Trước việc đất nước phải chịu sự khủng bố của phiến quân IS, những người dân vô tội nơi đây đang cố t́m cách vượt biên để đến những vùng đất mới. Đây cũng là cơ hội để bọn buôn người hoạt động mạnh mẽ ḥng kiếm chác lợi nhuận. Bên trong thế giới này là những ǵ, không phải ai cũng biết.
Theo Guardian, tại cửa hàng thuyền Emre nằm ở trung tâm Izmir, một trong những cảng chính của Thổ Nhĩ Kỳ, bạn không thể xoay người mà không chạm vào những chiếc thuyền cao su bơm hơi. Cửa hàng có 16 chiếc thuyền được đóng trong những hộp màu be được xếp chồng lên nhau, tất cả chúng đều chung một kư tự, SK-800PLY, xuất xứ từ Trung Quốc. Nếu như những ǵ chủ cửa hàng Emre tính toán là đúng, chúng sẽ bị vứt lại trên băi biển Hy Lạp một vài ngày tới. Cửa hàng này là nơi mà mọi người có thể mua thuyền để đưa người tị nạn sang châu u. Cửa hàng Emre bán ra khoảng chục chiếc mỗi ngày.
"Mùa hè th́ doanh số của chúng tôi cao hơn", người bán hàng nói với một khách hàng tiềm năng người Syria. "Nhưng giờ, mỗi ngày chúng tôi bán được 6 chiếc thuyền rẻ và 5 chiếc đắt hơn chút. Thế ông cần bao nhiêu chiếc?".
Các quan chức châu u đă thảo luận với Thổ Nhĩ Kỳ tuần trước và đồng ư chi 3 tỷ USD nhằm thuyết phục Thổ Nhĩ Kỳ mạnh tay ngăn chặn làn sóng tị nạn lớn nhất của châu u kể từ Thế chiến II. Mặc dù thời tiết xấu, khoảng 125.000 người tị nạn đă đến Hy Lạp từ Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 11 này - con số lớn hơn 4 lần so với cả năm 2014. Và phần lớn số đó đi qua cảng Izmir.
Đưa người vượt biên trái phép là chuyện làm ăn công khai ở đây. Ra khỏi cửa hàng Emre, rẽ phải lên đại lộ Fevzi Paşa, một trong những nơi tập trung những kẻ buôn người chính ở thành phố Izmir, chúng ta thấy "nền kinh tế buôn người" có ở khắp mọi nơi. "Bên trái là những khách sạn, nơi những kẻ buôn người cho khách hàng của họ tạm trú", theo lời Abu Khalil, một kẻ buôn lậu người. "Và bên phải là "các cửa hàng bảo đảm". Đây là nơi các hành khách gửi tiền lệ phí của họ, số tiền này sau đó được chuyển tới tay những kẻ buôn lậu khi khách hàng của chúng thông báo đă lên bờ biển Hy Lạp an toàn.
Những người bán hàng rong ngồi trên vỉa hè, bán bóng bay cho người tị nạn. Bóng này không để chơi hay ăn mừng, mà để làm phao đề pḥng xuồng ch́m khi đang lênh đênh trên biển. Nhiều cửa hàng trên đường phố hiện nay bán áo phao. Một cửa hàng bán bánh ḿ kẹp thịt cũng bán áo phao, và thậm chí một cửa hàng c̣n bán đồng phục cảnh sát. Các cửa hàng giày dép và quần áo kiếm bộn tiền, lấy áo phao làm mặt hàng kinh doanh chủ chốt.
"Chúng tôi chỉ bán hai hoặc ba đôi giày một ngày", một người bán hàng trên đại lộ Fevzi Paşa nói. "Nhưng doanh số bán áo phao th́ hơn rất nhiều, từ 100 -300 chiếc một ngày. Vào mùa hè đôi khi con số là 1000 chiếc - khiến các nhà máy không sản xuất kịp".
T́nh trạng buôn người ngang nhiên ở Izmir cho thấy rơ ràng Thổ Nhĩ Kỳ đang phớt lờ việc kiểm soát những chuyến đi khởi hành bất hợp pháp từ bờ biển phía tây của họ. Thổ Nhĩ Kỳ không chỉ ngăn cản người di cư Syria t́m kiếm công việc hợp pháp ở đây, cho họ ít động lực để ở lại, mà các quan chức cảnh sát dường như c̣n không thèm làm ǵ để ngăn chặn việc ḍng người tị nạn ra đi. Các khách sạn và các cửa hàng ở đại lộ Fevzi Paşa nằm giữa hai trạm cảnh sát. Vậy nhưng các quan chức cảnh sát chỉ thi thoảng mới có phản ứng trước những việc xảy ra sát nách họ.
Có thể cảm nhận rơ sự lơi lỏng trong quản lư việc buôn lậu người tại thị trấn Çeşme, thị trấn ven biển phía tây của thành phố Izmir, được xem như bàn đạp cho các chuyến tàu chở người đi lậu đến ḥn đảo của Hy Lạp, Chios. Lái xe taxi trong thị trấn Çeşme rất thận trọng với việc chở hành khách đến các điểm khởi hành v́ họ sợ bị bắt và buộc tội buôn người, nhưng trên những con đường gần bờ biển, phóng viên Guardian thấy cánh lái xe thực ra rất dễ tiếp cận và không bị hỏi han ǵ nhiều.
Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ bác bỏ những lời chỉ trích. Họ nói rằng giới cảnh sát đă bắt giữ hơn 200 kẻ buôn người kể từ năm 2014 và đă buộc 80.000 người tị nạn phải hồi hương - ngay cả khi nước này đang có khoảng 2,2 triệu người tị nạn Syria, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác trên thế giới. "Chúng tôi đang làm mọi thứ trong khả năng để ngăn chặn ḍng chảy người tị nạn và giảm thiểu con số thương vong", một phát ngôn viên của chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ cho biết. "Tuy nhiên, vấn đề chính là những người tị nạn luôn cố gắng để vượt biên nhiều lần cho dù họ có bị bắt".
Số lượng người tị nạn đă giảm kể từ tháng 10, thời điểm mỗi ngày có đến 10.000 người rời Thổ Nhĩ Kỳ đến Hy Lạp, nhưng nó vẫn c̣n ở mức cao. Sau thời gian tạm lắng vài ngày trong tuần trước do thời tiết xấu, những con thuyền lại đưa 5.000 người rời đi mỗi ngày, theo số liệu của chính phủ Hy Lạp.
Những kẻ buôn người giải thích rằng điều này xảy ra là do hai lư do. "Lư do chính là sự bùng nổ của các cuộc không kích", Abu Khalil, kẻ buôn lậu ở Izmir, và là người Kurd sống ở Syria, nói. Giống như nhiều người khác, anh ta lập luận rằng các cuộc không kích gần đây của Nga nhằm vào các nhóm phiến quân tại Syria khiến cho người dân khó có thể có cuộc sống yên ổn.
Yếu tố thứ hai là do giá cả để đến bờ biển Hy Lạp cũng đă rẻ hơn nhiều. Hai kẻ buôn người cho biết, giá của một chỗ ngồi trên một chiếc thuyền hơi để tới Hy Lạp đă giảm từ 1.200 USD trong tháng 9 xuống c̣n 900 USD hai tuần trước, và cuối cùng là mức giá 800 USD trong những ngày gần đây. "Những người không có tiền trước đó, giờ họ đă có thể đi được", Abu Khalil nói.
Một số hành khách, như gia đ́nh của Alan Kurdi, khởi hành từ Bodrum, thị trấn nghỉ mát nhỏ về phía nam Thổ Nhĩ Kỳ, được người châu u đánh giá là có băi biển và dịch vụ nghỉ mát tốt. Có những người bắt đầu hành tŕnh của họ ở thành phố Istanbul, nhưng chuyến đi sẽ đơn giản hơn nếu bắt đầu từ thành phố Izmir và Bodrum. Các băi biển gần Bodrum là con đường ngắn nhất dẫn đến các ḥn đảo của Hy Lạp như đảo Kos, Leros và Kalymnos.
vbf @ sưu tầm