HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề ǵ khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm ǵ để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung b́nh. Điều quan trọng là biết làm ǵ, làm thế nào để trị liệu, và khi nào th́ cần t́m kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) B̉ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Ḅ cạp là loại côn trùng nhiều chân có h́nh dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ng̣i / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được t́m thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết ḅ cạp cắn:
1. Rửa vùng bị ḅ cạp cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị ḅ cạp cắn trong ṿng 10 phút , nếu cần thiết th́ lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng ǵ
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này th́ dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hăy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tṛn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt ḅ" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
Trong những loại nhện ở khu vực Bắc Mỹ, chỉ có loại nhện "Black widow" (nhện "Góa Phụ áo Đen") và loại nhện "brown-recluse" (nhện "Ẩn Dật áo Nâu") là nguy hiểm hoặc có khả năng đe dọa mạng sống con người . Một số loài thuộc Tarantula (tarantula là loại nhện lớn có lông xù) có thể gây bệnh nghiêm trọng, nhưng phản ứng cục bộ không đe dọa mạng sống con người . Việc nhận dạng, phân biệt loài nhện đă cắn người thường có thể trợ giúp việc điều trị và thậm chí c̣n cứu được mạng người .
NHỮNG TRIỆU CHỨNG DO BỊ NHỆN "GÓA PHỤ ÁO ĐEN" (WIDOW BLACK SPIDER) CẮN CÓ THỂ XUẤT HIỆN TỪ KHOẢNG 1-24 GIỜ ĐỒNG HỒ SAU KHI BỊ CẮN , TH̀ BAO GỒM:
• Tê, mất cảm giác ở phía bên vết cắn (numbness at the bite side) ,
•Chóng mặt(dizziness) ,
•Da nổi ban đỏ (skin rash) ,
•Bắp thịt căng cứng (intense muscle), và
•Đau nhức lồng ngực (chest pain) cùng với bắp thịt bị co rút (muscle spasms),
•Khó thở và đau thắt ngực (difficulty breathing and tightness of the chest).
Bạn cũng có thể đau nhức ngay tại chỗ bị cắn, trong khi các mụn nước (blisters) đôi khi tạo thành vết lở loét nhức nhối (pain ulcers = craters), da phát ban đỏ (rash), sưng tấy và đau , suy nhược (weakness), đau dạ dày và đau khớp (stomach and joint pain), và nóng sốt (fever).
NHỮND ĐIỂM THIẾT YẾU
Nếu bạn có thể bắt và giết con nhện mà không nguy hiểm, hăy thực hiện, rồi đem xác con nhện theo bạn đến pḥng cấp cứu , bởi v́ việc nhận dạng loại nhện ǵ đă cắn bạn là rất quan trọng để xác định phác đồ điều trị chính xác . Tuy nhiên, không có thuốc giải độc (antivenom) cho vết cắn do nhện "Ẩn dật áo nâu" (brown recluse spider) hoặc nhện lông xù (tarantula)
HĂY THỰC HIỆN NHỮNG BƯỚC SAU ĐÂY KHI BỊ NHỆN CẮN:
1. Khi bị cắn bởi một con nhện mà nghĩ là không có độc, hăy rửa và điều trị vết nhện cắn như điều trị các vết cắt hay các vết rách da thông thường, băng vết cắn bằng bông vải băng sạch rồi th́ tham khảo ư kiến bác sĩ nếu có bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng xuất hiện và phát triển.
2. Đối với vết cắn do nhện "Góa phụ áo đen" (widow black spider) hoặc nhện "Ẩn Dật áo Nâu" (brown-recluse spider), phải gọi phone cấp cứu (911) và ngay lập tức đến pḥng cấp cứu để được tiếp nhận trị liệu, và trong một số trường hợp đối với vết cắn do nhện "Góa phụ áo đen" th́ được tiếp nhận liệu pháp giải độc (antivenom)
3. Quan sát người bị nhện cắn và nếu cần thiết th́ thực hiện 3 nguyên căn bản (ABC) của sơ cứu (the ABCs of First Aid), và đặt bệnh nhân trong tư thế ngồi .
CHÚ THÍCH:
Trong sơ cứu , th́ ba bước căn bản của sơ cứu để "phục hồi tim phổi" (CPR) được gọi tóm tắt là ABC :
•A là viết tắt của chữ Airway = đường hô hấp, ống thở . Xem xét đường hô hấp, ống thở có bị nghẹn tắc bởi vật lạ ǵ không ? Sử dụng một số biện pháp để làm thông đường hô hấp , áp dụng 1 số phương cách để lấy vật lạ đang ngăn chận ống thở, đường hô hấp .
• B là viết tắt của chữ Breathing = hô hấp . Bệnh nhân, nạn nhân có c̣n hơi thở không ? Cần phải bắt đầu áp dụng phương pháp tiếp cứu hô hấp
• C là viết tắt của chữ Circulation = tuần hoàn . Bệnh nhân, nạn nhân có c̣n nhịp tim không ? Cần bắt đầu kỹ thuật đè ép lồng ngực (Chest compresions)
Ở phần này ở cuốn sách này chỉ nói phác thảo 3 bước căn bản của sơ cứu hồi sức tim phổi, chứ không tŕnh bày chi tiết kỹ thuật "phục hồi tim phổi" cho từng lứa tuổi và cho từng t́nh huống . Tùy vào lứa tuổi và t́nh huống , tiến tŕnh từng bước sơ cứu hồi sức tim phổi có khác biệt (không hoàn toàn giống y) . Người đọc cần tham khảo thêm từ các tài liệu, video hướng dẫn chuyên ngành, hoặc với sự hướng dẫn trực tiếp của chuyên gia cấp cứu .
5) RẮN CẮN (SNAKE BITES)
Rắn Chuông / Rắn Lục lạc (rattlesnakes), rắn đầu đồng (copperhead = loại rắn có thân mập mạp, đặc biệt là có màu màu đồng, màu hồng hoặc màu nâu đỏ), rắn hổ mang cá (cottonmouth = water moccasin), rắn san hô (coral snake = loại rắn có các dải màu đỏ hoặc màu đen, có cả vàng hoặc trắng thường có ở Trung Mỹ và Nam Mỹ), và rắn hổ mang (cobras) được xếp vào các loại rắn có nọc độc .
NHỮNG TRIỆU CHỨNG DO BỊ RẮN CẮN BAO GỒM:
•Dấu răng nanh trên da (fang marks in the skin)
•Chảy máu (bleeding)
•Mờ mắt (blurred vision)
•Âm ấm và nong nóng ở vết cắn (warmth and burning at the sight of the bite)
•Động kinh, co giật (Seizures)
•Tiêu chảy (diarrhea)
•Chóng mặt (dizziness)
•Vă mồi hôi , toát mồ hôi (sweating)
•Ngất xỉu (fainting)
•Nóng sốt (fever)
•Khát nước nhiều hơn (increased thirst)
•Mất khả năng phối hợp sự vận động giữa các cơ (lost of muscle coordination)
•Suy nhược (weakness)
•Buồn nôn và ói mửa (Nausea and vomiting)
•Tê / mất cảm giác và ngứa ran (numbness and tingling)
•Da bị biến mầu / biến sắc và sưng (skin discoloration and swelling)
VẾT CẮN DO RẮN KHÔNG CÓ ĐỘC THƯỜNG TẠO DẤU RĂNG CÓ H̀NH MÓNG NGỰA TRÊN DA NGƯỜI BỊ CẮN, VÀ CHỈ LÀM ĐAU NHỨC NHẸ VÀ CÓ THỂ BỊ SƯNG . ĐIỀU TRỊ SƠ CỨU CHO VẾT RẮN CẮN KHÔNG CÓ ĐỘC BAO GỒM:
1. Rửa vềt cằn bằng xà bông và nước
2.Băng bó chỗ bị cắn bằng băng vô trùng hoặc vải băng sạch
Nếu bạn không nhớ rơ ngày mà bạn được chích ngừa bệnh uốn ván (tetanus shot), hăy tham khảo bác sĩ để được chích mũi thuốc tăng cường (booster shot) .
VẾT CẮN MÀ BẮT ĐẦU SƯNG LÊN VÀ ĐỔI MẦU TRÊN LÀ THƯỜNG DO RẮN ĐỘC CẮN . HĂY THỰC HIỆN NHỮNG BƯỚC SAU ĐÂY ĐỂ SƠ CỨU KHI BỊ RẮN ĐỘC CẮN:
1. Gọii phone cấp cứu (911) và trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Centre) ngay lập tức, để họ chuẩn bị chống độc (antivenom) sẵn sàng khi bệnh nhân được chuyển đến pḥng cấp cứu
2.Trấn an bệnh nhân, hạn chế đối đa nhúc động / vận động / di chuyển bệnh nhân, và ǵn giữ khu vực có vết cắn ở vị trí thấp hơn vị trí trái tim để hạn chế nọc độc lưu hành trong cơ thể.
3. Tháo bỏ nữ trang hoặc các thứ cột thắt khác trên người và cột lỏng lẻo một thanh nẹp vào khu vực bị cắn để trợ giúp hạn chế bệnh nhân nhúc động.
4. Nếu bạn có thể th́ theo dơi thân nhiệt, nhịp tim, tốc độ hơi thở , và áp huyết . Pḥng ngừa và kiềm chế những cú sốc / Choáng (prevent and managing shocks) cho bệnh nhân .
NHỮNG HÀNH ĐỘNG KHÔNG NÊN THỰC HIỆN :
•Đừng đụng đến con rắn đă chết nếu có ư định mang nó đi chỗ khác , ngoại trừ bạn có phương pháp an toàn khi đụng tới con rắn. Bạn cần nên biết là con rắn có thể tiếp tục cắn trong ṿng 1 giờ đồng hồ ngay sau khi con rắn đă chết .
•Đừng để cho nạn nhân bị rắn cắn phải vận động, vận dụng sức lực di chuyển . Nếu bạn có thể , hay thận trọng bồng bế bệnh nhân ở tư thế hạn chế tối đa sự vận động cho bệnh nhân
•Đừng xử dụng túi trườm lạnh , hay ép bó để cầm máu vết rắn cắn
•Đừng cắt rộng vết thương bị rắn cắn rồi th́ dùng miệng nút hút chất độc
•Đừng cho bệnh nhân bất cứ thuốc men ǵ ngoài trừ có sự chỉ dẫn của bác sĩ , chuyên gia cấp cứu ngộ độc
•Đừng cho bệnh nhân ăn uống bất cứ thức ăn hay nước uống ǵ
CHÚ THÍCH : PHÁC THẢO SƠ CỨU - CHOÁNG (SHOCK) :
Pḥng ngừa và kiềm chế những cú sốc / choáng là "vấn đề sinh tử" (a matter of life and death) trong cấp cứu . Khi hệ tuần hoàn ngừng hoạt động, không thể lưu chuyển máu trong cơ thể th́ là lúc "choáng" (shock) xuất hiện . Nếu nhịp tim bất thường, nếu những mạch máu trở nên giăn ra, hoặc nếu bệnh nhân bị mất quá nhiều máu th́ "choáng" có thể xuất hiện .
Triệu chứng bị choáng (shock) là suy nhược (weak) và nhịp mạch nhanh (rapid pulse), rối loạn định hướng / ảo tưởng (disorientation = a wild delusion ), chóng mặt hoặc lú lẫn (dizziness or confusion), phát lạnh , bàn tay và da rịn rịn mồ hôi lạnh (clammy skin and hands) và tái nhợt (pale skin), khát nước cực kỳ (extreme thirst), buôn nôn và ói mửa (nausea adn vomiting), lo âu cao độ (high level of anxiety), và móng tay khi bị bóp đè mạnh th́ không trắng bệt khoảng 1-2 giây trước khi trở lại mầu sắc trước khi bị bóp đè móng tay .
Choáng là t́nh huống khẩn cấp cực kỳ nguy hiểm tính mạng , bạn không thể tự một ḿnh lo liệu, nhất định phải gọi cấp cứu ngay lập tức !!!
Nếu bệnh nhân bị mất máu , t́m cách ép chặt vết thương để làm chậm lại lượng máu chảy ra . Nếu bệnh nhân bị đứng tim , thực hiện 3 bước sơ cứu ABC hồi sức tim hổi (CPR) . Nếu bệnh nhân không bị chấn thương ở đầu, cổ, lưng , hông , xương chậu , tay chân , th́ sơ cứu là hăy đặt bệnh nhân nằm ngửa , phủ khăn / chăn hay áo lên bệnh nhân để giữ ấm thân nhiệt. Khi biết chắc chắn là bệnh nhân không bị chấn thương cổ th́ xoay mặt bệnh nh́n nghiêng sang 1 bên trái hay phải. Nâng chân bệnh nhân hơn cao hơn người trong tư thế nằm dể ǵn giữ cho máu chảy đến các cơ quan nội tạng quan trọng (vital organs). Nếu bệnh nhân c̣n tỉnh táo , phải trấn an bệnh nhân, giữ thân nhiệt ấm, và tuyệt đối không cho uống nước nếu bệnh nhân than phiền khát nước . Tiếp tục quan sát kỹ càng biến chuyển của bệnh nhân, và áp dụng sơ cứu ABC - CPR liên tục khi cần thiết trong khi chờ xe cấp cứu đến .
Côn trùng chích đốt chỉ gây một phản ứng nhẹ cho hầu hết mọi người. Tuy nhiên, nhiều mũi đốt ở trong miệng và cổ họng, và đốt chích những người có dị ứng nghiêm trọng với độc tố, th́ có thể gây ra "sốc phản vệ" (anaphylactic shock) và phải được điều trị khẩn cấp theo phác thảo sơ cứu dành cho "sốc phản vệ" .
SƠ CỨU KHI BỊ CÔN TRÙNG CHÍCH ĐỐT BAO GỒM:
1. Rửa vết chích đốt bằng xà bông và nước
2. Nếu cần th́ xử dụng túi trườm lạnh để làm giảm sưng nơi vết đốt
3. Nếu có thể th́ luôn ǵn giữ phần cơ thể nơi có vết chích đốt thấp hơn vị trí trái tim
Ngoài ra , xử dụng calamine lotion và Benadryl (diphenhydramine hydrochloride) để giảm sưng và ngứa . Cũng có thể xử dụng baking soda và nước, hoặc thuốc uncoated aspirin (loại aspirin không có vỏ bọc) để trợ giúp giảm đau và viêm do bị côn trùng chích đốt .
NẾU NẠN NHÂN BỊ ONG CHÍCH (BEE STING) TH̀ THỰC HIỆN CÁC BƯỚC SƠ CỨU SAU ĐÂY :
1.Xác định ng̣i kim vẫn c̣n hiện diện bằng cách t́m một dấu chấm nhỏ màu đen ngay tại vết chích đốt, và loại bỏ nó ngay lập tức . Sủ dụng một thẻ tín dụng (credit card), con dao cùn, hoặc móng tay cạo trên khu vực bị đốt chích / dấu chấm đen để loại bỏ ng̣i kim mà không đụng vào cái túi bao nọc độc dính kèm . Túi bao nọc độc thường vẫn c̣n trong da của nạn nhân, có thể mất 2-3 phút để phát tán tất cả nọc độc trong túi, do đó, nhanh chóng loại bỏ các ng̣i kim có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng .
2.Đừng dùng cây nhíp / cây kẹp (tweezers) hay bóp bẹp cái túi bao nọc độc đính kèm ng̣i chích
3.Rửa vùng bị chích đốt bằng xà bông và nước, sau đó dùng kem hydrocortisone hoặc baking soda và nước hoặc bột thuốc aspirin để làm giảm phản ứng nghiêm trọng của vết đốt . Tác dụng của baking soda và nước hoặc bột thuốc aspirin làm mềm thịt và phá hủy nọc độc của ong .
4.Sau đó th́ xử dụng túi trườm lạnh để làm giảm sưng nơi vết đốt.
5. Luôn nhớ là hạ thấp phần thân thể có vết đốt xuống thấp hơn vị trí trái tim .
6. Có thể uống thuốc kháng histamine (diphenhydramine ) như diphenhydramine (Benadryl) trong dạng viên thuốc cùng với thuốc giảm đau không cần toa bác sĩ như ibuprofen hoặc acetaminophen.
7. Theo dơi các dấu hiệu về phản hồi về dị ứng mà có thể phát triển trong ṿng 24 giờ đồng hồ sau khi bị ong chích đốt . Nếu có biểu hiện viêm nhiễm trung, phải đi gập bác sĩ hay đi bệnh viện cấp cứu ngay .
Trong trường hợp có phản hồi bị dị ứng, sốc phản vệ (anaphylactic shock), hoặc có nhiều vết chích đốt , nhất định phải gọi cấp cứu để được điều trị và quan sát theo dơi kỹ càng . Bị nhiều vết côn trùng chích đốt thường có phản ứng đe dọa tính mạng ngay cả đối với những người rất khỏe mạnh .
Sốc phản vệ (anaphylaxis) là một phản ứng đột ngột nghiêm trọng bị dị ứng toàn thân (a sudden severe systemic allergic reactions) , thường gây tử vong trong ṿng dưới 15 phút nếu không được cấp cứu kịp thời .
TRIỆU CHỨNG CỦA SỐC PHẢN VỆ BAO GỒM :
• Khó thở (difficulty breathing)
• Thở kḥ khè (wheezing)
• Lú lẫn (confusion)
• Tiếng hơi thở không b́nh thường (abnormal breathing sounds)
• Suy nhược hoặc nhịp tim đập nhanh (weak or rapid pulse)
• Tim đập lỡ nhịp , tim đập thiếu nhịp (heart palpitaions = missed beats)
• Da, môi và móng tay có sắc mầu xanh (blueness of the skin , including the lips ans nail beds)
• Nói lắp bắp (slurred speech)
• Ngất xỉu (fainting)
• Chóng mặt (lightheadedness=diz ziness)
• Nổi mề đay, phát ban (hives)
• Ngứa ngáy và mẩn đỏ da (itching and skin redness)
• Lo âu (anxiety)
• Buồn nôn và ói mửa (nausea and vomiting)
• Tiêu chảy (diarrhea)
• Nghẹt mũi (nasal congestion)
• Ho (cough)
Những triệu chứng này sẽ phát triển nhanh chóng trong phản hồi về một chất gây dị ứng trên toàn thân trong ṿng vài giây hoặc vài phút, và nếu không có những can thiệp y học chuẩn xác có thể tiến đến t́nh trạng huyết áp tụt giảm , ngừng thở (arespiratory arrest), đứng tim (cardiac arrest).
PHẢI RÁNG SỨC CỐ GẮNG ĐỂ GIỮ B̀NH TĨNH . ĐỐI VỚI TẤT CẢ PHẢN ỨNG VỀ DỊ ỨNG, HĂY THỰC HIỆN TỪNG BƯỚC SƠ CỨU PHÁC THẢO SAU ĐÂY :
1. Gọi phone cấp cứu (911)
2. Xem xét và thực hiệp hồi sức tim phổi theo 3 bước căn bản ABC (A=airway=đường hô hấp ; B=breathing=hô hấp; C=circulation=tuần hoàn)
3. Nếu nạn nhân bị côn trùng chích đốt th́ phải thực hiện các bước sơ cứu cho trường hợp bị côn trùng chích đốt
4. Để ngăn ngừa bị choáng (shock), nếu bệnh nhân có thể thở dễ dàng, hăy đặt bệnh nhân nắm thẳng, để đầu hơn nghiêng như ngẩn cổ sao cho chiếc cầm đưa lên (tuyệt đối không được xử dụng gồi kê đấu (pillow) v́ sẽ làm khó thở), giữ ấm thân nhiệt cho bệnh nhân bằng cách phủ khăn hay áo lên người , nâng chân cao lên chút để máu lưu chuyển đến các cơ quan nội tạng quan trọng . Nếu bệnh nhân bị khó thở, hăy trợ giúp bệnh nhân ở tư thế ngồi (thay v́ đặt nằm).
5. Trấn an nạn nhân chờ xe cấp cứu tới
6. Tuyệt đối không được cho nạn nhân thức ăn , thức uống ǵ nếu nạn nhân bị khó thở, khó nuốt, hoặc nếu nạn nhân thở kḥ khè
CẢNH BÁO
Một số bác sĩ sẽ đề nghị epinephrine auto-injector (truyền dịch epinephrine) cho bệnh nhân có dị ứng nghiêm trọng . Nếu thân nhân có toa thuốc và có trải nghiệm về các dị ứng mà bệnh nhân có từ trước , th́ cần thông báo cho nhân viên cấp cứu , bác sĩ cấp cứu biết rơ để thực hiện liều lượng chuẩn xác và khẩn cấp
HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CON SỨA CHÂM CHÍCH (JELLY FISH STINGS)
Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
UserPostedImage
Photo của website "How Stuff works"
Con sứa (Jellyfish) là một sinh vật sống ở biển, có h́nh dạng giống cái chuông với những "xúc tu" (tentacles) dài , đôi khi có loại sứa có xúc tu dài hơn 3 feet (khoảng gần 1 m). Nọc độc của con sứa thường kích hoạt phản ứng dị ứng bao gồm như phát ban đỏ (rash), nhức nhối (intense), đau như bị kim đâm chích (stinging pain), và gia tăng thương tổn trên da (raised welts = raised skin lesion). Những triệu chứng này có thể tiến triển thành buồn nôn (nausea), ói mửa (vomiting), tiêu chảy (diarrhea), đau lưng và đau bụng (back and abdominal pain), nóng sốt (fever), phát lạnh và vă mồ hôi (chills và sweating), và sưng hạch bạch huyết (swelling of lymph node). Trong một số trường hợp phản ứng nghiêm trọng, nạn nhân có thể bị khó thở , ch́m vào hôn mê rồi chết .
SƠ CỨU KHI BỊ CON SỨA CHÂM CHÍCH
Bất kể ai có triệu chứng nghiêm trọng như đau nhức nhối, đau ngực (chest pain), hoặc khó thở (shortness of breath) th́ cần được cấp cứu ngay . Hăy gọi phone cấp cứu (911), cẩn thận chăm sóc xem xét các dấu hiệu bị sốc / bị choáng (shock), và bắt đầu thực hiện sơ cứu hồi sức tim phổi (CPR) theo các bước căn bản ABC . Đối với nạn nhân có những phản ứng khác (không nghiêm trọng) th́ có thể thực hiện các bước sau đây:
1. Xối rửa sạch vết sứa châm chích bằng nước biển, không được dùng nước ngọt v́ sẽ làm gia tăng đau nhức về sau . Không dùng túi trườm lạnh, nước nóng hoặc kỳ cọ chỗ bị châm chích . Nếu có thể th́ nên xối rửa hay ngâm vết châm chích vào dấm ăn (vinigar =axit axetic 5%) khoảng 15-30 phút để ngăn chặn các tế bào của xúc tu gọi là nematocysts phát tán độc tố, hoặc lau chùi vết châm chích bằng 70% isopropyl alcohol, hoặc bôi loại thuốc chuyên trị tên gọi là "Safe Sea Jellyfish After Sting® pain relief gel" lên vết châm chích .
Lưu ư:
Nếu vết chích ở mắt (eye stings): Xối rửa mắt bị cay ngứa bằng khoảng 4L = 1 gallon nước ngọt hoặc bằng loại thuốc nhỏ mắt gọi là "nước mắt nhân tạo" (Artificial Tears) Nếu vết chích ở miệng (mouth stings) nên được điều trị với dung dịch có 1/4 dấm ăn và 3/4 nước . Súc miệng và nhổ ra, không uống hoặc nuốt dung dịch này .
2. Cẩn thận tháo bỏ tất cả xúc tu (tentacles) bằng cây kẹp / cây nhíp (tweezers), nếu có thể th́ bạn cần nên mang bao tay khi thực hiện công việc này .
3. Bôi bột baking soda, hoặc kem cạo râu , hoặc bùn śnh (mud) lên vết châm chích, rồi cạo vùng bị châm chích bằng dao cạo râu hoặc thẻ tín dụng (bank card, credit card) để loại bỏ bất kỳ các tế bào của xúc tu gọi là nematocysts dính trên vết châm chích ; rồi th́ lại chùi rửa vết bị châm chích bằng giấm hoặc alcohol lần nữa. Kem cạo râu hoặc bột baking soda có tác dụng ngăn chặn tế bào của xúc tu nematocysts kích hoạt và phát tán độc tố ngay trong khi thực hiện việc cạo rửa vết châm chích.
4. Giảm thiểu tối đa vận động phần thân thể có vết châm chích để hạn chế độc tố khuếch tán , lan rộng . Đặc biệt đối với vết châm chích do loại sứa gọi là "box fellyfish" th́ phải bao quấn chặt vùng có vết châm chích như bao quấn chặt mắc cá chân khi bị bong gân . Khi bao quấn chặt vùng bị châm chích, th́ phải bảo đảm là ngón tay và ngón chân có mầu hồng hồng, bảo đảm máu vẫn lưu thông tới ngón tay ngón chân, và phải phone gọi cấp cứu .
5. Để trị đau nhức , cho nạn nhân uống thuốc giảm đau cetaminophen (Tylenol) 325 mg , 1-2 viên 1 lần , mỗi lần th́ cách khoảng 4-6 giờ, hoặc uống Ibuprofen (Motrin), hoặc Aleve , 1 lần uống cách khoảng 8 giờ để giảm đau.
6. Bôi kem hydrocortizone 2 - 3 lần 1 ngày, và có thể dùng antihistamines thí dụ như Benadryl để giảm ngứa ngáy .
7. Hôi Sức Tim Phổi (CPR) có thể cần thiết đối với bất kỳ vết thương do châm chích nếu nạn nhân bị ngừng thở hay không c̣n nhịp mạch trong khi chờ đợi xe cấp cứu
Bác sĩ có thể khai thuốc steroids dùng đường miệng hay bôi ngay tại vết châm chích . Nếu nạn nhân vẫn tiếp tục bị ngứa ngáy và đỏ tấy sau 2 - 3 ngày , th́ có thể là dấu hiệu vết thương bị nhiễm trùng , cần phải đi gập bác sĩ ngay . Phải cẩn thận lưu ư các biểu hiện phản hồi về dị ứng do bị con sứa châm chích gây ra ... các biểu hiện , triệu chứng có thể xuất hiện khoảng 4 tuần sau khi bị sứa châm chích .
HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
NHỮNG TRƯỜNG HỢP KHẨN CẤP DO NHIỆT ĐỘ NÓNG BỨC
(HEAT EMERGENCIES)
Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Có ba loại trường hợp khẩn cấp do nhiệt nóng như thời tiết trở nên nóng bức, nóng hừng hực mà gia tăng ở mức độ nghiêm trọng là:
• Chuột rút , vọp bẻ do nhiệt (heat cramps)
• Kiệt sức do nhiệt (heat exhaustion)
• Đột quỵ do nhiệt (heat stroke)
Cả ba t́nh huống nghiêm trọng này đều có thể ngăn ngừa bằng những biện pháp pḥng ngừa trong thời tiết nóng bức . Những nguyên nhân phổ biến là: •Nhiệt độ cao hoặc độ ẩm cao (high temperatures or humidity )
• Cơ thể bị mất nước (dehydration)
• Vận động thể dục trong một thời gian dài hoặc quá mức (prolonged or excessive exercise)
• Mặc quá nhiều quần áo ở nhiệt độ nóng (overdressing in hot temperatures),
• Uống rượu quá nhiều (alcohol consumption)
• Một số dược phẩm thuốc men như thuốc lợi tiểu và thuốc tâm thần (diuretics and psychiatric medications)
• Bệnh tim mạch (cardiovascular disease)
• Rối loạn chức năng tuyến mồ hôi (sweat=gland dysfunction)
Trẻ con , người lớn tuổi, và người béo ph́ có nhiều nguy cơ về những bệnh tật gây ra bởi nhiệt độ nóng bức , nhưng không phải bất kỳ ai cũng phát bệnh do không lưu ư cảnh báo về nhiệt độ nóng bức .
NHỮNG TRIỆU CHỨNG CỦA CĂN BỆNH DO NÓNG BỨC
Những triệu chứng ban đầu của những bệnh do nóng bức / nhiệt là:
• Toát mồ hôi quá nhiều (profuse sweating)
• Khát nước (thirst)
• Mệt mỏi kiệt sức (fatigue)
• Bắp thịt bị chuột rút , vọp bẻ (muscle cramps)
Những triệu chứng sau đó của những bệnh do nóng bức / nhiệt là:
• Chóng mặt (dizziness)
• Buồn nôn và ói mửa (nausea and vomiting)
• Choáng váng / nhức đầu nhẹ (Lightheadedness)
• Nhức đầu (headache)
• Suy nhược (weakness)
• Toát lạnh , rịn mồ hôi (cold, moist skin)
• Nước tiểu sậm mầu (darkened urine)
Khi những bệnh do nóng bức tiến triển nặng hơn tồi tệ hơn đi đến t́nh trạng đột quỵ do nhiệt (heat stroke), th́ triệu chứng bao gồm như sau:
• Thân nhiệt trên 104 độ F (40 độ C)
• Da khô , nóng và ửng đỏ
• Hành vi biểu hiện bất thường (irrational behavior)
• Động kinh , co giật (seizures)
• Cực kỳ lú lẫn (extreme confusion)
• Mất ư thức (loss of consciousness)
• Thở nông (không sâu) và nhanh (Rapid, shallow breathing)
• Hôn mê sâu (coma)
• Tử vong (death)
SƠ CỨU
Đối với tất cả các biểu hiện của Choáng (shock), co giật động kinh (seizures), hoặc mất ư thức (loss of consciousness), nhất định phải gọi cấp cứu (911) và thực hiện sơ cứu Hồi Sức Tim Phổi (CPR) theo qui tắc 3 bước căn bản ABC . (Xin xem giải thích phác thảo ở các bài Lynn phỏng dịch trước đây )
Đối với các trường hợp không nguy cấp nhiều, có thể thực hiện các bước sơ cứu sau đây:
1. Đặt bệnh nhân nằm xuống ở khu vực mát mẻ và nâng cao đôi chân lên khoảng 20 inches ( khoảng gần nửa thước, 50cm)
2. Để hạ thấp thân nhiệt cho bệnh nhân, xử dụng túi trườm lạnh / túi nước đá hoặc khăn nhúng nước lạnh lên da nơi trán, sau gáy (back of the neck), bẹn háng (groin), và dưới nách (armpits) . Đùng quạt, quạt cho thoáng mát cho bệnh nhân .
3. Cho bệnh nhân uống nửa ly nước, hay dung dịch nước muối mà pha theo tỉ lệ 1 muỗng cafe muối ăn với 4L nước lạnh, hoặc dùng loại nước uống Gatorade (loại nước pha sẵn dành cho các vận động viên khi vận động quá sức) vào mỗi khoảng 15 phút
4. Xoa bóp các khu vực bắp thịt bị vọp bẻ / chuột rút .
Lynn Ly ghi chú :
Một cách hạ nhiệt nhanh của Đông Y Cổ Truyền là dùng trái chanh . Cắt lát chanh thành từng miếng chanh rồi chà xát miếng chanh để nước chanh thấm vào người bệnh theo thứ tự như sau : từ trán , hai bên thái dương , đỉnh đầu , sau gáy, cột xương sống , bả vai , cánh tay, bàn tay, cẳng chân, ḷng bàn chân .
Phương pháp massage bằng chanh theo thứ tự trên có tác dụng hạ sốt , hạ thân nhiệt rất hiệu quả !!! Đặc biệt là Động kinh th́ cần vắt vài giọt nước chanh vào miệng bệnh nhân khi chờ cấp cứu . Sau đó th́ làm giống như các bước chỉ dẫn ở trên nếu có thể để phụ trợ tốt hơn !!!
Kết hợp Đông - Tây Y học luôn đem nhiều lợi ích cho bệnh nhân !!!
Không được thực hiện các việc sau đây:
• Không cho bệnh nhân uống bất kỳ loại thuốc dùng hạ sốt (fever) thí dụ như tylenon, aspirin hoặc acetaminophen . Thuốc sẽ gây nguy hại cho bệnh nhân bị bệnh do nhiệt , do bị nóng bức
• Không được xoa bóp, chà xát bằng rượu khiến gia tăng thân nhiệt
• Không được cho bệnh nhân đang bị ói mửa hay đang bị bất tỉnh (unconscious) bất kỳ thức ăn, thức uô"ng ǵ
• Không được cho muối viên / cục muối (salt tables) hoặc dung dịch mà chứa rượu , cafe khi mà có thể gây trở ngại đối với việc kiểm soát nhiệt độ bên trong của cơ thể
• Tuyệt đối không xem thường những ảnh hưởng nghiệm trọng do nhiệt độ nóng bức gây ra cho trẻ nhỏ, người lớn tuổi , hoặc người bị thương .
Nhất định phải gọi cấp cứu khi bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng do nhiệt độ nóng bức gây ra khi mà sơ cứu không có cho thấy bệnh nhân tiến triển tốt lên !!!
HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
CƠ THỂ BỊ MẤT NƯỚC (DEHYDRATION)
Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
NGUYÊN NHÂN
Khi cơ thể bạn bị mất nước là khi lượng nước hay chất lỏng không có đầy đủ như nhu cầu của cơ thể . T́nh trạng mất nước có thể là do không uống đủ các loại chất lỏng, hoặc bị thất thoát lượng chất lỏng rất nhiều, hoặc cả hai nguyên do vừa kể . Tùy thuộc vào liều lượng chất lỏng trong cơ thể không được bổ sung hoặc bị mất đi, t́nh trạng mất nước có thể là nhẹ, vừa phải, hoặc nghiêm trọng . T́nh trạng mất nước nghiêm trọng là lúc tính mạng bị đe dọa ở mức độ khẩn cấp . Nôn mửa, tiêu chảy, đi tiểu ra lượng nước tiểu quá nhiều, toát mồ hôi quá nhiều, và sốt đều làm mất nước / mất chất lỏng trong cơ thể . Buồn nôn, mất cảm giác ngon miệng trong lúc bị bệnh, và lở loét cổ họng hoặc lở loét miệng cũng có thể khiến cho bạn không uống đủ nước .
TRIỆU CHỨNG :
•Miệng khô hoặc nước miếng bị kẹo dinh dính lại (dry or sticky mouth)
•Suy giảm hay không có nước tiểu (decreased or no urine output)
•Nước tiểu sậm mầu (urine appears dark yellow)
•Không thể chảy nước mắt / mắt khô (lack of tearing)
•Mắt trũng sâu (sunken eyes)
•Lơ mơ mê mệt và hôn mê sâu (lethargy and coma) - lúc này là lúc t́nh trạng bị mất nước rất nghiêm trọng
•Ở trẻ sơ sinh th́ vùng mềm mềm ở đỉnh đầu (thóp) có biểu hiện bị trũng xuống .
Trẻ con và người già thường có nhiều hung hiểm hơn khi họ ở t́nh trạng cơ thể bị mất nước cứ tiếp diễn .
SƠ CỨU :
Điều quan trọng là kiểm soát lượng nước / chất lỏng bị mất đi và bổ xung lại lượng nước / chất lỏng bị mất.
Bạn có thể khắc phục t́nh trạng cơ thể bị mất nước nhẹ bằng các phương pháp sau đây:
• Ngừng vận động, nghỉ ngơi ở chỗ mát mẻ , nếu ở ngoài đường th́ là chỗ có bóng cây, hay vào trong pḥng có máy lạnh
• Gát chân cao lên (Prop up your feet)
• Cởi bớt quần áo / thay quần áo mỏng hơn thoáng hơn
• Thường xuyên cho người bị thiếu nước uống nước với lượng nho nhỏ thay v́ uống liền 1 lúc 1 lượng nước thật lớn mà có thế gây ra ói mửa . Cần cho uống liên tục lượng nước nho nhỏ trong khoảng tối thiểu là 2 - 4 giờ đồng hồ để bù lại lượng nước mà cơ thể bị mất đi . Giải pháp dùng loại nước có chất điện giải như loại nước equalyte, pedialyte đặc biệt có hiệu quả, nhưng tránh dùng loại nước sử dụng cho vận động viên thể dục thể thao v́ trong đó có nhiều chất đường mà có thể làm cho t́nh trạng tiêu chảy trở nên nghiệm trọng hơn . Cũng nên tránh dùng nước thường (plain water) cho trẻ sơ sinh hay trẻ con dưới 2 tuổi khi mà cơ thể đang bị mất nước , thay vào đó, hăy dùng loại nước có chất điện giải là pedialyte để có hiệu quả hơn.
Nhập viện và tiêm truyền tĩnh mạch đôi khi cần thiết đối với t́nh trạng cơ thể bị mất nước ở mức trung b́nh đến mức nghiêm trọng, cũng như cần phải được điều trị các nguyên nhân khiến cơ thể bị mất nước. Cần phải gọi phone cấp cứu ngay lật tức đối với các triệu chứng sau đây:
•Chóng mặt (dizziness)
• Đầu có cảm giác lâng lâng, hoa mắt hay kém minh mẫn(lightheadedn ess)
• Lơ mơ mê mệt (lethargy)
• Lú lẫn (confusion)
• Không thể chảy nước mắt / khô mắt (lack of tear)
• Ở trẻ sơ sinh dưới 2 tháng tuổi mà bị tiêu chảy và ói mửa , đi tiểu chút chút hoắc không đi tiểu trong ṿng 8 giờ đồng hồ, mắt trũng sâu, da khô mà ở t́nh trạng là khi bẹo vào da ở mu bàn tay trẻ sơ sinh rồi buông ra , phần da vẫn bị nhăn nhúm lại như đang bị bẹo bấu, chứ không giăn ra (skin tenting = da nhăn nhô lên như cái lều ), khô miệng và khô mắt, vùng thóp trên đầu trẻ sơ sinh bị trũng xuống (sunken fontanelle), tim đập nhanh (rapid heartbeat), trong cứt phân có máu hoặc ói mửa, hoặc thờ ơ lơ đăng (listlessness) và thiếu năng động (inactiveness)
Mọi người cần nên uống nhiều nước hay các loại chất lỏng hằng ngày đặc biệt là vào những ngày nắng nóng hay những lúc vận động thể dục thể thao . Trong khi bệnh tật , đừng bao giờ đợi đến lúc cơ thể có biểu hiện bị mất nước, hăy uống nước hoặc uống nước theo phác đồ trị liệu căn bệnh thật cẩn thận .
THỰC TẾ (THE FACTS) :
Đừng bao giờ chờ đợi đến khi có cảm giác khát nước rồi mới uống nước . Bởi v́ phải tốn 2 giờ đồng hồ để nước / chất lỏng có thể ảnh hưởng đến cơ thể mà bạn có thể cảm giác khát nước , th́ bạn đă bị t́nh trạng cơ thể thiếu nước .
HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
CƠ THỂ BỊ MẤT NƯỚC (DEHYDRATION)
Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
NGUYÊN NHÂN
Khi cơ thể bạn bị mất nước là khi lượng nước hay chất lỏng không có đầy đủ như nhu cầu của cơ thể . T́nh trạng mất nước có thể là do không uống đủ các loại chất lỏng, hoặc bị thất thoát lượng chất lỏng rất nhiều, hoặc cả hai nguyên do vừa kể . Tùy thuộc vào liều lượng chất lỏng trong cơ thể không được bổ sung hoặc bị mất đi, t́nh trạng mất nước có thể là nhẹ, vừa phải, hoặc nghiêm trọng . T́nh trạng mất nước nghiêm trọng là lúc tính mạng bị đe dọa ở mức độ khẩn cấp . Nôn mửa, tiêu chảy, đi tiểu ra lượng nước tiểu quá nhiều, toát mồ hôi quá nhiều, và sốt đều làm mất nước / mất chất lỏng trong cơ thể . Buồn nôn, mất cảm giác ngon miệng trong lúc bị bệnh, và lở loét cổ họng hoặc lở loét miệng cũng có thể khiến cho bạn không uống đủ nước .
TRIỆU CHỨNG :
•Miệng khô hoặc nước miếng bị kẹo dinh dính lại (dry or sticky mouth)
•Suy giảm hay không có nước tiểu (decreased or no urine output)
•Nước tiểu sậm mầu (urine appears dark yellow)
•Không thể chảy nước mắt / mắt khô (lack of tearing)
•Mắt trũng sâu (sunken eyes)
•Lơ mơ mê mệt và hôn mê sâu (lethargy and coma) - lúc này là lúc t́nh trạng bị mất nước rất nghiêm trọng
•Ở trẻ sơ sinh th́ vùng mềm mềm ở đỉnh đầu (thóp) có biểu hiện bị trũng xuống .
Trẻ con và người già thường có nhiều hung hiểm hơn khi họ ở t́nh trạng cơ thể bị mất nước cứ tiếp diễn .
SƠ CỨU :
Điều quan trọng là kiểm soát lượng nước / chất lỏng bị mất đi và bổ xung lại lượng nước / chất lỏng bị mất.
Bạn có thể khắc phục t́nh trạng cơ thể bị mất nước nhẹ bằng các phương pháp sau đây:
• Ngừng vận động, nghỉ ngơi ở chỗ mát mẻ , nếu ở ngoài đường th́ là chỗ có bóng cây, hay vào trong pḥng có máy lạnh
• Gát chân cao lên (Prop up your feet)
• Cởi bớt quần áo / thay quần áo mỏng hơn thoáng hơn
• Thường xuyên cho người bị thiếu nước uống nước với lượng nho nhỏ thay v́ uống liền 1 lúc 1 lượng nước thật lớn mà có thế gây ra ói mửa . Cần cho uống liên tục lượng nước nho nhỏ trong khoảng tối thiểu là 2 - 4 giờ đồng hồ để bù lại lượng nước mà cơ thể bị mất đi . Giải pháp dùng loại nước có chất điện giải như loại nước equalyte, pedialyte đặc biệt có hiệu quả, nhưng tránh dùng loại nước sử dụng cho vận động viên thể dục thể thao v́ trong đó có nhiều chất đường mà có thể làm cho t́nh trạng tiêu chảy trở nên nghiệm trọng hơn . Cũng nên tránh dùng nước thường (plain water) cho trẻ sơ sinh hay trẻ con dưới 2 tuổi khi mà cơ thể đang bị mất nước , thay vào đó, hăy dùng loại nước có chất điện giải là pedialyte để có hiệu quả hơn.
Nhập viện và tiêm truyền tĩnh mạch đôi khi cần thiết đối với t́nh trạng cơ thể bị mất nước ở mức trung b́nh đến mức nghiêm trọng, cũng như cần phải được điều trị các nguyên nhân khiến cơ thể bị mất nước. Cần phải gọi phone cấp cứu ngay lật tức đối với các triệu chứng sau đây:
•Chóng mặt (dizziness)
• Đầu có cảm giác lâng lâng, hoa mắt hay kém minh mẫn(lightheadedn ess)
• Lơ mơ mê mệt (lethargy)
• Lú lẫn (confusion)
• Không thể chảy nước mắt / khô mắt (lack of tear)
• Ở trẻ sơ sinh dưới 2 tháng tuổi mà bị tiêu chảy và ói mửa , đi tiểu chút chút hoắc không đi tiểu trong ṿng 8 giờ đồng hồ, mắt trũng sâu, da khô mà ở t́nh trạng là khi bẹo vào da ở mu bàn tay trẻ sơ sinh rồi buông ra , phần da vẫn bị nhăn nhúm lại như đang bị bẹo bấu, chứ không giăn ra (skin tenting = da nhăn nhô lên như cái lều ), khô miệng và khô mắt, vùng thóp trên đầu trẻ sơ sinh bị trũng xuống (sunken fontanelle), tim đập nhanh (rapid heartbeat), trong cứt phân có máu hoặc ói mửa, hoặc thờ ơ lơ đăng (listlessness) và thiếu năng động (inactiveness)
Mọi người cần nên uống nhiều nước hay các loại chất lỏng hằng ngày đặc biệt là vào những ngày nắng nóng hay những lúc vận động thể dục thể thao . Trong khi bệnh tật , đừng bao giờ đợi đến lúc cơ thể có biểu hiện bị mất nước, hăy uống nước hoặc uống nước theo phác đồ trị liệu căn bệnh thật cẩn thận .
THỰC TẾ (THE FACTS) :
Đừng bao giờ chờ đợi đến khi có cảm giác khát nước rồi mới uống nước . Bởi v́ phải tốn 2 giờ đồng hồ để nước / chất lỏng có thể ảnh hưởng đến cơ thể mà bạn có thể cảm giác khát nước , th́ bạn đă bị t́nh trạng cơ thể thiếu nước .
CÔN TRÙNG CHÍCH HAY RẮN CẮN (PIQURES D’INSECTE OU DE SERPENTS)
Một thông tin tốt làm giảm nguy cơ dị ứng đối với các nọc độc (venin)
ALLERGIE. Với hè và tiết trời nóng bức sắp đến, lại xuất hiện các con ong bầu (frelon) đầu tiên, ong ṿ vẽ (guêpe), ong mật (abeille) hay đủ loại rắn lục (vipère) với nguy cơ bị chích, bị cắn và bị dị ứng nghiêm trọng. Phải làm ǵ ? “ Trước hết cần trầm tỉnh, BS Catherine Quequet (allergologue) đă giải thích như vậy, bởi v́, để một phản ứng dị ứng đối với các nọc độc này có thể xảy ra trước hết ta đă phải đă được mẫn cảm trước, nghĩa là trước đó đă bị chích hay bị cắn ít nhất một lần. ”
Ngoài ra, khi ta làm trắc nghiệm đối với nọc độc của bộ cánh màng (venin d’hyménoptères) trong dân chúng, ta thấy rằng khoảng 20% những nguời Pháp được cảm ứng trong khi rất ít có nguy cơ bị một phản ứng dị ứng nghiêm trọng. Tuy vậy ta ghi nhận khoảng hai mươi trường hợp tử vong mỗi năm do phản ứng dị ứng nghiêm trọng đối với nọc độc của bộ cánh màng (venin d’ hyménoptères).
“ Nhiều người nghĩ là ḿnh bị dị ứng và do đó ở trong t́nh trạng nguy hiểm, bởi v́ họ phản ứng lại bằng một phù nề khu trú, đôi khi quan trọng, đối với một vết chích của muỗi hay ruồi trâu (taon) hay bởi v́ nơi bị chích hay bị cắn sưng lên nhiều cm. Nhưng chừng nào điều đó vẫn được khu trú, th́ không có ǵ phải thật sự lo lắng cả, BS François Lavand, thầy thuốc chuyên về bệnh phổi và dị ứng (pneumo-allergologue) của CHU de Reims, đă trấn an như vậy. Phản ứng gây quan tâm hơn khi lan rộng trên hơn 10 cm và ảnh hưởng lên khớp gần nhất (khi đó ta nói phản ứng tại chỗ lan rộng) Hay,dĩ nhiên, khi đó là một phản ứng toàn thân với nổi mày đay khổng lồ, phù nề ở xa chỗ chích, co thắt phế quản, thậm chí choáng phản vệ (choc anaphylactique) với khó ở (malaise), gia tăng tần số tim, hạ huyết áp và mất tri giác, điều này cần gọi điện thoại số 15 kêu Samu đến.
“ Trong trường hợp phản ứng tại chỗ lan rộng, ta kê đơn một crème dermocorticoide và bôi tức thời lên chỗ bị chích cũng như một loại antihistaminique dùng bằng đường miệng trong vài ngày ”, BS Lavaud đă xác nhận điều đó. “ Nhưng sau một phản ứng toàn thân, cần phải có một bilan allergologique ”, BS Ponvert đă nhấn mạnh như vậy.
Những trắc nghiệm da với các trích chất của nọc độc (venin) và, nếu cần, một định lượng máu các kháng thể đặc hiệu cho phép xác nhận chẩn đoán.“ Ngoài những lời khuyên thông thường để pḥng ngừa bị côn trùng chích, trong trường hợp phản ứng toàn thân, ta kê đơn adrénaline chích (Anapen) cần mang theo ḿnh 24 giờ trên 24 giờ. Phải sử dụng nó ngay khi xuất hiện những dấu hiệu hô hấp và/hoặc ngay khi cảm thấy khó ở, bằng cách chích vào mặt ngoài của đùi, đồng thời giữ stylo tại chỗ trong khoảng 10 giây, rồi xoa nhẹ trong khoảng 10 giây sau khi rút ra.
NHỜ ĐẾN GIẢI CẢM ỨNG (DESENSIBILISATION)
“ Một stylo mới với liều lượng mạnh hơn những liều lượng hiện nay trên thị trường (0,50mg thay v́ 0,15mg đối với các nhũ nhi và 0,30 mg đối với các trẻ em và người lớn) được dự kiến. Như thế làm cho điều trị cấp cứu hiệu quả hơn ”, BS Claude Ponvert (khoa nhi và dị ứng học của hopital Necker-Enfants malades, Paris) đă nhấn mạnh như vậy.
“ Chú ư, ngay cả khi ta thấy khỏe hơn sau đó, cũng vẫn phải báo cho secours d’urgence, bởi v́ loại tai biến nghiêm trọng này cần nhập viện ít nhất 12 đến 24 giờ. Và ở giai đoạn hai, một giải mẫn cảm (désensibilisation) trong một khoa chuyên môn phải được dự kiến, BS Quequet đă nhận xét như vậy. “ Tức thời, adrénaline cứa mạng sống. Nhưng sau đó, chính sự giải mẫn cảm tránh bị nguy cơ như thế lần nữa. Điều trị giải mẫn cảm kéo dài 3 đến 5 năm và những mũi tiêm ban đầu phải được thực hiện ở bệnh viện. Hơi bị bó buộc nhưng những kết quả là tốt : tính hiệu quả đến 98% đối với dị ứng ong ṿ vẽ và ong bầu và khoảng 90% đối với những dị ứng với ong mật, BS Lavaud đă kết luận như thế.
Ở Srilanka là nơi rắn cắn thường xảy ra và cac huyết thanh kháng nọc độc (sérum antivenin) có chất lượng trung b́nh, một công tŕnh nghiên cứu mới được thực hiện trên 1000 bệnh nhân, đă kết luận về lợi ích của việc cho adrénaline pḥng ngừa, bằng tiêm dưới da và với liều thấp, đúng sau khi bị rắn cắn để làm giảm những nguy cơ phản ứng dị ứng nghiêm trọng do huyết thanh kháng nọc độc gây ra.
Một biện pháp như thế phải chăng có thể áp dụng ở Pháp, là nơi adrénaline chỉ được dùng để điều trị ? “ Nhất thiết là không ! ”, Các BS Ponvert, Lavaud và Quequet đồng loạt trả lời như vậy. Hai lư do để giải thích điều đó :“ Trái với những quốc gia như Sri Lanka, những phản ứng dị ứng với các vết cắn của rắn vipère là ngoại lẽ ở nước chúng ta. Trường hợp sau cùng ở Châu Âu đă được báo cáo trong tư liệu ở Ba Lan năm 2007 , BS Ponvert đă nhấn mạnh như vậy. Sau đó, về các phản ứng dị ứng đối với các mũi chích của sâu bọ cánh màng (hyménoptères), các lợi ich mong chờ của adrénaline tiêm để pḥng ngừa (tránh khoảng 20 trường hợp tử vong mỗi năm) dưới các nguy cơ gặp phải : thật vậy, adrénaline có thể làm gia trọng một bệnh lư tim mạch tiềm tàng và, trong số nhiều người bi chích bởi sâu bọ cánh màng mỗi năm, nhiều người có những vấn đề về tim mạch.
(LE FIGARO 23/5/2011)
HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
ĐỘT QUỴ DO BỊ SAY NẮNG - TRIỆU CHỨNG VÀ ĐIỀU TRỊ
(Heat Stroke: Symptoms and Treatment)
Lynn Ly phỏng dịch theo WebMD.com
Đột quỵ do nhiệt hay do bị say nắng (Heat Stroke = Sunstroke) là dạng chấn thương nghiêm trọng nhất về nhiệt và cần được cấp cứu. Nếu bạn nghi là ai đó đă bị đột quỵ do bị say nắng - bạn nên gọi 911 ngay lập tức và cần sơ cứu trong khi chờ đợi xe cứu thương đến .
Đột quỵ do nhiệt hay do bị say nắng (heat stroke/ sunstroke) có thể khiến chết người hoặc làm thương tổn năo bộ và các cơ quan nội tạng khác. Mặc dù đột quỵ do bị say nắng chủ yếu ảnh hưởng đến những người trên 50 tuổi, nhưng cũng thường xảy ra cho các vận động viên trẻ tuổi khỏe mạnh.
Đột quỵ do nhiệt hay do bị say nắng (heat stroke/ sunstroke) thường xảy ra như là kết quả của 1 tiến tŕnh liên quan đến các bệnh do nhiệt gây ra như bị chuột rút do nóng bức, ngất xỉu và kiệt sức v́ nóng nực . Nhưng loại đột quỵ này có thể tấn công bạn ngay cả khi bạn không có dấu hiệu báo trước về chấn thương do nhiệt .
Hậu quả gây nên loại đột quỵ này là do tiếp xúc nhiệt độ cao trong thời gian dài thường kết hợp với sự mất nước trong cơ thể , khiến cho hệ thống kiểm soát nhiệt độ của cơ thể mất hoạt động. Cách xác định Y Học về loại đột quỵ này là nhiệt độ cơ thể vượt qua 105 độ F (hơn 40C) cùng các biến chứng liên quan đến hệ thống thần kinh trung ương xảy ra sau khi tiếp xúc với nhiệt độ cao. Những triệu chứng khác bao gồm buồn nôn, co giật, lú lần, rối loạn trong việc định phương hướng, và đôi khi mất ư thức, hoặc hôn mê sâu.
NHỮNG TRIỆU CHÚNG VỀ ĐỘT QUỴ DO SAY NẮNG , DO NHIỆT(SYMPTOMS OF HEAT STROKE)
Triệu chứng chủ yếu của đột quỵ do nhiệt hay do bị say nắng là nhiệt độ cơ thể vượt qua 105F ( hơn 40C), nhưng ngất xỉu có thể là dấu hiệu đầu tiên.
Các triệu chứng khác có thể bao gồm:
•Đau nhói trên đầu (Throbbing headache)
•Chóng mặt và choáng váng (Dizziness and light-headedness)
•Thiếu sự toát mồ hôi dù thời tiết nóng (Lack of sweating despite the heat)
•Da khô, nóng, đỏ ửng
•Bắp thịt suy nhược hay bị vọp bẻ/chuột rút (Muscle weakness or cramps)
•Buồn nôn và nôn mửa
•Nhịp tim đập nhanh, mà có thể là đập mạnh hay đập yếu
•Hít thở không sâu (thở nông) và nhanh (Rapid, shallow breathing
•Hành vi thay đổi như lầm lẫn lú lẫn (confusion), mất phương hướng (disorientation), hay lảo đảo loạng choạng (staggering)
SƠ CỨU ĐỘT QUỴ DO NHIỆT , DO BỊ SAY NẮNG (FIRST AID FOR HEAT STROKE)
Nếu bạn nghi rằng ai đó đă đột quỵ nhiệt, gọi cấu cứu 911 ngay lập tức hoặc đưa người đó đến bệnh viện. Bất kỳ sự chậm trễ về việc t́m kiếm sự cấp cứu y tế đều có thể gây tử vong.
Trong khi chờ đợi xe cấp cứu đến, cần thực hiện sơ cứu. Đưa bệnh nhân đến một môi trường có máy điều ḥa nhiệt độ (máy lạnh), hoặc ít nhất là một khu vực râm mát, rồi th́ thoát bỏ bất kỳ quần áo không cần thiết trên người bệnh nhân ra .
Nếu có thể, dùng nhiệt kế đo nhiệt cơ thể của người đó và bắt đầu sơ cứu làm mát lạnh thân nhiệt người đó xuống khoảng 102F (32C). Nếu không có nhiệt kế để đo thân nhiệt, đừng ngần ngại , cần thực hiện sơ cứu luôn .
Bạn cũng có thể làm giảm thân nhiệt người bệnh bằng những cách sau đây:
•Dùng quạt quạt mát bệnh nhân cùng lúc đó thi làm ướt da bằng miếng khăn ướt hay xịt nước lên người bệnh nhân
•Chườm túi nước đá ở nách, háng, cổ và lưng bệnh nhân. Bởi v́ các khu vực này là nơi mạch máu tiếp cận gần da, làm lạnh những khu vực này sẽ hạ nhiệt thân thể nhanh.
•Ngâm bệnh nhân trong bồn tắm nước mát, hoặc một bồn tắm nước đá, hay dưới ṿi nước tắm bông sen .
Nếu bệnh nhân không có phản ứng khi được sơ cứu, hăy gọi pḥng cấp cứu bệnh viện để được hướng dẫn thêm.
Sau khi bệnh nhân vừa mới hồi phục từ cơn đột quỵ do nhiệt hay do bị say nắng, có thể bệnh nhân sẽ nhạy cảm hơn đối với nhiệt độ cao trong các tuần sau đó. V́ vậy tốt nhất , người bệnh nên tránh thời tiết nóng, và tập thể dục hay các vận động khiêng vác nặng cho đến khi bác sĩ báo cho là có thể hoạt động b́nh thường lại được rồi .
TẬP THỂ DỤC GÂY HEN SUYỄN
(EXERCISE INDUCED ASTHMA)
Lynn Ly Phỏng Dịch theo thông tin Đại Học Y OHIO-Hoa Kỳ
Kiểu tập thể dục gây Hen Suyễn (Asthma) c̣n được gọi là thể dục thúc đẩy sự co thắt phế quản (EIB = bronchospasm). Sự co thắt phế quản là một trong những loại bệnh hen suyễn gây ra các vấn đề hô hấp như ho, thở kḥ khè (wheezing) hay co thắt lồng ngực (chest tightness) trong khi hoặc sau khi tập thể dục.
Những người bị loại hen suyễn này có những đường ống khí rất nhạy cảm. Thở nhanh / thở gấp / sự tăng thông khí (fastbreathing = hyperventilation) trong khi tập thể dục khiến cho các đường dẫn khí vào phổi hạ nhiệt và khô đị . Sự thay đổi nhanh chóng ở nhiệt độ không khí và độ ẩm khiến cho các ống khí thắt chặt lại và trở nên nhỏ hơn. Những ống khí nhỏ làm cho hô hấp khó khăn hơn. Ô nhiễm không khí, phấn hoa, hay bào tử nấm mốc (mold spores) được hít vào phổi trong khi tập thể dục cũng có thể gây ra các vấn đề về hô hấp.
Nếu bạn bị bệnh hen suyễn măn tính, dị ứng, các vấn đề về xoang mũi (sinus) hoặc có tiền sử gia đ́nh bị dị ứng, bạn có thể có nguy cơ bị t́nh trạng nàỵ .
NHỮNG DẤU HIỆU (SIGNS)
Những vấn đề về hô hấp khởi phát sau khi bạn bắt đầu tập thể dục hoặc 5 đến 20 phút sau khi ngừng tập thể dục. Các dấu hiệu thường gặp nhất là:
•Kḥ khè (Wheezing)
•Ho (Coughing)
•Mệt mỏi (Tiredness)
•Thở hổn hển , khó thở (Shortness of Breath)
•Co thắt lồng ngực / Lồng ngực như bị bó chặt (Chest Tightness)
THỬ NGHIỆM (TESTING)
Bác sĩ sẽ hỏi bạn về khả năng hô hấp của bạn và làm xét nghiệm, như kiểm tra tim mạch và hơi thở của bạn. Các xét nghiệm sau đây này cũng có thể được sử dụng:
•Thử nghiệm thực hiện các kiểu thể dục có tính cách thử thách va` đo hơi thở của bạn trong khi bạn đi bộ hoặc chạy trên máy chạy bộ (treadmill), hoặc ddang dda.p loa.i xe đạp thể dục.
• Thử nghiệm sự chủ động gia tăng thông khí Eucapnic ( Eucapnic voluntary hyperventilation test = EVH) được thực hiện băng cách hít thở nhanh vào trong một ống đo lường lượng không khí đi vào và đi ra khỏi phổi.
ĐIỀU TRỊ (TREATMENT)
Sự co thắt phế quản (EIB) có thể được điều trị bằng thuốc trước khi tập thể dục. Thuốc đặt trong một ống hít hơi được hít vào phổi 15 phút trước khi tập thể dục. Thuốc này nhanh chóng mở rộng các đường ống dẫn khí và giữ cho chúng mở rộng ra khoảng từ 4 đến 6 giờ. Nếu thuốc hít trước khi tập thể dục không hiệu guả hoặc nếu vấn đề hô hấp trở nên trầm trọng hơn, hăy nói chuyện với bác sĩ của bạn. Bạn có thể cần thay đổi loại thuốc.
KIỂM SOÁT CÁC DẤU HIỆU CỦA BẠN (CONTROLLING YOUR SIGNS)
Không nên để loại bệnh hen suyễn này ngăn cản các hoạt động mà bạn thích hoặc việc luyện tập thể dục. Một số bài tập và thể thao có thời gian nghỉ giữa chừng sẽ ít gây ra những vấn đề hô hấp hơn, như bóng chày (baseball), bóng rổ / bóng chuyền (volleyball), tennis, trượt tuyết xuống đồi dốc , và golf, có thể dễ dàng hơn để thực hiện. Dưới đây là những cách khác làm giảm thiểu các dấu hiệu hen suyễn của bạn:
•Hăy làm nóng người bằng cách thực hiện các động tác co giăn (stretching) hoặc đi bộ chậm chậm từ 5 đến 10 phút trước khi tập thể dục ở mức độ trung b́nh (moderate exercise = thể dục ở mức độ không đ̣i hỏi tận dụng sức lực quá mức) .
•Tự cho ḿnh một khoảng thời gian nghỉ ngơi 5 phút khi có dấu hiệu hen suyễn phát khởi .
•Tập thể dục trong nhà khi thời tiết bên ngoài lạnh và khô, hoặc nếu có cảnh báo về sự ô nhiễm không khí hay ô nhiễm bầu khí quyển, hoặc có cảnh báo về số lượng phấn hoa tăng cao.
•Hô hấp bằng mũi trong khi luyện tập thể dục nhẹ nhàng. Mũi làm ấm và bổ sung thêm độ ẩm cho không khí hơn thở bằng miệng.
•Dùng khăn quàng hoặc mặt nạ che mũi và miệng của bạn để làm ấm không khí trước khi không khí đi vào phổi.
•Nói chuyện với bác sĩ của bạn về phương cách kiểm soát các dấu hiệu bị dị ứng như nghẹt mũi, hắt hơi, ngứa mắt. Dị ứng có thể làm cho dấu hiệu hẹn suyễn trở nên tồi tệ hơn.
Thuốc Cai Nghiện Hút Thuốc Lá Liên Quan Đến
Nguy Cơ Tim Mạch, Trầm Cảm và Ư Tưởng Tự Sát
('Quit smoking' drug linked to heart risk )
Lynn Ly phỏng dịch bản tin từ trang web Health của BBC News http://www.bbc.co.uk/news/health-14015089
Theo BBC New , ngày 4 tháng 7, 2011
Các nhà nghiên cứu cho biết là một loại thuốc được người hút thuốc sử dụng để giúp họ bỏ thuốc lá đang làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim (heart attacks) và các vấn đề tim mạch nghiêm trọng khác.
Một nhóm nghiên cứu quốc tế đă cứu xét lại những cuộc nghiên cứu liên quan đến hơn 8.000 người hút thuốc lá, và đă phát hiện người sử dụng thuốc Champix bị phát bệnh nhiều hơn những người dùng loại thuốc ngụy tạo khác (the other dummy drugs)
Việc cứu xét này, được đăng tải trên Tạp chí Hiệp hội Y tế Canada (the Canadian Medical Association Journal, www.cmaj.ca/content/183/12/1359 ), đề nghị người nghiện hút thuốc không nên sử dụng thuốc để cai nghiện .
Tuy nhiên, các nhà sản xuất Pfizer nói rằng thuốc giúp cai nghiện là "một chọn lựa hỗ trợ quan trọng" (important option) để trợ giúp người nghiện bỏ hút thuốc lá, và các chuyên gia đă "nghiêm trọng hóa" việc hút thuốc như đó là 1 yếu tố chính về nguy cơ bệnh tim .
Thuốc Champix (varenicline)được chỉ định trong hơn 955,000 toa thuốc tại Anh Quốc vào năm ngoái (2010). Hoạt tính của thuốc là cắt giảm cơn thèm thuốc, nhưng trong quá khứ thuốc có liên quan đến bệnh trầm cảm và những ư tưởng tự sát.
"NHỮNG LỢI ÍCH SO VỚI NHỮNG HUNG HIỂM RỦI RO"
Việc cứu xét này, được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu tại trung tâm Wake Forest Baptist Medical thuộc Bắc Carolina, trường đại học Y khoa Johns Hopkins - Maryland, và trường Đại học Anh Quốc Eat Anglia (the UK's University of East Anglia) , đă cứu xét 14 cuộc nghiên cứu nhắm vào các vấn đề tim mạch ở những người dùng thuốc cai nghiện
Tất cả đơn vị được loại trừ những người có tiền sử bệnh tim, và được kéo dài từ bảy tuần đến một năm. Phần lớn những người tham gia là nam giới ở độ tuổi dưới 45.
Trong số 4.908 người dùng thuốc Champix (được gọi là Chantix ở Mỹ), 52 người có trải nghiệm về vấn đề tim mạch nghiêm trọng như nhồi máu cơ tim (heart attack) hay chứng loạn nhịp tim / nhịp tim bất thường (arrhythmia) so với 27 người trong số 3308 người dùng các loại thuốc ngụy tạo (dummy drugs).
Cơ quan Quản lư thực phẩm và thuốc men Hoa Kỳ (FDA) đă ra cảnh báo được in ra trên tờ giấy thông tin nho nhỏ về nguy cơ những ư tưởng tự sát và mới gần đây đă bổ xung vào tờ thông tin về nguy cơ tim mạch đối với những người đă có bệnh tim sau khi xem xét một nghiên cứu trên 700 người.
Trên tạp chí, các nhà nghiên cứu cho biết: "Các bác sĩ lâm sàng nên cẩn thận cân bằng giữa những rủi ro nhiêm trọng về tim mạch có liên quan với việc sử dụng thuốc varenicline so với các lợi ích được biết đến của thuốc cai nghiện thuốc lá."
Bác sĩ Yoon Loke của trường đại học East Anglia, người đă thực hiện việc cứu xét, đă đồng ư về các con số liên quan là nhỏ, nhưng nói lên khả năng là các cuộc nghiên cứu đă chỉ xem xét ở những người khỏe mạnh - và ông cho rằng nguy cơ có thể lớn hơn cho những người hút thuốc mà đă có vấn đề về tim mạch .
Ông bổ xung thêm : "Có rất nhiều những chọn lựa khác để trợ giúp người ta cai nghiện thuốc lá mà không đ̣i hỏi dùng thuốc cai nghiện"
HĂY THAM VẤN VỚI BÁC SĨ CỦA BẠN
Doireann Maddock, một y tá nhiều thâm niên về tim mạch tại Tổ Chức Tim Mạch của Anh Quốc (British Heart Foundation), cho biết: "Hút thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ chính gây ra bệnh tim. Trong thực tế, người hút thuốc đă nhân đôi nguy cơ bị nhồi máu cơ tim (heart attack) so với những người chưa bao giờ hút thuốc, và việc cai bỏ hút thuốc là điều quan trọng duy nhất nhất mà bạn có thể làm để cải thiện sức khỏe tim mạch của bạn."
Bà nói sự phát hiện trong nghiên cứu là "một mối quan ngại cần lưu ư" , nhưng cần thiết có thêm những nghiên cứu tiếp theo sau đó trước khi cho kết luận chắc chắn loại bỏ thuốc cai nghiện hút thuốc.
"Những người đang sử dụng thuốc varenicline để giúp họ bỏ thuốc lá th́ không nên ngừng sử dụng nó bởi v́ tự nghiên cứu một ḿnh, ngược lại nên tṛ chuyện với bác sĩ của họ về việc này và về các biện pháp đă có sẵn để chọn lựa lại."
Một phát ngôn viên của Pfizer, công ty sản xuất thuốc cai nghiện, cho biết công ty không đồng ư với giải thích của các dữ liệu "trong nghiên cứu, cho biết đă có " hạn chế ".
Ông nói thêm là: "Champix là một lựa chọn điều trị quan trọng đối với những người hút thuốc muốn bỏ thuốc lá . Bệnh nhân nên tham khảo ư kiến với các bác sĩ của họ để xác định những loại thuốc thích hợp cho họ."
Cơ Quan Qui Định Về Các Sản Phẩm Chăm Sóc Sức Khoẻ (The Medicines Healthcare products Regulatory Agency = MHRA), cơ quan giám sát an toàn của các loại thuốc được sử dụng ở Anh, tuyên bố là họ đă nhận được 306 báo cáo về các phản ứng phụ của thuốc liên quan đến vấn đề tim mạch do thuốc cai nghiện kể từ khi được đưa ra thị trường trong năm 2006 - và có 17 trường hợp tử vong trong số đó.
Tuy nhiên, họ cũng đă nhấn mạnh rằng các báo cáo đó đă không chứng minh được một liên kết đến thuốc cai nghiện, và các yếu tố cơ bản khác có thể đă dự phần gây ra tác hại.
Quote:
Lynn chú thích:
Cả thảy có hơn 950,000 loại toa thuốc về cai nghiện hút thuốc lá ở Anh Quốc vào năm trước (2010) khi bản tin này đưa ra .
Hiện tại , th́ có khá nhiều liệu pháp trong việc điều trị cai nghiện hút thuốc lá để lựa chọn. Việc dùng thuốc cai nghiện đang được lưu ư v́ luôn cho phản ứng phụ và 1 số tác hại nhưng các cuộc nghiên cứu vẫn chưa cho chứng minh đầy đủ để đi đến khẳng định là nên loại bỏ chất nào trong thuốc, hoặc loại bỏ loại thuốc cai nghiện nào, hay cấm chỉ định dùng loại thuốc cai nghiện trong trường hợp nào
LOÀI CHUỘT GERBILS BỊ ĐIẾC ĐĂ NGHE LẠI ĐƯỢC SAU KHI CHỮA TRỊ BẰNG TẾ BÀO GỐC
(DEAF GERBILS 'HEAR AGAIN' AFTER STEM CELL CURE)
Lynn Ly phỏng dịch thông tin từ báo BBC
Theo James Gallagher Health and science reporter, BBC News
12/09/2012
Các nhà nghiên cứu Anh cho biết họ đă thực hiện một bước tiến lớn trong việc điều trị chứng điếc sau khi các tế bào gốc đă được sử dụng để khôi phục lại thính giác ở động vật ngay ở lần đầu thí nghiệm.
Một nghiên cứu trong các báo cáo trên tạp chí Nature (wXw.nature.com/nature/journal/vaop/ncurrent/full/nature11415.html )cho biết : Một phần khả năng thích giác có biểu hiện tiến bộ khi các dây thần kinh trong tai, truyền âm thanh vào trong năo, khi được tái tạo ở loài chuột gerbils
Để có được cùng một sự cải thiện ở những người bị điếc sẽ là một sự thay đổi từ t́nh trạng không thể nghe thấy ǵ đến có thể nghe một cuộc tṛ chuyện. Tuy nhiên, việc điều trị cho con người vẫn c̣n là một viễn cảnh xa xôi.
Nếu bạn muốn nghe radio hoặc có một cuộc tṛ chuyện với một người bạn, tai của bạn phải hoán chuyển các sóng âm thanh trong không khí thành tín hiệu điện từ (electrical signal) mà năo có thể hiểu được tín hiệu đó . Điều này xảy ra ở tại sâu bên trong bộ phận tai trong, nơi những rung động di chuyển những sợi lông nhỏ và sự di chuyển này tạo ra một tín hiệu điện từ.
Tuy nhiên, trong khoảng 1/10 người bị mất thính giác hoàn toàn , tế bào thần kinh tiếp nhận tín hiệu bị hư hại . Việc này cũng giống như thả dùi cui sau chặng đầu tiên của một cuộc chạy đua tiếp sức.
Mục đích của các nhà nghiên cứu tại Đại học Sheffield là thay thế những tế bào thần kinh "baton-dropping" (baton-dropping =spiral ganglion neurons = tế bào thần kinh hạch xoắn ốc ) bằng những tế bào mớị
Họ đă sử dụng tế bào gốc từ một phôi thai người (human embryo), tế bào có khả năng trở thành bất kỳ loại tế bào nào trong cơ thể con người từ dây thần kinh, bắp thịt , da đến thận.
Một hợp chất hóa học được thêm vào các tế bào gốc mà chuyển đổi tế bào gốc thành các tế bào tương tự như các tế bào thần kinh hạch xoắn ốc. Đây là cách tiêm chích tinh vi vào bên trong tai của 18 con chuột gerbils bị điếc. Qua 10 tuần khả năng nghe của các con chuột gerbils được cải thiện. Trung b́nh là 45% khả năng thính giác của chúng đă được phục hồi vào lúc cuộc nghiên cứu kết thức.
Tiến sĩ Marcelo Rivolta nói: "Điều này có nghhĩa là từ t́nh trạng bị điếc, khi bạn không thể nghe thấy một tiếng động của xe cam nhông hoặc xe tải trên đường, đến bạn có thể nghe được một cuộc tṛ chuyện. Việc này chưa phải là cách trị liệu khỏi hẳn bệnh điếc, họ sẽ không có thể nghe được tiếng th́ thầm, nhưng họ chắc chắn sẽ có thể để duy tŕ một cuộc tṛ chuyện trong một căn pḥng."
Khoảng 1/3 trong số những con chuột gerbils đă hồi đáp thực sự tốt về cách điều trị này với con số phục hồi tăng lên đến 90% về khả năng thính giác , trong khi chỉ có dưới 1/3 trong số những con chuột gerbils th́ như không có phản ứng ǵ cả .
Những con chuột Gerbils được sử dụng v́ chúng có thể nghe âm thanh trong một phạm vi tương tự như người, không giống như những loài chuột khác mà có thể nghe âm thanh ở tần số cao hơn.
Các nhà nghiên cứu phát hiện việc cải thiện thính giác bằng cách đo sóng năo (brainwaves). Loài chuột Gerbils cũng đă được thử nghiệm trong ṿng chỉ có 10 tuần. Nếu điều này trở thành một phương pháp điều trị cho người th́ hiệu quả sẽ cần phải được chứng nghiệm trong thời gian dài hơn .
Cũng c̣n có những các câu hỏi xung quanh sự an toàn và đạo đức của các phương pháp điều trị tế bào gốc mà sẽ cần phải được giải quyết.
'RẤT ĐÁNG KHÍCH LỆ'
Giáo sư Dave Moore, giám đốc của Viện Nghiên cứu Y học của Hội đồng Nghe Nghiên cứu ở Nottingham (the Medical Research Council's Institute of Hearing Research in Nottingham), đă nói với BBC: "Thật là một thời điểm quan trọng, phát hiện này thực sự là một bước tiến bộ lớn." Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng sẽ có khó khăn trong việc áp dụng thành tích này ở con người . Ông nói: "Vấn đề thực sự lớn nhất là việc đưa tế bào gốc vào bộ phận của tai trong, nơi tê bào gốc sẽ hoạt động tốt. Tế bào gốc cực kỳ nhỏ và rất khó khăn để đưa vào và đó sẽ là một điều cam kết đáng lo ngại "
Tiến sĩ Ralph Holme, người đứng đầu nghiên cứu hóa sinh của cơ quan từ thiện về khiếm thính (the charity Action on Hearing Loss), cho biết: "Nghiên cứu này là rất đáng khích lệ và cung cấp cho chúng tôi hy vọng thực sự rằng việc này sẽ có thể để sửa chữa nguyên nhân thực sự của một số t́nh trạng mất thính giác trong tương lai
Đối với hàng triệu người bị giảm thính lực đang bị bào ṃn chất lượng sống th́ điều này chưa thể đến sớm hơn"
BỆNH TIỂU ĐƯỜNG LIÊN KẾT ĐẾN UNG THƯ VÚ Ở PHỤ NỮ SAU MĂN KINH
( Diabetes Link To Breast Cancer In Post-Menopausal Women )
Lynn Ly phỏng dịch thông tin từ báo BBC
Theo Báo BBC , 13 /09/ 2012
Những phụ nữ ở thời kỳ sau khi măn kinh bị bệnh tiểu đường loại 2 cho biểu hiện có nguy cơ ung thư vú cao hơn 27% so với b́nh thường, các chuyên gia tuyên bố.
Một nhóm nghiên cứu quốc tế, viết trên Tạp Chí về Ung Thư của Anh Quốc (the British Journal of Cancer), đă kiểm tra 40 nghiên cứu riêng biệt khi quan sát tiềm năng liên kết giữa ung thư vú và bệnh tiểu đường.
Bị béo ph́ hoặc dư thừa thể trọng (trong lượng cơ thể) có liên quan đến cả hai t́nh trạng (sau khi măn kinh và tiểu đường loại 2).
Tuy nhiên, các chuyên gia về ung thư cũng cho rằng có thể có một kết nối trực tiếp giữa cả hai.
Có hơn 56.000 phụ nữ bị ung thư vú tham gia vào những nghiên cứu này .
Những phụ nữ ở thời kỳ sau khi măn kinh bị bệnh tiểu đường loại 2 đă bị gia tăng 27% hung hiểm về ung thư vú. Tuy nhiên, không có sự liên kết đối với phụ nữ ở thời tiền măn kinh (Pre-Menopause) hoặc những người có bệnh tiểu đường loại 1.
Các nhà nghiên cứu cũng đề nghị rằng chỉ số tỷ lệ về trọng lượng và chiều cao (BMI=body mass index) mà cao , thường liên kết với bệnh tiểu đường, có thể là một yếu tố góp phần cơ bản.
HOẠT ĐỘNG CỦA HORMONE / NỘI TIẾT TỐ
Giáo sư Peter Boyle, chủ tịch Hiệp Hội Quốc tế về Nghiên Cứu Pḥng Ngừa (the International Prevention Research Institute) , trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết: "Chúng tôi vẫn chưa biết cơ chế ẩn tàng lư do tại sao bệnh tiểu đường loại 2 có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú . Nói khác đi, ư nghĩ cho rằng bị dư thừa trọng lượng thường liên quan đến bệnh tiểu đường loại 2, và ảnh hưởng do thay đổi hoạt động hormone có thể chịu một phần trách nhiệm đối với tiến tŕnh mà dẫn đến sự phát triển ung thư vú. Tuy nhiên , cũng không thể loại trừ một số yếu tố liên quan đến bệnh tiểu đường mà có thể được tham gia vào quá tŕnh nàỵ."
Martin Ledwick, người y tá trưởng về thông tin tại Viện Nghiên Cứu Ung Thư Anh Quốc ( Cancer Research UK ), đă nói " Nghiên cứu này không chứng minh rơ ràng có mối quan hệ nguyên nhân và kết quả giữa bệnh tiểu đường và nguy cơ ung thư vú ở phụ nữ sau măn kinh. Tuy nhiên như chúng ta đă biết chỉ số tỷ lệ về trọng lượng và chiều cao (high BMI) cao có thể góp phần tăng nguy cơ của cả hai : bệnh tiểu đường loại 2 và bệnh ung thư vú, điều này có nghĩa là phụ nữ nên cố gắng duy tŕ tốt trọng lượng cơ thể để được khoẻ mạnh "
GEN KHUYẾT TẬT LIÊN QUAN ĐẾN CƠN ĐAU THẮT LƯNG
(Gene flaw linked to low back pain)
Lynn Ly phỏng dịch thông tin từ báo BBC
Theo Báo BBC , 21 /09/ 2012
Các nhà khoa học đă xác định một loại khuyết tật gen có liên quan đến những vấn đề của đĩa đệm cột sống là một nguyên nhân phổ biến của đau vùng dưới thắt lưng (low back pain).
Nghiên cứu của Anh Quốc, được công bố trong sách Niêm Giám Những Bệnh Thấp Khớp (the Annals of Rheumatic Diseases), đă quan sát 4.600 người và t́m thấy gen PARK2 có liên quan đến những vấn đề đĩa đệm cột sống do tuổi tác .
A third of middle-aged women have problems with at least one spinal disc - and the condition is known to be inherited in up to 80% of patients.
Một phần ba trong tổng số phụ nữ trung niên có vấn đề vế đĩa đệm cột sống ít nhất một và t́nh trạng được biết đến là được di truyền th́ lên 80% trong số người bệnh.
Các chuyên gia cho biết việc phát hiện loại gen nay có thể dẫn đến các phương pháp điều trị mới mà đang được tiến hành thực hiện.
Chứng bệnh đau lưng làm Anh Quốc phí tổn 7 tỷ Euros hằng năm v́ chi phí nghỉ việc do bệnh và chi phí điều trị, nhưng những nguyên nhân của t́nh trạng này không được hiểu thật trọn vẹn .
Ở chứng thoái hóa đĩa điệm cột sống vùng thắt lưng (Lumbar Disc Degeneration = LDD), đĩa đệm cột sống bị mất nước và mất đi bề dày, và các đốt sống (vertebrae) bên cạnh chúng phát triển tăng trưởng xương được gọi là osteophytes, dẫn đến đau vùng dưới thắt lưng .
Những nhà nghiên cứu của trường cao đẳng King tại London (The King's College London)đă tiến hành Chụp H́nh Cộng Hưởng Từ Trường (MRI scans) tất cả những người trong cuộc nghiên cứu này và quan sát sự khác biệt trong sự thành lập di truyền của chúng.
Họ phát hiện ra các biến thể (variants) của gen PARK2 xuất hiện có hiệu lực ở những người bị thoái hóa đĩa đệm và sự ảnh hưởng đến tốc độ mà t́nh trạng của họ bị xấu đi.
NHỮNG TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG
Các nhà nghiên cứu, được tài trợ bởi Wellcome Trust và Arthritis Research của Anh Quốc, nói rằng hiện nay cần có thêm nhiều nghiên cứu nữa để t́m hiểu làm thế nào gen ảnh hưởng đến t́nh trạng chứng bệnh.
Nhưng họ đề nghị là có thể làm ngừng hoạt động của gen này ở những người bị chứng thoái hóa đĩa điệm cột sống vùng thắt lưng (LDD).
Và họ nói rằng chứng thoái hóa đĩa điệm cột sống vùng thắt lưng có thể là yếu tố môi trường - chẳng hạn như chế độ ăn uống và lối sống có thể tạo ra những ǵ đă được biết như là những biến đổi biểu sinh ( epigenetic changes) đối với gen.
Các nhà nghiên cứu nói rằng một khi cơ chế được hiểu rơ tường tận, phát hiện của họ có thể dẫn đến việc tiến hành những phương pháp điều trị mới cho chứng bệnh đau dưới thắt lưng.
Tiến sĩ Frances Williams, thuộc bộ phận nghiên cứu song sinh và dịch tễ học di truyền (genetic epidemiology) tại trường Cao đẳng King tại London, ông đă làm việc về nghiên cứu này, cho biết: "Chúng tôi biết rằng những người bị ṃn đĩa đệm cột sống là có nguy cơ gia tăng từng phần về chứng đau dưới thắt lưng, nhưng những đĩa đệm cốt sống của người b́nh thường th́ rất khó để có được để nghiên cứu như vậy cho đến bây giờ kiến thức của chúng ta về sinh học của con người b́nh thường dă không đầy đủ.
"Công việc trong tương lai của các nhà nghiên cứu đĩa đệm để xác định vai tṛ của gen PARK2 sẽ phải thực hiện, chúng tôi hy vọng sẽ làm sáng tỏ một trong hầu hết các nguyên nhân quan trọng của chứng đau vùng dưới thắt lưng.
"Đúng là khả thi nếu chúng ta có thể xây dựng trên những phát hiện này và nâng cao kiến thức của chúng ta về t́nh trạng đau lưng, chúng ta một ngày có thể có phát triển mới, phương pháp điều trị hiệu quả hơn cho bệnh đau lưng gây ra bởi t́nh trạng phổ biến này".
Giáo sư Alan Silman, giám đốc y tế tại Arthritis Research của Anh Quốc , cho biết: "Chứng thoái hóa đĩa đệm cột sống vùng thắt lưng là một nguyên nhân phổ biến của đau dưới thắt lưng, và nó đang được biết có tới 80% các trường hợp là do cơ sở di truyền, nhưng đây là những thời điểm đầu của một gen vừa được xác định là có liên quan đến cơn đau thường xuyên và t́nh trạng bị vô hiệu hóa.
"Đúng là một khởi đầu đầy hứa hẹn và cung cấp cho chúng ta với các đầu mối đầu tiên về căn bản di truyền của t́nh trạng này, và với nghiên cứu sâu xa hơn, có khả năng có thể dẫn đến sự phát triển về việc điều trị hiệu quả hơn".
TẾ BÀO CHẾT KHƠI LÊN NIỀM HY VỌNG VỀ KHẢ NĂNG SINH SẢN VÀ ĐIỀU TRỊ UNG THƯ
(CELL DEATH OFFERS HOPE ON FERTILITY AND CANCER TREATMENT)
Lynn Ly phỏng dịch thông tin từ báo BBC
Theo Báo BBC , 22 /09/ 2012
Một khám phá về tế bào chết đi như thế nào có thể đă dẫn đến đường lối bảo vệ khả năng sinh sản ở phụ nữ đang được trị liệu ung thư, các nhà nghiên cứu đề nghị góp ư .
Các nhà khoa học Úc đă t́m thấy hai loại protein cụ thể mà đă khiến cho các tế trứng chết sớm ở trong buồng trứng (ovaries). Việc ngăn chận những protein này có nghĩa là những tế bào được sinh tồn sau ảnh hưởng của xạ trị (radiotherapy), theo nghiên cứu công bố trong tạp chí Molecular Cell.
Một chuyên gia của Anh Quốc nói với nhà nghiên cứu là "Một điểm khởi đầu đáng khích lệ".
'BẢO VỆ TỐT HƠN' ('BETTER PROTECTION')
Các nhà nghiên cứu từ Viện Walter và Eliza Hall (Walter and Eliza Hall Institute), từ Đại học Monash và Học Viện của Hoàng tử Henry về Nghiên cứu Y khoa đă quan sát các tế bào trứng được gọi là noăn bào nang trứng non (primordial follicle oocytes), những tế bào này chu cấp cho suốt cuộc đời 1 phụ nữ khả năng sản xuất noăn bào (trứng) .
Họ phát hiện khi DNA của các tế bào bị hư hỏng thông qua hóa trị (chemotherapy) hoặc xạ trị (radiotherapy), hai loại protein được gọi là Puma và Noxa đă khiến cho nơan bào (trứng) bị chết. Điều này khiến cho rất nhiều nữ bệnh nhân ung thư bị trở thành vô sinh. Sự suy giảm số lượng tế bào trứng cũng có thể khiến người phụ nữ tiến đến một thời kỳ măn kinh sớm hơn .
Khi những tế bào này đă được điều chỉnh để chúng không c̣n có protein Puma, chúng sẽ không chết sau khi tiếp xúc với xạ trị.
Giáo sư Jeff Kerr, từ Đại học Monash, người đă làm việc trong cuộc nghiên cứu này cho biết: "Đây có lẽ là căn nguyên để quan tâm lo ngại bởi v́ bạn muốn những tế bào trứng bị hư hỏng bị chết đi như vậy là không sản sinh quái thai (con cái không b́nh thường = offspring) ."
Nhưng ông đă nói thêm: "Để ngạc nhiên chúng tôi, chúng tôi thấy rằng không chỉ các tế bào c̣n sống sót bị bức xạ, các tế bào đă có thể sửa chữa những thiệt hại DNA mà chúng đă gánh chịu và có thể rụng trứng và thụ tinh, sản sinh những đứa con khỏe mạnh.
Khi những tế bào cũng thiếu loại protein Noxa, th́ có sự bảo vệ tốt hơn để chống lại tia bức xạ."
SỰ MẤT TRỨNG CHẬM LẠI ('SLOW EGG LOSS')
Giáo sư Clare Scott,từ Viện Walter và Eliza Hall về Nghiên cứu Y Khoa (the Walter and Eliza Hall Institute of Medical Research), người cũng làm việc trong cuộc động vật tại pḥng thí nghiệm, nói thêm: "Điều này có nghĩa rằng trong tương lai, các loại thuốc ngăn chặn các chức năng của protein Puma có thể được sử dụng để ngăn chặn tế bào trứng bị chết ở những bệnh nhân đang điều trị bằng hóa trị hoặc xạ trị.
"Kết quả của chúng ta cho thấy rằng việc này có thể duy tŕ khả năng sinh sản của những bệnh nhân này."
Các nhà nghiên cứu cho biết rằng sự phát hiện cũng có thể có nghĩa là sẽ có thể làm chậm sự mất mát của các tế bào trứng từ buồng trứng, do đó tŕ hoăn t́nh trạng măn kinh sớm.
Tiến sĩ Jane Stewart của Trung tâm Khả Năng Sinh Sản trong Cuộc Đời Newcastle (Newcastle Fertility Centre at Life = Trung tâm Khoa học đời sống), và phát ngôn viên của Hiệp hội sinh sản Anh (the British Fertility Society), cho biết: "Tiềm năng mất khả năng sinh sản là một vấn đề lo lắng của nhiều phụ nữ trẻ đang trải qua các điều trị ung thư."
Trong khi điều này không phải luôn luôn là một vấn đề , nó có thể không phỏng đoán trước và những khả thi về hiệu quả duy tŕ khả năng sinh sản ở phụ nữ vẫn c̣n hạn chế.
"Việc gia tăng sự hiểu biết về những thiệt hại và những tiềm ẩn để trực tiếp bảo vệ buồng trứng và noăn bào sẽ được hoan nghênh và trong khi đó th́ công việc này có thể có một số đường lối chuyển dần sang thực nghiệm lâm sàng - việc này đang được khuyến khích như là một điểm khởi đầu khả thi (bước khởi đầu của 1 công việc thực hiện được)"
LOẠI CORONAVIRUS MỚI GIỐNG SARS CORONAVIRUS ĐƯỢC XÁC ĐỊNH BỞI CÁC QUAN CHỨC ANH
( NEW 'SARS-LIKE' CORONAVIRUS IDENTIFIED BY UK OFFICIALS )
Lynn Ly phỏng dịch thông tin từ báo BBC
Theo Báo BBC , 24 /09/ 2012
Do Michelle Roberts biên tập viên về sức khỏe của báo BBC
Một căn bệnh hô hấp mới tương tự như virus SARS đă lây lan toàn toàn cầu / toàn thế giới trong năm 2003 và đă giết chết hàng trăm người đă được xác định trong một người đàn ông đang được điều trị ở Anh Quốc.
Người đàn ông 49 tuổi, được chuyển tới một bệnh viện ở London bằng máy bay cứu thương từ Qatar, là người thứ hai được xác nhận có loại coronavirus này
Trường hợp đầu tiên là một bệnh nhân ở Ả Rập Saudi đă tử vong
Các giới chức vẫn c̣n đang xác định mối đe dọa do loại virus mới có thể gây ra.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vẫn chưa có khuyến cáo về hạn chế việc du lịch/ hạn chế đi lại.
Giáo sư John Watson, người đứng đầu khoa các bệnh hô hấp tại Cơ quan Bảo Vệ Sức Khỏe của Anh Quốc (the UK's Health Protection Agency), cho biết: "Dựa trên các kết luận từ mức độ nghiêm trọng về căn bệnh mà đă được xác định trong 2 trường hợp được xác nhận, những bước kế tiếp liền sau đó đă được thực hiện để bảo đảm những người từng tiếp xúc với ca bệnh tại Anh Quốc đă không bị lây nhiễm, và không có bằng chứng cho thấy rằng họ bị nhiễm bệnh.
"Thông tin chi tiết về những ca bệnh đang được khai triển về phía các nhân viên y tế tại Anh Quốc, cũng như việc tư vấn để giúp duy tŕ gia tăng cảnh giác về loại virus này."
Ông cho biết không có bằng chứng cụ thể vế sự lây lan virus này từ người này sang người khác và ông đă chưa có lời khuyên cho các hành khách đi đi lại lại nơi chốn công cộng.
Peter Openshaw, giám đốc của Trung tâm bệnh nhiễm trùng đường hô hấp tại trường Cao Đẳng Imperial London(the Centre for Respiratory Infection at Imperial College London), nói với tờ báo Reuters rằng ở giai đoạn này loại virus mới được phát hiện dường như không minh chứng một mối quan ngại ǵ, và có thể cũng chỉ là được xác định do các kỹ thuật kiểm tra tinh vi.
Coronavirus là những virus có liên quan ṇi giống rộng lớn bao gồm những loại virus gây ra cảm lạnh thông thường và SARS (hội chứng suy hô hấp cấp tính nặng).
Loại virus mới này là khác với từ bất kỳ loại coronavirus đă được xác định trước đó ở người.
Đă có một số ít ca bệnh khác về bệnh hô hấp nghiêm trọng ở Trung Đông trong ba tháng qua, một trong số đó đă được điều trị tại Anh nhưng đă qua đời.
Căn bệnh của người này cũng đang được điều tra, mặc dù không có bằng chứng cho thấy rằng căn bệnh do bởi cùng loại virus gây ra hoặc có liên kết với các ca bệnh hiện tại. Cho đến nay không có những ca bệnh đă được xác định tại Anh Quốc.
SARS là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp nghiêm trọng đă gây ra một đại dịch toàn cầu vào năm 2002, rồi lan rộng từ Hồng Kông đến hơn 30 quốc gia khác nhau trên khắp thế giới, và khiến khoảng 800 người thiệt mạng. Dẫu cho SARS đă không được nhổ tận gốc rễ sự lây lan của nó một cách hoàn toàn vào năm 2003. Giống như các loại coronavirus khác, SARS lây lan qua những giọt chất lỏng của cơ thể sản xuất qua hắt hơi và ho.
VIRUS VÔ HẠI TRÊN DA TRỊ MỤN TRỨNG CÁ
("HARMLESS SKIN VIRUS" FIGHTS ACNE )
Lynn Ly phỏng dịch thông tin từ báo BBC
(wXw.bbc.co.uk/news/health-19702511)
Theo Báo BBC , 25 /09/ 2012
MộT loại virus vô hại mà sống trên da của chúng ta có thể được sử dụng như 1 trị liệu cho mụn trứng cá , các nhà khoa học tin tưởng vậy .
Loại virus nay được gọi là thể thực khuẩn (phage) , là một cấu trúc tự nhiên nhằm tiêu diệt vi khuẩn gây mụn trứng cá - Propionibacterium acnes
Quote:
Lynn Ly chú thích:
phage = thể thực khuẩn là 1 loại kư sinh trùng tái tạo từ chính nó ở dạng vi khuẩn .
Propionibacterium acnes là một loại vi khuẩn xâm chiếm nang da và tóc, và là tác nhân chính gây nên mụn trứng cá
Các chuyên gia tại Đại học California, Los Angeles (University of California, Los Angeles = UCLA) và Đại học Pittsburgh đă t́m thấy 11 phiên bản khác nhau của virus trong ḍng họ của thể thực khuẩn này mà có năng lực. Họ lên kế hoạch thực hiện trong pḥng thí nghiệm để xem họ có thể khai thác khả năng của chúng như một liệu pháp.
Những nhà khoa học tại những viện nghiên cứu khác cũng hứng thú quan tâm về việc sử dụng thể thực khuẩn như một cách trị liệu mụn trứng cá.
Nhà khoa học dẫn đầu cuộc nghiên cứu hiện giờ, Giáo sư Robert Modlin, nói :"Mụn trứng cá ảnh hưởng đến hàng triệu người, lúc này chúng tôi có vài phương pháp điều trị an toàn và hiệu quả.
"Việc khai thác khả năng một loại virus tự nhiên làm con mồi ở vi khuẩn mà vi khuẩn là nguyên nhân gây nổi mụn th́ có thể cung cấp một công cụ mới đầy hứa hẹn chống lại những vết thương về vật lư và tâm lư về các vết sẹo do bị mụn trứng cá nặng".
BẢO VỆ TỰ NHIÊN (NATURAL DEFENCE)
Mụn trứng cá gây ra khi nang lông bị bế tắc bởi bă nhờn một chất dầu gọi là sebum, chất này do cơ thể tạo ra để ngăn chặn tóc và da không bị khô.
Một cách phổ thông vi khuẩn vô hại, chẳng hạn như Propionibacterium acnes, sống trên da có thể làm ô nhiễm và lây nhiễm sang các nang lưu giữ chất dầu (plugged follicles) .
Quote:
(Lynn Ly chú thích:
plugged follicles là nang lưu giữ chất dầu cũng như vi khuẩn để làm da tiếp tục sản xuất chất nhờn).
Thể thực khuẩn (phages) xuất hiện trợ giúp làm mất tác dụng (lây nhiễm) này
Khi các nhà khoa học sắp xếp tŕnh tự mật mă DNA của thể thực khuẩn, họ phát hiện ra rằng việc chia sẻ hầu hết các tố chất di truyền của chúng th́ tất cả các virus vô hại này đă có một số đặc tính chính chung.
Tất cả virus này đều mang một gen tạo ra một protein được gọi là endolysin - một loại enzyme để tiêu diệt vi khuẩn bằng cách phá vỡ thành tế bào của vi khuẩn.
Và không giống như các loại thuốc kháng sinh mà tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn bao gồm cả những loại vi khuẩn tốt sống trong ruột chúng ta, thể thực khuẩn được thiết lập theo qui tắc để chỉ nhắm đến loại vi khuẩn riêng biệt rơ ràng.
Người cộng tác nghiên cứu, tiến sĩ Jenny Kim, giám đốc bệnh viện UCLA về mụn trứng cá (Acne), mụn trứng cá dạng đỏ (Rosacea) và thẩm mỹ, cho biết: "Thuốc kháng sinh như tetracycline được sử dụng rộng răi mà nhiều chủng loại mụn trứng cá đă dang phát triển sức đề kháng với thuốc này, và các loại thuốc như Accutane, trong khi cho hiệu quả, th́ có thể tạo những phản ứng phụ nguy hiểm, nên đang hạn chế sử dụng những thuốc này. "
Những thể thực khuẩn (phages) có thể có khả năng cung cấp một liệu pháp phù hợp với ít tác dụng phụ hơn, các chuyên gia đă nói với tạp chí của Hiệp Hội Hoa Kỳ chuyên về vi trùng học và Vi Sinh Học ( journal of the American Society for Microbiology, mBio)
Hermione Lawson, thuộc tổ chức Cơ Sở về Da của Anh Quốc (British Skin Foundation), cho biết: "Đây là thông tin rất thú vị hấp dẫn . Mụn trứng cá là một t́nh trạng phổ biến mà ảnh hưởng đến lên đến 8 trong số 10 người ở độ tuổi giữa 11 và 30 ở Anh Quốc, và hiện tại không có cách chữa trị cho căn bệnh về da này.
"Chúng ta am hiểu các triệu chứng của mụn trứng cá có thể làm khổ sở người bị mụn như thế nào, và hoan nghênh bất kỳ sự phát triển nào có thể dẫn đến một cách chữa trị hoặc ít nhất là cho một sự hiểu biết tốt hơn về căn bệnh này."
PHƯƠNG PHÁP "ĐƠN GIẢN" ĐỂ G̀N GIỮ SỨC KHỎE:
Uống 1 ly Nước Ấm vào Buổi Sáng khi thức dậy
(Nguồn: MyiLife)
ĐIỀU G̀ XẢY RA VỚI CƠ THỂ KHI BẠN "UỐNG NƯỚC ẤM" LÚC ĐÓI VÀO MỖI SÁNG?
Nhiều người thường bắt đầu ngày mới với một tách trà nóng hay cà phê. Nhưng bạn có biết rằng, uống một cốc nước lọc ấm mỗi sáng sẽ rất có lợi cho bạn.
Uống nước ấm khi dạ dày trống rỗng vào mỗi buổi sáng có nhiều tác dụng tích cực đối với cơ thể của bạn, bao gồm cả thúc đẩy tiêu hóa, loại bỏ độc tố khỏi cơ thể, giảm đau, cải thiện lưu thông...
Dưới đây là những ǵ sẽ xảy ra khi bạn uống nước ấm mỗi sáng khi đang đói:
1) Giải độc cho các cơ quan trong cơ thể
Uống một cốc nước nóng vào buổi sáng có thể loại bỏ các độc tố nguy hiểm từ cơ thể của bạn. Nước và các chất lỏng khác có tác phân hủy thức ăn trong dạ dày và thúc đẩy tiêu hóa. Bởi vậy, ngay cả sau bữa ăn, thay v́ uống nước lạnh, bạn hăy uống nước ấm để cải thiện quá tŕnh tiêu hóa.
2) Cải thiện sự trao đổi chất
Nếu bạn bị đau dạ dày, hăy uống một cốc nước ấm vào buổi sáng trước khi ăn sáng. Điều này sẽ cải thiện sự trao đổi chất và cơ thể của bạn sẽ hoạt động đúng cách. Hơn nữa, uống nước ấm lúc này sẽ làm dịu các chứng đau dạ dày và giúp bạn cảm thấy dễ chịu.
3) Giúp giảm đau
Những cơn đau do chuột rút trong thời ḱ kinh nguyệt có thể được xoa dịu bằng cách uống nước ấm. Trên thực tế, đây là một phương thuốc tự nhiên mà vẫn có tác dụng. Nước ấm làm giăn các cơ bắp của dạ dày và giúp làm dịu cơn đau. Uống nước ấm không chỉ tốt cho những cơn đau do chuột rút trong ḱ kinh nguyệt mà c̣n có tác dụng đối với bất ḱ cơn đau do chuột rút ở thời điểm nào v́ nước ấm khi vào cơ thể giúp cải thiện lưu thông mao mạch và làm thư giăn các cơ bắp.
4) Giúp giảm cân
Uống một cốc nước ấm vào buổi sáng có thể giúp bạn giảm cân nhanh hơn. Lư do là bởi v́ nước ấm làm tăng nhiệt độ của cơ thể và các cơ quan bên trong cơ thể. Điều này dẫn đến khả năng đốt cháy nhiều calo hơn. Uống nước ấm cũng có tác dụng tích cực đối với hoạt động thận và các cơ quan bài tiết nên sẽ giảm t́nh trạng tích nước trong cơ thể, dẫn đến tăng cân.
5) Làm chậm quá tŕnh lăo hóa
Không ai thích lăo hóa sớm và nhanh già, đặc biệt là phụ nữ. May mắn thay, nguy cơ này có thể tránh được bằng cách uống nước ấm mỗi sáng. Độc tố trong cơ thể thúc đẩy quá tŕnh lăo hóa, nhưng uống nước ấm mỗi sáng lại giúp loại bỏ độc tố ra ngoài một cách hiệu quả. Nhờ đó, việc làm này cũng có tác dụng làm chậm quá tŕnh lăo hóa. Ngoài ra, uống nước ấm c̣n cải thiện độ đàn hồi của da, giúp bạn luôn có làn da sáng, khỏe mạnh và giảm nếp nhăn.
THÔNG TIN Y HỌC VỀ CAO HUYẾT ÁP (HYPERTENSION)
Lynn Ly tổng hợp thông tin Y Học về Cao Huyết Áp (Hypertension)
từ các bài Thời Sự Y Học của Bác Sĩ Nguyễn Văn Thịnh
THỜI SỰ Y HỌC SỐ 24 - BS NGUYỄN VĂN THỊNH ( 29/4/2007 )
1/ CAO HUYẾT ÁP : NGUYÊN NHÂN NẰM TRONG NĂO BỘ.
Một nhóm nghiên cứu các nhà khoa học người Anh đă nhận diện trong năo bộ một protéine được xem là nguyên nhân của cao huyết áp, trong khi đó nói chung nguyên nhân của chứng cao huyết áp thường được quy cho do thận hoặc các động mạch. Đây là kết quả của một công tŕnh nghiên cứu được đăng tải trên báo Hypertension.Các nhà nghiên cứu của Đại Hoc Bristol đă phân lập protéine JAM-1 trong năo bộ và đă khám phá rằng protéine này giam hăm các bạch cầu, gây phản ứng viêm làm trở ngại tuần hoàn máu và làm giảm tiếp vận oxygène đến năo bộ. Theo các nhà nghiên cứu, cao huyết áp là một bệnh viêm mạch máu của năo bộ, hay nói đúng hơn là một bệnh có nguồn gốc huyết quản.
“ Hiện nay các nghiên cứu cơ bản này sẽ mở ra khả năng điều trị những bệnh nhân cao huyết áp không đáp ứng với các thuốc chống cao áp cổ điển, bằng những thuốc làm giảm viêm huyết quản và làm gia tăng lưu lượng máu đến năo bộ. Giáo sư Julian Paton, người điều khiển dự án, đă giải thích như vậy.” Thách thức mới là cần hiểu loại viêm nào là nguyên nhân để biết cần sử dụng những loại thuốc nào”. Ông nói thêm như thế và nhấn mạnh rằng JAM-1 có thể chỉ ra những hướng mới để điều trị bệnh cao huyết áp.
Giáo sư Jeremy Pearson, phụ trách British Heart Foundation, đă chào đón khám phá này: “Công tŕnh nghiên cứu gây ấn tương này thật là quan trọng bởi v́ đă đưa ra những nguyên nhân bất ngờ của cao huyết áp”.
Tuy nhiên, đối với Giáo sư MacGregar, chủ tịch Hiệp Hội Cao Huyết Áp Anh, th́ những công tŕnh này c̣n rất sơ bộ và cần phải được xác nhận. Cao huyết áp đặc biệt có thể đưa đến nhồi máu cơ tim và gây tổn hại thận. Yếu tố nguy cơ tim mạch này gia tăng với tuổi tác. Ở Pháp cứ 3 người th́ có một người bị cao huyết áp và trên thế giới có hơn 600 triệu người bị chứng bệnh này.
(LE FIGARO 16/4/2007)
THỜI SỰ Y HỌC SỐ 26 - BS NGUYỄN VĂN THỊNH ( 11/5/2007 )
2/ KHI NÀO PHẢI ĐIỀU TRỊ CAO HUYẾT ÁP ?
Các BS Hoa Kỳ đă gây nên một cuộc luận chiến lúc đề nghị giảm mức giới hạn b́nh thường của huyết áp.
Cao huyết áp đă được công nhận từ lâu như là một yếu tố nguy cơ của các tai biến tim mạch. Trong nhiều năm qua, một điều trị chống cao áp được xem là cần thiết ngay khi các trị số huyết áp bằng hoặc trên 16/9. Từ khoảng 15 năm nay, điều trị chống cao áp suốt đời được chỉ định đối với những trị số huyết ấp trên 14/8.
Cách nay vài tháng các y sĩ Hoa Kỳ đă công bố một nghiên cứu trong New England Journal of Medicine (NEJM) gợi ư rằng nếu điều trị t́nh trạng tiền cao áp (pré-hypertension) (nghĩa là các trị số huyết áp biến thiên từ 13/8 đến 14/9) sẽ có thể giảm dầu chỉ chút ít nguy cơ bị cao huyết áp. Bài báo này đă gây tranh căi trong cộng đồng các thầy thuốc khoa tim Hoa kỳ từ 6 tháng nay.
Công tŕnh nghiên cứu Trophy của NEJM thực hiện trên 809 bệnh nhân có huyết áp biến thiên từ 13/8 và 14/9. Một nửa trong số các bệnh nhân này được điều trị trong 4 năm bởi một placebo( một chất không có tác dụng).Một nửa c̣n lại được điều trị trong 2 năm bởi một thuốc chống cao áp Candesartan và sau đó bởi một placebo. Tất cả đều nhận những lời khuyên về vệ sinh và tiết thực (giảm thể trọng nếu cần thiết, chế độ ăn uống ít muối, giảm uống rượu và tập thể dục).
Sau 4 năm, vào cuối công tŕnh nghiên cứu, người ta thống kê 10% người bị cao huyết áp ít đi trong nhóm đă nhận điều trị trong 2 năm trước đó. Các kết quả này làm nghĩ rằng trong một số nhỏ trường hơp ta có thể loại bỏ nguy cơ trở nên cao huyết áp bằng cách điều trị t́nh trạng tiền huyết áp. Do đó vài chuyên gia muốn đề nghị áp dụng điều trị trong một thời gian giới hạn ngay khi bệnh nhân có những trị số tiền cao huyết áp (13/8 đến 14/9), là những trị số được xem là b́nh thường từ trước đến nay.
Các thầy thuốc phản pháo th́ cho rằng phương pháp được sử dụng trong nghiên cứu này là hoàn toàn thiên lệch bởi v́ đă không tính đến những biến thiên có tính chất sinh lư mỗi ngày của huyết áp. Một chuyên viên khác cho rằng tất cả công tŕnh này được phân tích lại bởi một nhóm nhà thống kê độc lập có thể dẫn đến những kết quả khác.
B.S Stephen Persell (Feinberg school of medicine, Nortwestern university) trong the Ameri --can Journal of Hypertension nói rằng ở Hoa Kỳ có hàng triệu người bị cao huyết áp thật sự. Những người này đáng lư ra cần một điều trị có hiệu quả thế mà lại chẳng được săn sóc đến.
NHỮNG MỐI LỢI CHỦ YẾU CÓ TÍNH CHẤT THƯƠNG MĂI
Theo B.S Stephen Persell, điều đầu tiên cần làm là cho toa các thuốc chống cao áp cho các bệnh nhân thật sự cần đến » Mặt khác, để đánh giá hiệu quả của một chiến lược điều trị tiền cao áp, cũng cần phải có một đánh giá về lâu về dài nguy cơ xảy ra các biến chứng (nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu năo), thế mà điều này đă không được thực hiện». Một vài chuyên gia đă phàn nàn như thế.
Tạp chí Prescrire, trong một bài báo được đăng cách nay vài tuần cho rằng «việc giảm có tính cách nhân tạo các giới hạn b́nh thường của huyết áp mà không có được một bằng chứng về lợi ích lâm sàng do điều trị mang lại sẽ làm gia tăng số người bị gán cho là có bệnh hay có nguy cơ, chỉ v́ những lợi ích chủ yếu có tính chất thương măi. Thái độ này khả dĩ khiến cho một số lớn người mạnh khỏe bị những phản ứng không mong muốn do thuốc gây nên »
Khoan dung hơn, Giáo sư Xavier Girerd (B.V Pitié-Salpetrière) mới đây trong tạp chí HTA-Info cho rằng: "Các kết quả của công tŕnh thử nghiệm Trophy dầu có đáng quan tâm thế nào chăng nữa, cũng không v́ thế mà làm chúng ta lầm lạc. Các kết quả này không cho phép kết luận rằng sự điều trị bằng thuốc đối với những người có huyết ấp trên 13/9 là cần thiết»
Theo Giáo sư Jean Michel, chủ tịch của Cơ quan nghiên cứu cao huyết áp, những lời dặn ḍ mới đây của Cơ quan cao cấp y tế cho rằng ngoai trừ những trường hợp đặc biệt (đái đường, suy thận) chỉ bắt đầu từ trị số huyết áp 14/9 điều trị bằng thuốc mới được bàn đến.
Công tŕnh nghiên cứu có tính chất lịch sử của Fragminham đă chứng tỏ rằng nguy cơ tai biến mạch máu năo gia tăng theo tuyến tính với tri số của huyết áp »
Theo B.S Yves Benacin, thầy thuốc khoa tim ở Paris, điều trị dĩ nhiên phải được uyển chuyển tùy theo thể trạng. “Khi trị số huyết áp ở mức giới hạn, trong khoảng từ 14 đến 15, mà không có yếu tố nguy cơ quan trọng,chúng ta có thể chờ đợi 3 tháng trước khi quyết định điều trị. Mục đích là tận dụng thời gian này để cố gắng quân b́nh huyết áp, bằng một chế độ ăn uống, luyện tập thể dục, giảm ăn muối uống rượu”
(LE FIGARO 8/5/2007)
Ở GIỚI TRẺ: CAO HUYẾT ÁP THƯỜNG KHÔNG ĐƯỢC ĐÁNH GIÁ ĐÚNG
Các nhà nghiên cứu Hoa Kỳ đă chứng nhận rằng cao huyết áp và tiền cao huyết áp (pré-hypertension) nơi các trẻ em thường không được chẩn đoán. Các tác giả đă công bố các kết luận này trên tờ báo JAMA.
Dịch bệnh béo ph́ (obésité) đang đe dọa trẻ em và thiếu niên Hoa Kỳ làm gia tăng tỷ lệ mắc bệnh cao huyết áp trong lứa tuổi này. Thật vậy chẩn đoán cao huyết áp ở trẻ em rất phức tạp v́ lẽ các trị số huyết áp b́nh thường và bất b́nh thường thay đổi tùy theo tuổi tác, giống tính và kích thước của cơ thể.
Matthew Hansen (Ohio, Hoa Kỳ) và các công sự viên đă tập hợp các dữ kiện của 14.187 trẻ em và thiếu niên, tuổi từ 3 đến 18 tuổi để có một ư nghĩ về mức độ thường gặp của cao huyết áp và tiền cao huyết áp không được chẩn đoán.
Huyết áp của các trẻ em tham dự công tŕnh nghiên cứu đă được đo ít nhất 3 lần trong thời gian giữa tháng 6 năm 1999 và tháng 9 năm 2006. Trong nhóm các trẻ em này, 507 trẻ (3,6%) đáp ứng với các tiêu chuẩn chẩn đoán cao huyết áp. Chẩn đoán được ghi chú một cách đầy đủ trong hồ sơ y khoa đối với 131 trong trong số các trẻ em này (26%). Tiền cao huyết áp đă được chẩn đoán trên 485 trẻ em (3,4%).
Từ công tŕnh nghiên cứu này, các tác giả kết luận rằng cao huyết áp và tiền cao huyết áp ở trẻ em thường không được chẩn đoán. Khả năng chẩn đoán được thực hiện một cách đúng đắn tùy thuộc vào tuổi của trẻ em, kích thước của nó, sự hiện diện của chứng béo ph́, cũng như mức độ nghiêm trọng và tần số của những đo lường huyết áp bất thường.
(LE JOURNAL DU MEDECIN 7/9/2007)
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
