'Venice phương Bắc', “Viên ngọc xanh châu Âu”... là những mỹ từ mà du khách trên thế giới dành cho thủ đô Stockholm (Thụy Điển).
Một con đường nhỏ lát đá từ thời Trung cổ trong cổ trấn Gamla Stan - Ảnh: V.A |
Với tôi, ấn tượng sâu đậm về Stockholm chính là sắc màu đa dạng của một thành phố vừa lưu giữ truyền thống vừa ngập tràn cảm hứng sáng tạo.
Màu trầm của quá khứ
Hiếm có nơi nào như Stockholm vẫn lưu giữ được quá khứ thông qua bảo tàng lộ thiên sống động bậc nhất thế giới - đó chính là cổ trấn Gamla Stan. Với những con đường lát đá quanh co nhỏ hẹp có từ thời Trung cổ cùng các công tŕnh kiến trúc cổ kính theo lối Phục hưng, khu phố cổ này trước đây là nơi buôn bán trao đổi hàng hóa giữa các ngư phủ và nông dân đến từ các đảo chung quanh (Stockholm được bao quanh bởi 14 ḥn đảo lớn, nhỏ khác nhau - PV), rồi trở thành nền móng h́nh thành nên thủ đô Stockholm hiện tại.
Gamla Stan thu hút rất đông du khách đến tham quan với Cung điện Hoàng gia được xây từ thế kỷ 16, với những ngôi nhà sơn màu trầm ấm áp, những con phố nhỏ lát đá ṃn bước chân người đi bộ, những cửa hàng trưng đầy chú ngựa Dala bằng gỗ sơn đỏ đặc trưng của vùng Scandinavia, những hàng quán lung linh ánh nến... Đặc biệt, quảng trường chính Stortorget của Gamla Stan được bao bọc bởi những ṭa nhà cổ kính từ thế kỷ 7 - 8 là địa điểm hấp dẫn nhiều du khách nhờ những bức tượng độc đáo, những nhóm hát rong và các nghệ sĩ đường phố đa phong cách.
Điều thú vị ở Gamla Stan là hầu hết các quán ăn, quán cà phê, cửa hàng đều có những chậu hoa xinh xắn bên bậu cửa sổ cùng ánh nến lung linh. Nến được thắp trong nhà, thắp ngoài đường, thậm chí thắp cả buổi trưa mà chẳng cần đợi trời tối. Dường như cả cổ trấn được người dân Stockholm sưởi ấm bằng lửa, nến và một t́nh yêu dành cho quá khứ thiêng liêng không thể đánh mất, cứ thế sừng sững hiện hữu bên cạnh những công tŕnh kiến trúc hiện đại giữa thủ đô như Ṭa Thị chính (City Hall) - nơi diễn ra lễ trao giải Nobel danh giá hằng năm, Bảo tàng Skansen, bảo tàng nghệ thuật hiện đại...
Xanh trong hiện tại và tương lai
Có nhiều người bảo Stockholm được cấu thành từ 1/3 nước, 1/3 cây xanh và 1/3 khu dân cư. Quả thật Stockholm là sự kết nối của những thảm thực vật, những công viên xanh yên ả xen lẫn sự nhộn nhịp của cuộc sống đô thị.
Cây xanh hiện diện ngoài đường phố, trong các công tŕnh kiến trúc, trong nhà dân và cả trường học... Ngoài công viên quốc gia đầu tiên trên thế giới - Royal City Park trải dài hết thành phố và vùng phụ cận, mỗi khu dân cư ở Stockholm đều có những khoảng xanh lớn để cung cấp không khí trong lành, các ngôi nhà cũng được thiết kế theo không gian mở, ḥa hợp với thiên nhiên.
Người dân Thụy Điển gắn bó với thiên nhiên một cách tự giác, luôn quan tâm bảo vệ môi trường.
Đáng chú ư, từ những năm 1990, chính quyền Stockholm đă xây dựng các khu đô thị mới theo hướng tôn trọng thiên nhiên, mang lại cuộc sống chất lượng cao cho người dân. Tại các khu đô thị này, hầu hết các hộ gia đ́nh được kết nối với hệ thống sưởi chung của cả khu và năng lượng dùng cho việc sưởi ấm là năng lượng sạch. Mỗi khu dân cư đều có những khoảng xanh lớn để cung cấp khí sạch.
Đồng thời, 50% người dân Stockholm có thói quen sử dụng xe điện ngầm và thành phố có đến 50% xe buưt chạy bằng năng lượng tái tạo. Điện sử dụng cho các công tŕnh giao thông công cộng đều là năng lượng sinh thái. Mục tiêu đến năm 2020, cả thủ đô sử dụng năng lượng sạch hoàn toàn.
Tiêu biểu cho chiến lược phát triển thành “Thủ đô xanh của châu Âu” (danh hiệu do Ủy ban châu Âu phong tặng Stockholm vào năm 2010 - PV) là khu đô thị sinh thái Hammarby Sjotad với quy mô hơn 35.000 dân. Khu đô thị này sử dụng hệ thống sinh thái độc đáo thông qua việc tích hợp năng lượng mặt trời, năng lượng tái chế từ chất thải rắn, nước thải... để tạo ra nguồn năng lượng dùng cho các ṭa nhà, khu dân cư và công tŕnh công cộng.
Những ṭa nhà tại đây cũng được xây dựng từ chất liệu thân thiện với môi trường, không tổn hại đến sức khỏe các hộ dân; đồng thời các phương tiện giao thông sử dụng hoàn toàn nhiên liệu sạch. Cho đến 2015, Hammarby Sjotad sẽ được hoàn thiện và lấp đầy dân cư.
Chính quyền Stockholm c̣n mạnh tay cùng thành phố Solna phụ cận đầu tư xây dựng khu đô thị Hagastaden (hay c̣n gọi là Haga City) với mục tiêu trở thành trung tâm hàng đầu thế giới về nghiên cứu, phát triển các ứng dụng mới từ khoa học - công nghệ, đặc biệt là khoa học đời sống (life science).
Với tổng vốn đầu tư gần 70 triệu euro và quy mô 6.000 hộ dân, Haga City dự kiến sẽ thu hút hơn 750 công ty, tổ chức trên toàn cầu đến đặt trụ sở, đồng thời kết nối những công ty này với các trường đại học, viện nghiên cứu hàng đầu Thụy Điển như ĐH Uppsala, ĐH Stockholm, Viện Karolinska... để đầu tư phát triển các giải pháp khoa học - công nghệ xanh mang tính đột phá, góp phần cải thiện và nâng cao sức khỏe người dân vào năm 2025.
Đa sắc màu từ ḷng đất
“Đặc sản” có một không hai mà Stockholm mang đến cho du khách, đó là hệ thống ga tàu điện ngầm đa sắc màu dưới ḷng đất được tạo nên bởi tài hoa của những nghệ nhân xứ Scandinavia. Với tổng chiều dài toàn tuyến tàu điện ngầm hơn 11km, có 90 trong số 100 nhà ga của thủ đô được trang trí bằng những tác phẩm nghệ thuật độc đáo của hơn 150 nghệ nhân.
Chỉ cần bước chân vào nơi đây, du khách không c̣n cảm giác ḿnh đang ở trong đường hầm tàu điện ngầm mà như đang lạc bước trong một viện bảo tàng nghệ thuật.
Đó là ga Hötorget T-bana được thiết kế theo phong cách nghệ thuật đương đại với những chiếc đèn led trắng trang trí ngang dọc trên trần hầm và những chiếc cột màu xanh nhạt; là ga Fridhemsplan với những màu xanh trắng đan xen vào nhau, cùng với con thuyền, chiếc neo và la bàn, thiết kế đặc trưng nơi đây dựa theo phong cách của hải quân hoàng gia. Đặc biệt, nhờ nằm ở vị trí trung tâm Stockholm với nhiều tuyến tàu điện ngầm kết nối nhau, ga T-Centralen thu hút sự chú ư của nhiều du khách với những mảng màu xanh, đỏ sống động qua các tác phẩm ấn tượng của nghệ sĩ Thụy Điển - Per Olof Ultvedt.
Chả trách người dân Stockholm tự hào xem hệ thống ga tàu điện ngầm của ḿnh là pḥng triển lăm rộng và dài nhất thế giới. Khi bước chân xuống ḷng đất, du khách như bị dẫn vào một mê cung đầy hấp lực, cứ thế lang thang từ nơi này sang nơi khác. Vậy nên nếu như chưa khám phá thế giới đầy sắc màu dưới ḷng đất này, kể như bạn chưa biết ǵ về Stockholm.
Từ một trong những quốc gia nghèo khó ở châu Âu của thế kỷ trước, Thụy Điển đă vươn lên thành một trong số ít quốc gia dẫn đầu thế giới về nghiên cứu và sáng tạo với những phát minh đáng chú ư như công nghệ tương tác bằng mắt (eye-tracking) của Tobii, phần mềm trực tuyến Skype, công nghệ chế tạo thẻ cảm biến sinh học (biosensor) xét nghiệm nhanh tại nhà, trị liệu vật lư thông qua tṛ chơi (gamification)...
“Sáng tạo Thụy Điển” là chương tŕnh do Đại sứ quán Thụy Điển tại VN tổ chức trong khuôn khổ kỷ niệm 45 năm quan hệ ngoại giao VN - Thụy Điển với nhiều chuỗi hoạt động từ ngày 10 - 30.11.2014 tại ĐH Hoa Sen (TP.HCM) như: triển lăm các phát minh, sáng tạo mang tính đột phá của Thụy Điển...
Vân Anh
(từ Stockholm)
Thanhnien
