn. Ông đă vượt lên bệnh tật, cống hiến nhiều thành tựu cho nền y học và hưởng thọ đến gần 102 tuổi nên c̣n được gọi là “thần tiên”. Hiện nay, tượng và miếu thờ Tôn Tư Mạo vẫn c̣n tại Ngũ Đài Sơn
Động tác 1: Xoa bụng
Bạn chà xát hai bàn tay vào nhau cho đến khi nóng lên rồi đặt một tay ṿng quanh rốn và xoa bụng thuận theo chiều kim đồng hồ, phạm vi xoa từ hẹp đến rộng.
Thực hiện 1 lần/ ngày, mỗi lần liên tục 36 ṿng.
Công dụng chữa bệnh:
+ Tăng lượng máu lưu thông ở vùng bụng.
+ Nâng cao khả năng co dăn của các cơ trong thành dạ dày và đường ruột.
+ Thúc đẩy chức năng của hệ thống limpha.
+ Cải thiện hệ tiêu hóa, giúp tăng sự hấp thụ thức ăn.
+ Ổn định sự hoạt động của hệ bài tiết, đào thải cặn bă.
Xoa bụng mỗi ngày sẽ cải thiện sức khỏe của hệ tiêu hóa.
Động tác 2: Luyện tập co cơ hậu môn
Khi hít sâu vào, bạn cũng đồng thời co cơ hậu môn lại và nín thở trong vài giây, sau đó vừa thở ra vừa thả lỏng cơ hậu môn.
Thực hiện kiểu vận động dưỡng sinh này mỗi ngày 30 lần, liên tục vào buổi tối.
Công dụng chữa bệnh:
+ Nâng cao sinh lực.
+ Hỗ trợ hệ bài tiết.
+ Pḥng ngừa nhiều bệnh và tốt cho sức khỏe.
Bài tập hít thở và co thắt hậu môn rất tốt cho sức khỏe.
Động tác 3: Nghiêng đầu, xoay cổ
Bạn đứng thẳng lưng, hai tay chống hông, lần lượt cúi đầu lên xuống, nghiêng qua phải rồi quay về vị trí ban đầu. Thực hiện tương tự với bên trái, mỗi bên 6 lần.
Ngoài ra, có thể thực hiện động tác xoay cổ chậm răi theo ṿng tṛn thuận chiều kim đồng hồ và ngược chiều kim đồng hồ, mỗi chiều 6 lần.
Công dụng chữa bệnh:
+ Giữ đầu óc luôn linh hoạt.
+ Ngăn chặn các cơn đau nhức xương cổ.
Động tác giúp pḥng ngừa các bệnh về khớp cổ.
Động tác 4: Xoay hông và nhấn huyệt mệnh môn
Bạn đứng thẳng, hai chân rộng bằng vai rồi xoay hông và hai tay cũng đưa theo thân người.
Khi xoay hông sang trái, tay phải của bạn đưa về phía trước và chạm nhẹ vào vùng bụng dưới, tay trái th́ đưa ra phía sau chạm nhẹ vào huyệt mệnh môn. Luân phiên đổi bên và đổi tay.
Thực hiện động tác liên tục 50 lần/ ngày.
Công dụng chữa bệnh:
+ Giúp đường tiêu hóa khỏe mạnh.
+ Tàng giữ thận khí.
+ Ngừa đau dạ dày
Huyệt mệnh môn.
Động tác 5: Xoay khớp gối
Bạn đứng chụm hai chân và sát hai đầu gối lại với nhau, hơi cúi người rồi đặt hai bàn tay lên trên hai đầu gối. Sau đó, xoay gối thuận theo chiều kim đồng hồ và ngược chiều kim đồng hồ.
Bạn dùng tay phải xoa bàn chân trái và tay trái xoa bàn chân phải, xoa từ gót chân lên đến đầu ngón chân rồi lại xoa ngược về phía gót chân. Mỗi lần thực hiện được tính là một lần, bạn phải thực hiện động tác 36 lần.
Tiếp theo, dùng hai ngón tay cái day nhấn huyệt dũng tuyền ở mỗi bàn chân khoảng 50 lần.
Công dụng chữa bệnh:
+ Nâng cao tính phản xạ của các cơ quan trong cơ thể.
+ Giúp các cơ quan luôn khỏe mạnh.
+ Tăng cường sức khỏe.
Tin chắc rằng bạn và gia đ́nh sẽ luôn vui khỏe mỗi ngày nếu thường xuyên thực hiện 6 động tác giúp trường thọ trên.
Thực Phẩm Hữu Cơ (Organic) Không Tốt Như Quảng Cáo
Nhiều người sẵn sàng chi nhiều tiền hơn cho thực phẩm hữu cơ với niềm tin rằng chúng an toàn và bổ dưỡng hơn so với các loại thực phẩm thông thường khác. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới của Mỹ phát hiện, thực phẩm hữu cơ không hề ưu việt hơn như quảng cáo.
Thực phẩm hữu cơ (organic food) là thực phẩm được nuôi (trồng) bằng chất hữu cơ. Nếu thực hiện đúng quy tŕnh, ḍng sản phẩm này là kết quả của một quá tŕnh nuôi (trồng) các loại động thực vật mà không dùng bất kỳ loại hóa chất, phân bón tổng hợp, thuốc trừ sâu bọ, chất điều chỉnh sự tăng trưởng hay thức ăn công nghiệp nào.
Ăn, uống bằng thực phẩm hữu cơ do đó được tin là hoàn toàn an toàn cho sức khỏe, tránh được ngộ độc thực phẩm v́ không bị ảnh hưởng bởi thuốc trừ sâu, phân bón hóa học hay các hóa chất tăng trọng trong quá tŕnh canh tác, nuôi trồng. Trên thị trường, giá của thực phẩm hữu cơ thường đắt hơn ít nhất 1/3 so với giá của thực phẩm cùng loại nhưng được nuôi (trồng) bằng phương pháp thông thường.
Tiến sĩ Dena Bravata và các cộng sự đến từ Trung tâm Y tế thuộc Đại học Stanford (Mỹ) đă tiến hành cuộc khảo cứu lớn nhất từ trước tới nay đối với các nghiên cứu hiện có, nhằm so sánh 2 loại thực phẩm, xác minh lại những lợi ích sức khỏe vượt trội của thực phẩm hữu cơ.
Theo trang Daily Mail, nhóm nghiên cứu không phát hiện bất kỳ sự khác biệt mang tính nhất quán nào về hàm lượng vitamin có trong các loại thực phẩm khác nhau. Họ cũng không t́m thấy sự khác biệt về hàm lượng protein và chất béo trong sữa hữu cơ và sữa thông thường.
Các nhà nghiên cứu cho biết thêm rằng, không có bất kỳ loại rau, quả nhất định nào mà dạng hữu cơ tỏ ra có lợi hơn cho sức khỏe so với dạng thông thường.
Một điều đáng nói nữa là, theo các nhà khoa học thuộc Đại học Stanford, việc nuôi (trồng) thực phẩm hữu cơ có thể không tốt hơn cho môi trường. Chẳng hạn như, quá tŕnh sản xuất sữa, ngũ cốc và thịt lợn hữu cơ tạo ra lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính cao hơn quá tŕnh sản xuất thực phẩm thông thường khác.
Tuy nhiên, tiến sĩ Bravata và các cộng sự thừa nhận, sản xuất theo phương pháp hữu cơ giúp thực phẩm giảm 30% nguy cơ nhiễm độc thuốc trừ sâu dù không đảm bảo chúng 100% không nhiễm hóa chất. Mức nhiễm thuốc trừ sâu trong tất cả các thực phẩm hữu cơ đều trong giới hạn an toàn cho phép.
Nhóm nghiên cứu kết luận: “Một số người tin rằng thực phẩm hữu cơ luôn luôn giàu dinh dưỡng hơn và có lợi cho sức khỏe hơn so với thực phẩm thông thường. Điều đó là không đúng. Không có nhiều khác biệt giữa 2 loại thực phẩm”.
Trong chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học kỳ này, bác sĩ Hồ văn Hiền sẽ trả lời thắc mắc của bà Thu ở Saigon về bướu xơ tử cung.
VOA - Bác sĩ Hồ văn Hiền Thứ Ba, 17 tháng 5 2011
Chuyên gia phụ trách giải đáp thắc mắc y học kỳ này là bác sĩ Hồ văn Hiền, chuyên khoa nhi và y khoa tổng quát, có pḥng mạch và đang làm việc cho các bệnh viện ở Bắc Virginia.
Bà Thu ở Saigon có nêu thắc mắc và được bác sĩ Hồ văn Hiền giải đáp:
Leiomyoma of the uterus (fibroids) - Bướu xơ tử cung:
Bịnh nhân hỏi về cách chữa trị bướu xơ tử cung. Đúng ra, đây mà một loại u bướu gồm những tế bào cơ trơn (leiomyoma), xuất phát từ một tế bào duy nhất của tử cung (tử cung là một cái cơ trơn h́nh túi rỗng). Do đó bướu xơ tử cung là một bướu lành, không phải là ung thư, và cũng không trở thành ung thư, dù có tăng thể tích nhanh đi nữa. Chúng ta không rơ nguyên nhân gây ra bướu, tuy nhiên yếu tố di truyền quyết định một phần, và đàn bà có con hoặc dùng thuốc ngừa thai th́ có phần nào ít bị bướu xơ hơn.
Đáng để ư là nếu chúng ta dùng MRI trên phụ nữ b́nh thường khỏe mạnh, th́ đến 75% phụ nữ có bướu to hoặc nhỏ; nếu khám phụ khoa bằng ngón tay (pelvic exam) các phụ nữ b́nh thường có thể t́m thấy bướu xơ trong 30 % các trường hợp. Nếu dùng siêu âm các phụ nữ tuổi 35, hết 60% người da đen có bướu, người da trắng th́ ít hơn (40%). Đến 50 tuổi, chừng 70-80% phụ nữ có bướu xơ có thể phát hiện bằng siêu âm (theo Bs William Parker). Những con số này cho thấy bướu xơ TC rất phổ biến, và tin vui là trên 80% của các phụ nữ mang bướu xơ tử cung không bao giờ có triệu chứng ǵ cả, và do đó không cần chữa trị ǵ cả. Bướu xơ TC xuất hiện thường ở lứa tuổi 25-35 và sự tăng trưởng của nó tùy thuộc vào sự hiện diện của các hormone tính dục nữ (estrogen và progesteron) do buồng trứng tiết ra. Do đó sau khi người đàn bà nghỉ kinh (menopause), là lúc buồng trứng không hoạt động nữa, th́ bướu sẽ dần dần teo nhỏ lại.
Các triệu chứng do bướu gây ra:
Đa số bướu xơ không gây ra triệu chứng ǵ cả, như trường hợp thính giả ở đây đi khám sức khỏe tổng quát và là siêu âm mới biết ḿnh có bướu. Những bướu nằm trong vách của tử cung (intramural fibroids) thường không gây khó chịu gi.
Trong ḷng tử cung có lót một lớp niêm mạc (mucosa), nếu bướu xơ nằm ngay dưới lớp niêm mạc đó (submucosal fibroid), sẽ làm rối loạn kinh nguyệt của người đàn bà, như chảy máu thất thường, quá nhiều (metrorrhagia) hoặc quá lâu (menorrhagia) lúc có kinh, làm cho bịnh nhân mất máu kinh niên, thiếu chất sắt (iron deficiency) cần thiết để tạo máu mới, và do đó mang bịnh thiếu máu (anemia) mản tính, gây ra mệt mơi, có thể suy nhược, suy tim. Người đàn bà cũng có thể khó thụ thai hơn chút ít.
Nếu bướu nằm dưới màng thanh mạc (subserosal fibroid), tức nhiên là nằm phía bên ngoài của tử cung và mọc lớn lên về phía trước, đè lên bàng quang (bọng đái) gây triệu chứng đường tiểu như mắc tiểu thường xuyên, khó tiểu, nhiễm trùng đường tiểu; bướu mọc lên về phía sau th́ đè lên ruột già (gây bón), hoặc đè lên các dây thần kinh từ xương sống đi ra (spinal nerve) làm đau lưng. Ngoài ra có thể làm đau vùng xương chậu, đau lúc giao hợp. Ngoài ra, bướu có thể đè lên ống dẫn trứng và làm cho tinh trùng đi qua ống dẫn trứng khó khăn hơn và thụ thai khó hơn.
Một số ít bướu có cái cuống (pedunculated fibroid) và có thể bị xoắn lại, đau bụng dưới cấp tính, có thể cần giải phẫu lấy bươu ra.
Tuy nhiên theo tài liệu của Mayo Clinic: “Thông thường, bướu xơ không can thiệp với thụ tinh hoặc thai nghén”. Trước đây, người ta tưởng lúc thai nghén, bướu xơ sẽ lớn nhanh lên, nhưng những khảo cứu gần đây cho thấy chuyện này không xảy ra. Trường hợp bướu quá lớn, gây vấn đề, bs có thể cắt bớt nếu thấy cần. Lúc sanh, có thể phải sanh mổ nếu bướu làm nghẹt đường sanh âm đạo.
Trị liệu:
Chỉ cần trị bịnh nếu bướu xơ gây ra biến chứng. Thuốc thường dùng:
1) Gonadotropin releasing hormone (Gn-RH) agonist:
Bướu cần đến sự hiện diện của hormone tính dục nữ estrogen và progesteron do buồng trứng sản xuất mới tồn tại và phát triển được.
[2 hormon này do buồng trứng (ovary) tiết ra, mà buồng trứng lại cần một hormone gọi là gonadotropin từ tuyến yên (bằng hạt đậu, nằm dưới năo, hypophysis or pituitary gland) kích thích mới làm việc. Ngược lại, sự sản xuất của gonadotropin lại tùy thuộc vào một bộ phận của óc gọi là hypothalamus. Hypothalamus tiết ra chất Gn-RH để kích thích tuyến yên.]
Sự sản xuất estrogen và progesterone tùy thuộc gián tiếp vào một hormone tên Gn-RH của hypothalamus nằm trong năo bộ.
Một số thuốc có cấu trúc na ná như Gn-RH tự nhiên gọi là Gn-RH agonist. Các chất này vào dành chỗ của chất Gn-RH tự nhiên, và gây tác dụng ngược lại, làm sản xuất estrogen và progesterone giảm xuống do đó bướu xơ teo lại.
Trong loại này, goserelin (tên thương măi Zoladex), thuốc rất đắt tiền (theo bịnh nhân 2 triệu một ống, trên internet trên 1200 dollars cho 3 ống) chích dưới da, mỗi tháng một lần trong ba tháng (thuốc được thính giả dùng). Thuốc thường chỉ dùng ngắn hạn, thường là trước khi mổ để làm bướu nhỏ lại, giải phẩu dễ dàng hơn, ít chảy máu hơn, hoặc bịnh nhân sắp đến tuổi nghỉ kinh. Thuốc không dùng dài hạn được, v́ nội chừng sáu tháng, bướu sẽ tăng trưởng (rebound growth) bộc phát lại, và bịnh nhân dễ bị xốp xương (bone loss) khó hồi phục nếu trên 35 tuổi (FDA, Merck Manual). Đúng như bịnh nhân nói, thuốc này cũng được dùng để trị ung thư tuyến tiền liệt (cancer of the prostate) v́ thuốc làm giảm chất testosterone của đàn ông, theo cơ chế tương tự trên hypothalamus.
2) Danazol là một thuốc uống tổng hợp tương tự như testosterone (kích tố tính dục phái nam) có thể được dùng để ngưng kinh nguyệt, làm cho tử cung và bướu xơ teo lại, nhưng lại gây nhiều biến chứng như khó chịu (dysphoria) (trầm cảm, lo lắng, nhức đầu), mụn trứng cá, giọng nói trầm giống đàn ông, làm nhiều phụ nữ không muốn dùng thuốc này.
Tóm lại, theo hướng dẫn chung hiện nay, nếu bướu xơ tử cung được khám phá t́nh cờ bằng siêu âm, mà người bịnh không có triệu chứng ǵ liên hệ tới bướu đó th́ nói chung không cần chữa thuốc men ǵ cả. Nếu có biến chứng như chảy máu, triệu chứng đường tiểu, tiêu hóa, thần kinh do chèn ép th́ dùng thuốc men để trị thiếu máu, điều hoà kinh nguyệt, và dùng thuốc làm teo bướu trước khi mổ nếu cần.
Biện pháp cuối cùng là cắt bỏ bướu bằng phẩu thuật (myomectomy) hoặc bằng cách bơm vào mạch máu nuôi dưỡng bướu một chất làm tắc nghẽn mạch mạch máu đó (embolization) để bướu thiếu máu mà tiêu đi. Nếu không muốn giữ tử cung nữa, người ta sẽ cắt bỏ tử cung. (hysterectomy). Ở Mỹ, hết 30% đàn bà sớm muộn cũng sẽ cắt bỏ tử cung. Một số bác sĩ cho rằng một số giải phẩu cắt tử cung hiện nay ở Mỹ không cần thiết.
Về câu hỏi về các cục nhỏ sờ thấy dưới da, có thể là những bướu mỡ (lipoma) nhỏ. Tuy nhiên không thấy nên không thể có ư kiến chính xác. nếu bịnh nhân có những măng da mầu như cà fẹ sữa (6 hoặc nhiều hơn) và nếu trong gia đ́nh có trường hợp tương tư, cần loại bỏ khả năng bịnh xơ thần kinh (neurofibromatosis). Bịnh nhân nên theo dơi với bs chuyên về da ḿnh từng khám bịnh. Đa số lipoma không cần chữa trị nếu không có biến chứng, hoặc không lớn quá nhanh, hoặc ảnh hưởng đến ngoại h́nh.
Xin nhắc lại là trên đây chỉ là những thông tin tổng quát căn cứ trên y văn mới đây, bịnh nhân cần tham khảo bác sĩ chuyên khoa về phụ khoa để điều trị thích hợp.
Chúc bịnh nhân may mắn.
Cảm ơn bác sĩ Hồ văn Hiền.
Chúng tôi cũng xin cảm ơn thính giả đă tham gia chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học này.
Chúng tôi vẫn dành đường dây điện thoại miễn phí để tiếp nhận các thắc mắc khác của quư thính giả về sức khỏe và y học thường thức. Số điện thoại miễn phí dành cho mục Hỏi Đáp Y Học là 202-205-7890, xin nhắc lại, 202-205-7890, ngày giờ nhận câu hỏi là thứ ba và thứ năm mỗi tuần, từ 8 giờ 30 đến 9 giờ 30 tối, giờ Việt Nam. Chúng
Mất kiểm soát tiểu tiện sau phẫu thuật tuyến tiền liệt
Trong chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học kỳ này, bác sĩ Hồ văn Hiền sẽ trả lời thắc mắc của ông Năm ở Australia về vấn đề mất kiểm soát tiểu tiện sau phẫu thuật tuyến tiền liệt.
Bác sĩ Hồ văn Hiền - VOA - Thứ Sáu, 22 tháng 4 2011
Bác sĩ Hồ văn Hiền
Chuyên gia phụ trách giải đáp thắc mắc y học kỳ này là bác sĩ Hồ văn Hiền, chuyên khoa nhi và y khoa tổng quát, có pḥng mạch và đang làm việc cho các bệnh viện ở Bắc Virginia.
Ông Năm ở Bạc Liêu có tŕnh bầy vấn đề về sức khỏe và được bác sĩ Hồ văn Hiền giải đáp:
Post prostatectomy urinary incontinence.
Mất kiểm soát tiểu tiện sau phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt.
Bịnh nhân nam 68 tuổi, từng được mổ cắt bỏ tuyến tiền liệt, hỏi về những phương pháp trị chứng nước tiểu bị ḍ rĩ, đi tiểu không kiềm chế được.
Tuyến tiền liệt (prostate) là một tuyến ngoại tiết của bộ phận sinh dục nam, tuy nhiên gần đây người ta cũng đăt tên lại cho một số tuyến tương tự ở phái nữ là tuyến tiền liệt nữ (female prostate).
Ở phái nam, tuyến nằm dưới và nằm ngay trước ngơ nước tiểu đi ra của bàng quang (bọng đái, bladder), từ đó được đặt tên khoa học là prostate, có nghĩa là “đứng [pro] trước [stat], giữ cửa”, từ tiếng Việt tiền liệt cũng theo nghĩa đó. Trước đây, chúng ta c̣n gọi là “nhiếp hộ tuyến”. Tuyến tiết vào tinh dịch một số thành phần giúp nuôi dưỡng các tinh trùng.
Tuyến tiền liệt bao quanh, ôm lấy niệu đạo (urethra) là ống dẫn nước tiểu thóat ra từ bọng đái, Nếu tuyến lớn quá (ph́ đại, hypertrophy), hoặc có ung bướu, tuyến có thể bóp nghẽn đường đi ra của nước tiểu và làm khó tiểu hoặc bí tiểu.
Sau khi giải phẩu cắt bỏ tuyến tiền liệt (prostatectomy), có đến 65% bịnh nhân không ít th́ nhiều mất kiểm soát đường tiểu (urinary incontinence) của ḿnh, không nín được tiểu theo giờ giấc, ư muốn của ḿnh.
Hai nguyên nhân chính của sự mất kiểm soát này: Một số trường hợp gồm cả hai nguyên nhân. Bác sĩ niệu khoa đo áp suất trong đường tiểu bịnh nhân (urodynamics=niệu động học) để xác định nguyên nhân.
1) Bọng đái (là một loại cơ) co thắt (spasm) quá nhiều, quá nhạy cảm, tạo áp suất cao trong bọng đái, thúc dục đẩy nước tiểu ra quá sớm.
2) Cơ ṿng (urinary sphincter) bao quanh cổ bọng đái bị hư hại trong khi mỗ, và không c̣n giữ nổi nước tiểu lúc áp suất dâng cao như lúc bịnh nhân ho, rặn, cười, làm việc nặng.
Nếu nguyên nhân chính là bọng đái co thắt quá nhiều, bs có thể:
1) Dùng thuốc làm bọng đái “relax”, "thư giăn" bớt.Thuốc thường dùng là Ditropan XL, Detrol LA, là những thuốc bào chế đặc biệt, để chỉ cần uống một lần mỗi ngày. V́ thuốc chống hệ thần kinh đối giao cảm (chống cholin, anticholinergic) nên có thể gây khô miệng, bón, mờ mắt; đặc biệt những người bị cườm nước (glaucoma) không được dùng. Oxytrol patch (thuốc dán) có tác dụng tương tự, thuốc đi qua da, vào máu, mỗi tuần thay 2 lần, ít phản ứng phụ hơn thuốc uống.
2) InterStim “bladder pace maker” chạy bằng pin gắn dưới da mông, máy gởi ḍng điện vào dây thần kinh điều khiển bọng đái, kích thích bọng đái và làm cho nó ‘thư giăn”.
Nếu nguyên nhân là cơ ṿng cỗ bọng đái bị thương tổn, bs niệu khoa có thể dùng:
Dùng cơ ṿng nhân tạo (artificial urinary sphincter, AUS) bọc chung quanh niệu đạo, nếu muốn tiểu bịnh nhân điều khiển AUS bằng cách bóp một cái bơm để trong b́u dái (scrotum), cái bơm này làm AUS mở ra.
Male sling procedure: bs lấy một giải làm bằng mô kết của xác chết (cadaveric connective sling), gắn từ phải qua trái, đè lên phía dưới niệu đạo bịnh nhân, sling được gắn vào hai bên xương chậu.
Gần đây, một công bố mới trong tạp chí y khoa JAMA của Hội Y Khoa Mỹ (Patricia Goode, University of Alabama-Birmingham, Jan 12, 2011 issue)(*), tường tŕnh về kết quả khả quan của những phương pháp trị liệu tập tính (behavioral therapy) kéo dài 8 tuần ở 208 người đàn ông bị chứng mất kiểm soát tiểu tiện sau phẫu thuật cắt bỏ tuyến tiền liệt. Bịnh nhân được dạy cách tập các bắp cơ ở sàn xương chậu, tập nín tiểu, không uống cà fê (cà fê làm tiểu nhiều) và phân phối nước uống thành nhiều phần nhỏ trong ngày (để nước tiểu được taọ ra điều hoà trong ngày), không uống quá nhiều nước.Sau tám tuần tập luyện, và ngay cả lúc theo dơi sau một năm, kết quả cho thấy những lần són tiểu giảm đi chừng 50%.
Tập cơ sàn chậu: đây là những cơ được vận dụng, ‘nhíu” lại lúc người bịnh cố nín tiểu và nín trung tiện, không nên lầm lẫn với cơ bụng và cơ mông. Có thể tập ở tư thế nào cũng được.
Hai loại động tác: co nhanh (quick contraction) và co chậm (giữ lâu, nín 10 giây đồng hồ, slow contraction). Bắt đầu: 10 co nhanh x 3 sets, 10 co chậm x3 sets, hai lần/ ngày, tăng dần đến 15 co nhanh x 3 sets + 15 co chậm x 3 sets, làm 3 lần/ngày.
Tóm lại, bịnh nhân có thể tham khảo với bs để t́m hiểu thêm về những biện pháp đơn giản có thể giúp ích ít nhiều, nhất là tập các bắp cơ sàn xương chậu, và về những thuốc làm thư giăn cơ bàng quang nếu bs thấy có thể có ích trong trường hợp của ḿnh.
Chúc bịnh nhân may mắn.
*Behavioral Therapy With or Without Biofeedback and Pelvic Floor Electrical Stimulation for Persistent Postprostatectomy Incontinence, A Randomized Controlled Trial
Cảm ơn bác sĩ Hồ văn Hiền.
Chúng tôi cũng xin cảm ơn thính giả đă tham gia chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học này.
Chúng tôi vẫn dành đường dây điện thoại miễn phí để tiếp nhận các thắc mắc khác của quư thính giả về sức khỏe và y học thường thức. Số điện thoại miễn phí dành cho mục Hỏi Đáp Y Học là 202-205-7890, xin nhắc lại, 202-205-7890, ngày giờ nhận câu hỏi là thứ ba và thứ năm mỗi tuần, từ 8 giờ 30 đến 9 giờ 30 tối, giờ Việt Nam. Chúng tôi sẽ chuyển các thắc mắc của quư vị cho các bác sĩ chuyên khoa phân tích và giải thích và sẽ thông báo ngày giờ giải đáp để quư vị tiện theo dơi.
Back to top
Biến chứng đường ruột của thuốc trị đau do viêm khớp
Trong chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học kỳ này, bác sĩ Hồ văn Hiền sẽ trả lời thắc mắc của bà Hai Trần ở Seattle về biến chứng đường ruột của thuốc trị đau do viêm khớp.
Bác sĩ Hồ văn Hiền - VOA -Thứ Sáu, 01 tháng 4 2011
Bác sĩ Hồ văn Hiền
Chuyên gia phụ trách giải đáp thắc mắc y học kỳ này là bác sĩ Hồ văn Hiền, chuyên khoa nhi và y khoa tổng quát, có pḥng mạch và đang làm việc cho các bệnh viện ở Bắc Virginia.
Thính giả tên là Hai Trần ở thành phố Seattle trong tiểu bang Washington có nêu thắc mắc và được bác sĩ Hồ văn Hiền giải đáp:
Bịnh nhân dùng Tylenol 3 để trị đau nhức do viêm khớp và sợ biến chứng trên bao tử và ruột.
Tylenol 3 là tên thương măi của thuốc gồm hai chất acetaminophen và codein.
1) Acetaminophen: ở Mỹ thường có tên thương măi là Tylenol, được bán không cần toa. Acetaminophen được dùng nhiều cho trẻ em để trị sốt. Xin nhắc ở đây là gần đây Hàn lâm viện nhi khoa Mỹ (AAP) vừa nhắc nhở với phụ huynh là cơn sốt cũng có vai tṛ giúp cơ thể đề kháng với nhiễm khuẩn, và mục đích của việc dùng thuốc giảm nóng như acetaminophen là để cho các cháu thoải mái hơn, chứ không phải để kéo nhiệt độ xuống mức b́nh thường.
Phản ứng phụ (side effect) quan trọng nhất là gây độc cho gan. Nếu cơ năng gan b́nh thường (không bị viêm gan, không bị xơ gan, ung thư gan, không uống rượu, không uống thuốc khác có khả năng độc gan) th́ liều tối đa là 4000 mg (4 gram trong 24 giờ) cho người lớn ở Mỹ.
2) Codein là một chất ma túy nhẹ (opioid), vào cơ thể được gan biến thành morphine, mạnh hơn codein nhiều. Một số ít người (1% dân Á đông) uống codein liều b́nh thường vào có thể bị ngộ độc (thở yếu, lú lẩn) v́ lượng morphin trong máu tăng quá nhanh. Lư do là gan của họ biến codein ra morphin quá nhanh. Người mẹ mới sanh cho con bú và cùng lúc uống Tylenol 3 cho đỡ đau, nếu gặp trường hợp biến dưỡng nhanh (ultra rapid metabolizer) như vậy có thể gây ngộ độc nguy hiểm cho người mẹ lẫn trẻ sơ sinh.
Khác với Tylenol 3, các thuốc giảm đau loại NSAID (Non Steroid Anti Inflammatory Drugs) như ibuprofen, naproxen, diclofenac dễ gây loét và xuất huyết đường tiêu hóa hơn, nhất là ở người già. Năm 2009, Hội Lăo Khoa Hoa kỳ không c̣n khuyên ưu tiên dùng NSAIDS cho các bịnh đau nhức của người già nữa, mà khuyên dùng acetaminophen cho những chứng đau nhẹ và vừa, cũng như dùng opioid (ma túy) cho những chứng đau vừa và nặng nếu thấy cần.
Nói tóm lại, Tylenol 3 ít có triệu chứng phụ về ruôt và bao tử nhưng phải cẩn thận v́ có thể hại gan nếu quá liều. Các thuốc giảm viêm loại NSAID như ibuprofen (Motrin, Advil), Naproxen (Aleve), (hoặc những thuốc mới hơn như Celebrex ít hại bao tử hơn), ngoài khả năng gây loét bao tử và ruột, c̣n có thể gây biến chứng phụ về tim mạch.
Chúc bịnh nhân may mắn.
Cảm ơn bác sĩ Hồ văn Hiền.
Chúng tôi cũng xin cảm ơn thính giả đă tham gia chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học này.
Chúng tôi vẫn dành đường dây điện thoại miễn phí để tiếp nhận các thắc mắc khác của quư thính giả về sức khỏe và y học thường thức. Số điện thoại miễn phí dành cho mục Hỏi Đáp Y Học là 202-205-7890, xin nhắc lại, 202-205-7890, ngày giờ nhận câu hỏi là thứ ba và thứ năm mỗi tuần, từ 8 giờ 30 đến 9 giờ 30 tối, giờ Việt Nam. Chúng tôi sẽ chuyển các thắc mắc của quư vị cho các bác sĩ chuyên khoa phân tích và giải thích và sẽ thông báo ngày giờ giải đáp để quư vị tiện theo dơi.
Back to top
Nhiều người không biết ḿnh nhiễm viêm gan siêu vi B
Khoảng hai tỉ người trên thế giới bị nhiễm viêm gan siêu vi B, Nhưng có rất nhiều người không biết ḿnh mắc bệnh này.
Caty Weaver | Washington
Viêm gan là tên của một nhóm các bệnh nhiễm virut tấn công gan. Các virút này được gọi là A, B, C, vân vân.
Trong số 2 tỉ người mắc bệnh, Trung Quốc có tỷ lệ cao nhất, kế đó là nhiều nơi khác ở Châu Á. Tổ Chức Y Tế Thế Giới nói rằng hầu hết những ca bệnh vừa kể xảy ra trong thời thơ ấu.
Viêm gan siêu vi B lây lan qua tiếp xúc với máu hay các chất dịch khác của cơ thể đă bị nhiễm. Các bà mẹ có thể lây nhiễm qua trẻ em lúc sơ sinh. Tiêm, chích hoặc quan hệ tính dục không có biện pháp bảo vệ an toàn cũng có thể lan truyền loại virut này. Các chuyên gia cho biết, loại virút này có thể sống sót ngoài cơ thể ít nhất một tuần lễ.
Có hai loại viêm gan siêu vi B – cấp tính và mạn tính. Các ca bệnh cấp tính kéo dài nhiều tuần lễ, nhưng có thể mất nhiều tháng mới hồi phục. Các ca bệnh mạn tính có thể dẫn tới tử vong v́ bệnh xơ gan hay có vết sẹo ở gan, và ung thư gan.
Vậy mà những người bị nhiễm viêm gan siêu vi lâu dài có thể vẫn sống trong nhiều năm mà không biết là ḿnh bị bệnh. Những người dễ bị nhiễm viêm gan siêu vi B mạn tính nhất là trẻ em.
Tại Hoa Kỳ, các chuyên gia thuộc những Trung Tâm Pḥng Chống Dịch Bệnh kêu gọi các trung tâm y tế xét nghiệm những bệnh nhân người Mỹ gốc Châu Á.
Đối với bệnh viêm gan siêu vi B cấp tính, các bệnh nhân có thể được chăm sóc để thay thế dịch chất bị mất, nhưng không có thuốc điều trị. Các bác sĩ có thể xử lư các ca bệnh mạn tính này với interferon (một chất do các tế bào bị nhiễm virut tạo ra có tác dụng ức chế virut tăng trưởng), và các thuốc chống virút. Nhưng những loại thuốc này quá đắt đối với nhiều nước nghèo.
Một vacxin để pḥng ngừa siêu vi B đă có sẵn từ 30 năm nay. Người khám phá ra loại vacxin này – và khám phá ra luôn bệnh viêm gan siêu vi B – là một người Mỹ có tên là Baruch Blumberg. Bác sĩ Blumberg cũng đă chứng minh rằng loại virut này có thể gây ra ung thư gan.
Ông và một nhà khảo cứu nữa tại Philadelphia, ông Irving Millman, phát minh ra loại vacxin vừa kể năm 1969. Nhưng Bác sĩ Blumberg nói phải mất một thời gian nữa mới t́m được một công ty dược chịu sản xuất loại vacxin đó.
Những khám phá của Bác sĩ Blumberg về viêm gan siêu vi B đă giúp ông nhận được một Giải Nobel Y Khoa.
Back to top
Trong chương tŕnh Hỏi Đáp Y Học kỳ này, bác sĩ Hồ văn Hiền sẽ trả lời thắc mắc của ông Hứa Thêm ở Sóc Trăng về cảm giác lạnh thường xuyên.
Bác sĩ Hồ văn Hiền - VOA - Thứ Hai, 11 tháng 4 2011
Ông Hứa Thêm ở Sóc Trăng có nêu thắc mắc và được bác sĩ Hồ văn Hiền giải đáp thắc mắc:
Luôn luôn cảm thấy lạnh.
Thính giả phái nam luôn luôn thấy lạnh từ 5 năm nay, khám nhiều bác sĩ mà không t́m ra nguyên nhân. Ngoài ra, bịnh nhân buồn ngủ ban ngày và khó ngủ ban đêm.
1) Thường thường nếu bịnh nhân luôn luôn thấy lạnh, bác sĩ phải nghĩ đến hai chứng bịnh thường gặp:
1. Bịnh suy tuyến giáp: tuyến giáp (dịch từ thyroid có nghĩa là h́nh cái giáp v́ tuyến nằm phía trước miếng sụn h́nh giống cái khiên [shield] nằm ở giữa cỗ), tuyến h́nh chữ H, là một tuyến nội tiết, có nghĩa là tuyến tiết hormon (thyroid hormone) vào máu của chúng ta. Trường hợp giảm năng tuyến giáp, (hypothyroidism), tuyến không sản xuất đủ hormon, làm cho biến dưỡng cơ thể chậm lại, kém đi, cơ thể không phát ra đủ nhiệt lượng điều hoà nhiệt độ cơ thể theo nhu cầu. Lúc tuyến giáp giảm năng, một tuyến nhỏ nằm dưới bộ óc gọi là tuyến yên (hypophysis, pituitary gland), nhỏ bằng hạt đậu, có nhiệm vụ điều hoà tuyến giáp và tiết ra vào máu một hormon gọi là TSH (thyroid stimulating hormone) để kích thích tuyến giáp làm việc nhiều thêm. Nếu bác sĩ nghi bịnh nhân bị giảm năng tuyến giáp, đo mức thyroid hormone (T3 và T4 giảm ) hoặc TSH (tăng lên) trong máu bịnh nhân. Nếu bs đă thử và cho biết là không việc ǵ, th́ chắc không phải do tuyên giáp.
2. Hiện tượng Raynaud (Raynaud’s phenomenom): B́nh thường lúc ở môi trường lạnh, cơ thể chúng ta tự động làm co các mạch máu nhỏ ở ngoại biên (tay chân, đầu ngón tay, ngón chân, mũi, vành tai) để bảo vệ nhiệt lượng cho phần trung tâm cơ thể (óc, phổi, bụng). Hiện tượng này làm tay chân lạnh và tái. Trong trường hợp chứng Raynaud, phản xạ tự nhiên này trở nên quá lố, quá nhạy cảm với những thay đổi nhỏ của nhiệt độ bên ngoài. Ngón tay ngón chân dễ trở nên tái hoặc tím ngắt, lúc bớt lạnh th́ trở nên đỏ và sưng. Trường hợp nhẹ, bịnh nhân có thể chỉ thấy lạnh tay chân, khám không thấy ǵ đặc biệt và bịnh nhân cần mang găng tay, vớ, mặc áo ấm.Tuy nhiên đa số hiện tượng này xảy ra ở người trẻ, phái nữ. Hiện tượng Raynaud cũng có thể thứ phát đi kèm theo bịnh phong thấp.
3. T́nh trạng mệt mỏi, lo âu quá đáng (anxiety) có thể làm chúng ta cảm thấy lạnh tay chân, ḿnh mẩy, như chúng thường dùng từ “rét” để chỉ thái độ sợ sệt. Một trong những nguyên nhân mệt mơi là do thiếu ngủ như trường hợp của thính giả.
4. Ngoài ra bịnh nhân nên xem ḿnh có nhẹ cân quá hay không. Người quá ốm (gầy) dễ bị lạnh v́ ít mỡ để che chở và khối cơ bắp là nơi phụ trách phát nhiệt chống lạnh cũng ít hơn.
5. Người ăn quá ít, nhất là những chất cung cấp calori như tinh bột, mỡ, cũng như thiếu một số vitamin như vitamin D cũng có thể làm chúng ta dễ cảm thấy lạnh.
6. Một số người thiếu máu (do ít ăn thịt, thiếu chất sắt, cũng có thể thấy lạnh. Bác sĩ chỉ cần thử nghiệm máu giản dị (đo lượng huyết sắc tố [hemoglobin]) là có thể loại bỏ khả năng này.
2) Nói thêm về bịnh làm ông luôn luôn buồn ngủ ban ngày và khó ngủ ban đêm, Bịnh này có thể liên hệ với chứng lạnh của ông. Ví dụ một bịnh rối lọan về giấc ngủ gọi là narcolepsy làm bịnh nhân rất buồn ngủ ban ngày (excessive daytime sleepiness, EDS) và không ngủ được lúc ban đêm, thỉnh thoảng đột ngột mềm nhũn, lăn đùng ra ngủ một giấc (cataplexy). Trong bịnh này bịnh nhân cũng than phiền về chứng lạnh kinh niên. Người ta nghi rằng do thalamus trong năo bộ rối loạn, mà thalamus vừa phụ trách t́nh trạng thức-ngủ vừa phụ trách về điều ḥa thân nhiệt.
Một kịch bản khác có thể xảy ra là một số người bị chứng thở bất b́nh thường lúc ngủ (sleep disordered breathing), nhất là “obstructive sleep apnea” (OSA) (thở gián đoạn lúc ngủ v́ tắc nghẻn đường hô hấp) làm bịnh nhân thiếu oxy lúc ngủ và ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch. Bịnh nhân ngáy lớn, thỉnh thoảng ngưng thở, ngưng ngáy vài giây, rồi v́ ngộp, tỉnh ngủ, thở lại tiếp. Ban ngày bịnh nhân không tĩnh táo, v́ đêm ngủ không thẳng giấc và thời lượng ngủ thật sự ngắn đi, dễ bị tai nạn lúc làm việc, lái xe. Bịnh nhân thường quá mập, bụng bự, cỗ to và lớn tuổi.
Những trường hợp này cần khám bác sĩ thần kinh (neurologist) hoặc nếu có phương tiện, ở các trung tâm chuyên về giấc ngủ (sleep clinic)với bác sĩ chuyên về y khoa giấc ngủ (sleep medicine). Người ta cho bịnh nhân ngủ qua đêm trong pḥng thí nghiệm, và theo dơi biểu đồ điện tim (ECG), điện năo (EEG), hoạt động điện các cơ (EMG), oxy trong máu (pulse oxymetry)… được kết hợp trong một biểu đồ kết hợp gọi là polysomnogram.
Tóm lại, thính giả nên để ư những điểm nêu trên và
1. Áp dụng nguyên tắc v ệ sinh: ăn uống đều đặn, đầy đủ, tránh thuốc lá, uống rượu,
2. Vận động cơ thể, thư giăn,
3. Giảm bớt lo âu, vệ sinh giấc ngủ, tránh các nguồn kích động giờ ngủ, tĩnh tâm.
4. T́m một bác sĩ gia đ́nh có khả năng nghiên cứu lại t́nh h́nh của ḿnh.
Nếu các thử nghiệm về máu, tuyến giáp trạng đều b́nh thường, nên để ư giải quyết rối loạn về giấc ngủ và nếu không có định bịnh ǵ mới, nên tham khảo bác sĩ về tâm lư (psychologist) hoặc tâm thần (psychiatrist) để t́m hiểu thêm về chứng mất ngủ do lo âu (anxiety) và được giúp đỡ.
Back to top
Quá nhiều người Mỹ đánh giá thấp nguy cơ lây nhiễm HIV
Hoa Kỳ cảnh báo rằng có quá nhiều người Mỹ đánh giá thấp nguy cơ lây nhiễm HIV hoặc tin tưởng sai lầm rằng loại virút gây bệnh AIDS không c̣n là mối đe dọa nghiêm trọng cho sức khỏe.
Một tuyên bố của Trung Tâm Pḥng Chống Dịch Bệnh tại Atlanta đưa ra hôm Thứ Năm, 30 năm sau khi có báo cáo đầu tiên về căn bệnh gây chết người bí hiểm này. Cơ quan này kêu gọi gia tăng ư thức cũng như những nỗ lực ngăn ngừa bệnh AIDS.
Giám đốc Trung Tâm Pḥng Chống Dịch Bệnh, Bác sĩ Thomas Frieden, nói rằng, hơn 1 triệu 100 ngàn người tại Hoa Kỳ nhiễm virut HIV và rằng nhiều người đă sống lâu hơn nhờ các phương pháp trị liệu mới. Nhưng ông cảnh báo rằng vẫn chưa có thuốc để chữa HIV và rằng hầu hết các ca mới nhiễm bệnh đă xảy ra nơi những người dưới 30 tuổi.
Trung tâm pḥng chống dịch bệnh cũng cảnh báo rằng, một số nhóm người vẫn tiếp tục có tỉ lệ nhiễm HIV cao hơn dân số nói chung.
Cơ quan vừa kể cho biết những người đàn ông đồng tính và lưỡng tính – khoảng 2% dân số Hoa Kỳ – chiếm khoảng một nửa các ca bị nhiễm HIV mới. Những người Mỹ gốc Châu Phi và Châu Mỹ La Tinh cũng có tỷ lệ nhiễm HIV cao hơn dân số nói chung.
Bác sĩ Frieden nói rằng, việc giảm tỉ lệ nhiễm HIV là quan trọng, và rằng việc điều trị các ca nhiễm HIV mới tại Hoa Kỳ sẽ tốn kém khoảng 200 tỉ đô la trong thập niên tới.
30 năm trước đây, vào ngày 5 tháng 6 năm 1981, các chuyên gia y tế đă báo cáo các ca đầu tiên của một chứng bệnh lây nhiễm mới gây chết người. Căn bệnh về hệ thống miễn nhiễm đă mau chóng mang một cái tên là AIDS và virut gây bệnh HIV chẳng bao lâu đă trở thành một cơn đại dịch, giết hại hơn 2 triệu người mỗi năm. Nhưng công cuộc khảo cứu y khoa đă xoay chuyển t́nh thế. Ngày nay, virut này không c̣n là một bản án tử h́nh chắc chắn nữa, và tuy nó vẫn c̣n cướp đi mạng sống của hơn 1 triệu người mỗi năm, một thế hệ dược phẩm mới đă giúp hơn 30 triệu người ngày nay sống với bệnh AIDS. Thông tín viên VOA Vidhushi Sinha ghi nhận thêm chi tiết về lịch sử HIV/AIDS và các thách thức c̣n lại trong việc chấm dứt cơn dịch toàn cầu này.
Vidhushi Sinha Thứ Sáu, 03 tháng 6 2011
UserPostedImage
Trong năm 2009 có khoảng 2 triệu 600 ngàn người đă bị lây nhiễm HIV và 1 triệu 800 ngàn người chết v́ AIDS
Kathy Bennett đă sống với t́nh trạng nhiễm HIV đă 21 năm. Triển vọng của bà rất đen tối vào năm 1990, khi được chẩn đoán lần đầu là mắc phải Hội chứng Liệt kháng và bác sĩ của bà bắt đầu điều trị cho bà với những dược phẩm tỏ ra quá độc hại. Bác sĩ đă ngừng dùng thuốc và bảo bà về nhà.
Bà Bennett nói: “Tôi nằm trong giường 4 tháng để chờ chết bởi v́ ông ấy nói ‘Tôi không thể trị được ǵ.”
Nhưng sau khi bà bắt đầu điều trị bằng một loại dược phẩm mới, th́ cuộc đời bà Bennett đă thay đổi, và nay bà mạnh khỏe và trở thành một nhà tham vấn điều trị cho các bệnh nhân AIDS.
Bà Bennett nói: “Nay khi tôi đă biết cách xử lư nó, tôi không nh́n vào virut này như một bản án tử h́nh nữa. Tôi đang sống một cuộc sống b́nh thường. Tôi trông đợi sẽ c̣n sống rất lâu nữa.”
Mặc dù đă có cách điều trị bằng loại thuốc chống virut, trong năm 2009 có khoảng 2 triệu 600 ngàn người đă bị lây nhiễm HIV và 1 triệu 800 ngàn người chết v́ AIDS.
Nhưng 30 năm trước, cộng đồng y khoa rất bi quan. Bác sĩ Anthony Fauci, lúc đó là một bác sĩ t́m cách điều trị các bệnh nhân mắc chứng bệnh mới này, c̣n nhớ rơ những ngày đó. Hiện ông là giám đốc Viện Quốc gia các Bệnh Lây nhiễm.
Bác sĩ Fauci nói: “Chúng ta đă không có khái niệm căn bệnh lây nhiễm này là ǵ và rồi tiếp theo đó là t́nh trạng nhiều người, rất nhiều người bắt đầu bị đau nặng và chết. Thực là một thời kỳ đen tối đáng lo ngại mà ta c̣n thậm chí không biết được nguyên do căn bệnh.”
Dần dà, các chuyên gia y tế đă hiểu rơ hơn về sự lây nhiễm. Rơ ràng là một hệ thống miễn nhiễm bị suy yếu đă gây ra căn bệnh. Và cũng dường như là bệnh được lây truyền qua đường tính dục.
Bác sĩ Robert Gallo là người cùng phát hiện ra virut liệt kháng nơi người, c̣n được gọi tắt là HIV.
Bác sĩ Gallo nói: “Nhưng sự kiện không phải là tức thời, giống như một thứ euraka, không phải giống như ta có thể nói là “Ồ, bây giờ tôi thấy đó là nguyên do của bệnh AIDS.” Tôi đă t́m cách mô tả nó cho ai đó trước đây. Nó giống như lột một củ hành - ta biết được ta đang từng bước đi tới cái lơi của nó, mà đây chính là nguyên do.”
Nhưng vẫn chưa có dược phẩm hay thuốc chủng ngừa nào để chống lại virut và nhiều chuyên gia tỏ ra bi quan. Thế rồi một bước khai thông xảy đến vào năm 1987, với loại dược phẩm đầu tiên được chấp thuận là AZT.
Bác sĩ Gallo nói: “Virut có thể loại bớt. Ta có thể đo được nó và thấy nó giảm xuống. Mặc dù dược phẩm này độc hại, các dấu hiệu và triệu chứng có liên hệ với bệnh AID đă biến mất. Thật là kỳ diệu.”
Hy vọng mờ nhạt khi HIV trở thành kháng thuốc AZT. Nhưng sau đó, trong thập niên 1990, các dược phẩm phối hợp hữu hiệu đă được phát triển, và đă trở thàng vũ khí mạnh nhất trong nỗ lực chống cự với HIV. Sau đây là lời bác sĩ Anthony Fauci, thuộc Viện Y tế Quốc gia.
Bác sĩ Fauci nói tiếp: “Cái ‘cocktail, tên chúng tôi đặt cho loại dược phẩm này, đă thay đổi đáng kể đời sống của những người bị nhiễm HIV bằng cách đem lại cho họ cơ hội sống một cuộc sống chủ yếu là b́nh thường với những cách trị liệu tốt.”
Nhưng các bệnh nhân AIDS cho biết họ tiếp tục phải chống lại với thành kiến xă hội gắn liền với căn bệnh này, như lời bà Kathy Bennett sau đây.
Bà Bennett nói: “Có rất nhiều thành kiến hồi đó, và ngày nay cũng vẫn c̣n nhiều thành kiến.”
Ngoài việc điều trị, một thách thức lớn khác là kiểm tra sự lây lan của HIV. Nguy cơ truyền bệnh vẫn c̣n cao trong giới dưới 30 tuổi. Và tại Quỹ Nhi khoa Elizabeth Glaser, trọng tâm chú ư hướng vào việc bảo vệ các trẻ sơ sinh và các em nhỏ khỏi bị lây nhiễm. Bác sĩ R.J. Simonds, phó chủ tịch của quỹ này, nói đă đạt được tiến bộ, nhất là tại các nước đang phát triển.
Bác sĩ Simonds cho biết: “Các bà mẹ được xác định là nhiễm HIV trong thời kỳ mang thai có thể uống một loại thuốc có thể ngăn đứa con khỏi bị nhiễm HIV.”
Nhưng một báo cáo y tế của Liên Hiệp Quốc nói rằng c̣n lâu mới thắng được cuộc chiến chống bệnh AIDS, và không thể chịu đựng nổi các tổn phí.
Tuần tới tại Liên Hiệp Quốc, 30 vị nguyên thủ quốc gia sẽ họp để duyệt lại tiến bộ đáng kể đă thực hiện được trong công cuộc pḥng chống AIDS và vạch ra đường hướng tương lai cho việc điều trị căn bệnh này
Back to top
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
