Khi gần 20 lao động Việt Nam ở Ả Rập Xê Út đang trong t́nh cảnh “ở không được, về cũng không xong” th́ “đoàn giải cứu” vẫn phải chờ cấp… visa.
Trao đổi với Kiến Thức về vụ việc gần 20 lao động Việt Nam đang bị “kẹt” ở Ả Rập Xê Út nhiều tháng qua, ông Đoàn Kiến Trung - Phó pḥng Quản lư lao động Cục Quản lư lao động ngoài nước cho biết: Những người lao động này do các công ty xuất khẩu lao động (XKLĐ) trong nước đưa đi đă gửi đơn, thư phản ánh rằng, ở Ả Rập Xê Út, họ không được làm việc và trả lương theo hợp đồng kư kết. Đến nay, họ muốn xin về nước nhưng cũng không được.

Gần 20 lao động sống trong căn pḥng 20 m2. Ảnh: Thanh Niên
Ông Trung khẳng định, các doanh nghiệp XKLĐ trong nước đă nhận được thông tin, lao động Việt Nam ở Ả Rập Xê Út không được chủ sử dụng trả đúng lương như hợp đồng kư kết. Họ cũng đă t́m cách can thiệp qua môi giới, qua điện thoại nhưng không có kết quả. Phía Công ty Vĩnh Cát (doanh nghiệp đưa 8 lao động Việt Nam sang Ả Rập Xê Út – PV) có người bảo lănh, đă có giấy mời, chỉ chờ được visa là họ sẽ sang đàm phán giải quyết. Chỉ có điều, họ đă xin visa gần 1 tháng nay nhưng vẫn chưa được cấp.
"Trước đó, Đại sứ quán Việt Nam ở Ả Rập đă can thiệp, có ư kiến, có công hàm với Bộ Ngoại giao, Bộ Lao động Thương binh và Xă hội nhưng chưa giải quyết được. Nhân dịp ân xá ở Ả Rập Xê Út, tới đây, Bộ Lao động Thương binh và Xă hội có cử đoàn thanh tra, công tác sang đó. Một số doanh nghiệp có liên quan có đăng kư xin Bộ bảo lănh. Tuy nhiên, đoàn kiểm tra này cũng "vướng" hơn một tuần rồi vẫn chưa được cấp visa", ông Trung bày tỏ.
Ông Trung cho biết thêm, hiện nay một số nước như Philippines, Sri Lanka, Indonesia… không cấp visa cho người lao động sang Ả Rập giúp việc gia đ́nh nữa. Bởi lẽ, ngoài vấn đề lương, cách cư xử của người Ả Rập với công việc gia đ́nh lâu nay không tốt. Các nước yêu cầu phía Ả Rập phải cải thiện t́nh h́nh rồi họ mới tiếp tục cấp visa trở lại. Ở Ả Rập, hiện nay thiếu lao động giúp việc gia đ́nh, họ t́m cách lấy người Việt Nam. Có thể v́ mức lương, v́ những lời đồn… chính là nguyên nhân chậm trễ việc cấp visa cho đoàn đàm phán.
Về vấn đề sử dụng visa du lịch đi xuất khẩu lao động, ông Trung lư giải: “Theo thông lệ quốc tế, lao động của ḿnh muốn đi phải có chủ sử dụng phía bên nước ngoài bảo lănh. Nhà nước sẽ cấp quota được nhập lao động nước ngoài. Được cấp visa không có nghĩa là sang đó được cư trú măi. Đại sứ quán của nước sở tại ở Việt Nam sẽ cấp cho họ visa tạm thời có giá trị 3 tháng. Trong thời gian 3 tháng nhập cảnh, chủ sử dụng sau khi thử tay nghề, cho đi khám sức khỏe đảm bảo, lúc đó người ta mới đăng kư chính thức với cơ quan nhập cư và họ cấp cho thẻ cư trú dài hạn, thẻ làm việc 2 hoặc 3 năm theo hợp đồng. Sau thời gian 3 tháng không làm thủ tục, người ta sẽ phạt cả chủ sử dụng và lao động".
Về vấn đề người lao động phản ánh, sang đó họ bị chủ bắt ép làm việc quá sức, ông Trung nói: "Việc này làm tôi nhớ lại câu chuyện năm 2002, khi tôi sang Malaysia. Khi đó, anh Trần Trọng Toàn làm đại sứ Việt Nam ở Malaysia có nói với tôi rằng, lao động than rằng "chủ toàn bắt cháu bê gạch với đánh vữa". Thế nhưng, khi hỏi ra, người này nói kư hợp đồng sang làm xây dựng, xây dựng mà không biết xây th́ phải làm thợ phụ là đúng rồi."
"Ở đây, có lỗi của các doanh nghiệp không phổ biến cho anh em biết cụ thể về công việc họ phải làm khi sang nước bạn. Nên nói rơ xây dựng th́ phải làm những công việc ǵ, khi không xây th́ phải làm ǵ… Tất cả phải được nói rơ, phải ṣng phẳng", ông Trung nói.
Với những trường hợp người lao động phản ánh kư hợp đồng sang để lái xe mà bắt đi chăn cừu, ông Trung khẳng định: “Thế là không được! Lao động trong nhà máy mà trồng cỏ, cuốc đất… th́ không được. Tôi vẫn nhắc nhở phía các doanh nghiệp là các anh phải sang đó trực tiếp thực tế công việc, điều kiện sinh hoạt ăn ở của người lao động rồi hăy đưa đi. Nếu không có điều kiện v́ chi phí đi lại tốn kém th́ có thể 3-4 doanh nghiệp chung tiền cử một người đi. Hoặc ít nhất các doanh nghiệp phải nhờ bộ phận lănh sự Đại sứ quán đi thẩm tra, chụp ảnh, yêu cầu họ cho xem bảng lương có chữ kư của người lao động hàng tháng…".
Cũng theo ông Trung, phía Cục Quản lư lao động ngoài nước cũng nhắc nhở các doanh nghiệp chỉ đưa 7-8 người sang xem lương, cuộc sống thế nào mới đưa tiếp, chứ đưa cả trăm người sang liền một lúc th́ rủi ro lớn quá. Ông Trung cho rằng, về việc này cần phải sang tận nơi, t́m hiểu từng trường hợp, có đúng là vi phạm hợp đồng không mới biết cách xử lư.
Trong trường hợp chủ sử dụng lao động - phía bạn không làm đúng hợp đồng đă kư kết, ông Đoàn Kiến Trung khẳng định: "Các doanh nghiệp phải có trách nhiệm sang đàm phán với chủ sử dụng để yêu cầu họ phải thực hiện đúng như cam kết hợp đồng. Nếu không đàm phán được, doanh nghiệp phải đưa lao động về, hoàn trả các chi phí cho người lao động theo quy định của pháp luật".
"Chuyện rủi do tránh hoàn toàn không được, nhưng phải hạn chế một cách tối đa. Vấn đề là khi chuyện xảy ra, doanh nghiệp nhận thức như thế nào, hành động như thế nào, có v́ người lao động hay không.
Chúng tôi là cơ quan quản lư, luôn giám sát việc thực hiện trách nhiệm theo quy định của pháp luật. Có những việc quá sức của doanh nghiệp, chúng tôi phải xắn tay làm giúp, chúng tôi phải sang đàm phán với cơ quan nhà nước phía bạn yêu cầu người địa phương tuân thủ những điều đă cam kết", ông Trung nói.
Hiện, phía cơ quan quản lư đă yêu cầu các doanh nghiệp liên quan tham gia đoàn công tác sang Ả Rập Xê Út để có biện pháp khắc phục sớm nhất. Dù muộn th́ cũng phải khắc phục v́ quyền lợi của người lao động. Tuy nhiên, ông Trung nhắc lại "... vẫn phải đợi visa".
___
Các công ty xuất khẩu lao động (XKLĐ) trong nước đưa lao động Việt Nam sang Ả Rập Xê Út gồm: Công ty CP đầu tư Vĩnh Cát, Công ty cổ phần quốc tế Việt Thắng, Công ty Glo-tech, Công ty TNHH MTV XKLĐ-TM-DL Sovilaco...
Người lao động ở Ả Rập Xê Út phản ánh, công việc và mức lương họ nhận được thấp hơn rất nhiều so với hợp đồng đă kư trước khi đi. Hầu hết đều bị công ty môi giới yêu cầu phải kư lại hợp đồng với công việc hoàn toàn khác công việc theo hợp đồng với đă kư với các công ty XKLĐ ở VN. Có người hợp đồng lái xe th́ bị kư lại đi chăn dê cừu. Nhiều người không biết, đặt bút kư th́ bị các chủ trang trại “ép” làm việc quá sức, tiền lương bị cắt xén...
Hợp đồng lao động kư kết 2 năm, nhưng visa cấp cho các lao động sang Ả Rập Xê Út là visa du lịch chỉ có thời hạn 3 tháng. Đến nay, visa đă hết hạn, họ trở thành những lao động cư trú bất hợp pháp nơi xứ người.
Các lao động cũng phản ánh hiện đời sống của họ rất cơ cực: không việc làm, không tiền bạc, đói khổ, sống chen chúc, tạm bợ trong căn pḥng diện tích 20 m2 của Công ty môi giới AL.Babtaiin.
Tiểu Phong/Kienthuc.vn