Nhận biết người sống giả tạo để không bị tổn thương
Tác giả: Thảo Viên
Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Nhận biết người sống giả tạo để không bị tổn thương
Những người sống giả tạo có thể khiến bạn tổn thương vì bị lừa dối, thậm chí là bị chơi xấu khi cạnh tranh mà không hề hay biết. Làm sao bạn có thể sớm tháo mặt nạ của kiểu người nguy hiểm này?
Các nhà khoa học cho biết con người sẽ có xu hướng nói dối khi muốn vượt trội ai đó, giữ gìn hòa bình hay tránh để người khác bị tổn thương (*). Một số người thì nói dối để tự bảo vệ bản thân trong những tình huống nguy hiểm hoặc bảo vệ lòng tự trọng của mình. Ngay cả một đứa trẻ mới vài tháng tuổi cũng biết “lừa dối” mẹ khi khóc mặc dù chẳng có vấn đề gì cả để thu hút sự quan tâm. Động vật có thể dùng các chiêu trò “lừa dối” nhau để tranh giành thức ăn hoặc bạn tình giao phối.
Tuy nhiên, con người sống giả dối thì có thể xem sự lừa dối như một loại mặt nạ tâm lý để âm thầm gây tổn hại cho mọi người xung quanh. Bạn cần biết cách phân biệt người giả dối và người tử tế để tránh bị tổn thương. Đồng thời, sự nhạy bén trong cách nhìn người cũng sẽ giúp bạn trân trọng hơn những người yêu mến bạn một cách chân thành.
Dấu hiệu của người sống giả dối
sống giả tạo
Cuộc sống này quá ngắn ngủi để bạn bận tâm về những người sống giả dối. Vì thế, bạn nên nhận biết những người này qua 10 dấu hiệu sau đây:
1. Người sống giả tạo nói không giữ lời: Nếu tình trạng “nói được mà không làm được” lặp lại quá nhiều lần, đây có thể là dấu hiệu chứng tỏ người ấy đang nói dối.
2. Người sống giả tạo xuất hiện khi có lợi: Bạn sẽ thấy kiểu người này luôn vắng mặt mỗi khi bạn cần có sự giúp đỡ, nhưng lại có mặt mỗi khi có lợi ích cho bản thân.
3. Người sống giả tạo không lắng nghe bạn: Họ chỉ giả vờ ngồi đó nhưng không nắm bắt thông tin bạn đề cập, sau này nhắc lại sẽ không nhớ.
4. Người sống giả tạo thường tỏ ra vui vẻ: Dạng người này có biệt tài có thể cười nói vui vẻ với cả người mà họ ghét hoặc ngay sau khi bị sếp phê bình!
5. Người sống giả tạo nói xấu sau lưng bạn: Không có ai hoàn hảo, song họ luôn cố ý “vạch lá tìm sâu” để nói những điều tiêu cực về bạn, thậm chí nói sai sự thật về bạn.
6. Người sống giả tạo thích khoe thành tích: Những giá trị cuộc sống hiện đại có thể khiến họ thích chạy theo danh vọng và các mối quan hệ có lợi cho mình.
7. Người sống giả tạo thường biện minh: Thay vì thừa nhận lỗi lầm hoặc sai sót, họ có xu hướng đưa lý do biện minh để tự bảo vệ mình.
8. Người sống giả tạo thích đổ lỗi: Để đánh lạc hướng đối phương khi xung đột, họ sẽ tìm cách đổ lỗi cho người khác.
9. Người sống giả tạo thường tám chuyện: Họ thường tụ tập buôn dưa lê về người thứ ba. Nếu đang túm tụm nói chuyện mà tản ra khi bạn đến thì có thể đang nói về bạn đấy.
10. Người sống giả tạo hay lấy lòng cấp trên: Kiểu người này sẽ rất chú ý xây dựng mối quan hệ với cấp trên bằng cách khen ngợi, tặng quà, mời đi ăn…
Duy trì mối quan hệ với bác sĩ sẽ giúp bạn kéo dài tuổi thọ
Tác giả: Hồng Nhung
Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Duy trì mối quan hệ với bác sĩ sẽ giúp bạn kéo dài tuổi thọ
Bạn có biết duy trì mối quan hệ với bác sĩ chăm sóc sức khỏe cho mình có thể giúp tiết kiệm chi phí khám chữa bệnh và kéo dài tuổi thọ? Việc tìm một bác sĩ đa khoa mà bạn có thể an tâm khám chữa bệnh lâu dài sẽ là một sự đầu tư mà bạn nên bắt đầu càng sớm càng tốt!
Các nhà khoa học tại St. Leonard’s Practice và trường Đại học Y Exeter (Anh) đã đánh giá mối quan hệ giữa tuổi thọ một người và mức độ duy trì mối quan hệ lâu dài với bác sĩ chăm sóc sức khỏe. Họ tiến hành phân tích 22 nghiên cứu từ 9 quốc gia, mỗi quốc gia có hệ thống y tế khác nhau.
Trong số 22 nghiên cứu, có 18 nghiên cứu đều chỉ ra rằng duy trì mối quan hệ lâu dài với cùng một bác sĩ khi thăm khám định kỳ thường xuyên trong suốt giai đoạn nghiên cứu giúp giảm đáng kể tỷ lệ tử vong.
Mối quan hệ lâu dài giữa bệnh nhân và bác sĩ
Tiến sĩ Denis Pereira Gray, giáo sư danh dự tại Đại học Exeter nhấn mạnh rằng mọi người có thể tiết lộ những thông tin quan trọng khi trò chuyện với bác sĩ mà họ biết và tin tưởng một cách thoải mái hơn. Mặt khác, các bác sĩ đã gặp bệnh nhân nhiều lần khi họ tới khám cũng có thể cung cấp thông tin cho bệnh nhân họ quen biết một cách tốt hơn. Đồng thời, bác sĩ có thể đưa ra thêm những lời khuyên và khuyến cáo cho bệnh nhân với tư cách cá nhân.
Một nghiên cứu năm 2001 về y tế gia đình đã phân tích mối quan hệ giữa độ tin tưởng của bệnh nhân với bác sĩ và tính liên tục của việc chăm sóc y tế giữa họ tại Anh và Mỹ. Trong 418 người Mỹ và 650 người Anh được khảo sát, 92,4% người Mỹ cho biết họ giữ quan hệ lâu dài với bác sĩ.
Việc duy trì mối quan hệ lâu dài với không chỉ bác sĩ gia đình mà cả chuyên gia y tế bao gồm bác sĩ phẫu thuật và bác sĩ điều trị tâm lý đều giúp kéo dài tuổi thọ cho bệnh nhân. Ngoài ra, việc này giúp cải thiện sự hài lòng của bệnh nhân với hệ thống chăm sóc sức khỏe.
Lợi ích của việc duy trì mối quan hệ với bác sĩ
Sự gia tăng các tiến bộ công nghệ trong chăm sóc y tế đã làm giảm nhận thức của một số người về tầm quan trọng của việc duy trì mối quan hệ lâu dài với bác sĩ của họ. Tuy nhiên, chúng ta không thể phủ nhận những lợi ích khi duy trì mối quan hệ lâu dài với bác sĩ của mình.
1. Chia sẻ thông tin bệnh một cách thoải mái hơn: Tiến sĩ David Brill, bác sĩ gia đình tại Cleveland chia sẻ, mối quan hệ lâu dài giữa bác sĩ và bệnh nhân nên được củng cố và nuôi dưỡng. Bác sĩ cho rằng khi đó bệnh nhân sẽ có thể mô tả về quá trình điều trị và kết quả điều trị với bác sĩ một cách thoải mái chia sẻ khi trao đổi với bác sĩ tại nhà hay phòng khám.
2. Tiết kiệm thời gian và chi phí khám bệnh: Nếu một người bị đau ngực đi khám các bác sĩ khác nhau mỗi lần họ bị đau ngực, mỗi bác sĩ sẽ phải tiến hành đầy đủ tất cả những xét nghiệm về tim. Những xét nghiệm này sẽ khiến cả bác sĩ và bệnh nhân mất thời gian và tốn kém chi phí y tế. Nhưng nếu bệnh nhân đó đến khám một bác sĩ mà bệnh nhân hay gia đình từng điều trị, bác sĩ sẽ dựa vào thông tin về tiền sử gia đình của cả bệnh nhân và người nhà để cá nhân hóa việc khám bệnh.
3. Trấn an tinh thần người bệnh và gia đình tốt hơn: Tiến sĩ Brill cho biết các hồ sơ y tế điện tử giúp duy trì mối quan hệ chăm sóc y tế lâu dài, sự tin cậy giữa bệnh nhân và bác sĩ giúp ích rất nhiều để trấn an một người. Ví dụ như khi ông chăm sóc cho một em bé sơ sinh và nhớ ra là mẹ của bé cũng bị vấn đề đường ruột tương tự khi cô còn nhỏ. Việc cho mẹ của em bé biết thông tin này làm cho cô nhanh chóng trở lại bình tĩnh.
Nhờ sự thấu hiểu tiền sử mắc bệnh mà việc duy trì mối quan hệ với các bác sĩ giúp củng cố niềm tin giữa bác sĩ và bệnh nhân, tạo điều kiện cho việc phát hiện bệnh sớm hơn. Thông qua sự chăm sóc sức khỏe thường xuyên, bệnh nhân sẽ được điều trị kịp thời, nhờ đó có thể kéo dài tuổi thọ
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
10 điều bạn cần thông báo rõ khi gặp bác sĩ
Khi gặp bác sĩ, chúng ta thường băn khoăn mình nên nói gì và không nên nói gì. Có những thông tin bạn nghĩ không quan trọng nhưng thực tế lại rất hữu ích đối với bác sĩ, đây cũng có thể là những thông tin giúp chẩn đoán bệnh hiệu quả.
Chúng ta thường tìm đến gặp bác sĩ khi có những vấn đề sức khỏe từ nhẹ đến nặng. Tuy nhiên, phần lớn người Việt rất ngại chia sẻ thông tin đến bác sĩ vì họ ngại hay nghĩ rằng những thông tin này không hữu ích. Ngược lại, bác sĩ lại cần muốn biết rõ mọi thông tin về bạn, để có thể chẩn đoán được bệnh chính xác nhất và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Vậy những thông tin nào bạn cần thảo luận với bác sĩ? Hãy tham khảo bài viết dưới đây nhé.
1. Bạn đã ngừng dùng thuốc điều trị
Khoảng 70% người bệnh thường không tuân thủ chính xác liệu pháp điều trị của bác sĩ, họ thường ngừng thuốc sớm khi các triệu chứng đã thuyên giảm. Điều này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến huyết áp và mức cholesterol trong cơ thể. Bên cạnh đó, việc ngưng thuốc sẽ làm cho bạn bị lờn thuốc và quá trình điều trị bệnh về sau sẽ khó khăn hơn. Vì vậy, nếu đã ngừng thuốc, bạn hãy nói thật với bác sĩ, đây sẽ là thông tin giúp chẩn đoán bệnh hiệu quả, từ đó bạn sẽ có phương pháp điều trị phù hợp.
2. Mức độ nghiện rượu hay hút thuốc lá
10-dieu-ban-can-thong-bao-ro-khi-gap-bac-si 1
Việc bạn nghiên rượu hay thuốc lá không có gì đáng xấu hổ, nhưng nó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe. Nếu bạn không nói, bác sĩ sẽ không biết được nguyên nhân chính xác gây ra tình trạng sức khỏe của bạn, từ đó không thể đưa ra chẩn đoán và xét nghiệm chính xác. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến quá trình điều trị và phục hồi sức khỏe của bạn.
3. Bạn cực kỳ chán nản hoặc căng thẳng
Những dấu hiệu chán nản hoặc căng thẳng trầm trọng có thể là những thông tin giúp chẩn đoán bệnh. Nếu bạn có triệu chứng bị trầm cảm, thì nên đến gặp bác sĩ ngay. Bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên, tư vấn cũng như thuốc để điều trị. Bạn cần biết rằng nếu cứ im lặng thì trầm cảm sẽ nặng hơn.
4. Bạn đang dùng thảo dược, thực phẩm chức năng hoặc thuốc không kê toa
10-dieu-ban-can-thong-bao-ro-khi-gap-bac-si 2
Phần lớn mọi người cho rằng thảo dược hay thực phẩm chức năng sẽ không tương tác với thuốc theo toa, nhưng sự thật không phải vậy. Các thực phẩm chức năng giúp giảm cân có thể gây hại cho tim, quá nhiều vitamin, khoáng chất cũng như thảo dược sẽ rất nguy hiểm đến sức khỏe. Vì vậy, để đảm bảo an toàn, bạn hãy nói cho bác sĩ biết về những loại thảo dược, thực phẩm chức năng hay thuốc không kê toa bạn đang dùng.
Có thể bạn nghĩ vấn đề tài chính không liên quan đến tình trạng sức khỏe. Tuy nhiên, những căng thẳng về tài chính có thể gây ra một số tình trạng sức khỏe nhất định. Bác sĩ đương nhiên không cần biết chi tiết vấn đề của bạn, nhưng họ cần rõ mức độ nghiêm trọng của tình hình. Đây là thông tin giúp chẩn đoán bệnh hiệu quả, giúp bác sĩ xác định xem có những tình trạng tâm lý hay tâm thần nào liên quan đến vấn đề này hay không.
6. Bạn ngủ không đủ giấc
10-dieu-ban-can-thong-bao-ro-khi-gap-bac-si 3
Có rất nhiều nguyên nhân khiến bạn ngủ không đủ giấc, có thể do căng thẳng, lo lắng, mãn kinh hay hội chứng ngưng thở khi ngủ. Nếu không báo cho bác sĩ, tình trạng này sẽ khó được điều trị và có thể trở thành bệnh mạn tính. Bên cạnh đó, ngủ không đủ giấc cũng có thể gây ra một số tình trạng sức khỏe khác. Bác sĩ có thể tư vấn cho bạn một số phương pháp hữu hiệu giúp ngủ ngon như tránh tập thể dục sát giờ đi ngủ, ngủ đúng giờ, tránh uống caffein vào buổi tối và có chế độ dinh dưỡng phù hợp.
7. Bạn có vấn đề về ruột hoặc bàng quang
Bạn cần lưu ý rằng bất cứ dấu hiệu bất thường nào trong ruột hoặc bàng quang cũng có thể liên quan đến tình trạng sức khỏe. Nếu không đi khám, bạn có thể bị ung thư ruột và bàng quang. Vì vậy, hãy đi gặp bác sĩ ngay nếu bạn thấy bụng khó chịu hay đi tiêu có máu.
8. Bạn mệt mỏi nghiêm trọng
10-dieu-ban-can-thong-bao-ro-khi-gap-bac-si 4
Chúng ta thường mệt mỏi do công việc, cuộc sống hay tuổi tác. Bên cạnh đó, mệt mỏi cũng là dấu hiệu chung của hàng loạt tình trạng sức khỏe như tiểu đường, trầm cảm, thiếu máu, các vấn đề về tuyến giáp, bệnh tim… Nếu bạn không đề cập vấn đề này đến bác sĩ, họ sẽ không đánh giá chính xác được bệnh và tình trạng sức khỏe của bạn sẽ nghiêm trọng hơn. Vì vậy, nếu bạn cảm thấy mệt mỏi nghiêm trọng, không thể làm việc hay đi lại, hãy đi gặp bác sĩ ngay.
9. Có vấn đề trong quan hệ tình dục
Nhiều người thường ngại ngùng khi nói cho bác sĩ biết về đời sống tình dục của mình. Bạn có biết rằng rối loạn cương dương có thể là một dấu hiệu sớm của bệnh tiểu đường hoặc bệnh tim. Đặc biệt đối với những người trên 40 tuổi, nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục càng cao. Vì vậy, bạn cần phải báo cho bác sĩ biết bất cứ dấu hiệu nào bất thường. Quan hệ tình dục là một cách tuyệt vời giúp nâng cao đời sống tinh thần của mỗi người, do đó đời sống tình dục của bạn sẽ gặp khó khăn nếu bạn vẫn chần chừ không nói cho bác sĩ biết.
10. Gia đình có người từng mắc bệnh
Bên cạnh yếu tố di truyền, tiền sử bệnh gia đình cũng là một yếu tố liên quan đến tình trạng sức khỏe của bạn. Bạn đừng nghĩ rằng bản thân hiện không mắc bệnh thì không cần thiết báo cho bác sĩ. Nếu gia đình có tiền sử mắc bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường… bạn sẽ có nguy cơ cao mắc các bệnh này. Việc thông báo cho bác sĩ biết về tiền sử bệnh của gia đình sẽ giúp tìm ra chính xác nguyên nhân gây ra bệnh, từ đó đưa ra phương hướng điều trị bệnh thích hợp.
Bạn cần nhớ rằng trong bất kỳ mối quan hệ nào, bao gồm cả bác sĩ, bạn cũng cần thành thật. Những điều bạn cung cấp cho bác sĩ sẽ thành thông tin giúp chẩn đoán bệnh chính xác. Ngược lại, nếu không nói, tình trạng sức khỏe của bạn có thể trở nên nghiêm trọng hơn. Vì vậy, bạn hãy thẳng thắn trao đổi với bác sĩ để bảo vệ sức khỏe một cách tốt nhất.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Những điều bạn nên biết khi đi khám bệnh
Bạn nên đi khám bệnh định kỳ hoặc gặp vấn đề sức khỏe để kịp thời điều trị trong thời gian sớm nhất. Nếu hiểu rõ quy trình khám chữa bệnh, bạn không những tiết kiệm thời gian mà còn biết mình nên hỏi gì khi gặp bác sĩ.
Quy trình khám chữa bệnh tại các bệnh viện hay phòng khám sẽ có đôi chút khác biệt tùy vào mỗi cơ sở. Tuy nhiên, nếu tìm hiểu trước về quy trình khám chữa bệnh, bạn sẽ giảm bớt được thời gian và tránh tâm lý hoang mang khi đến nơi khám bệnh. Bên cạnh đó, bạn cũng sẽ biết được khi nào và nội dung gì mình nên trao đổi cùng bác sĩ.
Dưới đây là những điều bạn nên biết về quy trình chuẩn khám chữa bệnh tại các bệnh viện và phòng khám.
1. Đăng ký khám bệnh
Đầu tiên, bạn cần đăng ký thông tin khám chữa bệnh ở quầy tiếp nhận bệnh nhân. Ở bước này, bạn cần cung cấp các thông tin cá nhân như tên tuổi, địa chỉ, yêu cầu khám bệnh, tiền sử bệnh, bảo hiểm sức khỏe… Sau đó, bạn sẽ trải qua một số bước như:
•Mua sổ khám bệnh
•Nộp phí khám bệnh
•Lấy số thứ tự
Nếu có thẻ bảo hiểm y tế, bạn cần xuất trình thẻ để được hưởng các quyền lợi khám chữa bệnh bằng bảo hiểm. Trường hợp đi khám bệnh tại đúng nơi đã đăng ký bảo hiểm y tế thì bạn chỉ cần đưa kèm theo thẻ bảo hiểm y tế còn hạn sử dụng vào quầy nhận bệnh. Bạn cần lưu ý rằng thẻ chỉ có hiệu lực nếu đi kèm theo một trong số các loại giấy tờ tùy thân có dán ảnh như chứng minh nhân dân, giấy khai sinh, thẻ học sinh, sinh viên…
Ngoài khám chữa bệnh bằng bảo hiểm y tế đúng tuyến (đúng với nơi đăng ký khám chữa bệnh), một số trường hợp khám chữa bệnh bằng bảo hiểm khác cần chú ý là:
• Khám chữa bệnh trái tuyến: Trường hợp chuyển tuyến nơi khám chữa bệnh, bạn cần xuất trình hồ sơ chuyển tuyến của cơ sở khám chữa bệnh và giấy chuyển tuyến.
• Khám lại theo yêu cầu điều trị: Nếu khám lại theo yêu cầu điều trị, người bệnh phải có giấy hẹn khám lại của cơ sở khám chữa bệnh. Giấy hẹn khám lại chỉ sử dụng được cho một lần khám.
• Khám chữa bệnh cho trẻ dưới 6 tuổi: Trẻ em dưới 6 tuổi chỉ cần xuất trình thẻ bảo hiểm y tế còn giá trị sử dụng.
Để đi khám bệnh nhanh chóng, bạn nên chủ động tra cứu thông tin về quy trình khám chữa bệnh đăng tải trên website chính thức của bệnh viện hay phòng khám. Một số cơ sở còn cho phép đăng ký thông tin khám chữa bệnh và lấy số thứ tự trực tuyến giúp người bệnh tiết kiệm tối đa thời gian chờ đợi.
Sau khi đã có số thứ tự, bạn tiếp tục chờ đợi đến lượt mình được vào phòng khám chuyên khoa để bác sĩ đưa ra các chẩn đoán ban đầu. Tùy từng nơi, bạn sẽ nghe đến lượt số của mình được nhân viên y tế xướng lên hoặc tự theo dõi bảng điện tử bên ngoài. Đây chính là cơ hội để bạn cởi mở trao đổi với bác sĩ về các triệu chứng mà mình đang gặp phải.
Mặc dù có thể đã có hồ sơ bệnh án trước đó nhưng bạn vẫn nên chia sẻ với bác sĩ nhiều thông tin hơn vì dù sao thì chính bạn mới là người hiểu rõ về cơ thể mình nhất. Những bất thường về sức khỏe trong thời gian gần đây hay diễn tiến của bệnh trong những lần điều trị trước có thể phần nào giúp bác sĩ tránh chẩn đoán bệnh sai.
Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ cần chỉ định bạn thực hiện thêm một số xét nghiệm cận lâm sàng để đưa ra kết luận chính xác cho tình trạng bệnh. Khi ấy, bạn sẽ cần thêm một hay nhiều xét nghiệm và phải lưu giữ các kết quả khám để chuẩn bị hồ sơ đầy đủ đưa lại cho bác sĩ.
3. Thực hiện các chỉ định cận lâm sàng
Tùy theo các chỉ định chuyên môn của bác sĩ mà bạn sẽ cần đến các khoa xét nghiệm riêng biệt. Trong tờ chỉ định thực hiện khám cận lâm sàng của bác sĩ thường có in thông tin nơi khám, do đó bạn cần xem kỹ hoặc hoặc hỏi lại bác sĩ để tránh đi nhầm.
Một số kỹ thuật khám cận lâm sàng, bạn có thể phải tiến hành là:
•Siêu âm
•Chụp X-quang
•Chụp cắt lớp vi tính (CT)
•Chụp cộng hưởng từ (MRI)
Ở mỗi phòng khám cận lâm sàng, bạn sẽ nhận được kết quả khám ngay hoặc phải chờ đợi để lấy kết quả. Hãy giữ cẩn thận các giấy khám cận lâm sàng này và trình cho bác sĩ để bác sĩ đọc kết quả và tư vấn hướng điều trị.
Từ các kết quả cận lâm sàng, bác sĩ chuyên khoa sẽ phân tích về tình trạng bệnh của bạn và đưa ra hướng điều trị phù hợp.
4. Nghe hướng dẫn điều trị từ bác sĩ
Sau khi đã hoàn tất các chỉ dẫn khám cận lâm sàng từ bác sĩ, bạn hãy quay trở lại phòng khám chuyên khoa để nhận hướng dẫn điều trị bệnh. Bác sĩ lúc này sẽ phân tích về căn bệnh mà bạn đang mắc phải và đưa ra một hoặc một số giải pháp điều trị phù hợp cho bạn. Có thể một vài thuật ngữ chuyên môn sẽ khiến bạn lúng túng, đừng ngại hỏi lại ngay để hiểu rõ về bệnh tình của mình.
Nếu bác sĩ đưa ra nhiều phương án điều trị khác nhau, bạn cần cân nhắc những ưu điểm và hạn chế của từng phương án để đưa ra lựa chọn tối ưu. Đừng quên lưu ý với bác sĩ một số vấn đề quan trọng:
• Các phương án điều trị: Nếu buộc phải chữa trị bằng các biện pháp khác, bạn cũng nên biết phương pháp đó có rủi ro như thế nào. Nếu bác sĩ yêu cầu nhập viện thì thời gian điều trị là bao lâu và chi phí điều trị như thế nào.
• Chất lượng thuốc: Bác sĩ dĩ nhiên sẽ kê đơn cho bạn những loại thuốc chất lượng tốt nhất, phù hợp với điều trị. Nhưng nếu có một ít kiến thức về thuốc, bạn hãy đưa ý kiến về một loại thuốc mà mình biết có công dụng tương tự để có thêm thông tin. Bạn nên thảo luận với bác sĩ để có thể chọn lựa thuốc điều trị phù hợp với điều kiện kinh tế hiện tại song vẫn đảm bảo hiệu quả điều trị.
• Chế độ dinh dưỡng: Hãy hỏi thêm về các thực phẩm nên và không nên ăn trong thực đơn hàng ngày. Nếu đang theo một chế độ ăn kiêng đặc biệt nào đó, bạn cần trao đổi với bác sĩ về các thành phần trong chế độ ăn để tránh tương tác thuốc.
• Sự thay đổi trong sinh hoạt: Một số bệnh sẽ cần hạn chế vận động hay vận động theo một chế độ đặc biệt. Do đó, bạn hãy cân nhắc trao đổi với bác sĩ về những thay đổi cần thiết trong sinh hoạt để điều trị bệnh hiệu quả.
Đừng chỉ trông chờ vào đơn thuốc được kê toa cuối cùng, bạn hãy cởi mở chia sẻ với bác sĩ về những thắc mắc mà mình đang có để được giải đáp cặn kẽ nhất. Có thể những hướng dẫn không nằm trong đơn lại ảnh hưởng rất nhiều đến hiệu quả điều trị bệnh đấy.
Khi bác sĩ đã cho đơn thuốc, bạn hãy cầm toa thuốc đến quầy thuốc trong bệnh viện, nộp sổ khám bệnh và chờ lấy thuốc. Trường hợp bệnh nặng, bác sĩ có thể chỉ định nhập viện khẩn cấp. Khi ấy, nhân viên y tế sẽ hướng dẫn bạn thực hiện các bước tiếp theo tùy theo quy định của từng bệnh viện.
Nếu sử dụng bảo hiểm y tế, bạn sẽ nhận được quyền lợi ưu đãi về giá khi thanh toán tiền thuốc hay điều trị nội trú. Người bệnh thông thường đi khám bệnh theo bảo hiểm y tế đúng tuyến sẽ được hưởng bảo hiểm chi trả 80% chi phí khám chữa bệnh. Một số trường hợp đặc biệt có thể nhận mức chi trả 95% hay 100%.
Bạn hãy nhớ kiểm tra lại thuốc ngay trước khi ra về để tránh nhận nhầm thuốc hay không đúng liều lượng hoặc sai toa thuốc của bác sĩ.
Nhiều người hiện nay khi đi khám bệnh tại các bệnh viện hay phòng khám chỉ trông chờ vào việc được kê đơn thuốc để đỡ bệnh. Thật ra, việc đi khám bệnh là cơ hội để bạn được trao đổi trực tiếp với bác sĩ về những vấn đề sức khỏe của mình. Vậy nên, hãy chủ động hỏi bác sĩ nhiều hơn để nhận thức được cách chăm sóc sức khỏe tốt nhất giúp cho bản thân và người thân sống khỏe hơn mỗi ngày bạn nhé.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
10 điều bạn cần thông báo rõ khi gặp bác sĩ
Khi gặp bác sĩ, chúng ta thường băn khoăn mình nên nói gì và không nên nói gì. Có những thông tin bạn nghĩ không quan trọng nhưng thực tế lại rất hữu ích đối với bác sĩ, đây cũng có thể là những thông tin giúp chẩn đoán bệnh hiệu quả.
Chúng ta thường tìm đến gặp bác sĩ khi có những vấn đề sức khỏe từ nhẹ đến nặng. Tuy nhiên, phần lớn người Việt rất ngại chia sẻ thông tin đến bác sĩ vì họ ngại hay nghĩ rằng những thông tin này không hữu ích. Ngược lại, bác sĩ lại cần muốn biết rõ mọi thông tin về bạn, để có thể chẩn đoán được bệnh chính xác nhất và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Vậy những thông tin nào bạn cần thảo luận với bác sĩ? Hãy tham khảo bài viết dưới đây nhé.
1. Bạn đã ngừng dùng thuốc điều trị
Khoảng 70% người bệnh thường không tuân thủ chính xác liệu pháp điều trị của bác sĩ, họ thường ngừng thuốc sớm khi các triệu chứng đã thuyên giảm. Điều này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến huyết áp và mức cholesterol trong cơ thể. Bên cạnh đó, việc ngưng thuốc sẽ làm cho bạn bị lờn thuốc và quá trình điều trị bệnh về sau sẽ khó khăn hơn. Vì vậy, nếu đã ngừng thuốc, bạn hãy nói thật với bác sĩ, đây sẽ là thông tin giúp chẩn đoán bệnh hiệu quả, từ đó bạn sẽ có phương pháp điều trị phù hợp.
2. Mức độ nghiện rượu hay hút thuốc lá
10-dieu-ban-can-thong-bao-ro-khi-gap-bac-si 1
Việc bạn nghiên rượu hay thuốc lá không có gì đáng xấu hổ, nhưng nó có thể ảnh hưởng đến sức khỏe. Nếu bạn không nói, bác sĩ sẽ không biết được nguyên nhân chính xác gây ra tình trạng sức khỏe của bạn, từ đó không thể đưa ra chẩn đoán và xét nghiệm chính xác. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến quá trình điều trị và phục hồi sức khỏe của bạn.
3. Bạn cực kỳ chán nản hoặc căng thẳng
Những dấu hiệu chán nản hoặc căng thẳng trầm trọng có thể là những thông tin giúp chẩn đoán bệnh. Nếu bạn có triệu chứng bị trầm cảm, thì nên đến gặp bác sĩ ngay. Bác sĩ sẽ đưa ra lời khuyên, tư vấn cũng như thuốc để điều trị. Bạn cần biết rằng nếu cứ im lặng thì trầm cảm sẽ nặng hơn.
4. Bạn đang dùng thảo dược, thực phẩm chức năng hoặc thuốc không kê toa
10-dieu-ban-can-thong-bao-ro-khi-gap-bac-si 2
Phần lớn mọi người cho rằng thảo dược hay thực phẩm chức năng sẽ không tương tác với thuốc theo toa, nhưng sự thật không phải vậy. Các thực phẩm chức năng giúp giảm cân có thể gây hại cho tim, quá nhiều vitamin, khoáng chất cũng như thảo dược sẽ rất nguy hiểm đến sức khỏe. Vì vậy, để đảm bảo an toàn, bạn hãy nói cho bác sĩ biết về những loại thảo dược, thực phẩm chức năng hay thuốc không kê toa bạn đang dùng.
5. Vấn đề về tài chính
Có thể bạn nghĩ vấn đề tài chính không liên quan đến tình trạng sức khỏe. Tuy nhiên, những căng thẳng về tài chính có thể gây ra một số tình trạng sức khỏe nhất định. Bác sĩ đương nhiên không cần biết chi tiết vấn đề của bạn, nhưng họ cần rõ mức độ nghiêm trọng của tình hình. Đây là thông tin giúp chẩn đoán bệnh hiệu quả, giúp bác sĩ xác định xem có những tình trạng tâm lý hay tâm thần nào liên quan đến vấn đề này hay không.
Có rất nhiều nguyên nhân khiến bạn ngủ không đủ giấc, có thể do căng thẳng, lo lắng, mãn kinh hay hội chứng ngưng thở khi ngủ. Nếu không báo cho bác sĩ, tình trạng này sẽ khó được điều trị và có thể trở thành bệnh mạn tính. Bên cạnh đó, ngủ không đủ giấc cũng có thể gây ra một số tình trạng sức khỏe khác. Bác sĩ có thể tư vấn cho bạn một số phương pháp hữu hiệu giúp ngủ ngon như tránh tập thể dục sát giờ đi ngủ, ngủ đúng giờ, tránh uống caffein vào buổi tối và có chế độ dinh dưỡng phù hợp.
7. Bạn có vấn đề về ruột hoặc bàng quang
Bạn cần lưu ý rằng bất cứ dấu hiệu bất thường nào trong ruột hoặc bàng quang cũng có thể liên quan đến tình trạng sức khỏe. Nếu không đi khám, bạn có thể bị ung thư ruột và bàng quang. Vì vậy, hãy đi gặp bác sĩ ngay nếu bạn thấy bụng khó chịu hay đi tiêu có máu.
8. Bạn mệt mỏi nghiêm trọng
10-dieu-ban-can-thong-bao-ro-khi-gap-bac-si 4
Chúng ta thường mệt mỏi do công việc, cuộc sống hay tuổi tác. Bên cạnh đó, mệt mỏi cũng là dấu hiệu chung của hàng loạt tình trạng sức khỏe như tiểu đường, trầm cảm, thiếu máu, các vấn đề về tuyến giáp, bệnh tim… Nếu bạn không đề cập vấn đề này đến bác sĩ, họ sẽ không đánh giá chính xác được bệnh và tình trạng sức khỏe của bạn sẽ nghiêm trọng hơn. Vì vậy, nếu bạn cảm thấy mệt mỏi nghiêm trọng, không thể làm việc hay đi lại, hãy đi gặp bác sĩ ngay.
9. Có vấn đề trong quan hệ tình dục
Nhiều người thường ngại ngùng khi nói cho bác sĩ biết về đời sống tình dục của mình. Bạn có biết rằng rối loạn cương dương có thể là một dấu hiệu sớm của bệnh tiểu đường hoặc bệnh tim. Đặc biệt đối với những người trên 40 tuổi, nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục càng cao. Vì vậy, bạn cần phải báo cho bác sĩ biết bất cứ dấu hiệu nào bất thường. Quan hệ tình dục là một cách tuyệt vời giúp nâng cao đời sống tinh thần của mỗi người, do đó đời sống tình dục của bạn sẽ gặp khó khăn nếu bạn vẫn chần chừ không nói cho bác sĩ biết.
10. Gia đình có người từng mắc bệnh
Bên cạnh yếu tố di truyền, tiền sử bệnh gia đình cũng là một yếu tố liên quan đến tình trạng sức khỏe của bạn. Bạn đừng nghĩ rằng bản thân hiện không mắc bệnh thì không cần thiết báo cho bác sĩ. Nếu gia đình có tiền sử mắc bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường… bạn sẽ có nguy cơ cao mắc các bệnh này. Việc thông báo cho bác sĩ biết về tiền sử bệnh của gia đình sẽ giúp tìm ra chính xác nguyên nhân gây ra bệnh, từ đó đưa ra phương hướng điều trị bệnh thích hợp.
Bạn cần nhớ rằng trong bất kỳ mối quan hệ nào, bao gồm cả bác sĩ, bạn cũng cần thành thật. Những điều bạn cung cấp cho bác sĩ sẽ thành thông tin giúp chẩn đoán bệnh chính xác. Ngược lại, nếu không nói, tình trạng sức khỏe của bạn có thể trở nên nghiêm trọng hơn. Vì vậy, bạn hãy thẳng thắn trao đổi với bác sĩ để bảo vệ sức khỏe một cách tốt nhất.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Bạn biết gì về bệnh đột quỵ thầm lặng?
Bạn có bao giờ nghĩ rằng một người có thể bị đột quỵ mà không hề hay biết hay nhớ gì về điều đó. Thực tế, có một tình trạng bệnh gọi là đột quỵ thầm lặng mà người bệnh sẽ không thể hiện bất kỳ dấu hiệu, triệu chứng nào.
Khi nhắc đến đột quỵ, mọi người thường hay nghĩ đến các biểu hiện như nói khó, tê hoặc liệt vận động trên gương mặt hoặc cơ thể. Tuy nhiên, bệnh đột quỵ thầm lặng lại không như vậy, chúng hầu như không gây ra bất kỳ triệu chứng nào có thể nhận biết cho người bệnh.
Tương tự như đột quỵ do thiếu máu cục bộ, đột quỵ thầm lặng xảy ra khi việc cung cấp máu cho một phần não bộ bị gián đoạn, gây ra tình trạng não thiếu oxy và khiến các tế bào não tổn thương.
Về bản chất, đột quỵ thầm lặng khó có thể nhận ra được nguyên nhân là vì chúng làm tổn thương đến phần não bộ không có chức năng điều khiển các hoạt động có thể nhìn thấy được như nói chuyện hay vận động. Do đó, bạn sẽ không biết được rằng đột quỵ đã xảy ra.
Hầu hết mọi người chỉ vô tình phát hiện mình bị đột quỵ thầm lặng khi họ được chụp MRI hoặc CT não cho một tình trạng sức khỏe khác và bác sĩ nhận thấy các vùng nhỏ của não bị tổn thương.
Phải chăng đột quỵ thầm lặng sẽ ít nguy hiểm hơn?
Hoàn toàn sai! Bạn không nhận biết được đột quỵ thầm lặng đang xảy ra không có nghĩa là bệnh không gây ra những thiệt hại to lớn cho sức khỏe.
Mặc dù đột quỵ thầm lặng thường chỉ ảnh hưởng đến một khu vực nhỏ của não bộ nhưng những tổn thương sẽ tích lũy dần dần. Nếu đã từng bị đột quỵ thầm lặng một vài lần, bạn sẽ bắt đầu gặp khó khăn trong việc ghi nhớ mọi thứ hoặc gặp vấn đề trong việc tập trung.
Hơn nữa, theo Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ, đột quỵ thầm lặng làm gia tăng nguy cơ xảy ra đột quỵ có triệu chứng trong tương lai.
Bệnh đột quỵ thầm lặng xảy ra khá phổ biến, chúng xảy ra thường xuyên hơn gấp 14 lần so với đột quỵ có triệu chứng rõ ràng. Một nghiên cứu năm 2003 cho thấy, 1/3 số người trên 70 tuổi đều từng có ít nhất một cơn đột quỵ thầm lặng.
Gần đây, các nhà nghiên cứu đã xác nhận rằng nhiều cơn đột quỵ thầm lặng diễn ra sẽ khiến bạn có nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ do nhiều ổ nhồi máu não (multi-infarct dementia). Một số triệu chứng của chứng sa sút trí tuệ như:
•Có vấn đề về trí nhớ
•Có vấn đề về cảm xúc, chẳng hạn như cười hay khóc vào những thời điểm không thích hợp
•Thay đổi tướng đi
•Bị lạc đường, mất phương hướng ở cả những địa điểm quen thuộc
•Khó đưa ra được quyết định
•Mất kiểm soát ruột và bàng quang
Nếu bạn được chụp CT hoặc MRI não bộ, kết quả hình ảnh sẽ cho thấy các đốm hoặc vùng tổn thương xuất hiện ở nơi mà tế bào não đã ngừng hoạt động. Trong khi bạn hoàn toàn không được ghi nhận dấu hiệu gì liên quan đến tổn thương thần kinh có thể nhận thấy như ảnh hưởng lời nói hoặc vận động, khi đó, bác sĩ sẽ chẩn đoán bạn bị đột quỵ thầm lặng.
Một số dấu hiệu khác khó nhận biết đến mức chúng thường bị nhầm lẫn với dấu hiệu lão hóa bình thường, chẳng hạn như:
•Gặp vấn đề trong việc giữ thăng bằng
•Dễ bị té ngã hơn
•Rò rỉ nước tiểu
•Thay đổi tâm trạng
•Giảm khả năng suy nghĩ
Những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh đột quỵ thầm lặng
Đột quỵ thầm lặng rất khó nhận biết và chỉ được chẩn đoán qua các xét nghiệm hình ảnh. Do đó, hãy thường xuyên để ý đến những dấu hiệu nghi ngờ có thể là do đột quỵ thầm lặng gây ra nếu bạn có những tình trạng sức khỏe sau đây:
•Đái tháo đường
•Tăng huyết áp
•Cholesterol cao
•Sử dụng chất gây nghiện
•Căng thẳng quá mức
•Hút thuốc lá
•Bệnh mạch máu não
•Rung nhĩ
•Béo phì
•Lối sống ít vận động
Bạn có thể đề phòng đột quỵ thầm lặng như thế nào?
Mặc dù bạn có thể khó phát hiện ra triệu chứng của bệnh đột quỵ thầm lặng, thậm chí không thể hồi phục chức năng của các khu vực não bị ảnh hưởng thì vẫn có những biện pháp để phòng ngừa bệnh xảy ra ngay từ đầu.
Dưới đây là một số cách bạn nên thực hiện từ ngày hôm nay để phòng ngừa đột quỵ thầm lặng diễn ra:
•Kiểm soát huyết áp. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng huyết áp cao sẽ làm tăng nguy cơ mắc phải đột quỵ thầm lặng.
•Tập thể dục. Một nghiên cứu năm 2011 cho thấy, nếu bạn dành 30 phút tập thể dục ở mức độ vừa phải với tần suất 5 ngày/tuần, khả năng bị đột quỵ thầm lặng có thể giảm đến 40%. Thường xuyên vận động thể chất cũng giúp bạn ít bị biến chứng khi đột quỵ hơn so với người ít vận động.
•Giảm lượng muối tiêu thụ. Hạn chế lượng natri hấp thu để giảm huyết áp và giảm nguy cơ đột quỵ. Lưu ý, natri không chỉ có ở trong gia vị muối mà bạn nêm nếm vào thức ăn mà phần lớn là từ thực phẩm đông lạnh và các đồ ăn được chế biến, đóng gói sẵn.
•Quản lý cân nặng. Giữ chỉ số khối cơ thể BMI (cân nặng (kg)/chiều cao(m)2) trong khoảng 18,5 – 24,9 (kg/m2).
•Giảm mức cholesterol. Để giảm nguy cơ đột quỵ, mức cholesterol tổng thể nên thấp hơn 200mg/dL. Trong đó, lượng cholesterol tốt HDL lý tưởng là 60mg/dL hoặc cao hơn. Nồng độ cholesterol xấu LDL nên ở dưới mức 100mg/dL.
•Bỏ thói quen hút thuốc. Hút thuốc có liên quan đến nguy cơ mắc các bệnh tim và đột quỵ.
•Không nên sử dụng đồ uống có chất tạo ngọt nhân tạo. Một nghiên cứu đã nhận thấy những đồ uống sử dụng chất tạo ngọt nhân tạo có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ và đột quỵ.
•Ăn nhiều rau. Bạn nên ăn 5 loại trái cây và rau quả hoặc nhiều hơn mỗi ngày.
•Kiểm soát bệnh đái tháo đường. Đây cũng là một yếu tố nguy cơ gây ra đột quỵ.
Hãy sống tích cực, hãy chủ động hỏi, hỏi để khỏe, hỏi để tốt hơn!
Để giảm nguy cơ đột quỵ thầm lặng, bác sĩ có thể kê cho bạn một vài loại thuốc giúp ngăn ngừa hình thành cục máu đông và các thuốc làm giảm cholesterol xấu trong máu .
Một trong những yếu tố quan trọng để phòng ngừa bệnh hiệu quả là chất lượng của thuốc được sử dụng. Hầu hết người bệnh ít khi thắc mắc về các thuốc đang sử dụng vì sợ sẽ làm phiền bác sĩ. Tuy nhiên, bạn đừng ngần ngại, hãy chủ động thảo luận với bác sĩ về mục tiêu điều trị cũng như khả năng của bản thân, đặc biệt về tài chính và các dịch vụ bảo hiểm sức khỏe tự chi trả bạn đang tham gia để bác sĩ cân nhắc cho bạn những chỉ định phù hợp nhất.
Việc sử dụng những thuốc có chất lượng cao, đạt được các tiêu chuẩn chất lượng của FDA (chẳng hạn như những biệt dược gốc) góp phần đem lại hiệu quả và an toàn tối ưu cho quá trình điều trị..
Ngoài ra, theo thống kê thì phụ nữ có nguy cơ mắc phải đột quỵ cao hơn nam giới. Nếu bạn nằm trong đối tượng có nguy cơ cao và người trong gia đình có tiền sử đột quỵ hay mất trí nhớ, hãy hỏi và thảo luận với bác sĩ về những biện pháp đề phòng và điều trị bệnh hiệu quả.
Nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe là nâng cao chất lượng cuộc sống. Muốn vậy, bạn cần mạnh dạn đặt những câu hỏi về tình trạng bệnh có thể mắc phải và thảo luận về việc dùng những loại thuốc có chất lượng cao để đem lại hiệu quả điều trị như mong muốn.
7 điều bạn có thể làm để chủ động ngăn ngừa đột quỵ
Tài trợ bởi
Tác giả: Phương Quỳnh
Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
7 điều bạn có thể làm để chủ động ngăn ngừa đột quỵ
Đột quỵ là một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng có thể gây ra nhiều hậu quả nặng nề như liệt hoặc tử vong. Các chuyên gia cho rằng 80% trường hợp đột quỵ có thể phòng ngừa được! Chúng ta có thể làm gì để chủ động ngăn ngừa đột quỵ?
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu cho bạn 7 cách có thể giúp ngăn ngừa đáng kể nguy cơ đột quỵ.
1. Nhận biết được những nguy cơ của bản thân
Trước hết, bạn hãy chủ động nhận biết những yếu tố nguy cơ của bản thân mình. Sau khi bước sang tuổi 40, việc kiểm tra sức khỏe tổng quát thường xuyên để tìm ra những bất thường của cơ thể ở những giai đoạn sớm là điều cực kỳ quan trọng và hữu ích. Bên cạnh đó, các bạn cần biết một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ bị đột quỵ như hút thuốc dù chủ động hay thụ động, bệnh thận hoặc tiền sử gia đình mắc các bệnh về tim.
Việc hiểu rõ các yếu tố nguy cơ của bản thân có thể giúp bạn và bác sĩ đưa ra được kế hoạch điều trị và phòng ngừa tốt nhất. Một số yếu tố nguy cơ có thể được cải thiện đáng kể chỉ nhờ vào việc thay đổi lối sống.
2. Chế độ dinh dưỡng lành mạnh
Chế độ ăn ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe của bạn. Việc ăn nhiều các thực phẩm có chứa chất béo, đặc biệt là mỡ bão hòa (mỡ động vật, bơ…) có thể làm gia tăng nguy cơ đột quỵ. Bạn nên chủ động lựa chọn chế độ dinh dưỡng phù hợp với bản thân và lưu ý việc hạn chế tiêu thụ một số loại thực phẩm sau đây:
•Đường, thức uống có ga: Việc thường xuyên sử dụng thức uống có ga chứa nhiều đường, ăn nhiều đường có thể làm tăng nguy cơ hình thành xơ vữa, từ đó làm tăng nguy cơ bị các bệnh tim mạch và đột quỵ.
•Protein từ động vật: Bạn nên tránh ăn những đồ chiên xào, đồ nướng, thịt đỏ và tất cả những đồ ăn chứa chất béo bão hòa. Bạn có thể ăn thịt trắng (thịt gia cầm, thịt cá), những loại thịt này giảm nguy cơ gây hại cho tim mạch.
•Muối: Chế độ ăn thừa muối sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp. Khi huyết áp tăng cao sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch có liên quan khác, đặc biệt là gia tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim.
Đồng thời, để ngăn ngừa nguy cơ đột quỵ, bạn nên uống đủ nước và tăng cường các loại thực phẩm sau đây:
•Rau, trái cây, ngũ cốc và các loại đậu: Đây là nguồn cung cấp protein và carbohydrate tự nhiên có lợi cho sức khỏe. Ăn nhiều các loại thực phẩm này có thể giúp ngăn ngừa sự hình thành các cục máu đông (hay còn gọi là huyết khối), giảm thiểu đáng kể nguy cơ tắc nghẽn mạch máu cũng như đột quỵ.
•Cá: Cá cung cấp nhiều protein và dưỡng chất cho cơ thể. Cá có chứa nhiều omega-3, một hợp chất có lợi giúp ngăn ngừa các bệnh tim mạch và đột quỵ. Các chuyên gia khuyên bạn nên ăn cá 2 – 3 bữa mỗi tuần.
Vận động và tập thể dục đều đặn là cách tốt nhất để giữ gìn sức khỏe, ngăn ngừa bệnh tật và làm chậm quá trình lão hóa. Người trưởng thành nên thực hiện các bài tập cường độ nhẹ như aerobic với thời lượng là 150 phút mỗi tuần hay các bài tập cường độ cao 75 phút mỗi tuần. Nếu bạn đang có chế độ tập thể dục đều đặn, chúc mừng bạn, hãy duy trì thói quen này và có thể có thể tăng cường luyện tập để thu được nhiều lợi ích sức khỏe hơn. Nếu chưa, hãy bắt đầu tập thể dục và vận động nhiều hơn từ bây giờ nhé.
4. Kiểm soát cân nặng
Kiểm soát cân nặng để ngăn ngừa đột quỵ
Để có một sức khỏe tốt, bạn nên chủ động kiểm soát cân nặng của mình trong mức độ cho phép. Chỉ số khối cơ thể (BMI= Cân nặng (kg)/Chiều cao(m) 2 ) thể hiện độ gầy hay béo của bạn, có thể giúp xác định xem liệu bạn có bị thừa cân hoặc béo phì không. Thừa cân hay béo phì là một trong các yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh tim mạch và đột quỵ. Nếu bạn bị thừa cân hoặc béo phì, hãy lưu ý chế độ ăn giảm calories, tránh ăn các thực phẩm có nhiều cholesterol, chất béo, nên ăn nhiều rau, trái cây, hạt và luyện tập thể dục thường xuyên. Hãy chủ động trao đổi với đội ngũ chăm sóc sức khỏe hoặc bác sĩ nếu bạn mong muốn kiểm soát cân nặng tích cực hơn.
5. Không hút thuốc
Thói quen hút thuốc lá có thể làm tăng tốc độ hình thành huyết khối vì làm đặc máu, tăng số lượng các mảng bám tích tụ trong động mạch, từ đó có thể dẫn đến đột quỵ. Hãy hạn chế hoặc dừng hoàn toàn việc hút thuốc để bảo vệ bản thân khỏi nguy cơ đột quỵ. Nếu chưa hút thuốc, bạn đừng nên thử, bao gồm cả thuốc lá điện tử và xì gà, vì không có loại thuốc lá nào là đặc biệt an toàn. Nếu gặp khó khăn trong việc bỏ thuốc, bạn nên đến gặp bác sĩ để được hướng dẫn các phương pháp khoa học giúp cai thuốc lá triệt để.
6. Tích cực điều trị các bệnh liên quan
Một số bệnh như cao huyết áp (tăng huyết áp), cholesterol cao, đường huyết cao, đái tháo đường hoặc các bệnh tim mạch có thể là nguyên nhân gây nên đột quỵ. Vì vậy, nếu mắc các bệnh này, bạn nên tuân thủ chế độ điều trị tích cực nhằm kiểm soát bệnh không tiến triển và tránh được các biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ. Nhiều tình trạng có thể được ngăn ngừa hoặc kiểm soát bằng cách ăn uống hợp lý, vận động thường xuyên, giảm cân, ngừng hút thuốc và tuân thủ việc dùng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ.
7. Dùng thuốc ngăn ngừa đột quỵ
Với một số tình trạng bệnh, bác sĩ có thể kê cho bạn các loại thuốc nhằm kiểm soát huyết áp, đường huyết và lượng cholesterol trong cơ thể. Bạn phải dùng các thuốc theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ để có được hiệu quả điều trị tốt nhất. Nhiều người tự ý sử dụng aspirin như một biện pháp để phòng ngừa đột quỵ. Tuy nhiên, bạn không nên tự ý sử dụng bất cứ loại thuốc nào khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ. Nếu không bị các bệnh về tim hoặc đột quỵ, việc uống một viên aspirin mỗi ngày không giúp ích gì mà còn có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng khác như tăng nguy cơ chảy máu. Nếu được chẩn đoán đau tim hoặc có tiền sử bị đột quỵ, các bác sĩ có thể kê cho bạn aspirin liều thấp để giảm thiểu nguy cơ đột quỵ những lần tiếp theo.
Hãy mạnh dạn, chủ động trao đổi với bác sĩ về tình trạng bệnh cũng như nhu cầu điều trị của bản thân. Điều này góp phần quan trọng cho thành công trong việc chăm sóc sức khỏe. Chủ động hỏi bác sĩ sẽ giúp bạn hiểu hơn về tình trạng của mình, phương hướng điều trị cũng như nâng cao tinh thần của bạn.
Bạn có thể chủ động thảo luận với bác sĩ về việc sử dụng các loại thuốc chất lượng, hiệu quả và an toàn nhằm ngăn ngừa nguy cơ đột quỵ. Sử dụng thuốc chất lượng mang lại nhiều lợi ích đáng kể với sức khỏe:
•Thuốc đã được nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng nghiêm ngặt nên đảm bảo chất lượng, an toàn và hiệu quả lên các bệnh chuyên biệt.
•Đạt được tác dụng mong muốn với các mức liều đã được chứng minh
•Quy trình sản xuất và kiểm định theo các tiêu chuẩn an toàn cao đảm bảo các yêu cầu về hạn chế tác dụng phụ và tương tác thuốc.
Việc sử dụng các thuốc chất lượng là nhu cầu chính đáng của mỗi người bệnh. Bệnh nhân hoàn toàn có quyền thảo luận và tham vấn bác sĩ về việc kê đơn thuốc tốt nhất phù hợp với nhu cầu và khả năng của mình. Các thuốc từ những nhà cung cấp uy tín góp phần giúp cải thiện đáng kể tình trạng bệnh cũng như thời gian điều trị.
Đột quỵ là một tình trạng nghiêm trọng có thể gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, nếu có các yếu tố nguy cơ, bạn nên thay đổi lối sống và thực hiện theo các phương pháp đơn giản mà Hello Bacsi đã giới thiệu để ngăn ngừa nguy cơ bị đột quỵ. Đồng thời, bạn phải nhanh chóng đến gặp bác sĩ để được khám, tư vấn và theo dõi, điều trị cụ thể. Không tự ý sử dụng thuốc một cách bừa bãi và hãy dùng thuốc của các nhà cung cấp uy tín trên thị trường như: Sanofi, Johnson & Johnson, Pfizer, Roche, Novartis, GSK, Gilead Sciences, Merck & Co., Bayer, AstraZeneca… để đảm bảo được chất lượng cũng như hiệu quả điều trị.
Làm thế nào để có cuộc sống khỏe mạnh khi bị bệnh tiểu đường? 11 bước đơn giản cho bạn
Khi mắc bệnh tiểu đường, bạn luôn phải tìm cách để cải thiện và duy trì sức khỏe của mình trong một thời gian dài. Bạn có thể kiểm soát bệnh tiểu đường thành công bằng cách ăn uống điều độ, tập thể dục thường xuyên, có sự tìm hiểu và phát triển lộ trình điều trị tốt hơn.
Chất lượng cuộc sống cũng vậy. Hãy luôn luôn hạnh phúc, chia sẻ với người khác nhiều hơn và tạo niềm vui trong cuộc sống. 11 bước dưới đây sẽ giúp bạn có được một cuộc sống khỏe mạnh khi bị tiểu đường.
1/Đặt cuộc hẹn với bác sĩ và đội ngũ chăm sóc sức khỏe đáng tin cậy để thảo luận về sức khỏe tổng quát của bạn
Một cuộc hẹn với bác sĩ và đội ngũ chăm sóc sức khỏe là cực kỳ quan trọng, giúp bạn hiểu được mình cần làm gì và không cảm thấy cô đơn khi đối mặt với bệnh tiểu đường.
♦ Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hay mối quan tâm nào, hãy nhờ các chuyên gia sức khỏe tư vấn.
♦ Đừng bỏ qua những điều nhỏ nhặt, vì những thay đổi nhỏ cũng có thể có ý nghĩa quan trọng, hãy nói với bác sĩ càng sớm càng tốt.
♦ Nếu bạn không theo chế độ ăn kiêng được đề nghị hoặc không dùng thuốc theo chỉ dẫn, vậy thì bạn nên đến gặp bác sĩ.
2/Thực hiện cẩn thận chế độ ăn uống theo chỉ dẫn
Bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng hẳn đã hướng dẫn chế độ ăn uống cho bạn, đó chính là chìa khóa thành công để bạn duy trì sức khỏe khi bị bệnh tiểu đường.
♦ Nếu bạn chưa có chế độ ăn uống chỉ định, hãy hỏi bác sĩ của mình.
♦ Nhớ lựa chọn đồ uống thích hợp. Nhiều loại thức uống có đường ngoài thị trường và đồ uống tự làm gồm những chất bổ sung khác có thể phá hủy chế độ ăn uống của bạn.
♦ Hãy học cách đọc nhãn hiệu. Mọi người nên học cách đọc nhãn ghi thành phần dinh dưỡng trước khi ăn, đặc biệt là đối với người bị bệnh tiểu đường.
3/Tìm hiểu những loại thực phẩm lành mạnh đối với người bị bệnh tiểu đường
Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ đã có những khuyến cáo về các loại thực phẩm lành mạnh cho mọi người. Do đó, dù bạn có bị bệnh tiểu đường hay không thì những thông tin ấy cũng rất bổ ích. Hãy tìm hiểu thêm vì sức khỏe của mình chứ không riêng việc kiểm soát bệnh tiểu đường.
Các loại thực phẩm được khuyến nghị của Hiệp hội Tiểu đường Hoa Kỳ gồm:
•Các loại ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu, mì và rau củ giàu tinh bột (bao gồm cả khoai tây chưa qua chế biến): hơn 6 phần mỗi ngày (bánh mì và ngũ cốc cũng nên hạn chế, thực phẩm ít natri, tránh dùng bột mì trắng)
•Trái cây: 2–4 phần mỗi ngày
•Rau: 3–5 phần mỗi ngày
•Thịt, cá và phô mai: 2–3 phần mỗi ngày
•Sữa và sữa chua: 2–3 phần mỗi ngày
•Chất béo, kẹo và rượu: Lượng nhỏ (tùy thuộc vào chỉ dẫn của bác sĩ)
•Gia vị nên có ít natri và không có đường. Kiểm tra trước nhãn ghi thành phần dinh dưỡng trong các thực phẩm đã được xử lý, ngâm, ướp, hun khói và đóng hộp.
4/Uống ít nhất 6 đến 8 ly nước mỗi ngày
Trong khi nước luôn là sự lựa chọn ưu tiên hàng đầu thì bạn vẫn có thể dùng trà, cà phê, thức uống cho người ăn kiêng, đồ uống có hàm lượng calo thấp… trừ khi bác sĩ đưa ra những lời khuyên dành riêng cho bạn. Bạn cần hạn chế lượng đường có trong sữa. Hãy hỏi bác sĩ để được tư vấn thêm nhé.
•Ngoài ra, bạn còn có thể giảm thiểu uống những loại thức uống dưới đây như: đồ uống thể thao có đường (muối/natri và đường), soda ngọt, nước ép trái cây và sữa.
Hãy hỏi bác sĩ trong trường hợp của bạn thì nên tập bao nhiêu là đủ. Bạn có thể thích đi dạo với bạn bè hoặc đi đến phòng tập thể dục. Mỗi người đều có cách tập thể dục riêng, do đó sau khi nhận được lời khuyên của bác sĩ, hãy cứ trải nghiệm để tìm ra bài tập mà bạn thích nhất và cảm thấy phù hợp nhất.
♦ Tập thể vừa phải ngay sau ba bữa ăn mỗi ngày sẽ giúp giảm thiểu được mức đường trong máu tăng cao. Điều này áp dụng cả cho những người ít tập thể dục hoặc tập không thường xuyên.
♦ Một nghiên cứu cho thấy với ba bước đi ngắn mỗi ngày sau bữa ăn cũng như đi bộ 45 phút với tốc độ vừa phải đều mang lại hiệu quả đối với việc giảm lượng đường trong máu trong vòng 24 giờ.
♦ Nếu trọng lượng cơ thể và khớp bị đau khiến bạn khó khăn trong việc tập thể dục thì hãy hỏi bác sĩ về các bài tập dưới nước như thể dục nhịp điệu dưới nước, hoặc đơn giản là đi bộ dưới hồ bơi.
6/Uống thuốc theo chỉ dẫn
Hãy nhớ làm theo hướng dẫn của bác sĩ về việc uống thuốc đúng giờ và đúng liều lượng.
♦ Bạn nên nhận thức được mối liên hệ giữa thuốc, thức ăn, đồ uống và các loại thuốc bạn đang dùng. Hỏi bác sĩ để được tư vấn rõ ràng hơn về việc kết hợp các loại thuốc và thực phẩm.
♦ Nếu bạn đến gặp bác sĩ khác, hãy chắc chắn rằng họ biết bạn đang bị tiểu đường và giải thích rõ loại thuốc bạn đang dùng. Điều vô cùng quan trọng bạn cần nhớ là không được trộn một số loại thuốc với nhau. Bác sĩ cần biết mọi thứ bạn đang uống, bao gồm cả vitamin và thảo mộc.
7/Cập nhật hồ sơ bệnh lý
Bác sĩ sẽ cho bạn một hồ sơ để ghi chép lại mức đường huyết của mình. Mặc dù việc đó có vẻ đơn giản, tuy nhiên điều quan trọng là phải lưu giữ các hồ sơ này cẩn thận và thường xuyên thông báo với bác sĩ của mình.
♦ Bạn cũng có thể giữ một quyển nhật ký về thực phẩm ăn uống hay tình trạng tập thể dục của mình. Bạn càng có nhiều thông tin về sức khỏe, bác sĩ sẽ càng đưa ra những tư vấn tốt nhất giúp bạn giữ gìn sức khỏe và quản lý tình trạng bệnh tốt hơn.
8/Theo dõi các biến chứng của bệnh tiểu đường
Liệu pháp Chelation cho người mắc bệnh tim mạch
Một số biến chứng có thể phát sinh đối với bệnh tiểu đường bao gồm:
♦ Bệnh tim và đột quỵ: Những người bị bệnh tiểu đường càng phải chú ý đến bệnh tim và mạch máu của mình. Bệnh tiểu đường sẽ làm tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ và các biến chứng khác liên quan đến lưu thông máu.
♦ Bệnh thận: Bệnh tiểu đường có thể dẫn đến hư thận, ngoài ra còn làm mất khả năng lọc chất thải của nó.
♦ Biến chứng mắt: Tiểu đường có thể gây ra các vấn đề về mắt và dẫn đến mù lòa. Những người bị bệnh tiểu đường có nguy cơ bị mù cao hơn những người không bị bệnh. Phát hiện sớm và điều trị các vấn đề về mắt có thể giúp bạn tiết kiệm nhiều thời gian hơn.
♦ Sức khỏe và vệ sinh răng miệng: Bệnh tiểu đường dẫn đến nguy cơ cao về bệnh nướu răng. Bạn nên thường xuyên gặp bác sĩ nha khoa để được tư vấn và khám bệnh.
♦ Biến chứng thần kinh tiểu đường: Một trong những biến chứng phổ biến nhất của bệnh tiểu đường là thần kinh tiểu đường. Bệnh tiểu đường có thể làm hỏng các dây thần kinh chạy khắp cơ thể, nối tủy sống với cơ, da, mạch máu và các cơ quan khác.
♦ Biến chứng ở chân: Người bị bệnh tiểu đường có thể gặp phải các vấn đề về chân. Các vấn đề về bàn chân thường xảy ra nhất khi có tổn thương thần kinh ở chân hoặc khi máu chảy yếu.
♦ Biến chứng da: Có tới 1/3 số người mắc bệnh tiểu đường sẽ bị rối loạn da trong một khoảng thời gian nhất định. May mắn là hầu hết các biến chứng về da có thể được ngăn ngừa hoặc điều trị dễ dàng nếu phát hiện sớm.
♦ Trầm cảm: Thỉnh thoảng tâm trạng buồn rầu là bình thường. Nhưng nếu cảm thấy buồn trong một thời gian dài mà không biến mất, cuộc sống vô vọng, tình trạng này kéo dài trong hai tuần hoặc nhiều hơn thì đây chính là dấu hiệu của bệnh trầm cảm nghiêm trọng.
9/Tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người quan tâm và hiểu bạn
Giải thích về bệnh của mình cũng như tác động đến bạn, gia đình và bạn bè. Họ sẽ ủng hộ bạn nếu hiểu được những ảnh hưởng của nó đến cuộc sống của bạn như thế nào. Bạn sẽ thấy gia đình và bạn bè luôn sẵn sàng cùng bạn tập thể dục, lựa chọn thực phẩm tốt cho bệnh của bạn và cùng đi gặp bác sĩ.
Ngoài ra, bạn cũng có thể trao đổi với những người bị bệnh tiểu đường giống mình bằng cách tham gia vào các nhóm hỗ trợ về bệnh tiểu đường ở địa phương. Bạn sẽ có những người bạn mới nhưng quan trọng là bạn có được sự ủng hộ và biết mình nên làm gì để đối mặt với bệnh tiểu đường và có một cuộc sống khỏe mạnh.
♦ Hãy cân nhắc đến việc tham gia vào một tổ chức về bệnh tiểu đường lớn hơn. Đó chính là địa điểm lý tưởng để bạn có thêm nhiều thông tin về bệnh tiểu đường và các chế độ ăn uống hợp lý.
10/Hãy hỏi bác sĩ về việc giảm lượng đường trong máu và nhu cầu insulin hoặc đồ ăn nhẹ trước khi đi ngủ
Không nên ăn gì khác ngoài thức ăn nhẹ vào buổi tối, đặc biệt là ngừng tiếp thu các chất dinh dưỡng không cần thiết từ 2 đến 3 giờ trước khi ngủ, bạn chỉ nên uống ít nước (không phải cồn, cà phê hay các chất kích thích).
Những loại thực phẩm dưới đây chứa hàm lượng chất bột đường và calo thấp nên sẽ không gây tăng cân hoặc tăng lượng đường trong máu. Do đó, bạn hãy lựa chọn một trong số những loại thực phẩm sau nhé:
♦ 1 lon soda dành cho người ăn kiêng
♦ 5 quả cà rốt nhỏ
♦ 2 cái bánh quy
♦ 4 quả hạnh nhân (hoặc các loại hạt tương tự)
♦ 1 vài miếng kẹo cao su hoặc kẹo cứng nhỏ…
11/Ngủ
Bạn nên dành hơn 7 tiếng để ngủ nhằm giúp hệ thần kinh phục hồi chức năng và để các hệ thống khác trong cơ thể được nghỉ ngơi. Điều này sẽ làm giảm các vấn đề về bệnh tiểu đường, giúp cải thiện lượng đường trong máu và huyết áp.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Ăn chay đủ chất cho người bệnh tiểu đường
Gần đây, nhiều người đã chọn cho mình chế độ ăn kiêng với món chay. Những người thực hiện chế độ này không hề ăn thịt (nghĩa là không ăn thịt đỏ, thịt gia cầm, hải sản, hoặc các sản phẩm làm từ những thực phẩm này).
Nếu bạn muốn theo chế độ này, hãy nhớ trộn lẫn các loại rau, trái cây, đậu, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt và sản phẩm từ sữa ít béo (nếu bạn vẫn muốn uống sữa).
Có rất nhiều kiểu ăn chay khác nhau. Những kiểu phổ biến nhất hiện nay là:
•Người ăn thuần chay: Nhóm này không ăn thịt, trứng hoặc sản phẩm từ sữa.
•Người ăn chay lacto: Nhóm này không ăn thịt hoặc trứng. Tuy nhiên, họ vẫn ăn các sản phẩm từ sữa.
•Người ăn chay Lacto-ovo: Nhóm này không ăn bất kì loại thịt nào. Tuy nhiên, họ vẫn ăn trứng và sản phẩm từ sữa.
Bệnh nhân tiểu đường có nên ăn chay không?
Có! Chế độ ăn chay là một lựa chọn ăn uống rất lành mạnh, kể cả khi bạn đang bị tiểu đường. Nghiên cứu đã chứng minh rằng thực hiện theo kiểu ăn chay này có thể giúp ngăn ngừa và chế ngự bệnh tiểu đường. Trong thực tế, nghiên cứu về chế độ ăn chay cũng cho thấy việc hạn chế tinh bột và calo là không cần thiết và vẫn đẩy mạnh quá trình giảm cân và giúp hạ nồng độ A1C của người tham gia.
Chế độ ăn chay mang lại nhiều chất xơ, ít chất béo bão hòa và không hề có cholesterol so với chế độ ăn truyền thống của Mỹ. Lượng chất xơ cao có thể giúp bạn cảm thấy no trong thời gian dài sau khi ăn và giúp bạn ăn ít hơn. Khi bạn nạp vào cơ thể nhiều hơn 50g chất xơ mỗi ngày, lượng đường huyết trong máu của bạn có khả năng giảm xuống.
Chế độ ăn này tốn ít chi phí. Thịt, gia cầm và cá thường là những thực phẩm đắt tiền nhất mà chúng ta hay ăn.
Chế độ ăn thuần chay cho bệnh nhân tiểu đường
Chế độ này còn được gọi là chế độ ăn chay hoàn toàn. Những người thực hiện theo chế độ này không ăn bất kì loại thịt hoặc sản phẩm làm từ thịt nào.
Những người mắc bệnh tiểu đường cũng có thể chọn kiểu ăn kiểu này, trong đó các loại thực phẩm từ thực vật vô cùng đa dạng. Việc ăn các sản phẩm từ đậu và hỗn hợp rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt cung cấp rất nhiều protein và các dưỡng chất quan trọng khác. Vấn đề đáng lo nhất của nhóm này đó là khả năng bị thiếu vitamin B12, do đó bạn cần phải cung cấp bổ sung B12 hoặc bổ sung nhiều loại vitamin cùng lúc
Cần Phân Biệt X-RAYS, CT SCAN, MRI, PET SCAN, ULTRA SOUND - BS Hồ Ngọc Minh
Các phương pháp chụp hình để chẩn bệnh
1. X-rays (X-quang ) là gì?
Để hiểu X-quang là gì, trước hết hãy tìm hiểu khái niệm về “sóng điện từ trường” (electromagnetic wave, electromagnetic radiation).
Chung quanh chúng ta luôn luôn hiện hữu một không gian năng lượng dưới dạng điện từ trường, trong đó ánh sánh mặt trời, hay ánh sáng mà chúng ta thấy được cũng chỉ là một dạng sóng điện từ trường. Có nhiều loại sóng từ trường, từ yếu đến mạnh theo thứ tự, gồm có: sóng radio, sóng microwaves, sóng hồng ngoại (infared, IR, dùng trong các remote controls), ánh sáng thường, tia cực tím còn gọi là tia tử ngoại (ultraviolet light, UV), tia X-quang, và cuối cùng là gamma-rays. Như thế chỉ có 3 loại sóng mạnh hơn là ánh sáng thường. Sóng càng mạnh, độ “xuyên thủng” qua tế bào càng nhiều. Ba tia X-rays, UV, và Gamma đều được sử dụng trong y học để truy tầm hay chữa bệnh. Trong khi đó, ánh sáng thường trở xuống, khi đụng vật cản đa phần sẽ bị phản chiếu và ít ảnh hưởng đến cấu trúc hay làm hư hại vật thể bên trong. Mở ngoặc một tí cho vui, tôi nói “đa phần” ở đây vì sóng có thể tồn tại dưới dạng sóng (wave), năng lượng (energy), và vật chất (matter), vì thế năng lượng có khi một phần bị hấp thụ mà không phản chiếu ra. Có thể hiểu, cơ thể chúng ta, có lúc hiện hữu chỉ là một khối lượng sóng và năng lượng trong không gian điện từ trường!.
X-rays được khám phá năm 1895 bởi một giáo sư vật lý người Đức, Wilhelm Conrad Röentgen. Một công dụng thường dùng của X-rays là để “chụp hình quang tuyến”, tuy nhiên X-rays còn dùng để trị ung thư và để dò tìm các thiên thể trong ngành thiên văn (cosmos). X-rays còn được dùng để dò tìm hàng lậu, súng ống ...
2. CT scan là gì?
CT scan còn gọi là CAT scan, viết tắt của hai chữ “computed tomography”, được phát minh năm 1967 bởi một kỹ sư người Anh tên là Godfrey Hounsfield. CT cho ta thấy hình chụp của cơ thể theo dạng mặt cắt, một khối 3 chiều, thể hiện trên những mặt phẳng hai chiều. Mỗi một hình ảnh là tập hợp bởi nhiều tia X-rays, bắn đi từ nhiều hướng khác nhau vòng quanh cơ thể. Khi chụp hình bằng X-ray thường, tia sáng bắn đi một chiều nên hình ảnh chồng lên nhau. Thí dụ chụp hình phổi, ta thấy cả tim phổi xương sườn chồng lên nhau làm cho khó thấy rõ chỗ bị bệnh. CT scan dùng computer để tổng hợp hình X-rays từ nhiều góc độ khác nhau, để có thể để tạo ra hình chụp rõ ràng, giống như cơ thể được cắt ngang từng lát mỏng như những lát chanh trong dĩa bò tái chanh!
3. MRI là gì?
MRI Brain Scan
Một hạn chế của X-rays là nó xuyên qua cơ thể và mang theo phóng xạ (radiation) vì thế ngày nay MRI có nhiều lợi thế hơn. MRI viết tắt của ba chữ, Magnetic Resonance Imaging. MRI được sáng chế bởi Paul C. Lauterbur vào năm 1971, nhưng kỹ thuật không được hoàn thiện mãi cho đến những năm 1990’s. Nguyên tắc của MRI là tạo ra một từ trường chung quanh phần cơ thể muốn chụp hình. Vì trong cơ thể chúng ta hầu hết là... nước, mà phân tử nước có chứa nguyên tử Hygrogen mang điện cực dương, còn gọi là proton. Khi bị kích động bởi từ trường, những hạt proton như bị “sắp hàng lại” và rung lên, phát ra sóng radio. Máy computer sẽ ghi nhận sóng radio nầy thành hình ảnh.
Như vậy, chung chung, MRI an toàn, và kỹ thuật càng ngày càng tiến bộ, độ chính xác nhiều hơn là CT.
PET scan là chữ viết tắt của Positron Emission Tomography. PET scan là một thử nghiệm dùng chất phóng xạ để truy tầm những đấu hiệu bất bình thường trong cơ thể, hầu hết là truy tầm bệnh ung thư hay ung thư di căn. Tuỳ theo trường hợp, bệnh nhân sẽ được tiêm, uống, hay hít thở hơi có chất phóng xạ, gọi là radiotracer. Nguyên tắc là, các tế bào bất thường, như ung thư chẳng hạn, thường tụ tập thành khối u, và sử dụng nhiều máu, nhiều oxigen, ăn nhiều đường, tiêu hoá và sanh sản nhanh hơn tế bào thường. Như thể nhờ vào chất phóng xạ, những chỗ bất thường nầy sẽ hiện lên hình bất thường ở những tụ điểm. PET scan thường kết hợp với CT hay MRI, vì hai thử nghiệm trên chỉ phát hiện hình ảnh, thí dụ khối u chẳng hạn, trong khi đó PET sẽ cho biết khối u đó là ung thư hay không.
5. Siêu âm, ultrasound là gì?
Cardiac Ultrasound
Ultrasound, còn gọi là sonogram, là thử nghiệm dùng sóng âm thanh, siêu âm để tạo ra hình ảnh. Tương tự như sóng radar mà các loài dơi dùng để định hướng, hay ứng dụng dò tìm tàu ngầm, tìm máy bay cho trạm không lưu, hay tìm... cá cho dân đi câu! Thiết bị phát âm thanh sẽ bắn ra sóng âm thanh, khi đụng vật thể muốn dò tìm sẽ dội lại tạo ra hình ảnh. Trong nghề cấy thai nhân tạo của tôi, máy siêu âm là con mắt thứ ba của tôi mỗi ngày. Nhiều bệnh nhân hỏi tôi có an toàn không. Xin trả lời là rất an toàn, vì nó chỉ là sóng âm thanh, không có phóng xạ gì cả. Chỉ là âm thanh mà chỉ có loài dơi hay những chú chó có thể nghe được mà thôi.
6. Mức độ an toàn của các thử nghiệm?
Như thế, MRI và sonogram có lẽ an toàn nhất vì chẳng dính dáng gì tới phóng xạ, radiation cả. Millisievert (mSv) là đơn vị để đo độ phóng xạ. Mỗi năm, trung bình mỗi người chúng ta chịu độ phóng xa là 3 mSv từ môi trường xung quanh. Trong một chuyến bay 5 tiếng từ Los Angeles qua New York, mỗi hành khách sẽ bị nhiễm phóng xa khoảng 0.03 mSv. Trung bình chụp hình X-rays, tuỳ theo bộ phận của cơ thể, độ nhiễm phóng xạ từ 0.001 mSv cho đến 1.5 mSv, thí dụ chụp hình ngực mammogram là 0.4 mSv và chụp hình phổi là 0.1 mSv, độ nhiễm ít hơn là một ngày phơi nắng ngoài biển! Trong khi đó, CT scan, độ nhiễm phóng xạ từ 2 dến 20 mSv. Còn, mỗi PET scan, sẽ gây ra phóng xạ khoảng 25 mSv.
So ra thì độ nhiễm phóng xạ của các phương pháp chụp hình cũng không đến nỗi nào, vì lâu lâu mới chụp một lần, và nếu cần là chuyện phải làm mà thôi. Nhờ vào những phát minh này mà y khoa có thể dò tìm và chữa trị bệnh mau chóng.
Rủi Ro Nhiễm Phóng Xạ Khi Làm CT Scan
Chúng ta nên thận trọng khi quyết định đi làm CT scan vì rủi ro bị nhiễm phóng xạ hết sức nguy hiểm.
BỆNH NHÂN BỊ TIA PHÓNG XẠ GÂY HẠI trong một số khám nghiệm y khoa là điều rõ ràng. Tuy nhiên, để bệnh nhân tiếp xúc với tia phóng xạ bao nhiêu thì mới gọi là nguy hiểm?
Các cuộc nghiên cứu mới đây đưa ra lời báo động cho rằng thủ tục làm CT scan được dùng ngày càng nhiều lúc gần đây, đưa đến nhiều nguy hiểm cho bệnh nhân. CT scan là viết tắt của chữ “computed tomography” nghĩa là kỹ thuật chụp hình các bộ phận bên trong cơ thể con người. Đôi khi còn gọi là “imaging” hay nội soi. Bác sĩ thường dùng phương pháp này để chẩn đoán bệnh. CT scan được sử dụng để tìm đủ mọi loại bệnh từ nơi nào nhiễm trùng, té ngã vỡ sọ, hay tìm bệnh ung thư.
Bác sĩ Rebecca Smith-Bindman, ở bệnh viện UC San Francisco, và ê kíp chuyên viên của bà vừa mới đưa ra một phúc trình nghiên cứu cho biết họ tỏ ý lo ngại vì phương pháp CT scan được dùng khá nhiều lúc gần đây, tăng gấp ba lần kể từ năm 1996 cho đến nay. Bản phúc trình nghiên cứu nói rằng kỹ thuật CT scan phóng ra nhiều chất phóng xạ (radiation) hơn là phương pháp chụp bằng quang tuyến X thông thường. Đặc biệt đối với trẻ em, rủi ro nhiễm phóng xạ còn cao hơn gấp bội phần. Một nhóm nghiên cứu quốc tế công bố bản báo cáo cho thấy trẻ em đang mạnh khoẻ, lỡ bị té ngã, đem các em đi làm CT scan, các em có nhiều rủi ro sẽ bị ung thư so với trẻ em từ chối không làm CT scan. Cuộc nghiên cứu này kéo dài 23 năm theo dõi. Những em làm CT scan có nhiều rủi ro bị ung thư não gấp ba lần, và ung thư máu gấp bốn lần.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. Vì một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hãy ghé thăm chúng tôi, hãy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
