Là một nhà kinh doanh thành công, là con người mạnh mẽ và quyết đoán nhưng lại không hề có kinh nghiệm chính trị v́ thế Donald Trump sẽ làm ǵ cho nước Mỹ khi lên làm tổng thống? Ông ta sẽ có những quyết sách độc, lạ khẳng định "chính quyền Trump"? Chúng ta hăy nghe Giám đốc Chương tŕnh Quản trị Viện Brookings Darrell West, chuyên gia về biến động chính trị, nhận định 4 kịch bản có thể xảy ra khi Donald Trump chính thức lănh đạo nước Mỹ.
Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters
Chính quyền Cộng ḥa truyền thống
Khả năng đầu tiên là một chính quyền theo đường lối Cộng ḥa truyền thống. "Về mặt điều hành, ông ấy có thể giao các chi tiết cụ thể trong quá tŕnh hoạch định chính sách cho Phó tổng thống Mike Pence, Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan và Chánh văn pḥng Nhà Trắng Reince Priebus", ông West viết.
"Nếu vậy, ông Pence sẽ có vai tṛ như thủ tướng trong chính quyền mới. Bộ ba nêu trên sẽ đưa các chính sách của ông Trump xích lại gần những lựa chọn truyền thống của đảng Cộng ḥa trong nhiều vấn đề". Khi đó, Tổng thống Trump có thể t́m cách ḥa giải những hiềm khích với giới lănh đạo trong đảng sau chiến dịch vận động tranh cử vừa qua.
Ông ấy có thể nhấn mạnh "quan điểm chính thống của đảng Cộng ḥa trong vấn đề cắt giảm thuế, băi bỏ các quy định cũng như chương tŕnh bảo hiểm Obamacare", trong khi "rời xa lập trường không mang tính truyền thống của ḿnh trước đây".
Việc ông Reince Priebus được chọn làm Chánh văn pḥng Nhà Trắng có vẻ như báo trước đường lối lănh đạo này. Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan có lẽ cũng cầu mong cho điều đó xảy ra, với hy vọng vào "một kỷ nguyên mới của chính phủ Cộng ḥa đoàn kết".
'Người nổi loạn được yêu mến'
Kịch bản thứ hai sẽ là ông Trump trở thành "người nổi loạn được yêu mến", "người phá vỡ các quy tắc truyền thống nhưng lănh đạo hiệu quả". Khi đó, tỷ phú sẽ tiếp tục chỉ trích các lănh đạo trong đảng và vào vai người hùng của những người thấp cổ bé họng, hay "những người bị lăng quên".
Nếu điều đó xảy ra, ông Trump có khả năng sẽ làm ḥa với phe Dân chủ trong quốc hội Mỹ, bằng cách hứa hẹn bảo vệ các chương tŕnh Medicare và An sinh Xă hội mà phe của ông Ryan trong đảng Cộng ḥa đă muốn loại bỏ từ nhiều năm qua.
"Quan hệ của ông ấy với đảng Cộng ḥa sẽ đầy căng thẳng do những quan điểm đó là điều họ ghét cay ghét đắng", ông West viết. "Nhưng người dân sẽ đánh giá cao việc ông ấy chiến đấu v́ họ. Sau một thời gian, ông có thể tái lập liên minh trong đảng Cộng ḥa và khiến đảng của ḿnh bớt bị trói buộc bởi các lợi ích lớn".
Không có nghi ngờ ǵ về việc ông Trump tự cho ḿnh là một nhà cải cách theo đường lối này. Trong bài phát biểu chiến thắng ông Trump đă nói: "những người dân bị lăng quên ở đất nước này sẽ không c̣n bị lăng quên", và rằng "người Mỹ nào cũng sẽ có cơ hội hiện thực hóa tối đa tiềm năng của ḿnh".
Dù vậy những người hoài nghi vào tuyên bố này cho rằng thành công trong Kinh doanh của ông Trump chủ yếu được xây dựng trên lưng của chính "những người bị lăng quên" đó. Ông Trump có nhiều vụ phá sản, bị cáo buộc không thực thi nghĩa vụ tài chính và tấn công "những người thấp cổ bé họng" dám đối đầu ḿnh.
Thất bại
Kịch bản thứ ba là một nhiệm kỳ thất bại của ông Trump và cộng sự. Những nỗ lực của tổng thống có thể đổ bể v́ bê bối, tham nhũng hoặc đơn giản là sự thiếu năng lực.
Theo nhận định của ông West, "nhiệm kỳ tổng thống thất bại" có thể khởi đầu với việc không được công nhận rộng răi bởi đa số cử tri Mỹ, do ông Trump thua về số phiếu phổ thông trong kỳ bầu cử vừa qua. Ông có khả năng bước vào Nhà Trắng với tư cách tân tổng thống có tỷ lệ ủng hộ thấp nhất trong lịch sử.
"Trong t́nh huống đó, ông ấy có thể sẽ không có 'tuần trăng mật' nào và sự ủng hộ dành cho ông ấy sẽ giảm ở giữa nhiệm kỳ", chuyên gia West viết. Giọt nước tràn ly có thể là các bê bối và sai lầm, chẳng hạn như việc lạm dụng quyền tổng thống hoặc sự thiếu năng lực nói chung, khiến người Mỹ phản đối tổng thống mới.
"Nhiều nhà lănh đạo siêu giàu đắc cử tại các nước khác, như ông Silvio Berlusconi tại Italy, thực hiện chủ nghĩa tư bản thân hữu và tự cho ḿnh đứng trên pháp luật, để rồi cuối cùng phải hứng chịu hậu quả về chính trị hoặc luật pháp", ông West viết.
Ông Trump trong chiến dịch tranh cử từng xem đám đông người ủng hộ là bằng chứng ông đang đi đúng hướng, bất chấp nhiều tranh căi từ những b́nh luận gây kích động tới cáo buộc sàm sỡ phụ nữ. Ông cũng có thể sẽ tiếp tục tổ chức những cuộc gặp mặt người dân lớn sau khi đắc cử, nhằm đáp trả những lời chỉ trích.
Cứng rắn
Kịch bản cuối cùng có thể xảy ra là Donald Trump trở thành "một lănh đạo độc tài". "Các cuộc biểu t́nh bạo lực hoặc bạo loạn tại đô thị có thể gây bất ổn xă hội và khiến ông Trump Quân sự hóa lực lượng cảnh sát địa phương, trấn áp những người đối lập và khiến việc kiện những người bất đồng chính kiến trở nên dễ dàng hơn", theo ông West.
"Thay v́ phát ngôn giận dữ trên Twitter, ông ấy có thể sử dụng lực lượng hành pháp để hành động cứng rắn với người biểu t́nh, hoặc chỉ đạo chiến lược gia trưởng Nhà Trắng Steve Bannon thực hiện những chiến dịch bôi nhọ nhắm vào đối thủ", ông b́nh luận.
Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump không che giấu sự ủng hộ phong cách nhà lănh đạo quyền lực. Ông nhiều lần cam kết sẽ tống giam đối thủ Hillary Clinton - hành động "sẽ vi phạm các quy tắc lâu nay về chuyển giao quyền lực trong ḥa b́nh", ông West viết.
Trên mạng xă hội, ông Trump có vẻ chú ư nhiều hơn đến việc đáp trả những quan điểm đối nghịch.
Tuy nhiên, kịch bản nào sẽ trở thành hiện thực là điều không ai dám chắc, bởi Donald Trump luôn chứng tỏ ông là người rất khó đoán.
Therealtz © VietBF