HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề ǵ khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm ǵ để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung b́nh. Điều quan trọng là biết làm ǵ, làm thế nào để trị liệu, và khi nào th́ cần t́m kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) B̉ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Ḅ cạp là loại côn trùng nhiều chân có h́nh dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ng̣i / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được t́m thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết ḅ cạp cắn:
1. Rửa vùng bị ḅ cạp cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị ḅ cạp cắn trong ṿng 10 phút , nếu cần thiết th́ lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng ǵ
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này th́ dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hăy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tṛn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt ḅ" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
Bệnh bạch cầu hay căn bệnh ung thư ảnh hưởng đến tủy xương và máu, nổi tiếng là khó chữa trị và hay tái phát. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Proceedings of the National Academy of Sciences đă mang tới hy vọng cho những người mắc bệnh bạch cầu sau khi hé lộ rằng, chúng ta có thể khiến các tế bào ung thư máu tự tiêu diệt lẫn nhau.
Nói một cách chính xác hơn, các chuyên gia đến từ Viện nghiên cứu Scripps (TSRI) ở Mỹ đă t́m ra một kỹ thuật dẫn dụ các tế bào ung thư máu biến thành các tế bào miễn dịch truy sát bệnh bạch cầu, viết lại chương tŕnh lập tŕnh sinh học của chúng. Ch́a khóa của kỹ thuật này là một kháng thể cực hiếm ở người.
Các kháng thể là những protein do hệ miễn dịch của người sản sinh ra một cách tự nhiên. Chúng đóng vai tṛ như "c̣ng tay" của "cảnh sát" tế bào bạch cầu, bám dính vào những kẻ xâm nhập ngoại lai như vi trùng và trực tiếp vô hiệu hóa chúng hoặc đánh dấu chúng để hệ miễn dịch tấn công phá hủy.
Gần đây, các nhà khoa học đang nỗ lực t́m kiếm các liệu pháp kháng thể để điều trị cho những người bị khiếm khuyết tế bào miễn dịch, trong đó tủy xương không sản xuất ra đủ các tế bào máu trắng. Họ hy vọng có thể t́m ra các kháng thể sẽ kích hoạt những cảm thụ quan trên các tế bào tủy xương chưa trưởng thành, khiến chúng biến đổi thành các tế bào trưởng thành.
Đă t́m ra cách để tế bào ung thư tự diệt nhau.
Trong vài năm trở lại đây, các nhà khoa học đă thành công trong nỗ lực trên. Tuy nhiên, điều mà họ không hy vọng được chứng kiến là một số ít các kháng thể kích thích tăng trưởng này biến thành các tế bào tủy xương chưa trưởng thành thành những dạng hoàn toàn khác, chẳng hạn như các tế bào thường được t́m thấy trong hệ thần kinh.
Bệnh bạch cầu tủy cấp tính (AML) là một dạng bệnh bạch cầu đặc biệt "hung hăng", tấn công các tế bào tủy sống, vốn chịu trách nhiệm đối phó với các chứng nhiễm khuẩn, kư sinh trùng và ngăn chặn sự lan truyền tổn thương mô, trong cơ thể. Các bệnh nhân AML sản sinh ra quá nhiều tế bào bạch cầu trong tủy xương, quấy nhiễu quá tŕnh sản sinh b́nh thường của các loại tế bào máu khác.
Các nhà nghiên cứu đă cho tràn ngập các kháng thể kích thích tăng trưởng vào một mẫu máu người giàu tế bào AML nguy hiểm. Kết quả là, các kháng thể đă biến các tế bào AML thành những tế bào h́nh cây, vốn đóng vai tṛ hỗ trợ then chốt bên trong hệ miễn dịch của chúng ta. Khi tiếp xúc lâu hơn với các kháng thể, những tế bào này đă được hoàn thiên hơn thành các tế bào sở hữu dáng vẻ và hoạt động tương tự như những tế bào chuyên săn t́m và tiêu diệt các mối đe dọa trong cơ tể, kể cả các virus, vi khuẩn và các tế bào ung thư.
Các tế bào "sát thủ tự nhiên" (NK) này cho thấy khả năng tiêu diệt tới 15% tế bào ung thư máu "anh em trước kia" trong một mẫu bệnh phẩm chỉ trong ṿng 1 ngày. Đáng kinh ngạc là, những tế bào NK dường như chỉ bám sát và tấn công ḿnh dạng tế bào AML, không phải các loại tế bào ung thư khác.
Nhóm nghiên cứu hy vọng, kỹ thuật có tên gọi "liệu pháp anh em tương tàn" này có thể được sử dụng để biến đổi một loạt các loại tế bào ung thư khác nhau thành các tế bào NK nhất định, để thực sự chữa khỏi hẳn cho bệnh nhân ung thư.
Bạn có biết là khăn tắm của bạn bẩn kinh khủng khiếp không?
Có một sự thật rất... kinh hoàng, đó là khăn tắm của chúng ta cực kỳ bẩn.
Khoảnh khắc bạn sử dụng khăn tắm cũng là lúc vật dụng này trở thành nơi cư trú của vi khuẩn, nấm, da chết, cùng rất nhiều loại vi khuẩn và chất bẩn khác có sẵn trong pḥng tắm, bao gồm cả... nước tiểu và phân.
Theo Philip Tierno - nhà vi khuẩn và bệnh lư học thuộc khoa Y ĐH New York - th́ hầu hết số vi khuẩn này sẽ không gây hại, v́ chúng đến từ cơ thể chúng ta. Tuy nhiên, sự thật kinh khủng là chúng sẽ sinh sản với tốc độ chóng mặt. Một số thống kê cho thấy trong điều kiện thích hợp, một con vi khuẩn có thể sinh sôi thành 1 tỉ cá thể chỉ trong ṿng 10h đồng hồ.
Vi khuẩn sinh sôi trong khăn tắm rất nhanh
Trong khi đó, khăn tắm sau khi sử dụng lại chính là nơi ở hội tụ đủ điều kiện giúp mọi loài vi khuẩn phát triển: độ ẩm cao, nhiệt độ ấm, oxy, dinh dưỡng, và cả độ cân bằng pH tự nhiên. Tất cả những điều kiện này đều đến từ cơ thể người.
Các chuyên gia cho biết, dù bạn có tắm thường xuyên, sau đó cả ngày không làm ǵ, cơ thể bạn vẫn luôn "bẩn". Đó là do cơ thể chúng ta thay thế tới hàng ngàn tế bào da mỗi ngày, tạo thành da chết hay c̣n gọi là ghét bẩn. Đây chính là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời cho sự phát triển của vi khuẩn.
Vậy tối đa bạn có thể sử dụng khăn tắm bao nhiêu lần trước khi số lượng vi khuẩn trở nên kinh hoàng như vậy. Tiến sĩ Tierno cho biết: "Nếu sau mỗi lần sử dụng bạn đều phơi khô tuyệt đối, th́ tối đa là... 3 lần sử dụng".
Và đó là chỉ tính trong trường hợp bạn phơi khăn tắm ở nơi thoáng mát. Nếu bạn phơi khăn tắm ở nơi có độ ẩm cao như ngay tại chính pḥng tắm của bạn, khả năng cao là chỉ sau một lần sử dụng, khăn tắm sẽ "bốc mùi". Theo Tierno: "Nếu khăn tắm có mùi tức là có vi khuẩn đang sinh sôi và sẽ cần được giặt ngay lập tức".
Tuy nhiên bên cạnh đó, dù phần lớn vi khuẩn này có thể không gây hại cho bạn v́ cơ thể bạn đă quen với chúng, nhưng nếu bạn dùng chung khăn tắm, bạn có thể phải tiếp nhận những vi khuẩn mà cơ thể chưa từng tiếp cận - như tụ khuẩn cầu vàng (Staphylococcus aureus) - gây giảm sức đề kháng của chúng ta.
Đọc xong bài viết này, có lẽ một vài bạn "lười" trong chúng ta phải giật ḿnh mà từ bỏ thói quen cả tuần mới giặt khăn tắm một lần đúng không?
Bạn thích ngồi trên ghế thế nào? Nhiều người thích kiểu ngồi vắt chân này lên chân kia.
Vào hồi thập niên 1980, danh hài người Anh Kenny Everett thậm chí c̣n lấy tư thế này làm đặc điểm của ḿnh - ông ngồi bắt chéo chân một cách cường điệu trong lúc mặc váy và mang giày cao gót, bỏ chân xuống, rồi lại bắt chéo chân, và tuyên bố đây là tư thế ‘lịch lăm nhất’.
Một số người khác lại không thích ngồi bắt chéo và thay vào đó là ‘ngồi dạng chân’, hướng đầu gối về hai phía ra ngoài.
Những người này thường chiếm nhiều chỗ trên những phương tiện giao thông công cộng, trong khi những người ở hai bên họ phải ngồi nép bớt lại.
Những người này rất thích một chiến dịch quảng bá vào năm 1999 ở Hoa Kỳ, khi một công ty cung cấp thuốc bổ khuyến khích người dân giữ ǵn sức khoẻ bằng cách không ngồi bắt chéo chân cả ngày.
Thế nhưng liệu việc tránh bắt chéo chân có giúp bạn khoẻ mạnh hơn?
Có hại cho sức khỏe?
Một danh sách liệt kê hậu quả của việc ngồi bắt chéo chân quá lâu bao gồm những triệu chứng như tăng huyết áp, giăn tĩnh mạch và tổn thương dây thần kinh. Nhưng những trường hợp này cần được xem xét kỹ hơn.
Tất nhiên là nếu ở trong một tư thế nào đó quá lâu sẽ khiến chân và bàn chân của bạn bị tê.
Việc bắt chéo chân có thể làm tăng áp lực lên dây thần kinh xương mác ở phía sau đầu gối, vốn mang lại cảm giác cho phần đùi dưới và bàn chân. Thế nhưng nếu có bị tê th́ đó cũng chỉ là cảm giác tê tạm thời.
Việc giữ nguyên tư thế trong nhiều tiếng đồng hồ có thể dẫn đến một hội chứng gọi là tê liệt dây thần kinh xương mác, khiến bạn không thể nâng phần nửa trên của bàn chân và các ngón chân.
Nhưng khi các nhà nghiên cứu từ Nam Hàn xem xét những ghi ghép từ các bệnh nhân nhằm t́m ra nguyên nhân chính, việc ngồi bắt chéo chân trên ghế không được liệt vào trong các nguyên nhân mà chỉ có tư thế ngồi khoanh chân trên sàn trong nhiều giờ.
Trên thực tế cảm giác tê chân khó xảy ra do ngồi bắt chéo chân v́ chúng ta thường thay đổi tư thế ngay khi cảm thấy khó chịu.
Vậy c̣n huyết áp? Khi bạn đi kiểm tra, bác sĩ hoặc y tá thường yêu cầu bạn đặt tay trên bàn hoặc trên ghế và không ngồi bắt chéo chân.
Lư do là v́ họ lo ngại rằng việc ngồi bắt chéo chân sẽ tác động tới kết quả khám do làm tăng huyết áp.
Đến năm 2010, bảy nghiên cứu đă chứng minh rằng việc ngồi bắt chéo chân trên thực tế có thể làm tăng huyết áp, trong khi một nghiên cứu khác cho rằng điều này không gây nên sự khác biệt ǵ.
Tuy nhiên, khá nhiều các nghiên cứu này chỉ có quy mô nhỏ và dựa vào việc lấy kết quả huyết áp chỉ một lần.
Một trong các nghiên cứu có quy mô lớn hơn được thực hiện ở một trung tâm điều trị huyết áp cao tại Istanbul.
Các nhà nghiên cứu tại đây đă ghi lại huyết áp bệnh nhân khi ngồi bắt chéo chân và không.
Một lần nữa, chỉ số huyết áp cao hơn khi bệnh nhân ngồi vắt chân, nhưng khi việc đo huyết áp được thực hiện chỉ ba phút sau khi người đó hết ngồi vắt chân, huyết áp lại quay lại mức b́nh thường.
Những người có huyết áp tăng cao nhất khi ngồi bắt chéo chân thường là những người đă được điều trị v́ bệnh cao huyết áp.
Có hai nguyên nhân được cho là có thể lư giải v́ sao việc ngồi bắt chéo chân khiến huyết áp tăng tạm thời.
Một là do việc đặt đùi này lên trên đùi kia làm tăng lượng máu đẩy đi từ tim, khiến huyết áp tăng.
Một cách lư giải khác là huyết áp tăng v́ các cơ chân vận động mà không cần sự di chuyển của các khớp xương, làm tăng lực cản đối với lượng máu đi qua các mạch máu. Điều này cũng có thể lư giải v́ sao việc gác hai chân lên nhau nơi cổ chân lại không tạo ra tác dụng tương tự.
Nhằm t́m cách đánh giá xem cách giải thích nào là đúng, một nghiên cứu ở Nijmegen tại Hà Lan đă thực hiện nhiều đo đạc với cơ thể.
Nhóm nghiên cứu nhận thấy sự kháng cự trong các mạch máu không tăng lên khi nhịp tim chậm và hai chân bắt lên nhau, nhưng lượng máu đi từ tim lại tăng, chứng tỏ huyết áp tăng là do việc bắt chéo chân đă đẩy máu về tim.
Vậy, việc ngồi khoanh chân có vẻ như làm tăng huyết áp tạm thời, nhưng bằng chứng về những hậu quả lâu dài th́ chưa có, trừ một trường hợp ngoại lệ.
Những người có nguy cơ bị tụ máu được khuyên không nên ngồi bắt chéo chân lâu v́ đối với họ, việc cản trở lưu thông máu có thể tăng nguy cơ huyết khối h́nh thành sâu trong mạch.
Tuy nhiên, ngay cả khi việc ngồi bắt chéo chân không khiến bạn bị tăng huyết áp về lâu dài, nhưng c̣n ư kiến nói điều này có thể khiến bạn bị giăn tĩnh mạch th́ sao?
Nguyên nhân khiến người này bị giăn tĩnh mạch trong khi người khác không bị vẫn c̣n là điều bí ẩn.
Thường th́ những van nhỏ trong mạch máu giúp ngăn máu bị chảy sai hướng, nhưng nếu các van này bị yếu đi, máu có thể tụ lại, tạo nên các tĩnh mạch lớn mà chúng ta gọi là tĩnh mạch bị giăn.
Việc ngồi bắt chéo chân chưa được chứng minh là một yếu tố quan trọng. Việc bạn bị giăn tĩnh mạch hay không có vẻ như một phần là do gene di truyền.
Vậy nếu tĩnh mạch, huyết áp và dây thần kinh không bị ảnh hưởng bởi việc ngồi bắt chéo chân về dài hạn, vậy c̣n tác động của nó với khớp xương th́ sao?
Một nghiên cứu cho thấy những người ngồi bắt chéo chân quá ba tiếng mỗi ngày thường có xu hướng nghiêng về phía trước và hay xoay tṛn vai.
Nhưng nghiên cứu này lại phụ thuộc vào sự tự ước tính của mỗi người về thời gian họ ngồi bắt chéo chân.
Trong lúc viết bài này, tôi đang ngồi bên bàn, hai chân bắt chéo lên nhau. Nhưng tôi không tính được là ḿnh đă ngồi bắt chéo chân như thế được bao nhiêu giờ.
Những nghiên cứu được công bố trong năm nay cho thấy nếu người ta được yêu cầu ngồi thẳng trong khi bắt chéo chân, những vấn đề về dáng vóc sẽ được khắc phục.
Một điểm t́nh cờ là số người thường bắt chân phải lên chân trái th́ cao gần gấp hai lần số người bắt châu trái lên chân phải.
Nếu bạn thích ngồi bắt chéo chân, có lẽ bạn sẽ quan tâm đến một nghiên cứu khá thú vị của Đại học Medical Centre ở Rotterdam, vốn cho rằng ngồi trong tư thế này có thể có lợi.
Các nhà nghiên cứu đă xem xét trường hợp những người đàn ông và phụ nữ trẻ trong lúc họ ngồi thẳng, ngồi bắt chéo chân ở phần đùi hoặc ở phần cổ chân.
Họ nhận ra rằng việc ngồi bắt chéo chân có thể tăng độ giăn của cơ h́nh lê 11% khi so sánh với việc ngồi không bắt chân, và tăng 21% so với khi đứng.
Các nhà nghiên cứu tin rằng điều này giúp tăng sự vững chăi ở khung xương chậu.
Vậy nếu bạn thích ngồi băt chéo chân theo phong cách của Kenny Everett, có lẽ bạn không mấy khi sẽ tự làm tổn thương ḿnh nếu như không ngồi trong một tư thế cho đến khi cả hai chân đều bị tê.
Và bất cứ ai ngồi cạnh bạn trên tàu hay trên xe buưt sẽ rất cảm kích nếu bạn chiếm ít chỗ hơn những người ngồi dạng chân.
Một bé gái 2 tuổi người Thái Lan qua đời v́ bệnh ung thư năo đă được bố mẹ ướp đông thi thể để chờ hồi sinh bởi một phép màu từ nền y học tương lai. Đây cũng là trường hợp
Bố mẹ bé Matheryn Naovaratpong bên bức ảnh của con gái. Họ tin tưởng rằng con gái của họ sẽ được hồi sinh trong tương lai. (Ảnh: Internet)
Bé Matheryn Naovaratpong là trường hợp nhỏ tuổi nhất trên thế giới được lưu giữ thi thể bằng phương pháp đông lạnh. Cô bé mắc bệnh ung thư nguyên bào màng năo thất, một dạng u năo ác tính, với khối u 11 cm ở năo trái. Theo thống kê, chỉ 30% người mắc bệnh này có thể cầm cự được trong 5 năm. Bé Naovaratpong qua đời vào Tháng 1 năm nay trước khi mừng sinh nhật 3 tuổi.
Cả cha mẹ của Naovaratpong đều là kỹ sư y khoa.
Thương xót đứa con bé bỏng phải ra đi khi tuổi đời quá nhỏ, họ quyết định mang lại cho bé một cơ hội sống khác bằng kỹ thuật đông lạnh.
Đây là phương pháp sử dụng các thiết bị đặc biệt gây chết lâm sàng rồi bảo quản cơ thể trong điều kiện lạnh, chờ đợi trong một tương lai không xa đứa trẻ sẽ được hồi sinh nhờ những phát minh mới trong tương lai. Sahatorn, cha của cô bé nói: “Là nhà khoa học, chúng tôi tin 100% điều này sẽ xảy ra trong một ngày nào đó, chỉ là không biết khi nào. Chúng tôi từng nghĩ sẽ mất 400-500 năm, nhưng với những tiến bộ vượt bậc của y học hiện đại, có thể chỉ trong ṿng 30 năm nữa thôi chúng ta sẽ làm được”. Người cha cho biết khi căn bệnh được phát hiện, bé đă ch́m vào hôn mê.
Sau một tháng được chăm sóc đặc biệt với 12 lần phẫu thuật năo, 20 lần hóa trị, 20 lần xạ trị, các bác sĩ cho biết không c̣n cơ hội nào để kéo dài sự sống cho bệnh nhi. Vợ chồng Sahatorn đă chấp nhận ngắt các thiết bị duy tŕ sự sống cho con. Khi qua đời, 80% chức năng năo trái của bé đă mất. Việc bảo quản năo được thực hiện chỉ vài giây sau khi cơ thể cô bé chết hẳn. Alcor, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở đặt tại bang Arizona là đơn vị cung cấp dịch vụ “kéo dài cuộc sống”. Một nhóm chuyên gia từ Alcor bay tới Thái Lan để giám sát các công đoạn bảo quản ngay sau khi bé qua đời.
Alcor, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở đặt tại bang Arizona là đơn vị cung cấp dịch vụ “kéo dài cuộc sống”. (Ảnh: Internet)
Lúc Naovaratpong chết, nhóm nghiên cứu đă bắt đầu quá tŕnh bảo quản đông lạnh. Họ loại bỏ hết chất dịch cơ thể của bé và thay thế chúng bằng một loại chất chống đông cho phép cơ thể ở trong trạng thái đông lạnh sâu mà không bị tổn thương các mô. Sau đó bé được đặt trong một quan tài thiết kế đặc biệt rồi vận chuyển đến Mỹ. Tại đây, các bác sĩ trích năo của bé và bảo quản ở ở nhiệt độ -196˚C.
Năo Matheryn bây giờ được bảo quản trong một thiết bị đặc biệt như thế này. (Ảnh: Xavier Aaronson)
Để bảo quản thi thể, cha mẹ bé phải trả từ 80.000 đến 200.000 USD (Khoảng 1,8 tỷ đến 4,5 tỷ VNĐ) kèm theo 770 USD phí bảo tŕ hàng năm. Naovaratpong trở thành trường hợp thứ 134 được ướp xác và cũng là bệnh nhân trẻ tuổi nhất ở đây. Đến nay, câu hỏi “Khi nào khoa học đủ tiến bộ để làm sống lại cả một cơ thể bị đóng băng?” vẫn c̣n bỏ ngỏ. Aaron Drake, Giám đốc y tế của tổ chức Alcor kỳ vọng: “Chúng ta có thể tạo ra một cơ quan nội tạng hay nuôi cấy một quả tim mới trong pḥng thí nghiệm. Chúng ta có thể in 3D các tế bào. Có thể sau này chúng ta sẽ tái tạo được toàn bộ cơ thể của cô bé hoặc ít nhất là các cơ quan nội tạng để thay thế những cơ quan cũ, sau đó đưa bộ năo vào cơ thể ấy”.
Bệnh nhân liệt giường
viết tự truyện 150.000 từ bằng cách chớp mắt
Bà Gong Xunhui, mắc bệnh xơ cứng teo cơ một bên (ALS) khiến toàn cơ thể tê liệt đă tự ḿnh viết cuốn tự truyện công phu và chi tiết chỉ bằng đôi mắt – phần duy nhất trên cơ thể mà năo bộ bà c̣n điều khiển được.
Bà Gong Xunhui, 62 tuổi, mắc bệnh ALS đă 12 năm. ALS là căn bệnh khiến các tế bào thần kinh tê liệt. Một khi mắc bệnh, bệnh nhân sẽ cảm nhận cơ thể từ từ đông cứng cho tới khi liệt hẳn. Từ năm 2006, bà phải phụ thuộc vào xe lăn v́ bị tê liệt toàn thân. Bất chấp căn bệnh quái ác, bà vẫn xoay xở hoàn thành cuốn hồi kư 150.000 từ về cuộc đời ḿnh, điều mà kể cả những người khỏe mạnh cũng khó có thể thực hiện.
Trong suốt nhiều năm bệnh tật
chồng bà Goong luôn ở bên động viên, chăm sóc
Công cuộc viết tự truyện của bà Gong bắt đầu từ cách đây 3 năm khi gia đ́nh mang đến cho bà một thiết bị hỗ trợ đọc ánh mắt giúp bà giao tiếp và điều khiển máy tính. Ngay sau khi thiết bị này được cài đặt, câu đầu tiên bà Goong gơ là :
“Ngày hôm nay tôi rất hạnh phúc, và sau khi cải thiện việc đánh chữ bằng mắt, tôi có lẽ sẽ viết một cuốn hồi ức đời ḿnh”.
Một năm rưỡi sau, với kỹ năng đánh văn bản bằng mắt cải thiện hơn, bà Gong bắt tay vào thực hiện cuốn sách. Hằng ngày bà ngồi trước màn h́nh máy tính từ 8 giờ sáng đến 11 giờ đêm, nhấp nháy mắt để gơ khoảng 3000 chữ một ngày. Bà viết về những kư ức tuổi thơ, về thanh xuân và những cuộc chiến chống lại bệnh tật từ khi bà bước vào tuổi trung niên. Cuối cùng th́ đến tháng Mười một năm ngoái, sau hàng triệu cái chớp mắt, cuốn sách 150.000 chữ mang tên “Beautiful Frozen” đă ra đời.
Cuốn sách này đặc biệt bởi nó tái hiện hành tŕnh 12 năm đối diện căn bệnh xơ cứng teo cơ. Đa số bệnh nhân mắc bệnh này chỉ sống sót được từ 3 đến 5 năm sau khi bệnh tái phát.
“Tôi muốn bằng những trải nghiệm của chính ḿnh, chứng minh cho những bệnh nhân ALS biết rằng mặc dù chúng tôi phải chịu đựng căn bệnh vô phương cứu chữa, vẫn c̣n nhiều việc ư nghĩa khác chúng tôi có thể làm để khiến cuộc đời trở nên tươi đẹp” – người phụ nữ ngồi xe lăn gần 10 năm chia sẻ.
Bà Goong luôn muốn truyền cảm hứng sống của ḿnh
cho nhiều người khác
Hoàn thành cuốn tự truyện, bà Xunhui bắt đầu lên mạng để giao lưu, tương tác với các bệnh nhân ALS khắp thế giới bằng cách tham gia các cộng đồng online và viết blog.
Khi biết được nhiều bệnh nhân không thể chi trả 3000 USD để mua máy hô hấp nên phải qua đời v́ nghẹt thở, bà Goong quyết định quyên góp toàn bộ lợi nhuận từ việc bán sách cho việc mua máy hô hấp tặng người nghèo. Bà đă đăng tải thông điệp lên blog cá nhân, kêu gọi mọi người gây quỹ giúp ḿnh xuất bản cuốn tự truyện.
Thông điệp này đă nhận được một vài hồi âm. Ông Yang Cunrui, chồng của bà Goong cho hay từ khi một tờ báo địa phương đăng tin về nỗ lực của vợ ḿnh, hơn 1000 người đă đặt mua cuốn sách. Vợ chồng ông đă chi 54.000 Nhân dân tệ để xuất bản cuốn sách, phần c̣n lại được chi trả bởi chính quyền huyện Jinjiang.
Trong tháng này, bà Xunhui dự tính sẽ bán hơn 3000 cuốn sách nữa để có thể mua 6 chiếc máy hô hấp tặng những bệnh nhân kém may mắn.
May
Theo Odditycentral
_http://***************/chuyen-la/benh-nhan-liet-giuong-viet-tu-truyen-150-000-tu-bang-cach-chop-mat-20151021075116049.ht m
Từ xa xưa, mật ong đă được biết đến là một thứ chất lỏng lành, được kiểm chứng với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe, tăng cường sức đề kháng và làm đẹp. Bài viết này sẽ bàn đến ảnh hưởng của mật ong với bệnh tiểu đường.Thành phần chính của mật ong là đường đơn (glucoz và levuloz chiếm khoảng 70%), hấp thu và tạo năng lượng nhanh trong cơ thể. Trong mật ong chứa nhiều phấn hoa có hàm lượng các loại vitamin và khoáng vi lượng cao và đa dạng. Do vậy, mật ong có tác dụng cung cấp năng lượng, vitamin và khoáng chất cho cơ thể khi bị thiếu hụt hoặc cạn kiệt do lao lực hay chế độ dinh dưỡng kém.
Mật ong với bệnh tiểu đường
Lẽ thường, người bị bệnh tiểu đường phải kiêng ăn đồ ngọt. Nhưng mật ong tuy rất ngọt mà lại có khả năng trị bệnh tiểu đường và v́ thế, với một lượng nhất định, mật ong có thể trở thành một trong những thực phẩm hữu ích đối với người bệnh. Điều này đối với y học cổ truyền phương Đông không có ǵ mới lạ, bởi lẽ từ xa xưa người ta đă biết dùng mật ong đơn độc hoặc phối hợp với các dược liệu khác để pḥng chống tiêu khát, một chứng bệnh mà ngày nay chúng ta gọi là tiểu đường.
Tuy nhiên, ảnh hưởng của mật ong đối với đường huyết có tính hai mặt: với một lượng nhỏ có thể làm hạ đường huyết nhưng với một lượng lớn lại có thể làm đường huyết tăng cao. Điều này c̣n phải tiếp tục nghiên cứu làm rơ nhưng bước đầu người ta cho rằng: vai tṛ của hai chất glucose và acetylcholine có trong thành phần của mật ong là hết sức quan trọng.
- Một trong những đặc tính của Mật Ong là giúp chữa lành vết lở loét cho bệnh nhân tiểu đường
Ở các bệnh nhân tiểu đường, các vết thương dù nhỏ nhất cũng rất khó lành, nhiều khi phải tiến hành cắt bỏ tay, chân. Nhưng giờ đây, các nhà khoa học đă khám ra một phương thuốc chữa trị hiệu quả cho các bệnh nhân tiểu đường.
- Đối với bệnh nhân tiểu đường được điều trị bằng insulin, mật ong được sử dụng trong trường hợp bệnh nhân dùng thuốc quá liều, dẫn đến bị hạ đường huyết, thậm chí hôn mê. Trong những trường hợp như vậy, uống một chút mật ong sẽ là cách cấp cứu kịp thời, làm tăng nhanh lượng glucose trong máu, giúp hạn chế được những hậu quả nghiêm trọng do dùng thuốc quá liều gây nên. Đây thực sự là biện pháp rất đơn giản mà những bệnh nhân tiểu đường và gia đ́nh cần ghi nhớ.
Ở những bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường, những vết lở loét thường rất khó chữa do khả năng chống nhiễm trùng của cơ thể rất kém. Thậm chí nếu vết loét quá sâu và nặng th́ phải “đoạn chi” (cắt cụt tay, chân). Tuy nhiên những phát hiện mới nhất cho thấy: mật ong có thể giúp chữa trị hiệu quả chứng lở loét nguy hiểm này.
Đối với người bị đái tháo đường, mỗi ngày không nên uống quá 2 muỗng canh mật ong. Khi thấy hạ đường huyết th́ dùng không quá 1 muỗng/lần. Cần lưu ư là mức đường huyết (glucoz trong máu) ở người b́nh thường là 1g/lít, nếu uống 4-5 muỗng mật ong một lúc sẽ làm cho đường huyết tăng lên gấp 5 lần gây choáng váng, khó thở...
Bị tiểu đường type II, khi dùng mật ong liều lượng, do tụy tạng hoạt động kém không tiết đủ insulin để biến nhanh đường glucoz thành glycogen dự trữ, làm cho đường huyết lên quá cao gây nên các triệu chứng xây xẩm, buồn nôn, nhức đầu... Khi dùng mật ong cần chia ra vài ba giờ uống 1-2 muỗng chứ không nên uống dồn một lúc.Như vậy, có thể thấy, nếu được sử dụng đúng cách th́ mật ong hoàn toàn có khả năng góp phần cải thiện t́nh trạng rối loạn đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường.
Phát hiện nhóm phụ nữ đặc biệt có khả năng miễn nhiễm với Ebola
Các nhà khoa học mới đây đă phát hiện một nhóm phụ nữ hoàn toàn có khả năng miễn nhiễm với virus chết người Ebola, vốn đang là mối hiểm họa khó lường của nhân loại. Tuy vậy, trước mắt vẫn chưa thể đưa ra lời giải thích nào cho thỏa đáng.
Dịch Ebola, mối hiểm họa khôn lường của nhân loại
Mối lo ngại về Ebola đă lắng xuống một thời gian dài. Tuy nhiên, ngay lúc này các nhà khoa học vẫn bám trụ tại Guinea, quốc gia Tây Phi nơi dịch bệnh bùng phát, để nghiên cứu những bí ẩn đằng sau nó. Và cuộc t́m kiếm của họ không hề vô nghĩa. Mới đây, các nhà khoa học đến từ Châu Âu đă phát hiện một nhóm phụ nữ có miễn dịch hoàn toàn với virus chết người Ebola ngay từ ban đầu.
Ebola vốn được biết là một chủng virus với khả năng lây lan cao. Chỉ cần người khỏe mạnh tiếp xúc với chất dịch tiết ra từ cơ thể người bệnh như nước bọt, máu, nước tiểu, chất nôn…, họ sẽ bị lây nhiễm. Tuy nhiên một nhóm phụ nữ Châu Phi dường như không hề có bất ḱ triệu chứng nào của Ebola, mặc dù, họ đă tiếp xúc với người bệnh trong những điều kiện không thể tệ hại hơn.
Phụ nữ và trẻ em tại một ngôi làng của Guinea
Giáo sư Miles Carroll, một nhà virus học tại Trung tâm nghiên cứu vũ khí hóa sinh của chính phủ Anh cho biết “Những người phụ nữ này đă trải qua một câu chuyện kinh khủng. Họ đă trực tiếp đối mặt với nguy cơ lây nhiễm cực cao: lau dọn các băi nôn mửa, tiêu chảy và ngủ với trẻ em nhiễm Ebola. Tuy nhiên, không hiểu sao họ chưa bao giờ thể hiện bất ḱ triệu chứng nào của Ebola. Rất có thể bằng cách nào đó những phụ nữ này trở nên miễn dịch với virus Ebola”.
Bởi phát hiện chấn động này, các nhà khoa học đă ngay lập tức vào cuộc nghiên cứu 60 phụ nữ thuộc nhóm này. Trong số đó có 25 người đến từ Guéckédou, Guinea, điểm bùng phát đầu tiên của Ebola. Kết quả bước đầu cho thấy một người phụ nữ đă có kháng thể trong máu của ḿnh, mặc dù trước đây cô chưa bao giờ nhiễm virus. Chưa một lời giải thích thỏa đáng nào được đưa ra lúc này. Làm thế nào những người phụ nữ này trở nên miễn dịch với virus chết người? Các nhà khoa học chỉ có thể trông đợi vào những nghiên cứu chuyên sâu hiển thị những ǵ đă thực sự xảy ra bên trong cơ thể họ. “Giả thuyết khả thi nhất bây giờ là những người phụ nữ này có một phản ứng bẩm sinh, được di truyền có khả năng chiến đấu với Ebola trước khi nó gây hại cho cơ thể”, Carroll nói.
Các phản ứng miễn dịch ở họ mạnh hơn khoảng 10 lần so với những người đang được tiêm vắc-xin thử nghiệm ở Guinea.
Các nhân viên y tế hỗ trợ một bệnh nhân Ebola
Ian Goodfellow, một giáo sư đầu ngành Virus học tại Đại học Cambridge cho biết “
Tất cả những kiến thức của chúng ta về Ebola hiện nay là chưa đầy đủ. Nếu thực sự hiểu về nó loài người có thể thay đổi cách miễn dịch với virus sử dụng di truyền hoặc khả năng thích nghi tự nhiên”.
Cũng phải nhắc lại rằng việc Ebola biến mất khỏi những phương tiện truyền thông gần đây không có nghĩa là nó thực sự chấm dứt. Những ca nhiễm Ebola tại châu Phi mới chỉ tạm dừng lại vài tuần trước, tuy nhiên, ở Châu Âu các bác sĩ lại ghi nhận trường hợp tái phát của Pauline Cafferkey, một y tá người Anh sau 10 tháng khỏi bệnh.
Chính v́ vậy, phát hiện này của các nhà khoa học Châu Âu, những người đang kiên cường bám trụ lại Guinea có ư nghĩa thực sự quan trọng trong giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến loài người chống lại Ebola.
Bộ năo của con người vẫn luôn là ẩn đố lớn của nhân loại và là đề tài thu hút rất nhiều khoa học gia tham gia nghiên cứu. Trong đó phải kể đến quá tŕnh h́nh thành kư ức của con người.
Tại sao các bệnh nhân mất trí nhớ không thể nhớ tên và địa chỉ của ḿnh nhưng họ lại có thể nhớ cách cầm một chiếc nĩa như thế nào? Đó là bởi v́ các kư ức được h́nh thành trong những hoàn cảnh khác nhau, ông Fred Helmstetter, giáo sư tâm lư học của trường đại học Wisconsin–Milwaukee (UWM) cho biết. Nhớ những ǵ không giống với nhớ như thế nào.
“Các “mạch” khác nhau trong năo được kích hoạt khi bạn nhớ bạn đă ăn ǵ trong bữa sáng cũng như khi bạn nhớ lại bạn bị té xe đạp khi bạn đang học lớp 2”, ông Helmstetter, người nghiên cứu về sự điều chỉnh kư ức, cảm xúc và việc học hỏi, cho biết.
Kư ức đang được h́nh thành: h́nh ảnh một tế bào thần kinh đang đáp ứng với thông tin để lưu giữ kư ức trong năo bộ
Và chính các mối liên hệ đặc biệt đó trong hệ thống giao tiếp của năo sẽ phân biệt giữa kư ức “nhận thức” (có ư thức) và kư ức không có ư thức, một trong số những kư ức này được ông Helmstetter gọi là “kư ức cảm xúc.” Sự chọn lọc là một trong nhiều khía cạnh của kư ức khiến ông quan tâm và nó là một yếu tố quan trọng trong nghiên cứu của ông về quá tŕnh hoạt động đặc trưng của năo, quá tŕnh mà chịu trách nhiệm trong việc làm cho bạn ư thức được bạn đă học được những ǵ hay nhớ được những ǵ. Phân tích được các cơ chế này đằng sau các kư ức cảm xúc rất quan trọng bởi v́ vùng năo điều khiển kư ức này cũng điều khiển sự sợ hăi và sự lo lắng. Đó là lư do tại sao một kư ức cảm xúc, như một tai nạn ô tô đau buồn, có thể kích hoạt hệ thống thần kinh tự trị, gây ra các phản ứng của cơ thể như nhịp tim đập nhanh, mồ hôi ra nhiều và huyết áp tăng cao – dù là bạn không nhận ra chúng. V́ vậy, nghiên cứu này c̣n có nhiều ư nghĩa đối với nhiều bệnh khác, từ bệnh Alzheimer cho đến các chứng rối loạn lo âu. Ông Helmstetter tin rằng, làm sáng tỏ sự khác biệt giữa các loại kư ức tùy thuộc vào việc hiểu được các thay đổi hóa học diễn ra trong năo ở cấp độ phân tử. Công tŕnh nghiên cứu của giáo sư Helmstetter đă chỉ ra được cách mà kư ức được lưu trữ trong các neuron nhất định như thế nào. Giờ đây, ông muốn biết thêm về các phân tử liên quan, những phân tử mà làm cho toàn bộ hệ thống của các mối liên hệ kư ức trong năo biến đổi liên tục.
Một khi những suy nghĩ diễn ra một cách thường xuyên và ổn định th́ năo trưởng thành lại hoạt động trái ngược lại – liên tục h́nh thành hoặc phá vỡ các mối liên hệ thần kinh và phát triển các tế bào mới.
Năo liên tục h́nh thành hoặc phá vỡ các mối liên hệ thần kinh và phát triển các tế bào mới
Điều này diễn ra một cách tự động khi bạn tập thể dục, uống thuốc hay hồi phục khỏi một số chứng bệnh nhất định. Nhưng quá tŕnh này cũng diễn ra khi suy nghĩ: Năo tạo lại các đường ṃn giao tiếp và các hướng dẫn di truyền để đáp lại các sự việc diễn ra. “Khi bạn học điều ǵ đó lần đầu tiên, như là học lái xe đạp, th́ trong năo bạn diễn ra một sự thay đổi thật sự về mặt thể chất – các tế bào tạo ra protein, những protein mà trước đó các tế bào chưa tạo.” Khả năng có được các trạng thái biến đổi liên tục của năo gọi là cơ chế thần kinh mềm dẻo (neuroplasticity) khiến cho việc theo dơi hệ thống “mạch” trong năo đằng sau kư ức trở thành một nhiệm vụ gần như là một thiên anh hùng ca v́ có tới hàng trăm sự thay đổi diễn ra.
Ví dụ, hăy xem xét trường hợp này, rất nhiều quá tŕnh h́nh thành kư ức và lưu trữ kư ức diễn ra cùng một lúc, một số th́ có ư thức và một số th́ không có ư thức. Và, trong khoảng thời gian một việc ǵ đó đă lưu vào bộ nhớ, th́ hàng trăm sự việc khác cũng đang được lưu trữ hoặc có thể đă được lưu trữ vào bộ nhớ. Một thông báo giữa hai neuron th́ giống như là một email trao đổi giữa người này và người kia hơn là một listserv (một chương tŕnh tự động gửi tin nhắn đến nhiều địa chỉ emai trong danh sách mail có sẵn). Nó không tạo ra sự hồi đáp toàn thể trong hệ thống xử lư của năo. Nghe phức tạp phải không? “đúng như vậy,” ông Helmstetter cho biết. “Cơ chế thần kinh mềm dẻo không thể đo lường được về mặt chức năng.”
Do đó làm thế nào các nhà khoa học có thể nghiên cứu trong những trường hợp như vậy? Giáo sư Helmstetter thừa nhận rằng không thể lần t́m theo tất cả các điều chỉnh của thần kinh, những điều chỉnh biểu hiện từng trạng thái mới. V́ vậy, ông kết hợp nhiều phương pháp lại với nhau. Một “vũ khí” trong “kho vũ khí” nghiên cứu của ông là kỹ thuật chụp ảnh tạo ra ảnh 3-D, chụp các phần trong năo của con người, các phần năo mà hoạt động mạnh trong quá tŕnh h́nh thành hay nhớ lại kư ức.
Bằng cách sử dụng kỹ thuật chụp ảnh cộng hưởng từ trường chức năng fMRI, giáo sư Helmstetter có thể phác họa nguyên lư của cơ chế thần kinh mềm dẻo bởi v́ kỹ thuật này cho phép ông có thể thật sự nh́n thấy, theo thời gian thực, những nơi mà tế bào hoạt động mạnh hơn và sử dụng nhiều năng lượng hơn.
Nhưng v́ vẫn chưa thể quan sát được gene nào hoạt động và không hoạt động trong khi con người nhớ lại kư ức nên giáo sư thực hiện bước tốt nhất tiếp theo: Ông nghiên cứu những ǵ diễn ra ở chuột. Ông đồng thời đơn giản hóa các thí nghiệm hơn nữa bằng cách sửa đổi sự biểu hiện của toàn bộ họ gene.
“Chúng tôi ngăn không cho toàn bộ bộ gien có liên quan đến sự h́nh thành kư ức phát triển, hơn là nghiên cứu từng gen cũng như từng biểu hiện một của nó”, ông nói Những kết quả từ chuột sau đó được đem so sánh với các thông tin có được từ kỹ thuật chụp ảnh kư ức ở người nói trên, để biết được liệu có mối tương quan nào hay không.
Và giáo sư Helmstetter cho biết rằng trong cả hai cơ thể hệ thống mạch kư ức đều giống nhau. Nhưng điều quan trọng hơn là ông đă khám phá ra vai tṛ chính xác mà gene và protein thể hiện trong năo khi đáp lại các kích thích bởi v́ gene cũng bị ảnh hưởng bởi môi trường.
Những ǵ mà giáo sư Helmstetter khám phá được cho thấy ông đă đi đúng hướng. Sự lưu giữ kư ức là một sự nỗ lực phụ thuộc vào thời gian. Quá tŕnh tạo kư ức đ̣i hỏi phải có một bộ gene đă được biểu hiện hoặc bắt đầu được biểu hiện ngay lúc đó. “Giờ đây chúng tôi đang nghiên cứu mối liên hệ giữa thời gian và cấu trúc,” ông nói. “Và chúng tôi tập trung vào một bộ protein có vẻ như cần phải có trong một số phần của bộ năo ngay sau khi một sự việc quan trọng nào đó xảy ra với chúng ta.”
Muối là một liệu pháp phong thủy rất mạnh để hóa giải các chi nặng lượng tiêu cực tồn tại trong gia đ́nh.
Ông bà ta thường nói: "Đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi" để chứng tỏ sức mạnh xua đuổi tà khí của hai loại vật phẩm này. Dùng muối để hóa giải những nguồn năng lượng tiêu cực trong gia đ́nh là một vũ khí phong thủy hữu hiệu từ ngh́n đời nay.
Tác dụng của muối trong phong thủy
Vào những ngày Tết Nguyên đán, bạn nên thay một lọ nước muối mới cho gia đ́nh. Khi mùa đông và năm cũ kết thúc, mùa xuân và năm mới chính thức bắt đầu là lúc đổ bỏ hết tà khí của quá khứ để hướng tới hiện tại và tương lai. Trong nhiều nền văn hóa cổ đại, bao gồm cả Việt Nam, Trung Quốc, muối được xem là có tính chất làm sạch và đă được sử dụng bởi các giáo phái, tôn giáo khác nhau. Muối giúp xua đuổi ma quỷ và năng lượng tiêu cực.
Trong phong thủy, tinh thể muối kết hợp với nước càng làm gia tăng tác dụng. Thêm vào đó, những đồng tiền kim loại tạo nên các phản ứng giúp tẩy rửa và tiêu tán chi năng lượng tiêu cực. Làm thế nào để dùng muối hóa giải? Khi đầu năm mới đến, gia chủ có thể rắc muối biển ở từng pḥng và trước cửa nhà để xua tà khí, đón vận may. Ngoài ra, cầm một nắm muối và ném qua vai trái của ḿnh. Bạn nên nhớ đừng nhầm lẫn v́ ném qua vai phải c̣n mang lại gấp đôi xui xẻo. Tắm nước muối cũng giúp da dẻ sạch sẽ, thanh lọc cơ thể giúp tinh thần sảng khoái hơn.
Sau khi cả người và nhà đều được thanh lọc sạch sẽ, bạn chuẩn bị một bát nước muối phong thủy để xua tà khí cho suốt cả một năm sau đó. Đầu tiên, cho muối vào đầy 3/4 bát hoặc ly thủy tinh rồi đặt 6 đồng xu xếp theo h́nh ṿng tṛn vào bát. Bạn chú ư đặt mặt dương của xu ngửa lên trên. Cho nước từ từ vào và đặt bát lên một miếng vải lót. Trong suốt một năm, không che miệng bát và để yên tại cùng một vị trí, không xê dịch hay động chạm. Nếu bị dịch chuyển, năng lượng tiêu cực đă tích tụ sẽ bị tan vỡ. Đến ngày cuối năm, bạn hăy đổ bát nước muối đựng xu đó đi.
Đặt bát nước muối ở cung Tài lộc (Đông Nam) nếu muốn giàu có, hoặc ở cung Gia đạo (hướng Đông) nếu muốn cải thiện sức khỏe.
Mất ngủ gây ra những biến chứng khó lường với sức khỏe
Những nguy cơ liên quan đến việc mất ngủ bao gồm đột quỵ, béo ph́, tiểu đường, bệnh tim mạch...
Hệ thống hô hấp. Mất ngủ có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch khiến bạn dễ bị bệnh đường hô hấp như cúm. Nếu bạn có bệnh phổi măn tính, thiếu ngủ có thể làm cho bệnh tồi tệ hơn.
Tăng nguy cơ đột quỵ: Ngay cả khi bạn không có các nguy cơ điển h́nh như thừa cân hoặc có tiền sử di truyền, thiếu ngủ vẫn có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Theo một nghiên cứu năm 2012, người thường xuyên ngủ ít hơn sáu giờ một ngày có nguy cơ đột quỵ cao gấp bốn lần người ngủ dài hơn
Suy giảm trí nhớ. Thiếu ngủ có thể dẫn đến các vấn đề về nhận thức, không ngủ đủ giấc vào ban đêm có thể dẫn đến suy thoái năo.
Nguy cơ bệnh tiểu đường: Thiếu ngủ làm giảm khả năng sản xuất insulin của cơ thể. Chúng ta cần phải ngủ đủ bảy đến chín giờ một đêm, Nếu không, việc kháng insulin có thể làm lượng đường trong máu cao và dẫn đến bệnh tiểu đường.
Chức năng miễn dịch: Thiếu ngủ làm giảm số lượng tế bào máu trắng, đó là một dấu hiệu của chức năng miễn dịch giảm. Điều này có nghĩa là bạn có thể nhạy cảm hơn với bệnh tật khi bạn bị thiếu ngủ.
Béo ph́: Nghiên cứu chỉ ra rằng thiếu ngủ ảnh hưởng đến hormone giúp điều chỉnh sự thèm ăn. Điều này làm tăng sự thèm ăn, dẫn đến ăn quá nhiều, gây ra chứng béo ph́.
Hủy hoại năo: Ngủ ít hơn 5 giờ mỗi ngày có thể tiêu diệt các tế bào năo, năo không thể loại bỏ các mảng bám h́nh thành protein gây ra bệnh Alzheimer và chứng mất trí.
Tăng huyết áp: Một người thường xuyên ngủ ít hơn 6 giờ mỗi ngày có thể tăng huyết áp tâm thu đến 132 (dưới 120 là b́nh thường).
Lăo hóa da sớm: Thiếu ngủ sẽ dẫn đến dấu hiệu sớm của lăo hóa da như xuất hiện nếp nhăn, da xỉn và chảy xệ. Ngoài ra, nó cũng có thể gây ra các vấn đề về da như bệnh vẩy nến và eczema, thậm chí c̣n tệ hơn.
Phương pháp đơn giản giúp điều chỉnh lại cột sống và pḥng trị gai cột sống
Những thói quen như đứng nghiêng hoặc ngồi không cân đối, làm việc thời gian dài trước máy tính… đều có thể là nguyên nhân khiến cột sống bị lệch, kéo theo nhiều loại bệnh tật. Để khắc phục t́nh trạng này hăy thường xuyên làm động tác lăn lưng giúp uốn nắn lại cột sống, thậm chí có thể chữa gai cột sống. Mỗi ngày thực hiện động tác 108 lần (một nhịp qua lại tính một lần), làm từ từ, vừa để uốn nắn lại cột sống, vừa pḥng trị gai cột sống.
Động tác “lăn lưng” là phương pháp yoga vừa hay vừa không cần dùng đến thuốc hoặc kim tiêm, và cũng rất tiện lợi, dễ làm, giúp điều chỉnh lại cột sống. Tuy nhiên v́ mỗi người có t́nh trạng cơ thể và sức khỏe khác nhau nên không phải ai cũng có thể dễ dàng “lăn”. Hăy tham khảo qua kỹ thuật làm động tác này dưới đây.
Cách lăn lưng
1. Ngồi quỳ gối, hai tay ôm cẳng chân, thở tự nhiên, thu bụng cong lưng, thân uốn ra sau từ đoạn cuối xương sống, xương sống từ từ tiếp xúc với mặt sàn, lúc mới làm chân không cần vượt quá đầu, sau khi làm nhiều lần và theo dơi trạng thái cơ thể của ḿnh rồi lăn đến cột sống ngực, xương cổ, mũi chân hướng lên, từ từ rồi mới cho hai chân vượt quá đầu, đánh thẳng chân lên cho mũi chân chạm mặt sàn.
2. Nằm trên mặt sàn, hai chân uốn gối, hai tay ôm cẳng chân, ngẩng đầu thu bụng cong lưng, thân hướng ra sau từ cuối xương sống, cột sống ngực tiếp xúc mặt sàn, giữ tư thế đó rồi lộn ra sau.
Luyện yoga cần theo t́nh trạng thân thể ḿnh, không làm quá miễn cưỡng, động tác lăn lưng nếu không thể làm được cho chân quá đầu th́ làm sao cho vừa sức ḿnh cũng được. Với người có gai xương nên thực hiện động tác từ từ, chậm răi.
Hỏi: Người bị c̣ng lưng có thể lăn lưng không? Đáp: Hoàn toàn có thể, nhưng nên làm từ từ và nhẹ nhàng đong đưa ra sau. Hoặc đầu cứ giữ nguyên chạm mặt sàn mà không cần phải ngẩng lên, chỉ cần ôm chân bật là được, cách này cũng có thể áp dụng cho người già.
Có thể giờ đây bạn đang nghe hay ngâm nga một bài hát yêu thích. Tuy nhiên liệu bạn có từng nghĩ rằng âm nhạc ngoài tác dụng giải trí, đem lại sự lạc quan, yêu đời hay ư nghĩa sâu sắc, th́ c̣n một tác dụng rất lớn. Đó chính là chữa bệnh.
Jamie Livingston 15 tháng tuổi từ Bắc Ireland đang đập một cái trống tại Giải vô địch trống ống thế giới. (Ảnh: Jeff J Mitchell/Getty Images)
Khi viên đạn 9 mm xuyên qua họp sọ của một công dân Mỹ là Rep. Gabrielle Gifford và làm rách phần năo bên trái, nó gây thiệt hại lớn đến vùng kiểm soát ngôn ngữ. Sau vụ ám sát này, cô đă mất khả năng nói chuyện.
Mặc dù Giffords không thể nói chữ “ánh sáng”, cô đă có thể hát bài: “Chút ánh sáng của tôi, tôi sẽ để nó tỏa sáng.“ Với sự hướng dẫn từ một nhà trị liệu âm nhạc, Giffords đă có thể giúp năo cô hoạt động lại b́nh thường. Âm nhạc liên quan đến cả hai bán cầu năo, và ca hát cho phép cô có thể xây dựng một trung tâm xử lư giọng nói ở phần năo không bị hư hại – một điều mà thuốc không thể nào làm được. Mặc dù Giffords không hùng biện hay ba hoa giống như trước, nhưng khả năng nói chuyện của cô đă hồi phục.
Jon Willard, một bệnh nhân bị chấn thương năo đă làm việc cùng với chuyên gia trị liệu âm nhạc Amy Culpepper tại cơ sở phục hồi chức năng TIRR ở Houston, đây cũng là nơi mà Rep. Gabrielle Giffords đă trải qua phục hồi chức năng. (Ảnh: AP/Pat Sullivan)
Khả năng phục hồi giọng nói của Giffords không phải là trường hợp duy nhất. Từ thời xa xưa, các nền văn hóa trên thế giới đă sử dụng âm nhạc để chữa bệnh. Ở Trung Quốc, chữ Dược (藥) được h́nh thành từ chữ Nhạc (樂) ở phía dưới và bộ thủ Thảo (艹 – nghĩa là cây cỏ) ở phía trênvà trong y học Trung Quốc, các âm điệu khác nhau đại diện cho các bộ phận khác nhau và hệ thống cơ thể. Mặc dù liệu pháp âm nhạc khác biệt với tiêu chuẩn thực hành trong y học hiện đại, nó đă được chấp nhận trong nhiều thập kỷ với hệ chương tŕnh học thuật đầu tiên được thành lập vào năm 1944 tại Đại học bang Michigan để đào tạo các nhà trị liệu âm nhạc. Những liệu pháp âm nhạc vẫn được tiếp tục, cũng như những nghiên cứu vẫn tiếp tục cho thấy giá trị của nó đối với mọi mặt từ giảm cân cho đến rối loạn tâm lư, ung thư.
Theo Hiệp hội Trị liệu Âm nhạc Mỹ, tổ chức đại diện cho hơn 5.000 nhà trị liệu âm nhạc th́ liệu pháp âm nhạc cũng có thể giúp trẻ em tự kỷ phát triển kỹ năng giao tiếp, giúp bệnh nhân Parkinson cải thiện chức năng vận động, và thậm chí có thể được dùng như một liều thuốc giảm đau tự nhiên. Nó cũng có thể giúp trẻ con cải thiện giấc ngủ và tăng cân. Jayne Standley, một giáo sư âm nhạc có một cuộc hẹn lịch sử với sinh viên y khoa tại Đại học bang Florida, đă phát hiện trong nghiên cứu của bà rằng nếu những được trẻ sinh non được nghe hát ru từ một thiết bị khi đang bú, chúng sẽ rời thiết bị Hồi sức cấp cứu (ICU) sớm hơn trung b́nh 11 ngày so với những đứa trẻ sinh non không được tiếp xúc với âm nhạc. Theo Viện Y tế quốc gia, âm nhạc có thể giúp đỡ các loại phục hồi sức khỏe và là một loại “can thiệp chi phí thấp, thường có thể làm giảm đau trong phẫu thuật, từ tác dụng phụ của thuốc, các loại đau cấp tính và măn tính“.
Một báo cáo được công bố trên tạp chí Journal of Music Therapy vào năm 1993 nói rằng nghe nhạc cũng có thể làm giảm cortisol, một loại hormone ở mức cao làm cho cơ thể tích tụ mỡ bụng. Liệu pháp âm nhạc có thể trải rộng từ nghe nhạc đến ca hát, sáng tác và thậm chí nhảy cùng âm nhạc, tùy thuộc vào nhu cầu cá nhân của từng người.
Những người không thể nói
Nhà trị liệu âm nhạc Krystal Demaine vỗ tay cùng với một học sinh mắc chứng tự kỷ tại nhà triêng ở Beverly, Mass. (AP Photo/Steven Senne)
Jacqueline Birnbaum là một nhà trị liệu âm nhạc cao cấp tại Trung tâm trị liệu âm nhạc thuộc Đại học New York. Bà là người chuyên giúp đỡ các trẻ em và người lớn chậm phát triển, cho biết âm nhạc có thể giúp đỡ những người không nói được học cách tương tác và phát triển kỹ năng giao tiếp. “Một đứa trẻ có thể không nói được, nhưng có thể tṛ chuyện về âm nhạc“, Birnaum nói.
Ví dụ, trẻ em có thể học cách bắt chước một giai điệu và sau đó làm rất tốt trong khi đó th́ nhà trị liệu bắt chước họ. Bà nhấn mạnh, mặc dù âm nhạc không phải là một phương thuốc diệu kỳ cho những khách hàng của ḿnh. Nó là một công cụ giúp họ tăng cường khả năng diễn đạt. “Chúng tôi không trị khỏi hẳn, nhưng chúng tôi cố gắng để phát triển tiềm năng của họ“, bà nói thêm. Suy giảm trí nhớ
Âm nhạc từ quá khứ của chúng ta cũng kết nối chúng ta với bộ nhớ dài hạn. Đặc biệt, đối với những người bị bệnh mất trí nhớ nghiêm trọng, âm nhạc có thể kích hoạt những cảm xúc và kỷ niệm mà tưởng rằng đă mất.
Nghe giai điệu yêu thích từ những năm tháng đầu đời có thể giúp người cao niên mắc chứng mất trí có thể nhớ lại quá khứ của họ. (Flair Images/iStock)
Dan Cohen, một nhân viên xă hội và người sáng lập tổ chức âm nhạc phi lợi nhuận Music and Memory (Âm nhạc và bộ nhớ), tổ chức này mang tới cho người cao niên âm list nhạc họ yêu thích nhất thông qua iPod, nói rằng âm nhạc có thể giúp làm b́nh tĩnh những người cao niên bị sa sút trí tuệ, giảm sự cần thiết đối với thuốc an thần và giúp họ kết nối với những người thân yêu. “Âm nhạc có thể là một phương pháp thay thế chấp nhận được cho thuốc chữa bệnh tâm thần có hại“, “Bạn không c̣n có thể nhận ra các thành viên trong gia đ́nh bạn… nhưng âm nhạc có thể giúp bạn [nhớ lại những kư ức lăng quên], hồi tưởng, và giúp bạn tương tác với những người xung quanh bạn“.
Lắng nghe một list nhạc theo sở thích cá nhân có thể tạo nên một thay đổi lớn đối với người mẹ già của Dave Roth, bà bị bệnh Alzheimer. Trong những năm đầu của thập niên 80, bệnh của bà nặng đến độ bà chỉ có thể diễn đạt bốn câu nói, Roth nhớ lại. Tuy nhiên, khi ông cho cô lắng nghe những bản thu âm các bài hát tôn giáo yêu thích của bà, bà đă có thể hát theo lời bài hát. Ung thư và chữa bệnh tinh thần
Nghiên cứu cho thấy rằng liệu pháp âm nhạc cũng có thể phục vụ như một điều trị bổ sung cho bệnh nhân ung thư.
Một nhà trị liệu âm nhạc chơi guitar và hát cùng với một bệnh nhân tại một bệnh viện ở Atlanta. Liêu pháp âm nhạc có thể chữa được chữa được những bệnh liên quan đến t́nh cảm. (Ảnh: Photo/Dave Martin)
Một nghiên cứu được Bệnh viện Đại học Cleveland tiến hành cho thấy rằng liệu pháp âm nhạc có thể ảnh hưởng đến các phản ứng sinh học như nhịp tim và huyết áp, đồng thời có thể làm tăng chức năng miễn dịch. Nó cũng có thể làm giảm sự lo lắng, căng thẳng và giúp làm giảm các cơn đau, khó chịu.
Maria Logis được chuẩn đoán bệnh ở giai đoạn 4 ung thư hệ bạch huyết Hodgkin gần 20 năm trước và sau đó là bệnh ung thư tuyến giáp.
Hiện tại, cả hai căn bệnh ung thư của cô đều giảm nhẹ, và trong thời gian đó cô đă cần đến phẫu thuật tuyến giáp, nhưng cô đă không cần tới hóa trị hay phẫu thuật để chữa bệnh ung thư hệ bạch huyết. Sự phục hồi của Logis được cho là có nguyên nhân từ một loạt các yếu tố, bao gồm thay đổi chế độ ăn uống và liệu pháp âm nhạc chắc chắn cũng đă góp phần.
Cô nói rằng nhà trị liệu âm nhạc của cô, người mà cô biết kể từ khi cô được chuẩn đoán bệnh ung thư lần đầu tiên, đă giúp cô cảm thấy tích cực trong khoảng thời gian khó khăn. “Lần đầu tiên tôi thấy anh ta, tôi cảm thấy vui.
Điều đó làm tôi cười“, cô nói. “Tôi đă ở trong một t́nh trạng lo âu và sợ hăi, tuyệt vọng mà thậm chí nụ cười chỉ trong vài phút đă giúp tôi phá vỡ đám mây đen khủng khiếp mà ḿnh mang theo“, cô nói. Các kỳ điều trị cũng giúp cô phục hồi cảm xúc. “Lần tiếp theo khi tôi gặp anh ấy, tôi đă khóc và khóc rất nhiều. Tôi đă bỏ qua những cảm xúc sợ hăi các bác sĩ và các cuộc điều trị“, cô nói. “Trị liệu âm nhạc là một quá tŕnh trị liệu tác động sâu và nhằm chữa bệnh cảm xúc“.
Một phụ nữ trẻ với một vết tụ máu ở trên đùi (PeJo29/iStock)
Bất kể loại vết đau do chấn thương nào, như khi bị ngă chẳng hạn, đều có thể là nguyên nhân khiến các ống mao mạch (mạch máu nhỏ) gần bề mặt của làn da bị phá vỡ và ṛ rỉ các tế bào máu màu đỏ. Điều này gây ra sự xuất hiện màu tím hơi đỏ hoặc “màu đen và xanh” của những vết thâm tím trên da của bạn.
Với tên gọi y học là những vết đụng giập, bầm tím có thể là kết quả từ hầu như bất kỳ tổn thương mạch máu nào nằm trong da của bạn. Khi cơ thể bắt đầu lành lại và chuyển hóa các tế bào máu, th́ vết bầm thường sẽ mờ dần đến một màu xanh lá cây, màu vàng, hoặc màu nâu trước khi biến mất hoàn toàn.
Điều hầu như không thể tránh khỏi là bạn sẽ có một lần trong đời bị vết bầm ở da trong một thời gian, nhưng nếu bạn có những vết bầm tím xuất hiện thường xuyên và không thể t́m ra lư do tại sao, th́ có thể là có một lư do tiềm ẩn. Rất có thể đơn giản chỉ là bạn vô t́nh va đụng mạnh tay hay chân và quên lăng, hoặc nó có thể là một cái ǵ đó khác hoàn toàn.
9 lư do khiến bạn có thể bầm tím da dễ dàng
1. Tuổi tác
Quảng cáo
Khi có tuổi, da của bạn sẽ mất một số các lớp mỡ bảo vệ có tác dụng làm lớp đệm chống lại hậu quả khi bị va đập và ngă. Làn da của bạn cũng trở nên mỏng hơn trong khi việc sản xuất collagen chậm đi.(Collagen là những protein liên kết dạng sợi t́m thấy ở biểu b́, xương, sụn, gân và một số mô liên kết khác). Điều này có nghĩa rằng với người có tuổi th́ nói chung thường chỉ cần đụng một chút xíu là đă gây một vết bầm chứ không như người đang c̣n trẻ.
2. Bệnh xuất huyết dưới da
T́nh trạng thuộc về mạch máu (vốn phổ biến hơn ở người già) này gây ra hàng ngàn vết bầm nhỏ li ti, thường trên ống quyển của bạn, nh́n từ xa chúng giống như ớt bột cay. Các vết bầm tím là do máu bị ṛ rỉ ra ngoài các mao mạch nhỏ.
3. Rối loạn máu
Những rối loạn máu như bệnh máu khó đông và bệnh bạch cầu có thể gây bầm tím da không rơ nguyên nhân, thường là do máu không đông lại đúng cách. Nếu bạn thường xuyên có vết bầm nghiêm trọng không rơ nguyên nhân, th́ tốt nhất là đi khám bác sĩ để loại trừ các bệnh như vậy, đặc biệt là nếu nó có vẻ xuất hiện một cách đột ngột.
4. Bệnh tiểu đường
Những người bị bệnh tiểu đường có thể biến đổi màu da thành ngăm đen, thường ở những vùng tại đó da thường xuyên tiếp chạm vùng da khác. Những biến đổi màu này có thể bị nhầm lẫn với vết bầm tím, nhưng nguyên nhân ẩn giấu thực ra là do đề kháng insulin.
5. Căng thẳng quá mức trong quá tŕnh tập thể dục
Việc bắt cơ bắp của bạn căng thẳng quá mức, chẳng hạn như có thể xảy ra trong quá tŕnh nâng vật nặng, có thể làm các mạch máu sẽ vỡ và dẫn đến bầm tím. Những vết rách cực nhỏ trong thớ sợi cơ bắp của bạn do tập thể dục cũng có thể gây ra các vết bầm tím. Ngoài ra, nếu bạn tham gia vào các môn thể thao hoặc các bài tập thể dục mạnh mẽ, da của bạn có thể va đập và có các chấn thương nhỏ, chúng là nguyên nhân gây ra vết bầm tím mà ta không nhớ được độ mạnh va đập thực tế lúc đó.
6. Dược phẩm
Các thuốc như aspirin, thuốc chống đông máu, và các chất chống tiểu cầu làm giảm khả năng đông máu của bạn và khiến cho có nhiều khả năng thâm tím hơn. Những thuốc như aspirin, prednisone, prednisolone, thuốc tránh thai, và những thứ khác cũng có thể làm suy yếu các mạch máu, điều này làm gia tăng khả năng xuất hiện các vết bầm tím.
7. Lịch sử Gia đ́nh
Nếu bạn có các thành viên gần gũi trong gia đ́nh có xu hướng dễ bị thâm tím, th́ có nhiều cơ hội bạn cũng sẽ bị như vậy (mặc dù luôn có những biện pháp giúp bạn có thể khắc phục khuynh hướng di truyền tiềm tàng này).
8. Nước da nhợt nhạt
Làn da xanh xao nhợt nhạt cũng không làm cho bạn dễ bị bầm tím hơn, nhưng nó làm cho bất kỳ vết thâm tím nào trên da bạn dễ bị nh́n thấy rơ hơn so với vết bầm tím ở trên người có làn da tối màu hơn.
9. Tác hại từ ánh nắng mặt trời
Trong khi cơ thể của bạn cần phơi nắng thường xuyên để sản xuất vitamin D (và nhận được một loạt các lợi ích khác nữa), th́ việc tiếp xúc ánh nắng mặt trời quá nhiều – đặc biệt là kiểu nắng đến cháy da – có thể khiến da bạn mất đi tính mềm mại và đàn hồi của nó. Điều này làm da dễ bầm tím hơn và dễ nhận thấy hơn.
Chế độ ăn uống của bạn có thể là yếu tố quan trọng nhất khiến da bạn dễ bị bầm tím
Lư do tại sao hầu hết mọi người bị bầm tím là các ống mao mạch của họ quá mong manh và về bản chất chúng dễ bị rách vỡ. Một trong những cách tốt nhất để đảm bảo rằng các mao mạch của bạn vẫn mạnh mẽ và linh hoạt là phải đảm bảo bạn có một nguồn các vitamin P tuyệt vời trong chế độ ăn uống. Những nguồn thực phẩm tuyệt vời có các sinh tố P gồm những quả mọng sẫm màu, rau có màu lá xanh đậm, tỏi và hành tây.
Những nguồn thực phẩm tuyệt vời có các sinh tố P gồm những quả mọng sẫm màu, rau có màu lá xanh đậm, tỏi và hành tây. (Mark Stephenson/iStock)
Thông thường, một chế độ ăn uống toàn diện với nhiều rau hữu cơ và một số loại trái cây đă là quá đầy đủ để cung cấp tất cả các vi chất dinh dưỡng mà bạn sẽ cần để ngăn chặn vết bầm từ tất cả các yếu tố, trừ những chấn thương nghiêm trọng nhất. Tuy nhiên, nếu bạn dễ bị bầm tím, các chất dinh dưỡng sau đây sẽ đặc biệt quan trọng và nếu bạn không nạp chúng đầy đủ thông qua chế độ ăn uống th́ việc bổ sung có thể hữu ích :
Rutin
Rutin là một vitamin P được biết là giúp gia cường các mạch máu. V́ lư do này, nó thường được sử dụng cho bệnh giăn tĩnh mạch và bệnh trĩ, cũng như vết thâm tím. Trong thực tế, sự thiếu hụt vitamin P có thể khiến các mạch máu dễ vỡ hơn, đó là lư do tại sao nếu bạn dễ bị bầm tím, bạn có thể sẽ hưởng lợi từ việc dùng rutin.
Trong một nghiên cứu về người có bệnh ban xuất huyết làm biến đổi màu da không ngừng, các tổn thương da đă biến mất hoàn toàn sau bốn tuần điều trị bằng rutin (50 mg hai lần một ngày) và bổ sung vitamin C.
Hesperidin
Loại vitamin P này được t́m thấy trong vỏ cam quưt, cũng được biết đến với việc gia cường các mao mạch. Trong một nghiên cứu về các phụ nữ măn kinh, những người đă bổ sung hesperidin và vitamin C hàng ngày đă giảm bầm tím.
Vitamin C
Ở những người ít nạp vitamin C, người ta nhận thấy việc tăng vitamin C sẽ làm giảm vết thâm tím. Dùng vitamin C kết hợp với các vitamin P như rutin hoặc hesperidin được khuyến khích, v́ chúng có thể cải thiện tính hiệu quả và sự hấp thụ vitamin C. Theo báo cáo của Hệ thống Y tế Đại học Michigan:
“Ngay cả thiếu một lượng nhỏ vitamin C và có thể các vitamin P có thể dẫn đến nhiều vết bầm tím hơn. Những người dễ bị bầm tím có thể được hưởng lợi từ việc ăn nhiều trái cây và rau quả, các nguồn vitamin C và các flavonoid (là nhóm gồm nhiều tế bào sắc tố thực vật ) thông dụng…. Làm giảm xu hướng bị bầm tím của bạn bằng cách dùng kết hợp mỗi ngày ít nhất 400 mg vitamin Cvà 400 mg flavonoid, như hesperidin hoặc rutin”.
10 biện pháp thiên nhiên giúp tăng tốc độ lành vết tím bầm
Ch́a khóa để tránh vết bầm tím là phải thường xuyên ăn các loại rau và trái cây tươi. Tuy nhiên, nếu bạn đă có một vết bầm tím, luôn có đầy các giải pháp tự nhiên đơn giản mà có thể giúp nó mất đi nhanh hơn. Những giải pháp này bao gồm:
Hoa dại kim sa trên núi đá (indykb/iStock)
•— Dầu kim sa: Những bông hoa và rễ cây kim sa được sử dụng làm thuốc thảo dược trong hàng trăm năm nay. Nó có đặc tính chống viêm và cũng kích thích lưu lượng các tế bào máu trắng, là những tế bào xử lư hiện tượng sung huyết để giúp phân tán thành phần lỏng từ các cơ, khớp nối và các đám da bầm tím. Dầu kim sa được khuyến cáo chỉ xoa đắp từng chỗ (cục bộ) và ở dạng pha loăng, v́ nếu dùng dầu kim sa nguyên chất th́ cực mạnh và có thể gây ra những phản ứng phụ nghiêm trọng.
•— Lá cải bắp: Đối với những vết bầm tím trên mặt th́ lấy những lá cải trắng rộng ở mặt ngoài, bẻ sống lá rồi nhúng chúng vào trong nước rất nóng. Sau đó đắp lên vết thâm (nhưng phải đảm bảo chúng không nóng đến mức làm bỏng da khi bạn đưa chúng lên mặt).
•— Chườm lạnh: Dùng cách chườm vật lạnh lên vùng da bầm tím cũng giúp giảm sưng phồng và đau đớn. Càng sớm chườm lạnh lên chỗ tổn thương th́ càng tốt.
•— Nha đam, lô hội (Aloe vera) chất lỏng keo quánh trong suốt tươi mới này lấy được từ cây nha đam có thể giúp nhanh chữa lành vết thương và những chỗ da bị ngứa mẩn.
•— Cây họ cúc: Để chế tạo ở dạng thuốc mỡ (sáp), một lượng thật nhỏ hoa hoặc lá cây họ cúc đă sấy khô đun sôi lên (hoặc ¼th́a cà phê nước cốt chắt từ lá) với một lượng thật nhỏ mỡ lợn. Ngay khi hỗn hợp này đă được làm lạnh, đắp nó lên chỗ bầm tím. Hỗn hợp này cũng tốt cho chữa trị bong gân, căng cơ, đau nhức, và mụn nhọt đầu đinh hay sưng do da bị nhiễm trùng
•— Cỏ ca ri (cỏ họ đậu có hạt thơm để làm ca ri) : Để chế thuốc đắp, đặt ½ ounce (khoảng 14 g) các hạt cỏ ca ri ṿ nát vào trong một cái túi vải nhỏ và đun sôi trong nước ít phút. Lấy túi ra và đắp “nước trà” này lên chỗ bầm tím. Để nóng trong giới hạn bạn chịu được (nhưng đảm bảo không làm bỏng da).
•— Cây húng tây , cỏ xạ hương vườn: Cho các bộ phận cây xanh này vào nồi nước rồi đun sôi trong 3 đến 4 phút. Đậy kín nồi rồi để yên thêm 2 đến 3 phút nữa. Chà xát hỗn hợp này rồi lấy phần dung dịch cô đặc thêm vào nước tắm của bạn. Ngâm ḿnh trong đó như tắm b́nh thường
•— Hành tây: Đắp hành tây sống, trực tiếp lên vết bầm.
•— Cây của vùng St.John: Lấy 10 đến 15 giọt dầu cây của vùng St. John cho vào trong nước rồi phủ hỗn hợp đó lên vùng bị bầm tím.
•— Giấm rượu táo: đắp thuốc cao nóng hoặc lạnh làm bằng giấm rượu táo lên các chỗ da bầm tím của bạn.
•— Vitamin K: Vitamin K dạng thuốc đắp có thể giúp làm giảm vết bầm tím.
Da khỏe mạnh từ bên trong
Có được một chế độ ăn uống lành mạnh như mô tả trong kế hoạch dinh dưỡng của tôi, trong đó tập trung vào các loại thực phẩm hữu cơ sinh học nguyên hạt sẵn có, là chiến lược số một giúp bạn giải độc cơ thể một cách tự nhiên, đồng thời cung cấp các dưỡng chất cần thiết cho làn da của bạn. Ngoài các mẹo được đề cập ở trên để giúp ngăn ngừa việc da dễ bầm tím, c̣n có một số loại thực phẩm đặc biệt hiệu quả giúp bạn có được làn da đẹp, sáng sủa, khỏe mạnh, bao gồm:
•— Chất béo omega-3 từ động vật
•— Rau: Lư tưởng nhất là rau tươi, sạch, hữu cơ và trồng tại địa phương. Nước rau quả tươi cũng tuyệt vời cho làn da của bạn, với các carotenoid, là các chất khiến cho các loại trái cây có màu đỏ, màu cam, màu vàng, và carotenoid cũng xuất hiện trong các loại rau xanh. Các nghiên cứu đă chỉ ra rằng ăn các loại thực phẩm có những sắc tố đậm màu này có thể làm cho khuôn mặt của bạn thực sự trông khỏe mạnh hơn là việc tắm nắng.
•— Rau quả lên men thậm chí c̣n tốt hơn v́ các thành phần trong rau được chuyển đổi bởi vi khuẩn và trở thành siêu thực phẩm, giúp thúc đẩy sự tăng trưởng của vi khuẩn có lợi trong đường ruột và giúp cân bằng hệ miễn dịch và tiêu hóa.
•— Astaxanthin là một chất chống oxy hóa mạnh, đă được phát hiện là bảo vệ hiệu quả đối với sự hủy hoại từ ánh nắng mặt trời khi được bổ sung hàng ngày. Một số loại kem chống nắng cũng đang bắt đầu sử dụng astaxanthin như một thành phần để bảo vệ làn da của bạn khỏi bị hư hại.
Một nghiên cứu về h́nh ảnh năo bộ của trường Đại học Châu Âu Neuropsychopharmacol ogy (ECNP) đă ủng hộ lư thuyết cho rằng testosterone là nhân tố gây ra sự khác biệt trong ngôn ngữ và tương tác xă hội giữa phụ nữ và đàn ông.
Một số nghiên cứu trước đây đă chỉ ra rằng testosterone làm chúng ta có xu hướng nói ít hơn. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu gặp hạn chế khi không thể đưa một lượng lớn testosterone vào cơ thể của những người khỏe mạnh b́nh thường. Trong khi đó, những người chuyển giới từ nữ sang nam sẽ tạo ra một cơ hội rất tốt để nghiên cứu những ảnh hưởng của testosterone lên năo bộ, v́ những người này tự nguyện đưa vào cơ thể một lượng lớn testosterone để có được vẻ ngoài nam tính.
Trong nghiên cứu này, các nhà nghiên cứu tiến hành chụp năo bộ của 18 đối tượng trước và sau khi sử dụng testosterone. Sau điều trị, lượng chất xám ở vùng Broca và vùng Wernicke, hai vùng năo đóng vai tṛ tiếp nhận và xử lư ngôn ngữ, bị giảm đi. Trong khi đó, lượng chất trắng liên kết hai khu vực năo bộ này lại tăng lên. Andreas Hahn, một trong các tác giả của nghiên cứu, thuộc trường Đại học Y khoa Vienna, đă kết luận rằng sự suy giảm chất xám làm cho sự liên kết giữa hai vùng năo được tăng cường.
“Những phát hiện này cho thấy sự khác nhau thực sự giữa bộ năo của phụ nữ và đàn ông về cơ bản là do tác động của hoóc-môn giới tính”, Rupert Lanzenberger, một tác giả cũng đến từ trường Đại học Y khoa Vienna, cho biết.
Mỗi người đều có mức độ testosterone tự nhiên trong cơ thể rất khác nhau. Tuy nhiên, xét trên góc độ về sự khác nhau trong ngôn ngữ giữa phụ nữ và đàn ông, th́ rơ ràng testosterone đóng một vai tṛ chủ chốt.
Nước muối không chỉ giúp cơ thể giải độc, hỗ trợ tiêu hoá kháng viêm mà c̣n là bài thuốc trị mất ngủ, giúp xương cốt khoẻ mạnh nếu dùng đều đặn mỗi sáng.
Theo Alternative Daily, nếu sử dụng muối nhiều trong món ăn hàng ngày sẽ dẫn đến các nguy cơ về bệnh thận cũng như cao huyết áp. Tuy nhiên, muối tự nhiên chưa qua tinh chế, hoà chung với nước sẽ góp phần quan trọng giúp cân bằng chất lỏng trong cơ thể.
Tốt cho quá tŕnh hydrat hóa
Một số người có thói quen uống nhiều nước, tuy nhiên khi uống quá nhiều nước sẽ khiến cho dịch ngoại bào của cơ thể bị pha loăng, tạo phản ứng căng thẳng và sinh ra hormone adrenaline.
Việc uống nước muối ấm vào buổi sáng sẽ giúp bạn cải thiện t́nh trạng này bằng cách hấp thụ nguồn nước dư thừa trong cơ thể, do đó, hỗ trợ tối đa quá tŕnh hydrat hóa.
Hỗ trợ tiêu hóa
Các khoáng chất có trong muối tự nhiên kích thích tuyến nước bọt sản xuất ra enzym amylase. Sau đó, trong dạ dày, muối tự nhiên sẽ kích thích ruột h́nh thành axit hydrochlodic giúp tiêu hóa protein.
Ngoài ra, nước muối ấm c̣n hỗ trợ sự bài tiết của ruột và gan rất tốt. Thường xuyên uống mỗi sáng sẽ tăng sự hấp thu các chất dinh dưỡng.
Sử dụng muối tinh khiết, chưa qua chế biến sẽ tốt cho sức khoẻ. Ảnh:Homeremedy
Chống viêm
Con người cần ít nhất 1,5 th́a cà phê, tương đương với 8 gram muối mỗi ngày. Nếu thiếu lượng natri, cơ thể sẽ khủng hoảng, gây mất cân bằng huyết áp.
Thiếu muối làm gia tăng loại enzym renin và hormone aldosterone. Nếu chúng tồn tại với nồng độ cao trong máu sẽ dẫn đến tổn thương tuần hoàn máu, dẫn đến viêm nhiễm trong cơ thể.
Giúp cải thiện chứng mất ngủ
Hệ thần kinh sẽ được làm dịu nhanh chóng với thành phần các khoáng chất có trong muối biển tự nhiên. Uống một cốc nước ấm muối biển tự nhiên sẽ giúp ức chế h́nh thành cortisol, adrenaline, hormone căng thẳng gây mất ngủ.
Tăng cường chắc khỏe xương
Thiếu hụt canxi là nguyên nhân hàng đầu dẫn tới t́nh trạng loăng xương ở người cao tuổi.
Nước muối ấm từ thiên cung cấp đầy đủ các khoáng chất cần thiết cho xương khớp, đặc biệt là canxi, qua đó, gián tiếp cải thiện t́nh trạng loăng xương, tăng cường sự chắc khỏe xương khớp.
Làm đẹp da
Muối có chứa rất nhiều dưỡng chất làm đẹp cho da:
- Chromium có tác dụng giảm nhiễm trùng da và ngăn ngừa mụn.
- Làm mờ và tái tạo các vết sẹo trên da nhờ thành phần kẽm bên trong. Ngoài ra, bổ sung lượng kẽm thiếu hụt cho trẻ vị thành niên gặp các vấn đề mụn trên da.
- Iodine tăng tiêu thụ oxy và trao đổi chất của da, từ đó, ngăn ngừa chứng nhiễm trùng da.
- Sulfur giữ cho bạn gái làn da mịn màng và tươi sáng. Hiệu quả ngay cả với làn da dầu, mụn trứng cá.
Giải độc cơ thể
Trong muối chưa tinh chế đến từ tự nhiên có hơn 82 khoáng chất vi lượng cần thiết cho cơ thể con người. Ngoài natri, c̣n có bari, coban, selenium, titan, kẽm và crom hỗ trợ giải độc rất tốt.
Cách pha nước muối theo tỷ lệ
- Chuẩn bị 1/4-1/2 th́a cà phê muối.
- Ḥa lượng muối đă chuẩn bị vào 250 ml nước ấm .
- Trước khi ăn sáng hăy uống hết lượng nước muối ấm đă chuẩn bị. Áp dụng trong ṿng 3-4 tuần bạn sẽ thấy sự thay đổi rơ rệt của cơ thể.
Quảng Cáo Sai Sự Thật và Gian Lận
Trong Việc Kinh Doanh Buôn Bán Sản Phẩm Dinh Dưỡng Bổ Sung Như Thuốc
Trong Cộng Đồng Việt Nam tại Hoa Kỳ
Tiến sĩ Y Khoa Bệnh Học Nguyễn Thượng Vũ là một nhà khoa học y sinh hoá đă nhận được học vị cao nhất trong lĩnh vực y sinh (Tiến sĩ Bệnh Học, Miễn nhiễm học, Tế bào và Sinh Học phân tử) tại Đại học California ở Davis. Ông là một học giả đă xuất bản hơn 20 công bố khám phá khoa học trên các tạp chí y sinh học quốc tế hàng đầu như Cell, Journal of Clinical Investigation, và Journal of American Medical Association. Ông cũng là một trong các sáng lập viên của La Belle Cosmeceuticals, Inc., một công ty nghiên cứu về chăm sóc da và dược mỹ phẩm. Tiến sĩ Nguyễn Thượng Vũ và công ty La Belle Cosmeceuticals không kinh doanh sản phẩm dinh dưỡng bổ sung. Ông cũng là tác giả của một loạt các ấn phẩm bằng tiếng Việt về chủ đề của tế bào gốc và sự thật về các quảng cáo thương măi sai sự thật và phi pháp về “thuốc tế bào gốc” và “liệu pháp tế bào gốc” đă được phổ biến vào cuối năm 2013. Ông cũng xuất hiện trong một số phỏng vấn về chủ đề này trên truyền h́nh và đài phát thanh địa phương ở vùng vịnh California như Quê Hương hoặc quốc gia và quốc tế như đài Á Châu Tự Do và SBTN tại Hoa Kỳ.
TÓM LƯỢC
Quảng cáo sai lạc thực phẩm chức năng hay dinh dưỡng bổ sung. Quảng cáo những thứ này như thuốc uống là phạm luật v́ có tác động tiêu cực đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người dân cũng như nền kinh tế quốc gia. Bệnh nhân bị những căn bệnh măn tính như tiểu đường, cao huyết áp hoặc giai đoạn sớm của ung thư, v.v…, cần được chăm sóc liên tục một cách đúng đắn bởi các chuyên gia y tế để kiểm soát căn bệnh hoặc để điều trị bệnh kịp thời. Điều này không những cứu được bệnh nhân mà c̣n giúp giảm phí tổn chữa trị. Ngược lại, chữa trị chậm trể v́ tin tưởng các loại thuốc men quảng cáo thất thiệt và sai lạc sẽ đưa đến hệ quả nghiêm trọng cho tính mạng, sự tốn kém trong khi chạy chữa có thể lên gấp trăm lần.
Thí dụ khi xảy ra nạn dịch do nhiễm virus hay siêu vi, có nguy cơ chết người như HIV hay Ebola, để ngăn ngừa th́ phải thận trọng tránh cho ḿnh bị nhiễm khuẩn hơn là tin vào các loại thuốc dạo được quảng cáo sai lạc ngoài thị trường.
Thật không may, nhiều bệnh nhân đă tin vào quảng cáo gian dối thường xuyên gửi đến họ thông qua các phương tiện truyền thông mà quên đi việc theo đúng sự chăm sóc của các bác sĩ và nhân viên y tế thật sự. Bệnh nhân tin vào một số sản phẩm được các lang băm quảng cáo là thuốc nhưng thực sự không có dữ liệu khoa học nào hỗ trợ, cũng không có bằng chứng nào chứng tỏ ‘thuốc “ đó được sự chấp thuận của cơ quan Quản lư Thực phẩm và Dược phẩm (FDA).
Theo định nghĩa của FDA, thuốc là những sản phẩm được quảng cáo có thể cung cấp hoạt động dược lư hoặc các ảnh hưởng trực tiếp khác trong việc chẩn đoán, chữa bệnh, làm giảm nhẹ, điều trị hoặc pḥng ngừa bệnh tật. Luật pháp Hoa Kỳ qui định dược thảo (Herb) chỉ được coi như là chất dinh dưỡng bổ sung (dietary supplement) chứ không phải là thuốc (drug).
Trong cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ, tệ nạn quảng cáo phi luật pháp rất phổ biến, trong đó nhiều sản phẩm được đóng gói và dán nhăn là chất dinh dưỡng bổ sung nhưng lại được quảng cáo như thuốc bất kể đây là việc bị pháp luật ngăn cấm. Việc quảng cáo được lan truyền rộng răi bởi nhiều phương tiện truyền thông đại chúng, đặc biệt đài phát thanh, đài truyền h́nh và báo chí Việt ngữ. V́ chỉ dùng tiếng Việt nên tránh được sự chú ư của các cơ quan thực thi pháp luật chỉ dùng tiếng Anh như ngôn ngữ chính thức.
Lư do mà các loại dinh dưỡng bổ sung, được quảng cáo như thuốc và có mức độ nguy hiểm hơn là các loại dinh dưỡng bổ sung b́nh thường, là bởi v́ chúng hoàn toàn có tính cách thương mại nhưng thực tế lại tạo những tác dụng có tính kích thích trên người tiêu thụ. Một số tác dụng kích thích như gây buồn ngủ, kích thích sự ngon miệng, thèm ăn, giảm đau, người dùng cảm thấy phấn chấn tràn đầy năng lực v.v… Mặc dầu hoàn toàn không có bằng chứng khoa học nhằm chứng minh là các thành phần hoạt chất liệt kê trên bao b́ của sản phẩm có thể tạo được các tác dụng đó. Ví dụ rơ ràng nhất là nhau thai cừu, hươu, nai, hoặc các loài vật khác được liệt kê như là thành phần hoạt chất trong các viên con nhộng được quảng cáo là thuốc có thể điều trị bệnh tiểu đường, cao huyết áp, hoặc suy thận v.v…
Giải thích hữu lư một cách khoa học cho hiệu ứng kích thích bất ngờ tạo ra bởi các “thành phần hoạt chất” vô dụng được liệt kê chính là sự có mặt của các kích thích tố được bỏ vào nhưng không thấy ghi trên nhăn. Hậu chứng của các kích thích tố này đối với người tiêu thụ là sự tích tụ theo thời gian nên khó nhận điện được ngay. Chính v́ thế các sản phẩm quảng cáo sai trái này được coi là nguy hiểm cho người tiêu dùng, đặc biệt những người đang có vấn đề về sức khoẻ như suy tim, cao huyết áp, tiểu đường v.v…
Thị trường cho những sản phẩm bất hợp pháp này không phải là nhỏ: Có hơn 1.7 triệu người Việt Nam tại Hoa Kỳ, trong đó trên 1.6 triệu sử dụng tiếng Việt là ngôn ngữ chính trong nhà, đang là mục tiêu của những quảng cáo thương mại sai lạc. Tại California, Santa Clara County có 10% dân số là người Mỹ gốc Việt hay khoảng 140.000, cao thứ hai sau Orange County và Los Angeles với hơn 300.000. Số lượng lớn người Việt hiện đang làm nhiều dịch vụ khác nhau cho xă hội. Như vậy những lời truyền miệng vô t́nh đưa các quảng cáo lừa dối vào ḍng chính. Người tiêu dùng Mỹ gốc Việt không biết họ đang bị lừa dối bởi những quảng cáo phi pháp. Thông qua vô số các cửa hàng bán lẻ và các cửa hàng dịch vụ thuộc sở hữu của đồng hương Mỹ gốc Việt, cũng như các nhà phân phối trên mạng như Amazon và EBay, các sản phẩm này cũng được đưa vào các thị trường ḍng chính.
Các sản phẩm này có an toàn không? Qui định tối thiểu của một sản phẩm dinh dưỡng bổ sung là bao b́ của nó phải ghi rơ nguồn gốc sản xuất cũng như nhà phân phối, và các thành phần thực sự chứa trong sản phẩm. Nhưng chuyện ǵ xảy ra nếu như cả tên của nhà sản xuất lẫn nhà phân phối đều không có thật v́ không thể nào t́m được trong các dữ liệu của chính phủ? Nói một cách khác, công ty sản xuất và công ty phân phối đề trên bao b́ đều là công ty ma.
Chuyện ǵ xảy ra khi sản phẩm tạo ra các tác dụng kích thích hoặc hiệu ứng y dược trên người tiêu dùng, trong khi các hiệu ứng đó không bao giờ được mô tả trong các tài liệu khoa học y tế cho các thành phần chứa trong sản phẩm được ghi trên bao b́. Đáng tiếc là vấn đề đă lan tràn rộng răi trong cộng đồng người Việt ở Mỹ. Những sản phẩm trôi nỗi, không rơ nguồn gốc, được bày bán không chỉ bởi một vài thầy lang địa phương mà c̣n trong cả nước bởi các tổ chức qui mô.
Chất kích thích phi pháp bị bỏ vào sản phẩm dinh dưỡng bổ sung ở Mỹ đă được đề cập trước đây và được công bố trên một trong các tạp chí y sinh hóa hàng đầu như New England Journal of Medicine. Tác dụng lâu dài của các chất kích thích phi pháp có thể gây tác hại đến sức khỏe, cũng như làm những căn bệnh hiện có trở nên tệ hơn và có thể dẫn đến tử vong.
Quảng cáo láo và sự pha trộn bậy trong các sản phẩm dinh dưỡng bổ sung đă xảy ra nhiều năm nay trong cộng đồng Việt tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên ngày nay nó đă trở nên nghiêm trọng hơn, phổ biến và có quy mô lớn hơn, chứng tỏ sự kinh doanh bất hợp pháp này được tổ chức một cách qui mô và ăn sâu vào trong cộng đồng Việt ở California, đặc biệt tại Santa Clara County và Orange County, và được bảo vệ bởi một số luật sư và đôi khi cả các thành viên chính của các hội đoàn trong cộng đồng. Tuy nhiên không có dấu hiệu ǵ là luật pháp đă được thi hành để ngăn cản việc này do đó có thể gây ra những rủi ro không thể chấp nhận được cho người dân.
Trong khi pháp luật chưa thực thi một cách quyết liệt tế để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, từ vấn đề này, nhiều học giả có trách nhiệm trong cộng đồng Việt đă cố gắng đưa vấn đề ra để nhắc nhở, giáo dục công chúng, hy vọng giúp cộng đồng thấu hiểu và tránh được những sự lường gạt đáng tiếc mà đôi khi một cách trực tiếp hay gián tiếp có thể tổn hại đến sức khoẻ. Đáng tiếc nổ lực của họ nhanh chóng bị dập tắt bởi sự quấy rối, đe dọa, khủng bố của gian thương làm ăn phi pháp.
Hậu quả là thị trường “thuốc” bất hợp pháp này vẫn tự do và ngang nhiên thâu lượm lợi nhuận rất lớn từ những người cả tin trong cộng đồng người Việt ở Mỹ. Điển h́nh, một hộp thuốc viên con nhộng thực chất là vô dụng nhưng được quảng cáo là “tế bào gốc” từ nhau thai cừu, được tuyên bố giả dối là có thể trị một số bệnh kinh niên hiểm nghèo, được bán với giá không hề rẻ là 120 dollars. Một chai thuốc con nhộng có chứa tinh bột rong biển Fucoidan được quảng cáo láo là ngăn ngừa và trị ung thư đang được bán với giá 400 dollars hoặc hơn ngoài thị trường. Một b́nh thuốc con nhộng có chứa axit humeric được quảng cáo láo là ngăn chặn virus cúm xuất huyết, HIV và Ebola được bán với giá 50 dollars.
Để t́m hiểu tại sao tệ nạn này có thể lan tràn rộng răi trong cộng đồng người Việt ở Mỹ, bài viết này mong tŕnh bày tổng quan các điều luật trong luật pháp nước Mỹ về thuốc men và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung, quảng cáo, và các ví dụ thực tế của các kinh doanh gian lận bằng cách sử dụng quảng cáo láo trong cộng đồng người Việt. Chúng tôi tŕnh bày vấn đề này trong một bối cảnh lớn hơn hiện nay về tệ nạn pha trộn bừa băi trong các sản phẩm dược thảo tại Hoa Kỳ.
I. VẤN ĐỀ PHA TRỘN BỪA BĂI TRONG DƯỢC THẢO DINH DƯỠNG BỔ SUNG TẠI HOA KỲ
Sự pha chế bậy bạ trong các sản phẩm thảo dược dinh dưỡng bổ sung hiện nay là một vấn đề lớn ở Mỹ. Gần đây nhất, ngày 2 tháng 2 năm 2015, văn pḥng Tổng Chưởng Lư tiểu bang New York Eric Schneiderman cáo buộc bốn công ty bán lẻ lớn đă bán thảo dược bổ sung lừa đảo và có khả năng gây nguy hiểm, yêu cầu họ loại bỏ các sản phẩm trên khỏi quầy hàng của họ. Các nhà chức trách cho biết đă tiến hành thử nghiệm những thương hiệu bán chạy nhất của thảo dược bổ sung tại bốn công ty – GNC, Target, Walgreens và Wal-Mart – và thấy rằng 80% tám mươi phần trăm các sản phẩm không thật sự chứa các loại dược thảo viết trên nhăn. Kết quả thử nghiệm cho thấy chất liệu chính chỉ là những chất độn rẻ tiền như bột gạo, măng tây và cỏ mà trong một số trường hợp các chất có thể gây nguy hiểm cho những người bị dị ứng.
Cuộc điều tra cũng cho thấy một vấn đề đương đại thực sự về chất lượng và mức độ an toàn của thực phẩm bổ sung, được miễn các quy định nghiêm ngặt áp dụng để kiểm soát thuốc tây. Ngày nay, khoảng một nửa số người Mỹ sử dụng thực phẩm bổ sung trong nhiều h́nh thức khác nhau. Năm 2014, doanh số bán hàng của tất cả các loại sản phẩm dinh dưỡng bổ sung tại Hoa Kỳ ước tính tổng cộng 36.7 tỉ dollars. Số tiền này bao gồm 14.3 tỉ dollars cho tất cả các chất dinh dưỡng bổ sung là vitamin và khoáng chất, 6 tỉ dollars cho thảo dược, và 16.4 tỉ cho tất cả các loại sản phẩm dinh dưỡng bổ sung khác bao gồm cả loại như nhau thai động vật, cordycep, và axit humic.
Trong khi có các điều luật có thể áp dụng để bắt các công ty sản xuất hoặc phân phối lớn và hợp pháp phải chịu trách nhiệm đối với các sản phẩm gian lận họ bán, việc thực thi luật pháp trên các tổ chức bán các sản phẩm tương tự nhưng nguy hiểm (v́ được quảng cáo là thuốc) trong cộng đồng Việt lại phức tạp hơn. Lư do là các nhà sản xuất trong nội địa Hoa Kỳ cho các sản phẩm này được ẩn danh. C̣n tên của nhà sản xuất được ghi trên nhăn của sản phẩm lại là các công ty nước ngoài không có thật. Các “công ty” phân phối chẳng qua chỉ là loại công ty chỉ có trên giấy tờ và cơ sở chỉ là một văn pḥng thuê có thể biến mất bất cứ lúc nào, hoặc không có tài sản do đó trên bề mặt tránh được sự quan tâm của các vụ kiện hàng loạt (Class Action Lawsuit). Dĩ nhiên sự thật này nằm ngoài sức tưởng tượng của đồng hương Việt tiêu thụ sản phẩm bởi v́ họ đă tin tưởng các quảng cáo tuy thiếu thành thật nhưng rầm rộ và qui mô như vậy.
Trái lại với các “công ty” phân phối, các công ty sản xuất đứng phía sau và có trách nhiệm trên các loại sản phẩm được bán vào cộng đồng người Việt, lại có tầm mức lớn mà ta có thể nhận diện được bởi số lượng của sản phẩm mà họ đă sản xuất và bán qua rất nhiều nhà phân phối lẻ tẻ, có thể ước tính bằng tầm cỡ của đội ngũ tiếp thị chung quanh chủ nhân của công ty phân phối, số lượng các cửa hàng phân phối bán lẻ, và số lượng của các quảng cáo đặc biệt là trên truyền h́nh, là lối quảng cáo đắt tiền hơn và có ảnh hưởng nhất đến người tiêu dùng.
Nội dung các trang web của các công ty phân phối thường không thực sự đại diện cho tầm cỡ của công ty; và quảng cáo bằng tiếng Anh trên các trang web thường không thật sự phô trương như sự quảng cáo sai lạc bằng Việt ngữ trực tiếp đến mắt đến tai người tiêu dùng nói tiếng Việt qua radio hoặc TV. Khi quy mô của quảng cáo láo về thuốc men trở nên quá lớn và có tác động quá tiêu cực trên cộng đồng người Việt, một số các học giả trong cộng đồng người Việt đă cảm thấy có trách nhiệm phải lên tiếng để cảnh báo đồng hương về sự gian lận. Những cảnh báo đó thường bị dập tắt ngay trong giai đoạn đầu v́ bị bắt nạt, đe dọa, phỉ báng, chế diểu trên mạng xă hội, thậm chí bị đe dọa pháp lư bởi những kẻ lừa đảo.
Trong khi các tổ chức kinh doanh lớn và các công ty sản xuất các sản phẩm thuốc phi pháp đứng sau được giấu kín, họ có thể lạm dụng luật pháp để bức chế các học giả đă can đảm lên tiếng nói lên sự thật, bằng các vụ kiện phủ đầu hay là vụ kiện chiến lược chống lại sự tham gia của quần chúng (Strategic Lawsuit Anti Public Participation, SLAPP). Người đứng kiện thường là chủ nhân của các công ty phân phối lẻ tẻ và đứng đơn với tư cách cá nhân, và thông thường nhất là họ vu khống bị đơn tội phỉ báng và mạ li (defamation) và cạnh tranh thương măi bất chính nếu như bị đơn cũng có kinh doanh thương măi.
V́ gánh nặng tài chính, hầu hết các học giả im lặng sau khi bị đe dọa hoặc bị kiện bởi các luật sư của bọn gian thương. Trong các trường hợp cương quyết chống lại các vụ kiện phi lư này dựa trên luật pháp, bọn gian thương có thể dùng tay sai thâm nhập để phá rối nổ lực kiện ngược. V́ vậy, miễn là pháp luật không thực thi được, các nhà sản xuất và phân phối có thể mặc sức tung hoành buôn bán sản phẩm dinh dưỡng bổ sung được quảng cáo một cách phi pháp là thuốc cho chính đồng hương trong cộng đồng Việt.
II. PHÁP LUẬT CỦA HOA KỲ VỀ SẢN PHẨM DINH DƯỠNG BỔ SUNG VÀ THUỐC, VÀ LUẬT PHÁP VỀ QUẢNG CÁO.
Có rất nhiều luật lệ và quy định về thuốc (drug) và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung (dietary supplement) trong luật pháp Hoa Kỳ. Sau đây chỉ là một vài điều khoảng có thể chỉ điểm rơ ràng các vi phạm luật pháp trong các quảng cáo bất hợp pháp và các kinh doanh gian lận bán sản phẩm dinh dưỡng bổ sung như thuốc trong cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ. Vấn đề tập trung vào quảng cáo và ghi nhăn của sản phẩm.
Theo luật Mỹ, “ghi nhăn” của một sản phẩm bao gồm nhăn hiệu dán trên bao b́ cũng như tất cả các tài liệu quảng cáo đi kèm mà không nhất thiết phải dính liền với các sản phẩm, được sử dụng bởi một nhà sản xuất để quảng cáo và tiếp thị vào thị trường một sản phẩm. Trong sử luật “Kordel kiện Chính phủ Hoa Kỳ (335 US 345 (1948)”, Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ đă phán luật định “ghi nhăn” được định nghĩa một cách rộng răi, cho phép FDA có quyền ban hành một quy định xác định từ “ghi nhăn” bao gồm các tài liệu quảng cáo, sách báo, h́nh ảnh, phim ảnh, bản ghi âm, triển lăm, văn bản, ấn phẩm, âm thanh, hoặc trực quan mô tả của một loại thuốc, v.v… được phổ biến bởi chính nhà sản xuất hoặc đại diện cho nhà sản xuất, đóng gói, hoặc nhà phân phối. Do đó các thông tin mô tả một sản phẩm trong một show quảng cáo trên truyền h́nh thương mại hoặc đài phát thanh và các phương tiện khác, theo luật Mỹ, được coi như là “ghi nhăn” của sản phẩm đó.
Theo luật liên bang, CFR – Title 21, sản phẩm thuốc (drug) là một dạng sản phẩm đă được hoàn thành bào chế, ví dụ thuốc viên nén, thuốc con nhộng, thuốc nước v.v…, có chứa một thành phần hoạt chất thuốc nói chung. Hoạt chất có nghĩa là bất kỳ thành phần được chủ ư trong “ghi nhăn” là dùng để cung cấp hoạt động dược lư, hoặc hoạt động khác có hiệu quả trực tiếp trong việc chẩn đoán, chữa bệnh, làm thuyên giảm bệnh, điều trị hoặc pḥng ngừa bệnh. Không giống như sản phẩm dinh dưỡng bổ sung, thuốc phải được sự chấp thuận của FDA trước khi tiếp thị.
Ngược lại, sản phẩm dinh dưỡng bổ sung (dietary supplement) được xác định như là thực phẩm bổ sung có chứa một “thành phần dinh dưỡng” nhằm tăng thêm giá trị dinh dưỡng hơn nữa để bổ sung chế độ ăn uống. Một “thành phần dinh dưỡng” có thể là một, hoặc bất kỳ sự kết hợp, các vitamin, khoáng chất, một loại dược thảo hoặc thực vật khác, một loại axit amin, một chất dinh dưỡng dùng cho người để bổ sung chế độ ăn uống bằng cách tăng thêm tổng số chất dinh dưỡng, một chất cô đặc của chất dinh dưỡng, chất chuyển hóa, chất thành phần, hoặc chất chiết xuất.
Sản phẩm dinh dưỡng bổ sung có thể được t́m thấy trong nhiều h́nh thức như: viên nén, viên con nhộng, gel mềm, chất lỏng hoặc bột. Một số sản phẩm bổ sung có thể giúp chế độ ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu, hoặc có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Trường hợp giảm bệnh này chỉ giới hạn trong các bệnh gây ra bởi thiếu dinh dưỡng, thí dụ như bệnh scurvy gây ra bởi thiếu vitamin C.
Luật liên bang của Hoa Kỳ, 21 U.S.C. 343 (r) (6) buộc các nhà sản xuất dinh dưỡng bổ sung đă ghi nhăn rằng sản phẩm bồi bổ cho sự thiếu hụt chất dinh dưỡng, bồi bổ cấu trúc hoặc chức năng cho các cơ phận trong cơ thể, bồi bổ sức khỏe nói chung phải có sự chứng minh và ghi nhăn phải trung thực mà không được gây hiểu lầm. Các công ty có thể ghi nhăn với những tuyên bố đó nếu họ có các bằng chứng nghiên cứu khoa học hỗ trợ và phải thêm vào trên nhăn một cáo thị rằng “Tuyên bố chưa được FDA đánh giá”.
Bằng chứng nghiên cứu khoa học có nghĩa là phải có các công bố khoa học đă được công nhận đă được xuất bản trên các tạp chí khoa học được công nhận bới các hội đồng khoa học. Vào tháng Giêng năm 2014 tại toà án liên bang Bắc California, Cơ quan bảo vệ người tiêu thụ của liên bang, Ủy ban Thương Mại Liên Bang (FTC), đă thắng bốn vụ kiện các nhà tiếp thị các sản phẩm giảm cân lừa đảo: Sensa Products, L’Occitane Inc., HCG Diet Direct, and LeanSpa. Tất cả bốn công ty bị cấm đưa ra những tuyên bố thuốc giảm cân và thực phẩm bổ sung hay thực phẩm làm giảm cân trừ khi họ có hai thí nghiệm lâm sàng trên con người mà được kiểm soát đầy đủ. FTC cũng đă gửi một lá thư cho các nhà xuất bản và các đài truyền h́nh để giúp họ sử dụng các hướng dẫn, gạn lọc ra các quảng cáo thuốc lừa đảo, đồng thời khuyến khích họ đào tạo nhân viên các tài liệu hướng dẫn cập nhật về cách phát hiện các quảng cáo láo phi pháp, v́ theo luật pháp th́ các cơ sở quảng cáo như báo chí, đài truyền thanh hoặc truyền h́nh cũng phải chịu trách nhiệm liên đới với các quảng cáo phi pháp.
Sự kiện này nhắc nhở các nhà tiếp thị các sản phẩm dinh dưỡng bổ sung các điểm sau:
1) – Họ phải có sự chứng minh khoa học đầy đủ trong trữ liệu của họ trước khi đưa ra tuyên bố về tác dụng của sản phẩm.
2) – “Sự chứng minh khoa học đầy đủ” về sức khỏe có thể có nghĩa là hai thí nghiệm lâm sàng, được kiểm soát với sản phẩm và giả dược, nghiên cứu trên người không biết là đang được dùng sản phẩm hay giả dược nhằm so sánh, để đem tới kết quả đáng kể về mặt thống kê. Theo định nghĩa, thí nghiệm lâm sàng là thí nghiệm được chấp thuận bởi hội đồng giám định, Institutional Committee của các học viện và dẫn tới công bố y học trên các tạp chí y sinh hóa được công nhận.
3) – Việc xem xét và phê duyệt các tài liệu quảng cáo và ghi nhăn phải là một quá tŕnh tiêu chuẩn hóa chính thức.
Và 4) – Các nhân viên ở tất cả các cấp, các đại lư tham gia vào tiếp thị của công ty cần phải biết về luật và được chỉ đạo về tầm quan trọng của những nguyên tắc này.
Các nhà sản xuất và tiếp thị các chất dinh dưỡng bổ sung nhắm vào một cộng đồng đặc biệt riêng biệt với các sản phẩm của họ phải thận trọng trong việc bảo đảm rằng các tuyên bố về công dụng của sản phẩm phải được hỗ trợ với các nghiên cứu khoa học đáng tin cậy, nhất là trong việc kích thị sản phẩm của ḿnh thông qua các phương tiện truyền thông có uy tín, đặc biệt khi chính các phương tiện truyền thông là cơ sở tiếp thị các sản phẩm dinh dưỡng bổ sung.
Cơ quan FTC và toà án tiếp tục báo hiệu các nhà tiếp thị phải theo các tiêu chuẩn này khi quảng cáo các sản phẩm về sức khỏe, đ̣i hỏi phải có thí nghiệm lâm sàng nghiêm ngặt, với kết quả trung thực để truyền thông tin tức một cách đúng đắn đến người tiêu dùng.
Tiêu chuẩn của bằng chứng khoa học có thẩm quyền và đáng tin cậy đă được xác định bởi cơ quan FTC qua các sử luật là “kiểm tra, phân tích, nghiên cứu, hoặc các bằng chứng khác dựa trên chuyên môn của các chuyên gia trong các lĩnh vực có liên quan, đă được tiến hành và đánh giá một cách khách quan bởi các chuyên gia có đủ thẩm quyền, và sử dụng các phương pháp được chấp nhận chung trong lĩnh vực chuyên môn để mang lại kết quả chính xác và đáng tin cậy (“xem luật sử, e.g. Vital Basics, Inc., C-4107 (Consent April 26, 2004); Re Schering Corp., 118 F.T.C. 1030, 1123 (1994)). Các bằng chứng khoa học nói chung được chấp nhận là những công bố đă được xem xét và đánh giá bởi các ban giám khảo khoa học và chấp thuận cho đăng tải trên các tạp chí khoa học y sinh hóa chuyên nghiệp. Lưu trữ của các tài liệu này có thể được t́m kiếm từ Thư viện Y Khoa Quốc Gia của Hoa Kỳ (PubMed).
Sản phẩm dinh dưỡng bổ sung không được quảng cáo như là thuốc cho các căn bệnh. Theo điều luật 21 U.S.C. 343(r)(6), một “căn bệnh” (disease) được định nghĩa là hư hại cho một cơ quan, một phần, cấu trúc, hoặc hệ thống của cơ thể và do đó làm cho cơ thể không hoạt động được tốt (ví dụ như bệnh tim mạch, tiểu đường, suy thận, bệnh gút, viêm khớp, bệnh vẩy nến, v.v…), hoặc một t́nh trạng sức khỏe dẫn đến các hoạt động bất thường đó (ví dụ, tăng hoặc gảm huyết áp); ngoại trừ các bệnh do thiếu dinh dưỡng cần thiết, ví dụ, bệnh scurvy (thiếu vitamin C) hoặc bịnh pellagra (do thiếu acid nicotinic hoặc chất acid amin tryptophan trong chế độ ăn uống được cơ thể chuyển hóa thành acid nicotinic) th́ không được bao gồm trong định nghĩa này.
Theo điều luật 21 U.S.C. 343(r)(2), FDA sẽ nhận định một sản phẩm tuyên bố trong “ghi nhăn” để chẩn đoán, giảm nhẹ, điều trị, chữa bệnh, hoặc ngăn chặn bệnh (khác hơn là một bệnh thiếu dinh dưỡng) dưới điều luật 21 USC 343(r)(6) là thuốc (drug) nếu nó hội đủ một hoặc nhiều tiêu chí được liệt kê dưới đây:
Một tuyên bố khẳng định để chẩn đoán, giảm nhẹ, điều trị, chữa bệnh, hoặc ngăn chặn bệnh nếu nó tuyên bố một cách rơ ràng hoặc ngầm tuyên bố là sản phẩm:
(i) Có ảnh hưởng đến một căn bệnh cụ thể (thí dụ, ung thư gan) hoặc một loại bệnh (thí dụ, ung thư);
(ii) sử dụng thuật ngữ khoa học y sinh hóa hay ngôn ngữ b́nh dân để tuyên bố sản phẩm có hiệu quả trên các dấu hiệu đặc trưng hoặc các triệu chứng đặc trưng của một căn bệnh cụ thể hoặc một loại bệnh (thí dụ, đau nhức v́ bệnh thấp khớp, lượng đường trong máu bị cao do bệnh tiểu đường; tăng các loại chất điển h́nh do thận suy hoặc suy gan v.v…);
(iii) Có hiệu quả đến một t́nh trạng bất thường liên quan đến một trạng thái tự nhiên của cơ thể, nếu các t́nh trạng bất thường không phải thông thường hoặc có thể gây ra thiệt hại hư hại đáng kể hoặc vĩnh viễn cho cơ thể (thí dụ bệnh cao huyết áp trong người lớn tuổi);
(iv) Có hiệu quả trên một căn bệnh hoặc các căn bệnh thông qua một hoặc nhiều trong các phương cách sau: (a) Sử dụng các thuật ngữ “bệnh” hay “bị bệnh”, ngoại trừ trong các công bố chung chung về pḥng chống bệnh mà không đề cập rơ ràng hoặc ngầm về một căn bệnh hoặc loại bệnh cụ thể, hoặc do một sản phẩm hoặc thành phần cụ thể tạo hiệu quả đó (thí dụ “humeric acid pḥng chống nhiểm vi khuẩn Ebola và bệng cúm”, thay v́ “thuốc bổ ngừa bệnh”); hoặc (b) Sử dụng h́nh ảnh, minh họa, biểu tượng, hoặc các phương tiện khác gợi ư người tiêu dùng sản phẩm có hiệu quả.
(v) Hổ trợ cho một phương pháp trị liệu hoặc thuốc chủ ư được dùng để chẩn đoán, giảm nhẹ, điều trị, chữa bệnh, hoặc ngăn chặn một căn bệnh hoặc loại bệnh (thí dụ; làm tăng hiệu quả của hóa trị và xạ trị ung thư).
(vi) Có một vai tṛ trong phản ứng của cơ thể chống lại một bệnh hoặc một nguyên căn của bệnh (thí dụ, tăng hệ miễn nhiểm để chống sự thâm nhập và lan tràn của vi khuẩn, làm các tế bào ung thư chết dần v.v…),
(vii) Trị, ngăn ngừa, hoặc giảm nhẹ các tác dụng phụ liên quan đến một điều trị cho một bệnh, nếu các tác dụng phụ tạo thành bệnh (thí dụ; làm giảm phản ứng phụ của hóa trị và xạ trị ung thư);
Sản phẩm được bán như là một sản phẩm dinh dưỡng bổ sung (dietary supplement) và được quảng bá trên nhăn hoặc dán nhăn như một sản phẩm để điều trị, pḥng ngừa hoặc chữa bệnh cho một căn bệnh cụ thể hoặc t́nh trạng bệnh sẽ được coi là một loại thuốc không được chấp thuận, và do đó bất hợp pháp. Để duy tŕ tính pháp lư của sản phẩm như là một sản phẩm dinh dưỡng bổ sung, các nhăn và ghi nhăn phải phù hợp với các quy định của Đạo luật liên bang Dinh Dưỡng Bổ Sung và Giáo dục Y tế (DSHEA) năm 1994.
Công bố về sản phẩm trên ghi nhăn phải tuân thủ theo luật 21 U.S.C. 343 (r) (6) và bị coi như phi luật pháp nếu lừa dối với tin tức không có chứng minh. Các tin tức lừa dối và vi phạm luật 21 USC 343 (r) (6) không thể được bào chữa bởi một câu cáo thị nói rằng công bố thiếu hỗ trợ (xem luật sử Central Hudson Gas & Electric Corp. v. Public Service Commission of New York, 447 U.S. 557 (1980)). Tương tự như vậy, bản chất lừa dối của sản phẩm dinh dưỡng bổ sung với tin tức không có chứng minh và quảng cáo như một loại thuốc không thể được bào chữa bởi một câu cáo thị nói rằng sản phẩm chỉ dành cho mục đích thực phẩm chức năng.
Việc sử dụng các lời giới thiệu để thừa nhận (endorsements) trong quảng cáo và lời chứng thực (testimony) trong quảng cáo được quy định theo điều luật 16 CFR CFR § 255.0. Theo 16 CFR § 255.0 (b) và (e), lời giới thiệu để thừa nhận có nghĩa là bất kỳ thông điệp quảng cáo (kể cả báo cáo bằng lời nói, trưng bày thuyết minh, hoặc miêu tả của tên, chữ kư, chân dung hoặc các đặc điểm khác của cá nhân, hoặc tên hoặc dấu hiệu của một tổ chức) mà làm người tiêu dùng có nhiều khả năng tin rằng đă phản ánh những ư kiến, niềm tin, các khám phá hoặc phát hiện, hoặc kinh nghiệm của nhân chứng khác hơn là các nhà tài trợ quảng cáo, ngay cả khi các quan điểm đó là giống hệt với quan điểm của các nhà tài trợ quảng cáo. Người giới thiệu để thừa nhận sản phẩm quảng cáo thể là một chuyên gia, một cá nhân, nhóm, hoặc tổ chức.
Một chuyên gia là một cá nhân, nhóm, hoặc tổ chức, với kiến thức chuyên môn là kết quả của kinh nghiệm, học tập, hay được đào tạo với kiến thức về một vấn đề cụ thể vượt trội so với những người b́nh thường nói chung có được.
Theo điều luật 16 CFR § 255.1(a), các lời giới thiệu để thừa nhận sản phẩm phải phản ánh trung thực những ư kiến, niềm tin, các khám phá hoặc phát hiện, hoặc kinh nghiệm của người chứng thực. Hơn nữa, một sự chứng thực không được chuyển tải bất kỳ thông tin có tính lừa dối, nhất là được thực hiện trực tiếp bởi các nhà quảng cáo. Các nhà quảng cáo phải chịu trách nhiệm đối với các quảng cáo sai lạc hoặc vô căn cứ được thực hiện thông qua hợp đồng quảng cáo, hoặc do không tiết lộ các liên hệ giữa họ và người chứng thực cho họ. Người chứng thực cũng phải chịu trách nhiệm đối với các quảng cáo được thực hiện trong quá tŕnh giới thiệu để thừa nhận sản phẩm được quảng cáo của họ.
Đối với quảng cáo bởi chứng nhân là người tiêu dùng, điều luật 16 CFR §255.2 (a) được áp dụng. Một quảng cáo sử dụng lời xác nhận do một hoặc nhiều người tiêu dùng về hiệu suất của một sản phẩm hoặc dịch vụ như là nhân chứng đă sử dụng sản phẩm th́ sẽ được hiểu như là lời quảng cáo cho các sản phẩm hoặc dịch vụ là có hiệu quả cho mục đích mô tả trong quảng cáo. V́ vậy, các nhà quảng cáo phải có và phải dựa vào sự chứng minh đầy đủ, bao gồm cả bằng chứng khoa học thích hợp, có thẩm quyền và đáng tin cậy, để hỗ trợ các tuyên bố của nhân chứng trong quảng cáo, cùng một cách thức mà các nhà quảng cáo phải làm trực tiếp mà không sử dụng người chứng nhân. C̣n bản thân chứng nhân người tiêu dùng xác nhận hiệu quả của sản phẩm trên họ th́ không phải là bằng chứng khoa học có thẩm quyền và đáng tin cậy.
III. PHÁP LUẬT HOA KỲ ĐỐI VỚI NHÀ SẢN XUẤT VÀ PHÂN PHỐI SẢN PHẨM DINH DƯỠNG BỔ SUNG.
Sản phẩm dinh dưỡng bổ sung được quy định bởi các điều luật của FDA. Những quy định này đảm bảo rằng sản phẩm dinh dưỡng bổ sung đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng nhất định và do đó FDA có thể can thiệp để loại bỏ các sản phẩm nguy hiểm từ thị trường.
Các quy định này tuy nhiên không đảm bảo rằng sản phẩm dinh dưỡng bổ sung an toàn cho bất cứ ai sử dụng. Bởi v́ nhiều chất dinh dưỡng bổ sung chứa các thành phần hoạt chất có hiệu ứng mạnh mẽ trên cơ thể. Các sản phẩm này có thể gây ra những rủi ro bất ngờ. Ví dụ, lấy một sự kết hợp của các chất dinh dưỡng bổ sung cùng với các thuốc tây có thể dẫn đến các hệ quả có hại thậm chí đe dọa tính mạng.
FDA bắt buộc các thông tin như tên của các sản phẩm dinh dưỡng bổ sung, tên và địa chỉ của nhà sản xuất hoặc nhà phân phối, và một danh sách đầy đủ của các thành phần được liệt kê, phải được đưa vào nhăn của sản phẩm.
Mục 413 (d) của Đạo luật FD & C, 21 U.S.C. 350B (d) bắt buộc các nhà sản xuất và nhà phân phối sản phẩm dinh dưỡng bổ sung có chứa “thành phần dinh dưỡng bổ sung mới” phải thông báo cho FDA về những thành phần này. Nói chung, các thông báo phải bao gồm các thông tin căn bản làm cơ sở để các nhà sản xuất hoặc nhà phân phối đă kết luận rằng chất dinh dưỡng bổ sung mới sẽ an toàn khi được dùng như hướng dẫn trên ghi nhăn.
Một “thành phần dinh dưỡng mới” theo định nghĩa là “thành phần dinh dưỡng” không được bán ở Mỹ trong sản phẩm dinh dưỡng bổ sung trước ngày 15 tháng 10, năm 1994. Thành phần dinh dưỡng bổ sung mới hoặc các chất bất hợp pháp có thể được nhận diện bằng cách so sánh với các thành phần dinh dưỡng bổ sung đă có trong Cơ sở dữ liệu thành phần dinh dưỡng bổ sung đă có sẵn trên trang web của Viện Y Tế Quốc Gia Hoa Kỳ. Ví dụ, chất axit humeric, tế bào gốc, và chiết xuất nhau thai không có trong danh sách. Riêng nhau thai cừu th́ không được phép sử dụng trong thực phẩm bổ sung v́ nó có chứa hormone prostaglandin.
Luật pháp cho phép người tiêu dùng có quyền được biết danh tính thực sự và nơi chốn của các nhà sản xuất và nhà phân phối của sản phẩm mà họ tiêu thụ. Sau sự kiện khủng bố 911, ngày 11 tháng 9 năm 2001, nhằm tăng cường sự cần thiết phải tăng cường an ninh của các nguồn cung cấp thực phẩm Hoa Kỳ, năm 2002 quốc hội đă chấp thuận đạo luật An Toàn Sức Khoẻ Công Chúng và Chuẩn Bị Sẵn Sàng và Ứng Phó Chống Khủng Bố Bằng Sinh Hóa “the Bioterrorism Act“). Đạo luật được áp dụng cho tất cả các cơ sở thực phẩm và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung theo quy định của FDA, bắt buộc tất cả các chủ sở hữu, điều hành, hoặc đại lư phụ trách một cơ sở trong nước hoặc nước ngoài phải đăng kư với FDA.
Theo điều luật 21 CFR§101.93(a)(1), không quá 30 ngày sau khi tiếp thị đầu tiên của một sản phẩm dinh dưỡng bổ sung, các nhà sản xuất, đóng gói, hoặc nhà phân phối của sản phẩm phải thông báo cho Văn Pḥng Sản Phẩm Dinh Dưỡng, Ghi Nhăn Mác và Sản Phẩm Dinh Dưỡng Bổ Sung (HFS-810), Trung Tâm An Toàn Thực Phẩm và Ứng Dụng Dinh Dưỡng, thực phẩm và FDA. Thông báo phải có tên và địa chỉ của nhà sản xuất, đóng gói, hoặc nhà phân phối của các sản phẩm dinh dưỡng bổ sung.
Rơ ràng là tất cả các luật pháp trên chỉ có ư nghĩa nếu các sản phẩm được sản xuất và phân phối bởi công ty hợp pháp, không phải là một công ty ẩn danh. Do đó một khi tên của nhà sản xuất hoặc phân phối được liệt kê trên nhăn của sản phẩm, người tiêu dùng tin rằng danh tính của nhà sản xuất hoặc đại lư được liệt kê là hợp pháp và được biết đến bởi FDA. V́ vậy, một sản phẩm dinh dưỡng bổ sung đă tung ra thị trường hơn cả năm trong cộng đồng Việt mà tên của nhà sản xuất và phân phối đều không có thật và không không được nhận diện bởi FDA hay bất cứ một trữ liệu nào của chính phủ th́ đó là kinh doanh lường gạt và phi pháp; do đó ngay lập tức cảnh báo cho người tiêu dùng của các hoạt động kinhg doanh phi pháp cần phải báo cáo cho chính quyền.
IV. PHÁP LUẬT HOA KỲ VỀ VẤN ĐỀ QUẢNG CÁO LÁO (FALSE ADVERTISEMENT).
Quảng cáo được quy định bởi Ủy Ban Thương Mại Liên bang (FTC), một cơ quan hành chính Hoa Kỳ để ngăn cấm các hành vi hoặc hoạt động thương mại không công bằng và lừa đảo, và giúp cho phép tư nhân kiện tụng thông qua các đạo luật khác nhau, đáng kể nhất là Đạo luật Lanham. Chính quyền tiểu bang cũng có một loạt các đạo luật cho vấn đề cạnh tranh không lành mạnh, quảng cáo sai lệch, quy định ghi nhăn hiệu, và các vấn đề liên quan. Tại California, là đạo luật về vấn đề cạnh tranh không lành mạnh, luật về kinh doanh và Nghề Nghiệp “Unfair Competition Law, Business and Professions Code §§ 17200 et seq”.
Theo điều luật 15 US Code § 52 về phổ biến quảng cáo sai sự thật, phổ biến quảng cáo sai sự thật là bất hợp pháp cho bất kỳ cá nhân, quan hệ đối tác, hoặc công ty để phổ biến hoặc thể cho phổ biến, bất kỳ quảng cáo sai bởi bất kỳ phương tiện ǵ, với mục đích lôi kéo, hoặc là có khả năng gây ra, trực tiếp hoặc gián tiếp, việc mua vào hoặc có tác dụng thương mại thực phẩm, thuốc, hoặc sản phẩm dinh dưỡng bổ sung.
Theo định nghĩa của điều luật 21 U.S. Code § 343 (a) và (e), và 21 CFR 101.5, ghi nhăn sai hoặc gây nhầm lẫn nếu bất kỳ tin tức được ghi nhăn và quảng cáo là sai hoặc nhầm lẫn trong bất kỳ phương cách nào, kể cả tên và địa điểm kinh doanh của nhà sản xuất, đóng gói, hoặc nhà phân phối.
Các quy tắc về ghi nhăn sản phẩm không những được áp dụng đối với ghi nhăn bằng tiếng Anh mà c̣n các ngôn ngữ khác khi các nhà tiếp thị nhắm vào người tiêu dùng nói tiếng nước ngoài, thí dụ tiếng Việt. Điều luật 16 CFR 14.9 bắt buộc các thông tin phải tiết lộ một cách rơ ràng và dễ thấy, nhất là trong các tài liệu quảng cáo bằng phim ảnh, báo chí, tạp chí định kỳ, hoặc các ấn phẩm khác mà ngôn ngữ không phải là tiếng Anh.
Trong thực tế, chúng tôi đă thấy nhiều trường hợp luật pháp được thực thi cho một số quảng cáo sai sự thật của sản phẩm dinh dưỡng bổ sung bằng tiếng Anh. Nhưng điều này chưa được thấy nhiều trong trường hợp quảng cáo bằng tiếng nước ngoài như Trung Quốc và Việt Nam trong khi quảng cáo trong các ngôn ngữ này rất phổ biến ở các tiểu bang lớn như California và Texas.
SƠ HỞ TRONG LUẬT PHÁP ĐĂ TẠO ĐIỀU KIỆN CHO KINH DOANH PHI PHÁP BÁN SẢN PHẨM DINH DƯỠNG BỔ SUNG NHƯNG QUẢNG CÁO NHƯ LÀ THUỐC TRONG CỘNG ĐỒNG VIỆT Ở HOA KỲ TRÔNG NHƯ BẤT KHẢ XÂM PHẠM BỞI LUẬT PHÁP.
Với nhiều điều luật và các quy định của luật pháp Hoa Kỳ đă được đề cập ở trên về sự khác biệt rơ ràng thuốc men và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung, người tiêu dùng có thể nghĩ rằng họ được an toàn khi tiêu thụ các sản phẩm này trong nước Mỹ. Nhưng thực tế là ngược lại.
Hồi trước th́ FDA kiểm soát và qui định các loại thực phẩm và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung. Tuy nhiên, vào năm 1994 luật liên bang về Y tế và Giáo Dục về Dinh Dưỡng Bổ Sung “Dietary Supplement Health and Education Act (DSHEA 1994)” đă liệt sản phẩm dinh dưỡng bổ sung vào thành một thể loại riêng biệt từ thực phẩm và thành lập quy định riêng làm suy yếu một cách đáng kể quyền hạn của cơ quan FDA trong việc kiểm soát sản phẩm dinh dưỡng bổ sung. Do đó đă tạo cơ hội cho giới kinh doanh các sản phẩm này, nhất là hàng nhập khẩu, có thể lừa dối người tiêu dùng.
Luật DSHEA 1994 cho phép sản phẩm dinh dưỡng bổ sung, không giống như các loại thuốc tây, không cần phải được FDA chấp thuận trước khi cho vào bán trên thị trường. Luật này xác định rằng trách nhiệm cho sự an toàn và hiệu quả của các sản phẩm và tính chính xác của các tuyên bố về lợi ích cho sức khỏe được ghi nhăn hoàn toàn đặt lên công ty sản xuất và phân phối sản phẩm chứ không phải FDA. Như vậy một khi các công ty này cố ư gian lận th́ là một khổ nạn cho người tiêu dùng. Kẽ hở này đă tạo cơ hội cho các doanh nghiệp gian lận trong kinh doanh sản phẩm dinh dưỡng bổ sung. Vấn đề này đă được thảo luận kỹ lưỡng trong bài khảo luận của các giáo sư Wheatley và Spink từ bộ Y Tế cùa tiểu bang New Jersey và trường đại học tiểu bang Michigan (Wheatley, V. M. and Spink, J. (2013): “Defining the Public Health Threat of Dietary Supplement Fraud”. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety, 12: 599–613).
Luật DSHEA 1994 ngăn cấm nhà sản xuất và nhà phân phối sản phẩm dinh dưỡng bổ sung tiếp thị các sản phẩm bị pha trộn bậy hoặc ghi nhăn sai. Điều đó có nghĩa rằng các công ty có trách nhiệm để tự đánh giá sự an toàn cùa sản phẩm cũng như sự đúng đắn trong ghi nhăn của sản phẩm của họ trước khi tiếp thị để đảm bảo rằng họ đáp ứng tất cả các yêu cầu của DSHEA và quy định của FDA. FDA chịu trách nhiệm hành động chống lại sản phẩm dinh dưỡng bổ sung bị pha trộn hoặc ghi nhăn sai sau khi nó đă tràn vào thị trường. Như vậy nếu sản phẩm đă tràn vào thị trường rồi mà FDA không có đủ nhân lực và vật lực để theo dơi và kiểm soát th́ coi như là không ai kiểm soát được các sản phẩm này và đương nhiên người tiêu đùng trở thành nạn nhân nếu họ không có kiến thức thật sự về các sản phẩm này.
Luật DSHEA 1994 đặt trách nhiệm về sự an toàn và hiệu quả của các sản phẩm và tính chính xác của các tuyên bố về lợi ích sức khỏe trên ghi nhăn hoàn toàn vào các công ty. Như vậy khách hàng có thể khiếu nại đến các doanh nghiệp sản xuất hoặc phân phối các sản phẩm nếu có vấn đề xảy ra. Điều này chỉ chỉ có nghĩa nếu các doanh nghiệp kinh doanh một cách lương thiện dựa trên cơ bản danh dự (Honor code). Nhưng chuyện ǵ sẽ xảy ra nếu các nhà sản xuất và nhà phân phối của các sản phẩm dinh dưỡng bổ sung cố ư gian lận?
Bài học về chất ma hoàng (ephedra) chứa các sản phẩm dinh dưỡng bổ sung mà ngày nay đă trở thành ngoài ṿng pháp luật từ năm 2004 là rơ ràng. Trong các chất bị pha trộn vào sản phẩm ngay lập tức có thể tạo hiệu ứng kích thích tạo cảm giác phấn chấn cho người dùng, nhưng trong một thời gian dài, tác động tích lũy của nó có thể gây hại và thậm chí đưa tới tử vong. Người tiêu dùng có thể quá tin tưởng vào quảng cáo và không biết rằng các quảng cáo này là thất thiệt và sự nguy hiểm về lâu về dài mà họ có thể nhận lănh từ sản phẩm mà họ tốn tiền mua.
Trong nhiều trường hợp, người tiêu dùng có thể không biết rằng các sản phẩm bán cho họ thậm chí không có một nguồn gốc hợp pháp, có nghĩa là các nhà sản xuất hoặc nhà phân phối có tên trên bao b́ của sản phẩm thật sự không hiện hữu một cách hợp pháp. Đáng tiếc là không có sự thực thi pháp luật hiệu quả để kiểm chứng sự thật về các sản phẩm bổ sung dinh dưỡng đang có mặt trên thị trường và cũng không có sự thực thi pháp luật về các quảng cáo sai sự thật, đặc biệt là khi quảng cáo gian dối được truyền bá vào người tiêu dùng bằng các ngôn ngữ khác hơn là tiếng Anh như tiếng Việt, ngay cả khi các trường hợp gian lận đă được báo cáo cho giới hữu trách.
FDA đă không bao giờ có đủ nguồn lực để đối phó với số lượng rất lớn các kinh doanh phi pháp với các quảng cáo láo về sản phẩm dinh dưỡng bổ sung trên thị trường. FDA đă cho biết rằng họ không có đủ nhân lực để theo sau quá nhiều nhà phân phối nhỏ của các sản phẩm này. Nhỏ không có nghĩa là kinh doanh loại này nhỏ bởi v́ đứng sau họ là các nhà sản xuất lớn làm ra sản phẩm và đóng nhăn riêng cho các nhà phân phối “nhỏ” (private labeling companies). Người tiêu thụ thường không biết các nhà sản xuất lớn đó v́ họ không để tên của họ trên ghi nhăn của sản phẩm.
Qua các nhà phân phối “nhỏ”, sản phẩm được truyền bá đến người tiêu dùng thông qua rất nhiều phương tiện truyền thông lớn như Direct TV hay Comcast. Ví dụ, trong các cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ và Canada, nếu ta dạo một lượt trên các kênh truyền h́nh trực tiếp 2072, 2073, 2074, 2075, 2076, 2077, 2078, và đặc biệt là 2079, các quảng cáo sai lệch về sản phẩm dinh dưỡng bổ được quảng cáo như thuốc được phát sóng liên tục 24 giờ mỗi ngày! T́nh trạng tương tự xảy ra khi người tiêu dùng bật các chương tŕnh tiếng Việt trên Comcast hoặc các đài truyền h́nh hay radio địa phương khác, cũng như số lượng lớn các phương tiện truyền thông khác như báo ngày và tạp chí định kỳ.
Khi bị tố giác bởi các học giả trí thức trong cộng đồng, các nhà quảng cáo cho rằng đó là quyền tự do ngôn luận theo Tu Hiến Pháp Thứ Nhất (First Amendment of the Constitution). Đó là lối ngụy biện sai lầm trong trường hợp này. Phán quyết gần đây của ṭa án liên bang Hoa Kỳ Bắc California chống lại các nhà tiếp thị sản phẩm trị bệnh tiểu đường đă phản ánh một bước tiến đáng kể trong nổ lực của toà án và cơ quan FTC nhằm triệt hạ các kinh doanh phi pháp quảng cáo sản phẩm dinh dưỡng bổ sung cũng như các sản phẩm về sức khoẻ khác với tuyên bố về lợi ích sức khoẻ của sản phẩm một cách vô căn cứ.
Ngày 19 tháng Hai năm 2014 ṭa án này đă phán quyết rằng công ty Wellness Support Network Inc. phải trả 2.200.000 dollars bồi thường và nhận một lệnh phạt 20-năm cấm các chủ sở hữu của công ty không được quảng cáo trị bệnh tiểu đường sai trái. Ṭa án đă bác bỏ lời ngụy biện của công ty này rằng Tu Hiến Pháp Thứ Nhất bảo vệ quyền tự do ngôn luận của họ trong quảng cáo thương măi. Toà án đă tuyên bố rằng Tu Hiến Pháp Thứ Nhất trên nguyên tắc không bảo vệ các nhà sản xuất và phân phối sản phẩm dinh dưỡng bổ sung – cũng như bất kỳ sản phẩm ǵ trong trường hợp tương tự – quảng cáo sai trái hoặc lừa đảo (FTC vs. Wellness Support Network, Inc., Et Al., case No. C-10-04879 JCS).
Đạo luật Y tế và Giáo Dục về Dinh Dưỡng Bổ Sung “Dietary Supplement Health and Education Act (DSHEA 1994)” đề cập về giáo dục công chúng. Nhưng chuyện ǵ đă xảy ra khi các phương tiện truyền thông như các mạng lưới truyền h́nh và đài phát thanh đă tự do một cách vô trách nhiệm nhận tiền để phát sóng các quảng cáo sai sái và lừa đảo, và liên tục nhồi sọ người tiêu dùng, trong khi các học giả có trách nhiệm không có sự hỗ trợ để nói lên sự thật, hoặc có được một sự bảo vệ để chống lại sự trả đũa từ kẻ lừa đảo như sự dọa nạt hay các vụ kiện phủ đầu khi họ can đảm nói lên sự thật để giúp quần chúng?
Sự thật là khá oái ăm khi các doanh nghiệp gian lận với quảng cáo sai trái và lừa đảo sản phẩm bổ sung dinh dưỡng có thể tồn tại mạnh mẽ hơn và có tổ chức hơn để có thể dập tắt bất kỳ hảo ư nói lên sự thật hay nổ lực của các học giả người muốn giáo dục cộng đồng để tránh bị lừa đảo về thuốc men. Sau đây là các ví dụ thực tế về kinh doanh sản phẩm bổ sung dinh dưỡng với quảng cáo sai lạc và lừa đảo hiện tại đang xảy ra trong cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ.
VI. VÍ DỤ VỀ CÁC TỔ CHỨC KINH DOANH SẢN PHẨM DINH DƯỠNG BỔ SUNG NHƯNG QUẢNG CÁO LÀ THUỐC TRONG CỘNG ĐỒNG NGƯỜI VIỆT TẠI HOA KỲ. CÁC SẢN PHẨM BÁN RA ĐƯỢC DÁN NHĂN VỚI TÊN CÁC NHÀ SẢN XUẤT VÀ ĐẠI LƯ KHÔNG ĐĂNG KƯ VỚI CHÍNH PHỦ.
Coi thường pháp luật hiện hành với các quy định về sản phẩm dinh dưỡng bổ sung cũng như những nghiêm cấm về việc quảng cáo láo và lừa đảo, trong cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ đang tràn ngập các doanh nghiệp bán sản phẩm dinh dưỡng bổ sung nhưng quảng cáo chúng như thuốc. Lối kinh doanh phi pháp này đă có trong cộng đồng nhiều năm nhưng nay đă trở nên rất phổ biến và có tổ chức hơn. V́ vậy mà nhiều học giả và giới trí thức trong cộng đồng tuy biết đó là phi pháp nhưng cũng tin rằng nó có thế lực bất khả xâm phạm bởi pháp luật.
Ví dụ về việc vi phạm pháp luật trên là một trong những trường hợp quảng cáo láo lớn nhất trong cộng đồng Việt Nam từ năm 2013. Tổ chức buôn bán này gồm một nhóm tự xưng là những đại diện của một công ty lớn đă có trên tám mươi năm bên Đức chuyên sản xuất tế bào gốc cấy từ nhau thai cừu. Sản phẩm của họ ghi nhăn là dinh dưỡng bổ sung có xác định các thành phần hoạt chất là nhau thai cừu, chiết xuất hạt nho và dầu hạt nho với một cáo thị rằng “Sản phẩm này không dùng để điều trị, chữa bệnh, hoặc ngăn chặn bất cứ căn bệnh”. Ngược lại, trong hàng loạt các quảng cáo trên các buổi giao lưu đàm thoại trên đài truyền h́nh và radio, các người tiếp thị của tổ chức này gồm nha sĩ, một người quảng cáo radio, một thợ thẩm mỹ, và một xướng ngôn viên truyền h́nh Việt, thêm vào là các chứng nhân, đă quảng cáo rằng thuốc tế bào gốc nhau cừu của họ có thể điều trị, chữa, làm giảm, hoặc cải thiện nhiều căn bệnh kinh niên như cao huyết áp, tiểu đường, suy thận, bất lực sinh lư, bệnh gút, và bệnh vẩy nến, v.v… Các nhân viên tiếp thị không hề tiết lộ rằng nghề nghiệp thực sự của họ là thợ thẩm mỹ hay người làm quảng cáo radio. Nhưng qua các lối giải thích khoa học tế bào gốc dùng như thuốc của họ cùng với các phim ảnh minh họa, khán thính giả trung b́nh không biết nhiều về khoa học có thể có ấn tượng sai lầm rằng họ có thể là khoa học gia hay bác sĩ!
Họ c̣n dám để cả h́nh ảnh của một bệnh nhân bị bệnh vẩy nến với da bệnh hoạn trước và một làn da mau lành sau khi được điều trị bằng “thuốc” của họ. Ấn tượng hơn, họ c̣n tổ chức nhiều cuộc hội thảo tại các trung tâm thương mại lớn đông người Việt ở California, ở đó họ quảng cáo thuốc của họ với lời “chứng thực” của nhiều “bệnh nhân”. Bên cạnh truyền h́nh, các tiếp thị thuốc “tế bào gốc từ nhau thai cừu” này cũng phát sóng quảng cáo của họ trên các đài phát thanh địa phương và cũng có nhiều bài viết quảng cáo in trên báo chí và tạp chí Việt ngữ.
Quảng cáo truyền h́nh của họ được phát sóng trên hầu hết tất cả các đài truyền h́nh và radio Việt ngữ ở Mỹ. Nội dung của các quảng cáo rất là thuyết phục cho công chúng bởi v́ nó có chứa nhiều h́nh ảnh di động mô tả tế bào gốc hoặc minh họa khoa học y sinh học, thường được cắt xén từ các video giáo dục khoa học có sẵn trên internet, các h́nh ảnh của một công ty dược phẩm lớn ở Đức mà họ gọi là công ty sản xuất của họ. Tuy nhiên nếu ai tinh ư coi thật kỹ và t́m hiểu th́ sẽ thấy các h́nh ảnh đó thật sự là của một học viện bên Đức mang tên “Life & Brain Institutes” hoàn toàn khác với công ty họ quảng cáo và không dính líu ǵ đến đến cái nhau cừu của họ.
Mặc dầu quảng cáo rầm rộ như vậy trên đài truyền h́nh, nhưng lúc họ tổ chức họp báo ở thành phố San Jose California để nói về công ty của họ, khi bị đồng hương chất vấn về gốc gác công ty của họ bên Đức th́ họ lại bảo là họ mới tạo dựng công ty của họ bên Đức trong một pḥng laboratory nho nhỏ không có ǵ qui mô hết.
Bởi v́ họ không có một bất kỳ tài liệu pháp lư ǵ chứng tỏ sản phẩm “tế bào gốc từ nhau thai cừu” của họ đă được nhập khẩu từ Đức, thậm chí là tờ nhất-vận đơn (Bill of Ladding), quá rơ ràng rằng các sản phẩm được sản xuất trong đất Mỹ bởi một số công ty sản xuất ghi nhăn tư nhân. Theo luật pháp th́ người tiêu dùng có quyền được biết danh tính của các nhà sản xuất đă làm các sản phẩm bán cho họ. Khi bị hỏi dồn bởi đồng hương th́ họ quưnh quá bảo rằng họ mới dọn công ty qua Mỹ. Đồng hương chất vấn công ty ở đâu bên Mỹ th́ họ bảo đó là bí mật không thể tiết lộ được. Họ c̣n dám gạt đồng hương Việt là sự bảo mật không thể tiết lộ của công ty họ là được bảo vệ của FDA!
Khi đồng hương chất vấn về tên công ty phân phối được in trên nhăn của sản phẩm mà họ bán trên thị trường cả năm qua, luật sư đại diện của họ tiếp tục nói dối với công chúng rằng danh tính của các công ty phân phối có thể được t́m thấy trong các trang web của văn pḥng Secretary of State of California, bất chấp thực tế rằng tên của công ty phân phối này không có trên trang web của chính phủ. Trong thực tế, một ngày sau buổi họp báo họ đă đi đến văn pḥng của Secretary of State of California để đăng kư công ty của họ.
Về khoa học, có bằng chứng cho thấy nhau thai cừu có chức năng ǵ để chữa các bệnh họ quảng cáo không? Tham khảo trên PubMed là nguồn trữ liệu khoa học y sinh hóa của chính phủ Hoa Kỳ, là nguồn trữ liệu có chứa hầu hết tất cả các văn bản công bố khoa học y sinh hóa trên thế giới, đă cho thấy rằng không có bất kỳ bằng chứng cho thấy nhau thai cừu có thể chữa bất kỳ căn bệnh nào mà họ quảng cáo. Việc sử dụng nhau thai cừu chỉ được đề cập trong y học dân gian cũ ở châu Phi là để hỗ trợ khi phụ nữ sinh khó, nhưng công dụng này không c̣n được sử dụng nữa bởi v́ sự hiện diện các các loại thuốc tây mới như oxytocin!
Nhưng với tất cả những quảng cáo láo và lừa đảo rằng sản phẩm dùng để trị hoặc cải thiện các bệnh như tiểu đường, cao huyết áp, suy thận, bệnh vẩy nến, bệnh gút và viêm khớp, họ bán mỗi hộp 60 viên con nhộng với giá 120 đô la!
Rất rơ ràng căn cứ trên luật pháp Hoa Kỳ th́ họ đă vi phạm tất cả các điều luật đă được nói đến bên trên về thuốc, sản phẩm dinh dưỡng bổ sung, quảng cáo, và kinh doanh không công bằng. Theo luật pháp th́ cả công ty sản xuất, phân phối, và quảng cáo đều phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Điều này chỉ có thể xảy ra khi sự việc được đưa ra toà án để phân xử. Tố tụng có thể hoặc là do văn pḥng biện lư, hoặc là do FDA, hoặc là do dân sự đại diện cho FDA, hoặc là do dân sự qua các vụ kiện dân sự hay class action. Khi chuyện này chưa xảy ra th́ các sản phẩm phi luật pháp này vẫn tràn lan trên thị trường và người tiêu thụ vẫn là nạn nhân.
Sản phẩm “tế bào gốc” chỉ là một trong rất nhiều sản phẩm dinh dưỡng bổ sung được bán trên thị trường cộng đồng Việt và được quảng cáo một cách phi pháp như là thuốc. Các sản phẩm khác th́ ở rất nhiều dạng như là axit humeric, đông trùng hạ thảo (cordyceps), tảo nâu fucoidan, nấm linh chi, hoặc là hỗn hợp của nhiều loại dược thảo v.v… Mặc dầu tất cả các sản phẩm dinh dưỡng bổ sung này không được luật pháp cho phép quảng cáo như là thuốc cho các căn bệnh, chúng đă được quảng cáo nhiều lần liên tục trên một số đài truyền h́nh Việt ngữ trong các chương tŕnh “home shopping” của họ.
Ngay cả khi quảng cáo là có tác dụng trên sức khoẻ con người, theo quyết định của toà án liên bang bắc California, sản phẩm phải có sự chứng minh khoa học đầy đủ trong trữ liệu của họ trước khi đưa ra tuyên bố về tác dụng của sản phẩm. “Sự chứng minh khoa học đầy đủ” về sức khỏe có thể có nghĩa là hai thí nghiệm lâm sàng, được kiểm soát với sản phẩm và giả dược, nghiên cứu trên người không biết là đang được dùng sản phẩm hay giả dược nhằm so sánh, để đem tới kết quả đáng kể về mặt thống kê. Tuy nhiên khi tham khảo trên PubMed là nguồn trữ liệu của tất cả công bố khoa học y sinh hóa của thế giới, các sản phẩm này hoàn toàn không có một thí nghiệm lâm sàng chính thức nào.
Kinh doanh phi pháp này có tác động tiêu cực đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người dân cũng như nền kinh tế quốc gia. Thí dụ, khi những tin tức về nạn dịch sốt xuất huyết do vi rút Ebola được thông báo công chúng, chương tŕnh mua sắm của vài đài truyền h́nh Việt ngữ đă quảng cáo một loại thuốc mới là chất axit humic mà họ tuyên bố được sản xuất riêng cho họ bởi một pḥng thí nghiệm tại Orange County dẫn đầu bởi một nhà hóa học (tiến sĩ hóa học, Ph.D. of Chemistry). Cũng nên nhắc là tiến sĩ hóa học không có thẩm quyền về bệnh học hoặc y sinh học). Công ty phân phối này đă quảng cáo thuốc này trên truyền h́nh địa phương của họ thông qua Comcast và truyền h́nh toàn quốc thông qua DirectTV một loạt các chương tŕnh đàm thoại thương mại với các nhà hóa học này cũng như các quảng cáo 1 phút, trong đó họ quảng cáo rằng loại thuốc axit humic có thể ngăn ngừa một số bệnh truyền nhiễm do virus như cúm, viêm gan, và thậm chí cả Ebola, và đă có thử nghiệm lâm sàng.
Axit humic là một thành phần chính của chất humic, đó là những chất hữu cơ chính của đất mùn và rất thường được sử dụng trong phân bón. Đôi khi được thấy trong sản phẩm dinh dưỡng bổ sung. Thao khảo PubMed cho thấy rằng không có bất kỳ một công bố nào hoặc bằng chứng cho thấy Axit Humic đă được thử nghiệm lâm sàng hoặc được sự chấp thuận của FDA cho những công bố về thuốc. Ngược lại, đă có một số bức thư cảnh cáo từ FDA cho một số công ty đă tuyên bố sai sự thật bằng tiếng Anh về axit humic trong đó FDA đă nêu rơ rằng FDA không có bất cứ thông tin chứng minh rằng axit humic được bán hợp pháp trên thị trường như là một thành phần của sản phẩm dinh dưỡng bổ sung ở Hoa Kỳ trước ngày 15 tháng mười, năm 1994, cũng như FDA không biết bất kỳ thông tin chứng minh rằng những thành phần này đă có mặt trong các thực phẩm hoặc thực phẩm đă được thay đổi về mặt hóa học (FDA warning letter to EFT Biotech Holdings Inc., 2009)
Mặt khác, đă có những nghiên cứu cho thấy axit humeric có thể gây nguy hiểm bởi gây ra hư hại gene của bạch huyết cầu của con người (Hseu et al, Journal of Hazardous Materials (2008; 153(1-2): 784-91), hư hại do oxit hoá chuổi DNA, chậm phát triển, và chết dần ṃn tế bào fibroblast, là tế bào tạo collagen trong con người (Cheng et al, Exp Biol Med. 2003; 228(4): 413-23).
Như vậy về y khoa lẫn luật pháp humeric không thể được quảng cáo dùng để ngăn ngừa hoặc trị nhiễm vi rút. Do đó khi một nạn dịch nhiễm virus có tiềm năng gây chết người như HIV hay Ebola xảy ra, điều quan trọng là phải thận trọng tránh nhiễm khuẩn hơn là tin vào các loại thuốc dạo được quảng cáo sai lạc là có thể ngăn ngừa các bệnh này.
Tương tự trong trường hợp tảo nâu fucoidan hiện đang là một trong những quảng cáo mạnh nhất trong cộng đồng người Việt. Các người tiếp thị quảng cáo một cách bừa băi và vô trách nhiệm rằng sản phẩm tảo nâu fucoidan có thể ngăn ngừa ung thư cũng như làm chết các tế bào ung thư trong cơ thể, do đó làm cho quảng cáo sai trái này trở thành quảng cáo nguy hiểm nhất cho người tiêu dùng nhất là người đang có mầm mống ung thư hoặc bệnh nhân đang bị ung thư; và đây cũng là quảng cáo lừa đảo nhất đánh vào tâm lư thân nhân của bệnh nhân bị ung thư.
Với những khuôn mặt của các cá nhân quen thuộc trong cộng đồng như các ca sĩ, kịch sĩ, MC chương tŕnh ca nhạc, sản phẩm đă đưược quảng cáo một cách rất là thuyết phục đến giới b́nh dân. Quảng cáo được minh họa bằng nhiều h́nh ảnh và phim hoạt h́nh y sinh học cho thấy ung thư bị phá hủy trong cơ thể, cũng như một số lượng lớn các tin đồn vô căn cứ về sự thành công thử nghiệm lâm sàng của fucoidan trong việc điều trị ung thư.
Người tiêu dùng đặc biệt là người cao tuổi bị lệ thuộc vào các truyền thông Việt ngữ để theo dơi tin tức có thể dể tin vào quảng cáo thất thiệt này do đó ỷ y và quên đi việc kiểm tra sức khỏe như đi khám định kỳ từ các bác sỹ tây y mà họ đang có, hoặc làm các thử nghiệm sức khoẻ định kỳ mà có thể giúp họ để phát hiện ung thư sớm nếu bị. Đối với một số với phát hiện ung thư sớm, người sợ bị giải phẫu có thể chậm trễ để được chữa trị đúng đắn bằng Tây y v́ những hy vọng hăo huyền về fucoidan như là thần dược trong các quảng cáo lừa đảo. Sự tŕ trệ này dẫn đến di căn của ung thư và đưa đến tử vong v́ quá trễ để được trị.
C̣n đối với những người thân của các bệnh nhân ung thư ở giai đoạn cuối, mặc dầu đă được các bác sĩ Tây y cho biết sự thật về bệnh t́nh của bệnh nhân là không thể cứu được, v́ quá thương yêu người thân, hoặc với hy vọng hăo huyền v́ tâm lư “c̣n nước c̣n tát” rao giảng bởi những kẻ tiếp thị, hoặc do yêu cầu của người thân chỉ v́ tin trên quảng cáo lừa đảo, đă phải chi tiêu một số tiền rất lớn nhiều lần vượt khả năng tài chính của họ, để mua fucoidan. Các nạn nhân đă phải trả giá cho các bức xử đó bằng những gánh nặng tài chính khổng lồ sau khi cái chết của người thân bị ung thư. Chi phí của một chai 60 viên nang của fucoidan không phải là nhỏ, hơn 400 đến hơn 1.000 dollars tùy thuộc vào quảng cáo.
Sự thật Fucoidan là ǵ? Fucoidan là một loại polysaccharide (chất giống như tinh bột) t́m thấy chủ yếu trong các loại tảo (rong biển) nâu như bladderwrack, wakame, mozuku, kombu, và kijiki, và trong một số các loài động vật ở biển như dưa biển. Fucoidan được sử dụng như một thành phần trong một số sản phẩm dinh dưỡng bổ sung. Từ năm 1981 fucoidan đă được nghiên cứu một cách khoa học để thử nếu nó có hiệu ứng chống ung thư như đă được nhắc đến trong các huyền thoại dân gian bên Nhật. T́m kiếm trên PubMed có 171 công bố khoa học nghiên cứu về fucoidan liên quan đến ung thư trong từ năm 1981 đến năm 2015. Hầu hết các nghiên cứu là các thí nghiệm đơn sơ dùng tế bào cấy trong ống nghiệm với kết quả thú vị tuy không đủ mạnh, và có xa hơn chỉ là một vài thí nghiệm trên động vật như chuột nhắt và chuột cống mà kết quả phủ phận dược tính của fucoidant để trị ung thư. Không có một thí nghiệm nào trên con người. Dĩ nhiên chúng ta ai cũng hiểu, con người không phải là chuột hay ống nghiệm. Do đó đem các kết quả nghiên cứu khoa học ra để quảng cáo một sản phẩm mà không nói rơ đó chỉ là các thí nghiệm trong ống nghiệm th́ đó là một sự lường gạt trắng trợn, gọi là khoa học giả hiệu hay là “Pseudoscience” .
Kết quả các thí nghiệm đă từng được nghiên cứu về fucoidant rất là thú vị bởi v́ nó mâu thuẩn và không đưa đến một kết luận vững chắc, và đôi khi tiêu cực. Do đó kết quả về khả năng chữa hoặc ngăn ngừa ung thư của fucoidan không đủ có giá trị cho một cuộc thử nghiệm lâm sàng trên con người. Như vậy thông qua một lịch sử hơn 30 năm nghiên cứu khoa học về fucoidan, trong số 171 nghiên cứu đă được công bố không có một kết quả nào là thử nghiệm lâm sàng trên con người cho thấy fucoidan có thể ngăn ngừa ung thư hoặc tiêu diệt tế bào ung thư ở người. V́ vậy fucoidan chưa bao giờ được coi là một loại thuốc mới được chấp thuận bởi FDA để ngăn chận hoặc điều trị bệnh ung thư. Do đó, chiến dịch thương mại để quảng cáo fucoidan như một loại thuốc mới để ngăn chặn hoặc điều trị bệnh ung thư là quảng cáo láo và lừa đảo do đó và bất hợp pháp đối với luật pháp Hoa Kỳ, và đó là lư do đây là đối tượng của một vụ kiện “class action” đang diễn ra trong cộng đồng Việt.
Trên đây chỉ là một vài ví dụ về quảng cáo gian dối về sản phẩm bổ sung dinh dưỡng được quảng cáo như các loại thuốc mới trong cộng đồng Việt. C̣n rất nhiều quảng cáo lừa đảo tương tự thấy trong các hỗn hợp các loại dược thảo trong các chai “thuốc” số 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, v.v…hoặc với nhiều tên họ kỳ quặc khác được quảng cáo như thuốc cho hết bệnh này đến bệnh nọ, tất cả đều phi pháp v́ không có một chứng cớ thí nghiệm lâm sàng nào theo đúng định nghĩa bởi luật pháp, là thí nghiệm lâm sàng được kiểm soát với sản phẩm và giả dược, nghiên cứu trên người không biết là đang được dùng sản phẩm hay giả dược nhằm so sánh, để đem tới kết quả đáng kể về mặt thống kê. Và rơ ràng nhất về luật pháp không có một sản phẩm dinh dưỡng bổ sung nào đang được quảng cáo trên các phương tiện truyền thông Việt ngữ được FDA chấp thuận như là thuốc!
Thật không may những quảng cáo láo và lừa đảo này đă được lan truyền thường xuyên và rộng răi trong cộng đồng người Việt tại Hoa Kỳ thông qua hầu hết các phương tiện truyền thông Việt ngữ, bao gồm cả truyền h́nh, đài phát thanh, báo chí, và tạp chí. Với lối buôn bán này, các cá nhân riêng lẽ đă trở thành các cửa hàng phân phối sản phẩm một cách phi pháp đề đem lại lợi nhuận khổng lồ cho họ và các công ty sản xuất và đóng nhăn tư nhân đứng đằng sau. Điều đáng chú ư là các nhà tiếp thị, phân phối và nhà sản xuất thường là ở miền nam California, đặc biệt là ở Orange County là nơi người Việt qui tụ đông nhất nước Mỹ.
VII. TẠI SAO ĐĂ QUA NHIỀU NĂM CÁC TỔ CHỨC BUÔN BÁN SẢN PHẨM DINH DƯỠNG BỔ SUNG NHƯNG ĐĂ QUẢNG CÁO MỘT CÁCH PHI PHÁP NHƯ THUỐC TRONG CỘNG ĐỒNG NGƯỜI VIỆT TẠI HOA KỲ TRÔNG NHƯ BẤT KHẢ XÂM PHẠM BỚI PHÁP LUẬT.
Tại sao nhiều học giả tin rằng những kinh doanh bất hợp pháp loại này trong cộng đồng người Việt là bất khả xâm phạm bởi luật pháp Mỹ?
Loại kinh doanh này đă tồn tại nhiều năm trong cộng đồng người Việt ở Mỹ, nhưng nó chưa bao giờ bị truy tố bởi chính quyền bởi v́, chỉ đơn giản như FDA đă tuyên bố, họ đă không bao giờ có đủ nguồn lực để đối phó với số lượng khổng lồ của sự lừa dối trong các kinh doanh dinh dưỡng bổ sung đă xuất hiện trên thị trường; tức là, họ không có đủ nhân lực để theo sau quá nhiều nhà phân phối nhỏ của các chế phẩm dinh dưỡng bổ sung, ngay cả khi quảng cáo lừa đảo là bằng tiếng Anh chứ chưa nói đến các ngôn ngữ khác. Do đó các sản phẩm được quảng cáo lừa đảo về sản phẩm dinh dưỡng bổ sung như là thuốc bằng tiếng Việt tại Hoa Kỳ cứ tự do hoành hành.
Thỉnh thoảng có những nhà trí thức đă đưa vấn đề này lên báo chí internet hoặc email, hoặc xa hơn một chút là radio. Nhưng tiếng nói của họ quá nhỏ số lần nổ lực lên tiếng của họ quá ít ỏi do đó bị dập tắt bởi một khối lượng lớn các quảng cáo láo và lừa đảo được trả tiền để phát ra liên tục trên rất nhiều các phương tiện truyền thông Việt ngữ.
Nhưng nếu một học giả người Mỹ gốc Việt đă từng được công nhận từ ḍng chính nay quan tâm đến tệ nạn này muốn đem kiến thức của ḿnh để giúp đồng hương một cách nghiêm túc và hiệu quả hơn với một nỗ lực lớn hơn để giúp đỡ cộng đồng để hiểu vấn đề này để tránh bị gian lận? Ví dụ một chương tŕnh giáo dục hoàn chỉnh bao gồm các bài báo khoa học và xă hội tiếp với các cuộc phỏng vấn trên đài phát thanh và truyền h́nh địa phương và quốc gia cũng như các ấn phẩm trên các báo có uy tín. Với các chương tŕnh giáo dục này th́ mức độ cảnh giác của đồng hương sẽ tăng lên rất cao.
Rơ ràng là giáo dục thực sự là kẻ thù lớn nhất của sự gian lận và do đó một sự trả đũa không thể tránh khỏi. Mục đích chính của cuộc tấn công trả đũa chủ yếu là để bảo vệ khối lợi nhuận khổng lồ từ việc lừa đảo liên tục. Việc trả đũa có thể từ việc lén lút hăm dọa, bêu xấu với thư nặc danh bằng Việt ngữ trên internet, phá hoại cá nhân, cho đến lạm dụng luật pháp một cách sai trái để bắt nạt bằng pháp lư hoặc các vụ kiện tụng rất tốn tiền. Mục đích không ngoài việc thứ nhất là làm học giả kinh sợ và từ bỏ nổ lực của ḿnh, thứ hai là làm mất uy tín của học giả và tạo một sự nghi ngờ để thuyết phục đồng hương tin vào các quảng cáo lừa đảo với các khoa học giả hiệu thay v́ những kiến thức khoa học chính thống.
Bởi v́ các nhà phân phối của các sản phẩm dinh dưỡng bổ sung nhưng quảng cáo lừa đảo là thuốc khởi nguồn kinh doanh của họ từ bên trong cộng đồng Việt khép kín, là cộng đồng bị lệ thuộc vào tiếng Việt là ngôn ngữ giao tiếp chính, và từ đó lan rộng ra ḍng chính, họ đă có những móc nối để họ có thể lợi dụng cộng đồng để tạo mạng lưới truyền bá kinh doanh của họ cũng như để bảo vệ doanh nghiệp của họ từ các tố giác của các nhà trí thức. Thí dụ như họ có thể dùng các trang mạng xă hội để reo rắc các tin đồn thất thiệt. Cộng đồng Việt khép kín v́ thiếu kiến thức Anh ngữ nên rất mơ hồ về luật pháp Hoa Kỳ đă, vô h́nh chung, trở nên đối tượng cho sự lợi dụng của các âm mưu bất chính.
Lợi dụng ḷng tin trong cộng đồng cũng là phương cách một tổ chức kinh doanh qui mô sản phẩm dinh dưỡng bổ sung nhưng quảng cáo lừa đảo là thuốc dùng để thao túng các thủ tục ṭa án khi họ sử dụng các vụ kiện phủ đầu, hay là vụ kiện kiện chiến lược chống sự tham gia của công chúng (SLAPP) để chống lại các học giả kiên tŕ trong nỗ lực giúp đỡ đồng hương của họ. Một cách đơn giản là qua các nhân vật hoạt động cộng đồng, chúng có thể giới thiệu luật sư thiếu đạo đức để “giúp” cho học giả bị kiện, là điều không thể nào ngờ được. Một khi đương đầu với một vụ kiện trước toà án mà chính luật sư “giúp” ḿnh lại là kẻ chủ tâm hại ḿnh th́ bị đơn bất khả kháng chứ không phải v́ ṭa án không công bằng.
SLAPP hoặc “ Strategic Lawsuit Anti Public Participation” là một loại kiện tụng mà các công ty làm việc sai trái bị tố giác dùng để đe dọa, và bịt miệng các nhà phê b́nh, quần chúng hoặc các học giả. V́ không chịu nổi gánh nặng với chi phí pháp lư để chống lại SLAPP, người bị kiện phải từ bỏ những lời chỉ trích hay phản đối và phải thâu hồi lại sự tố cáo đó. V́ vậy, các nguyên đơn SLAPP điển h́nh thường không mong đợi để giành chiến thắng trong vụ kiện v́ họ không có lư do chính đáng để được xử thắng. Mục tiêu chính của vụ kiện SLAPP sẽ được hoàn thành nếu bị đơn không chịu nổi sự sợ hăi, đe dọa, chịu đựng những chi phí pháp lư do đó kiệt sức và phải từ bỏ những lời chỉ trích. Vụ kiện SLAPP cũng có thể được dùng để đe dọa những người khác tham gia vào các cuộc tranh luận.
Lư do phổ biến nhất được sử dụng trong một vụ kiện SLAPPs hay là kiện phủ đầu là sự vu khống tội phỉ báng, đó là thông tin một tuyên bố sai sự thật gây tổn hại đến danh tiếng của một cá nhân, doanh nghiệp, sản phẩm v.v…, kế đến là vu khống cạnh tranh kinh doanh không lành mạnh. Trong cả hai trường hợp, gánh nặng đặt lên vai bị đơn phải chứng minh rằng các thông tin tuyên bố của họ được dựa trên những sự kiện có thật và là vấn đề quan trọng được quan tâm bởi công chúng, và không có cạnh tranh doanh nghiệp trong vấn đề lên tiếng cảnh giác quần chúng cùa họ.
Đặc tính bất thường của một vụ kiện phủ đầu là hiệu quả của nó làm các nhà phê b́nh phải im lặng, sự kéo dài thời gian của vụ kiện, đơn kiện với các vu khống thiếu căn cứ, không có biên bản, từ ngữ mơ hồ hoặc cố t́nh đọc sai để nguyên đơn tạo các cáo buộc giả mạo mà không sợ tội khai man. Ví dụ luật sư đại diện của nguyên đơn chuẩn bị một vụ kiện mà chỉ dựa trên lời nói của nguyên đơn mà không có tờ tuyên thệ (declaration) của nguyên đơn, hoặc không có bản dịch chính thức từ tiếng Việt sang tiếng Anh. Thậm chí một cách lươn lẹo hơn, nguyên đơn kiện bị đơn bằng tên viết theo Việt ngữ theo thứ tự họ đứng đầu và tên đứng sau với hy vọng là bị đơn sẽ không trả lời và họ sẽ thắng một bản án khiếm diện. Như vậy, trong khi ṭa án Mỹ hiểu các vụ kiện chống lại một bị đơn khác, th́ nguyên đơn có thể sử dụng các vụ kiện cho một tuyên truyền quảng cáo cho các sản phẩm phi pháp của họ.
Điều may mắn là tiểu bang California đă ban hành Bộ luật tố tụng dân sự §425.16 vào năm 1992 để chống kiện phủ đầu hay anti-SLAPP law. Để bảo vệ quyền tự do ngôn luận và kiến nghị của dân chúng, anti-SLAPP law nhằm làm thất bại SLAPPs bằng cách cung cấp một phương cách bảo vệ nhanh chóng và không tốn kém để chấm dứt vụ kiện phủ đầu và bắt nguyên đơn kiện vô cứ phải bồi thường tiền luật sư phí. Đạo luật c̣n cho phép tổn phí ban đầu của anti-SLAPP được trả bởi bảo hiểm nhà hoặc chung cư nơi bị đơn cư ngụ. Thêm vào đó, một khi vụ kiện phủ đầu được hủy bỏ bởi toà án, mục §425.18 đă kư thành luật vào ngày 06 Tháng Mười năm 2005, đă được ban hành để tạo điều kiện cho nạn nhân của vụ kiện SLAPP đ̣i được đền bù cho thiệt hại của họ qua một vụ kiện SLAPP-back.
Như vậy sự lộng hành lạm dụng các kẽ hở của luật pháp của gian thương, cộng thêm sự thiếu kiến thức của đồng hương về luật pháp đă tạo sự sợ hăi và do đó ngờ rằng kinh doanh bất hợp pháp bằng cách quảng cáo láo và lường gạt sản phẩm dinh dưỡng bổ sung như là thuốc trong cộng đồng người Việt là bất khả xâm phạm bởi luật pháp Mỹ. Sự lầm tưởng này có lẽ không c̣n kéo dài lâu v́ các vụ kiện “class action” nhắm vào các kinh doanh này đă bất đầu và tất cả các tổ chức liên đới đến việc quảng cáo láo và lường gạt sản phẩm dinh dưỡng bổ sung như là thuốc đều phải chịu trách nhiệm dưới ánh sáng luật pháp.
VIII. Kết Luận
Kẽ hở trong đạo luật “Dietary Supplement Health and Education Act (DSHEA 1994)” là đă trao trách nhiệm về sự an toàn và hiệu quả của các sản phẩm và tính chính xác của các quảng cáo về sức khỏe trên nhăn của sản phẩm hoàn toàn vào công ty sản xuất và phân phối thay v́ FDA, đă tạo cơ hội gian lận cho một số doanh nghiệp nhà sản xuất và phân phối sản phẩm bổ sung dinh dưỡng nhất là hàng nhập khẩu, có thể lừa dối người tiêu dùng. FDA chỉ theo để kiểm soát sau khi sản phẩm đă được tung ra thị trường. V́ vậy, nếu FDA không có nguồn lực để đi sau khi sản phẩm sau đă tiếp cận thị trường v́ không xuể hết th́ luật pháp khó ḷng được thực thi.
Biết được kẽ hở này về phía luật pháp, một số nhà sản xuất và phân phối sản phẩm dinh dưỡng bổ sung đă liều lỉnh gian lận trong việc quảng cáo lừa đảo là thuốc để thâu lượm lợi nhuận một cách phi lư, thí dụ một lọ dinh dưỡng bổ sung khi quảng cáo là thuốc th́ giá bán có thể gấp 10-100 lần hơn.
Bài khảo luận này nêu rơ luật pháp hiện hành để độc giả thấu hiểu là tất cả các dược thảo đang được quảng cáo như là thuốc đều là phi pháp. V́ tất cả các dược thảo (herb) được đạo luật “Dietary Supplement Health and Education Act (DSHEA 1994)” đánh giá như dinh dưỡng bổ sung (“Dietary Supplement”), chúng không phải là thuốc và do đó hoàn toàn không có một thử nghiệm lâm sàng chính thức nào để đánh giá dược tính của chúng trong vấn đề chữa hoặc ngăn ngừa bệnh, cũng như sự an toàn không có phản ứng phụ. Một khi quảng cáo là láo th́ sự đảm bảo về dược tính cũng như sự an toàn của sản phẩm trong quảng cũng là láo, do đó phần c̣n lại là nhận định đúng đắn của người tiêu dùng để tránh tiền mất tật mang.
Về phương diện luật pháp đối với nhà sản xuất và phân phối dược thảo (herb) th́ sự nghiêm trọng về vấn đề này bắt đầu được đưa ra từ tháng 2 năm 2015 từ cuộc điều tra của Tổng chưởng lư của tiểu bang New York cho thấy 80 phần trăm của các sản phẩm dinh dưỡng bổ sung thảo dược của bốn hệ thống chợ lớn nhất của Mỹ bị pha trộn với bột gạo hay rau cỏ, đă bắt đầu một loạt các vụ kiện “class action against adulteration in herbal products”. Trong các vụ kiện này các tổ hợp luật sư cần phải phân chất sản phẩm để chứng minh chất lượng của sản phẩm, bằng các phương pháp như “PCR” để biết đích xác các loại thảo dược hay cây cỏ trong sản phẩm qua qui tŕnh đặc trưng của DNA của chúng.
Táo bạo hơn nhiều trong kinh doanh sai trái sản phẩm dinh dưỡng bổ sung quảng cáo như thuốc có thể ngăn ngừa, cải thiện, điều trị hoặc chữa trị một số bệnh nguy hiểm trong cộng đồng người Việt ở Mỹ. Hệ quả của lối kinh doanh này lên người tiêu dùng nguy hiểm hơn v́ họ tưởng lầm là thuốc thật. Nhà kinh doanh liều lĩnh bất chấp luật pháp đă có sẵn với hy vọng là sự sai trái của họ sẽ không bao giờ bị đưa ra toà án v́, như đă phân tích, FDA không xuể theo đưổi từng trường hợp v́ có quá nhiều.
Điều may mắn là bắt đầu từ tháng 8 năm 2015 một tổ hợp luật sư người Mỹ gốc Việt tại tiểu bang Texas đă liên kết với môt tổ hợp luật sư lớn ở tiểu bang California đă bắt đầu một loạt các vụ kiện “class action lawsuit against false advertisement and illegal drugs” nhắm vào các kinh doanh phi pháp đă quảng cáo láo sản phẩm dinh dưỡng bổ sung của họ là thuốc. Trong các vụ kiện này các tổ hợp luật sư chỉ cần dịch các quảng cáo từ Việt ngữ sang Anh ngữ là đă có đầy đủ chứng cớ để chứng minh. Với những điều luật trong luật pháp hiện hành đă nêu trên, tất cả các thành phần liên đới bao gồm nhà sản xuất, phân phối, và cơ sở quảng cáo đều phải chịu trách nhiệm. Có lẽ đây chỉ là bắt đầu của hàng loạt vụ kiện class action sẽ diển ra do nhiều tổ hợp luật sư khác, lư do rất đơn giản, v́ chứng cớ false advertisement và illegall drug quá rơ ràng theo định nghĩa của luật pháp.
Như vậy, trong khi chờ đợi một cái ǵ đó thay đổi trong đạo luật “Dietary Supplement Health and Education Act” để có thể bảo vệ người tiêu dùng một cách thực tế từ những kinh doanh gian lận chất dinh dưỡng bổ sung quảng cáo như thuốc một cách phi pháp, các vụ kiện “class action lawsuit against false advertisement and illegal drugs” nhắm vào các kinh doanh phi pháp là cảnh báo cho những kẻ làm sai và cho họ biết là họ phải chịu trách nhiệm. Bài khảo luận này cũng giúp một số các nhà phân phối lẻ dược thảo và sản phẩm dinh dưỡng bổ sung biết rơ hơn một cách chính xác luật pháp hiện hành về vấn đề này để tránh đi ngược với luật pháp.
Tiến Sĩ Nguyễn Thượng Vũ
Santa Clara County, California
_http://nang21.com
Tay chân lạnh như kem dù đă ủ trong tất, găng dày và ngay cả khi chui vào chăn ấm th́ t́nh trạng này cũng kéo dài tưởng như không dứt. Để trị được chứng khó chịu này, bạn cần biết rơ nguyên nhân. Nguyên nhân và cách trị tay chân lạnh mùa đông
Tại sao chân tay lạnh?
Hệ tuần hoàn có vấn đề: Tim suy yếu khiến huyết dịch không thể đi tới được các bộ phận xa tim nhất; thiếu máu hoặc lượng hồng cầu thắp; mạch máu thu co khiến khả năng tuần hoàn máu kém, không đến chân tay đặc biệt là phần đầu ngón tay.
Khí huyết không lưu thông: Nhiệt độ ngoài trời hạ thấp làm các thành mạch co lại. Khí huyết không được lưu thông dễ dàng có thể dẫn tới t́nh trạng tắc nghẽn mạch. Khảnăng hoạt động của gan và thận cũng bị ảnh hưởng. Lượng máu lưu thôngkhông đủ nuôi dưỡng tế bào, đặc biệt ở phần chân và tay. Sức đề khángcủa cơ thể giảm sút. Chân tay sẽ lạnh và luôn có màu nhợt nhạt.
Kinh nguyệt và sinh nở làm thay đổi hooc-môn: Đa phần người bị lạnh tay chân là phụ nữ vừa sinh con, ở tuổi 40 trở ra. Đó là do hooc-môn thay đổi làm ảnh hưởng tới hệ thống thần kinh, làm cho mạch máu dưới da thu co, tuần hoàn máu giảm, từ đó gây ra chứng lạnh.
Các yếu tố bệnh tật: Những người có tiền sử mắc các bệnh như: tim mạch, viêm tĩnh mạch, tắcmạch máu thường bị chân tay lạnh. Ngoài ra, căng thẳng, mệt mỏi cũng cóthể làm chứng bệnh này thêm nặng. Chứng chân tay lạnh thường gặp ở phụ nữ, những người cao tuổi, ăn uống kiêng khem, thiếu chất dinh dưỡng, hút thuốc lá, uống rượu nhiều, sức đề kháng yếu.
Vấn đề tâm lư: Những người quáy nhạy cảm, hay lo lắng, stress cũng dễ bị chứng chân tay lạnh. Chứng chân tay lạnh thường gặp ở phụ nữ, những ngườ cao tuổi, ăn uống kiêng khem, thiếu chất dinh dưỡng, hút thuốc lá, uống rượu nhiều, sức đề kháng yếu., Ngoài ra, những người có tiền sử mắc các bệnh về tim mạch, tiểu đường, huyết áp, suy tuyến giáp... cũng thường có biểu hiện chân tay lạnh. Đa số các trường hợp chân tay vào đông đều không đáng ngại. Tuy nhiên, nếu lạnh bàn tay, chân kèm theo hiện tượng rụng tóc nhiều và mất trí nhớ, có thể do giảm hoạt động tuyến giáp; c̣n nếu có cảm giác tê buốt và như bị kim châm th́ đó là biểu hiện của thiếu vitamin B12. Bạn có thể thử máu để xác định 2 nguyên nhân trên và có phương pháp điều trị thích hợp.
Một trường hợp khác, nếu chân tay lạnh giá kèm theo đau, buốt hoặc đầu ngón tay chân chuyển sang màu trắng, nên nghĩ đến bệnh viêm tĩnh mạch, tắc mạch máu, như vậy sẽ nghiêm trọng và cần khám bệnh cho chính xác.
Cách điều trị
Ngâm chân hàng ngày: Ngâm chân là biện pháp hữu hiệu nhất. Lấy một cái chậu ḷng sâu cho nước nóng khoảng 40oC vào 2/3 chậu, cho chân vào ngâm khoảng 20 phút, thấy thân nhiệt tăng lên chứng tỏ hệ thống tuần hoàn máu lưu thông. Khi ngâm, hai chân cọ xát xoa vào nhau th́ hiệu quả càng tốt hơn.
Tập thể dục: Tập thể dục buổi sáng sẽ đẩy mạnh tuần hoàn máu và sự trao đổi chất, giúp cho cơ thể khỏe khoắn và tinh thần thoải mái cho một ngày làm việc. Trong khi làm việc, việc leo cầu thang, đứng nhảy cũng sẽ giúp bạn tăng cường khả năng điều tiết nhiệt độ cơ thể.
Đi tất chân bằng bông: Tất làm bằng bông không những đem lại cảm giác mềm mại dễ chịu mà c̣n hấp thụ mồ hôi chân, làm cho đối chân cả ngày đểu giữ được khô ráo, thoải mái.
Bổ sung thực phẩm giàu calo: Trời lạnh, để tăng thêm nhiệt lượng, cải thiện chứng chân tay lạnh th́ cần phải chú ư bổ sung thực phẩm ấm nóng như: thịt ḅ, thị dê hoặc thịt chó. Hạn chế ăn hoa quả mang tính lạnh ví dụ như lê, mă thầy vv.
Đảm bảo ngủ đủ: Mỗi ngày phải đảm bảo ngủ ít nhất 6 tiếng, ngủ đầy đủ sẽ giúp giữ ấm cơ thể tốt hơn.
Mátxa ḷng bàn tay ḷng bàn chân: Khi có thời gian, chúng ta nên thường xuyên mát-xa ḷng bàn tay và bàn chân để tuần hoàn máu ở vùng này được tăng cường, giúp tay chân ấm nóng.
Vỏ quưt vỏ quất chữa trị chứng tay chân lạnh: Các nhà khoa học Nhật Bản phát hiện chất Hesperidin trong chiết xuất của vỏ quưt, quất nếu thêm vào trong nước uống hàng ngày th́ có thể cải thiện hiện tượng chân tay lạnh ở nữ giới. Trong quá tŕnh thực nghiệm, nhân viên nghiên cứu cho 10 phụ nữ mắc chứng tay chân lạnh uống nước chiết xuất từ vỏ quưt, 10 người uống nước lọc b́nh thường. Hai tiếng sau cho họ ngâm hai tay vào trong nước lạnh 1 phút, sau đó đo mức độ hồi phục thân nhiệt và lưu lượng máu. Kết quả chỉ ra, nhóm uống nước lọc b́nh thường, 40 phút sau nhiệt độ của tay vẫn chưa phục hồi, c̣n nhóm uống nước chiết xuất từ vỏ quưt, chỉ cần 30-35 phút, tay đă quay trở lại nhiệt độ lúc trước khi ngâm vào nước lạnh, lưu lượng máu huyết quản mao mạch của đầu ngón tay được cải thiện rơ rệt. Ngoài ra, bấm huyệt thận du, huyệt khí xung, huyệt dũng tuyền, tập Yoga cũng có thể cải thiện hữu hiệu chứng tay chân lạnh.
Thể dục, tĩnh tâm: Với những trường làm việc tại chỗ, thường xuyên căng thẳng th́ cần tăng cường hoạt động thể chất, thể dục giữa giờ làm việc, tập một số động tác tay chân và lưng để tăng cường tuần hoàn máu.
Dinh dưỡng: Nên bổ sung nhiều vitamin B1, B12, ăn nhiều thực phẩm chứa vitamin F và chất sắt như canh xương ḅ, gan ḅ, các loại đậu, sữa ḅ vv, như thế cũng sẽ giúp cải thiện các chứng bệnh trên.
Uống nước trước khi ra ngoài: Đừng nghĩ rằng mùa đông th́ không cần nước. Bạn hăy uống đủ 2 lít nước mỗi ngày để khí huyết lưu thông tốt hơn, nó sẽ giúp ích trực tiếp cho việc lưu thông máu tới các vị trí “xa xôi” trên cơ thể bạn là chân và tay.
Khi cơ thể thiếu nước sẽ càng thêm ớn lạnh bởi máu của bạn giảm âm lượng. V́ vậy, trước khi đi ra ngoài trời vào mùa đông, bạn nên uống đủ nước, cũng có thể uống chút rượu táo thảo dược, trà... Và khi trở về nhà bạn cũng cần bù nước cho cơ thể.
Bổ sung chất sắt: Thiếu sắt có thể làm thay đổi sự chuyển hóa hoóc môn tuyến giáp, ảnh hưởng đến sự điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt sẽ mất nhiều sắt hơn b́nh thường. V́ vậy, hăy t́m các nguồn sắt cho cơ thể từ ngao, đậu phụ, kem của lúa ḿ ngũ cốc, thịt gia cầm, cá, thịt nạc đỏ, đậu lăng và các loại rau lá xanh.
Đừng quên uống nhiều nước cam, v́ vitamin C làm tăng khả năng của cơ thể hấp thụ các loại sắt trong những thực phẩm này. Nếu lượng sắt trong cơ thể bạn nhiều sẽ chuyển thành nhiệt nhiều hơn, đó là một cách tốt để chống lạnh cho bàn tay và bàn chân.
Ngừng hút thuốc lá: Đặc biệt, nếu đă mắc hội chứng Raynaud, bạn không những phải ngừng hẳn hút thuốc lá mà c̣n cần tránh xa khói thuốc từ những người xung quanh.
Tránh cà phê và các sản phẩm có chứa cafein: V́ chúng làm teo mạch máu và có thể cản trở sự lưu thông máu của cơ thể. Tránh xa rượu nóng, sự "nóng lên" của rượu có hiệu lực chỉ là tạm thời và sau đó sẽ làm giảm nhiệt độ cơ thể của bạn
Ngoài ra, bạn cũng có thể thử một số loại thuốc Đông y giúp ấm chân tay có bán trên thị trường.
Nh́n chung, để khắc phục t́nh trạng chân tay lạnh mùa đông, bạn chỉ cần chú ư một chút tới chế độ ăn uống và bỏ thói quen lười vận động th́ sẽ có những kết quả nhất định. Biện pháp ngâm chân tay trong nước ấm là cách phổ biến được sử dụng nhưng bạn nên kiên tŕ để có được kết quả như ư.
Những lời khuyên hữu ích để ngăn ngừa bệnh tim mạch
Dưới đây là 10 nguyên tắc về chế độ ăn uống có thể giúp ngăn ngừa các bệnh tim mạch.
Những lời khuyên về chế độ ăn uống được một chuyên gia tim mạch đề xuất, nó có thể năng ngừa các bệnh tim mạch và bệnh măn tính. (Ảnh: Pixabay/CCO Public Domain)
1. Chọn sữa đậu nành thay v́ sữa ḅ
Uống sữa đậu nành thay v́ sữa ḅ. (Ảnh: jm3 via Compfight cc)
Là một đồ uống nguồn gốc thực vật, sữa đậu nành có chứa chất xơ, trong khi đó sữa ḅ không có. Sữa ḅ chứa cholesterol có thể dẫn đến tăng huyết áp.
Sữa đậu nành có thể ngăn ngừa nhiều bệnh măn tính và là một sự lựa chọn lành mạnh hơn. Lưu ư: bệnh nhân ung thư vú và rối loạn chức năng thận nên tránh dùng nhiều sữa đậu nành.
2. Không ăn quá no
Ăn cho đến khi bạn cảm thấy no 80% thôi. (Ảnh: tamakisono via Compfight cc)
Nếu bạn luôn ăn cho đến khi no, cuối cùng hệ thống tiêu hóa của bạn sẽ suy yếu. Điều này dẫn đến chứng khó tiêu và các bệnh về đường tiêu hóa. Một nhóm nghiên cứu từ Trường Đại học Dược Tokai ở Nhật Bản cho thấy 30 đến 40% bệnh nhân Alzheimer có thói quen ăn quá nhiều. Một thói quen ăn uống thích hợp cho người cao tuổi là hăy ngừng ăn khi bạn thấy no khoảng 80%.
3. Bạn chỉ cần uống bốn ly nước, nếu không khát
Thông thường, một người chỉ cần bốn ly nước mỗi ngày. (Ảnh: Pixabay/CCO Public Domain)
Uống bảy ly nước sẽ tạo ra quá nhiều công việc cho thận của bạn. Thông thường, một người chỉ cần bốn ly nước. Sáng sớm: Một cốc nước ấm để đánh thức dạ dày của bạn. Giữa buổi sáng: Một cốc nước trước khi ăn trưa để giúp hệ thống tiêu hóa. Buổi chiều: Một tách trà hoa để làm mới chính ḿnh. Buổi tối: Một cốc nước trước khi ăn tối để làm tăng nhu động dạ dày ruột. Nó cũng làm nhỏ mạch máu để bảo vệ hệ thống tim mạch.
4. Bất kỳ v́ lư do ǵ, đừng hút thuốc
Hút thuốc không có lợi cho sức khỏe và chỉ làm tổn hại thân thể bạn. (Ảnh: Pixabay/CCO Public Domain)
Đối với người cao tuổi, hút thuốc lá sẽ gây đau lưng, suy giảm tâm thần và đột quỵ. Chất nicotine trong thuốc lá sẽ ḥa tan vào máu của bạn và làm tăng nguy cơ bị đột quỵ.
5. Uống cà phê có thể gây ra bệnh loăng xương ở phụ nữ
Uống cà phê có thể gây ra bệnh loăng xương ở phụ nữ. (Ảnh: Sharif Sharifi via Compfight cc)
Caffeine là một chất lợi tiểu và nó làm gia tăng việc loại bỏ canxi trong cơ thể. Phụ nữ có mật độ xương thấp hơn nam giới. Sau tuổi 30, phụ nữ sẽ mắc chứng loăng xương v́ sự bài tiết estrogen giảm.
6. Thêm các loại ngũ cốc và rau quả vào chế độ ăn uống
Nhiều loại ngũ cốc và rau quả cung cấp các yếu tố vi lượng cần thiết cho cơ thể của bạn. (Ảnh: abodfyh via Compfight cc)
Tổ tiên chúng ta đă biết về một chế độ ăn uống lành mạnh từ rất lâu. Ngũ cốc cung cấp chất dinh dưỡng cho các cơ quan nội tạng, và rau là những chất bổ sung cần thiết. Kết hợp việc ăn chúng có thể giúp nuôi dưỡng năng lượng trong cơ thể của bạn. Nhiều loại ngũ cốc và rau quả cung cấp các yếu tố vi lượng cần thiết cho cơ thể bạn. Một lượng lớn chất xơ thô có thể làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng.
7. Kiểm soát việc sử dụng muối
Natri clorua kích thích sự co mạch và tăng huyết áp. (Ảnh: Pixabay/CCO Public Domain)
Natri clorua (Muối) kích thích sự co mạch và làm tăng huyết áp. V́ vậy, một người mỗi ngày chỉ nên dùng 6 gram muối. Đây là lượng muối tương đương với khối lượng một cái nắp bia chai.
8. Đánh răng trước khi uống nước vào buổi sáng
Đánh răng trước khi bạn uống nước vào buổi sáng. (Ảnh: Thư viện Di sản và Chính phủ, Thư viện Tiểu bang NC)
Một cốc nước ấm sau khi bạn đánh răng có thể giúp đánh thức dạ dày và kích thích nhu động ruột. 9. Hai quả táo mỗi ngày có thể làm giảm đáng kể táo bón
Ăn một quả táo vào buổi sáng và một quả vào buổi tối có thể cải thiện chức năng của hệ tiêu hóa. (Ảnh: Pixabay/CCO Public Domain)
Chất xơ dồi dào trong vỏ táo có thể làm sạch đường ruột. Có 2,1 gram chất xơ trong 100 gram táo Fuji đỏ, nó nhiều hơn so với một quả chuối. Ăn một quả táo vào buổi sáng và buổi tối có thể cải thiện chức năng của hệ tiêu hóa.
10. Ăn cá muối tuần một lần
Ăn cá có hiệu quả hơn trong việc làm giảm mỡ máu hơn so với ăn rau. (Ảnh: Maya83 via Compfight cc)
Ăn có có hiệu quả hơn trong việc giảm mỡ máu hơn so với ăn rau. Các axit béo trong cá có thể dễ dàng được cơ thể tiêu hóa và hấp thụ. Chúng hạ thấp nồng độ cholesterol trong máu và ngăn ngừa các bệnh tim mạch.
12/1988 - Lần đầu tiên tổ chức "Ngày thế giới pḥng chống bệnh AIDS"
Ngày thế giới pḥng chống bệnh AIDS (World AIDS Day) là ngày lễ quốc tế được cử hành vào ngày 1 tháng 12 hàng năm, nhằm nâng cao nhận thức về nạn dịch AIDS do việc lây nhiễm HIV, và để tưởng nhớ các nạn nhân đă chết v́ HIV/AIDS.
1/12/1988 - "Ngày thế giới pḥng chống bệnh AIDS" lần đầu tiên được tổ chức
Dải băng đỏ là biểu tượng toàn cầu cho t́nh đoàn kết với những người nhiễm HIV và những người bệnh AIDS.
Tính từ năm 1981 tới 2007, bệnh AIDS đă giết chết hơn 25 triệu người, và tới năm 2007 ước tính có khoảng 33,2 triệu người trên khắp thế giới bị nhiễm HIV, làm cho HIV/AIDS trở thành một trong các dịch bệnh phá hoại nhất trong lịch sử. Mặc dù gần đây, việc điều trị và pḥng chống HIV đă được cải thiện ở nhiều vùng trên thế giới, nhưng chỉ riêng năm 2007, đă có khoảng 2 triệu người bị chết v́ bệnh AIDS trong đó có khoảng 270.000 trẻ em.
"Ngày thế giới pḥng chống bệnh AIDS" được James W. Bunn và Thomas Netter, hai viên chức thông tin đại chúng cho "Chương tŕnh toàn cầu về bệnh AIDS" của Tổ chức Y tế Thế giới tại Genève, Thụy Sĩ nghĩ ra lần đầu trong tháng 8 năm 1987. Bunn và Netter nêu ư kiến của họ cho Dr. Jonathan Mann, Giám đốc Chương tŕnh toàn cầu về bệnh AIDS (nay gọi là Chương tŕnh chung của Liên Hiệp Quốc về HIV/AIDS). Dr. Mann thích sáng kiến này, đă chấp thuận và đồng ư với khuyến nghị về việc tổ chức "Ngày thế giới pḥng chống bệnh AIDS" đầu tiên vào ngày 1 tháng 12 năm 1988.
Bunn – nguyên là một nhà báo của đài truyền h́nh KPIX ở San Francisco, Hoa Kỳ, tạm nghỉ phép – đă tiến cử ngày 1 tháng 12 v́ tin rằng ngày này sẽ được các phương tiện truyền thông phương Tây theo dơi loan tin tối đa. V́ năm 1988 là năm bầu cử ở Hoa Kỳ, Bunn cho rằng các phương tiện truyền thông sẽ chán loan tin hậu bầu cử (sau đầu tháng 11) và hăm hở t́m chuyện mới để loan tin. Bunn và Netter xác định là ngày 1 tháng 12 đủ xa sau sự kiện bầu cử và đủ sớm trước kỳ nghỉ lễ Giáng sinh, trên thực tế, là một điểm chết trong lịch tin tức và do đó là thời gian thích hợp nhất cho (việc loan tin về) Ngày thế giới pḥng chống bệnh AIDS.
Ngày 18.6.1986 chương tŕnh "AIDS Lifeline" của đài truyền h́nh KPIX - một dự án giáo dục cộng đồng – có vinh dự được tổng thống Ronald Reagan nêu ra như một dẫn chứng về sáng kiến trong khu vực tư nhân. Do vai tṛ đồng sáng tạo chương tŕnh "AIDS Lifeline" Bunn được Dr. Mann yêu cầu – nhân danh chính phủ Hoa Kỳ - nghỉ phép 2 năm (ở đài truyền h́nh KPIX) để theo Dr. Mann, một nhà dịch tễ học làm việc ở các Trung tâm kiểm soát bệnh, để phụ tá trong việc sáng tạo "Chương tŕnh toàn cầu về bệnh AIDS" cho Tổ chức Y tế Thế giới của Liên Hiệp Quốc. Bunn đồng ư và được bổ nhiệm làm Viên chức thông tin đại chúng thứ nhất cho Chương tŕnh toàn cầu về bệnh AIDS.
Cùng với Netter, Bunn đă nghĩ ra, thiết kế và thực hiện lễ khai mạc "Ngày thế giới pḥng chống bệnh AIDS" đầu tiên – nay là nhận thức và sáng kiến pḥng chống bệnh kéo dài nhất trong lịch sử y tế công cộng.
Chương tŕnh chung của Liên Hiệp Quốc về HIV/AIDS (Joint United Nations Programme on HIV/AIDS) (UNAIDS) đă bắt đầu hoạt động vào năm 1996, và nắm việc quy hoạch và xúc tiến Ngày thế giới pḥng chống bệnh AIDS. Thay v́ tập trung vào một ngày duy nhất, Chương tŕnh chung của Liên Hiệp Quốc về HIV/AID đă lập ra "Chiến dịch thế giới pḥng chống AIDS" vào năm 1997 để tập trung vào thông tin, pḥng chống và giáo dục về HIV/AIDS quanh năm.
Trong 2 năm đầu, chủ đề của Ngày thế giới pḥng chống bệnh AIDS tập chú vào các trẻ em và người trẻ. Các chủ đề trên lúc đó đă bị chỉ trích mạnh mẽ v́ đă lờ đi sự kiện là người ta thuộc mọi lứa tuổi đều có thể bị nhiễm HIV và bệnh AIDS. Tuy nhiên, các chủ đề đă thu hút sự chú ư tới nạn dịch HIV/AIDS, giúp giảm bớt một số kỳ thị xung quanh căn bệnh này, và giúp thúc đẩy sự nh́n nhận vấn đề là một bệnh gia đ́nh.
Năm 2004, "Chiến dịch thế giới pḥng chống bệnh AIDS" đă trở thành một tổ chức độc lập.
Hàng năm, các giáo hoàng Gioan Phaolô II và giáo hoàng Biển Đức XVI đều gửi điện văn chào mừng tới các bệnh nhân và các thầy thuốc trong Ngày thế giới pḥng chống bệnh AIDS.
Từ khi bắt đầu cho tới năm 2004, Chương tŕnh chung của Liên Hiệp Quốc về HIV/AIDS, cơ quan dẫn đầu chiến dịch Ngày thế giới pḥng chống bệnh AIDS, đă lựa chọn các chủ đề hàng năm có tham khảo ư kiến các tổ chức y tế toàn cầu khác.
Tính đến năm 2008, chủ đề Ngày thế giới pḥng chống bệnh AIDS mỗi năm đều do Ban Chỉ đạo toàn cầu của Chiến dịch thế giới pḥng chống bệnh AIDS lưa chọn sau khi tham khảo ư kiến rộng răi với những người, tổ chức và cơ quan chính phủ tham gia trong công tác pḥng chống và điều trị HIV/AIDS. Đối với mỗi Ngày thế giới pḥng chống bệnh AIDS từ năm 2005 đến năm 2010, th́ chủ đề là "Hăy chặn đứng bệnh AIDS. Hăy giữ vững cam kết", với một chủ đề phụ, hàng năm. Chủ đề bao quát này được thiết kế để khuyến khích các nhà lănh đạo chính trị giữ cam kết của họ cho mọi người được quyền tiếp cận việc pḥng chống, điều trị HIV/AIDS, chăm sóc, và hỗ trợ vào năm 2010.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
