HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề ǵ khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm ǵ để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung b́nh. Điều quan trọng là biết làm ǵ, làm thế nào để trị liệu, và khi nào th́ cần t́m kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) B̉ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Ḅ cạp là loại côn trùng nhiều chân có h́nh dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ng̣i / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được t́m thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết ḅ cạp cắn:
1. Rửa vùng bị ḅ cạp cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị ḅ cạp cắn trong ṿng 10 phút , nếu cần thiết th́ lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng ǵ
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này th́ dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hăy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tṛn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt ḅ" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
T́m hiểu về "máu vàng" - Nhóm máu kỳ lạ và quư hiếm nhất thế giới, chỉ vài chục người có
Tính từ năm 1961 đến nay mới chỉ có 43 trường hợp được xác định sở hữu loại máu vàng đặc biệt này.
Theo Odditycentral, máu vàng hay máu Rh-null là nhóm máu cực kỳ hiếm từng được xác định trong suốt 50 năm qua. Nhóm máu này không chỉ dùng để nghiên cứu mà c̣n dùng để truyền máu cứu người rất quan trọng. Tuy nhiên hạn chế của nó là sự khan hiếm.
Để hiểu thế nào là máu vàng, chúng ta cần hiểu cách các nhóm máu hoạt động như thế nào. Máu người có thể trông giống nhau nhưng thực tế lại rất khác nhau. Theo Hiệp hội truyền máu quốc tế, có 35 nhóm máu được công nhận nhưng quan trọng nhất vẫn là ABO và Rh.
Sự kết hợp giữa các kháng nguyên A, B và RhD tạo ra 8 nhóm máu phổ biến gồm A+, A-, B+, B-, AB+, AB-, O+ và O-.
Trên bề mặt của mỗi tế bào máu có tới 342 kháng nguyên, đó là các phân tử kích thích sản sinh ra kháng thể. Và việc thiếu đi một số loại kháng nguyên nhất định là yếu tố quan trọng quyết định nhóm máu của một người.
Có khoảng 160 trong số các kháng nguyên này phổ biến, tức là chúng được t́m thấy trên tất cả các tế bào máu của mọi người. Nhưng nếu một ai đó thiếu đi một kháng nguyên được t́m thấy trên 99% những người c̣n lại th́ máu của họ được coi là hiếm. Thậm chí nếu chỉ thiếu một kháng nguyên mà 99,99% người khác đều có th́ máu của họ đươc coi là rất hiếm.
Các kháng nguyên thuộc hệ thống 35 nhóm máu trong đó Rh hoặc Rhesus là hệ thống lớn nhất với 61 kháng nguyên và được chia ra thành Rh- và Rh+. Trong khi Rh+ là nhóm có kháng nguyên D th́ Rh- không có loại kháng nguyên này. Sẽ không có ǵ lạ nếu con người thiếu một trong những kháng nguyên D.
Ví dụ khoảng 15% người da trắng thiếu kháng nguyên D và kháng nguyên Rh quan trọng nhất. Điều này khiến máu của họ có chỉ số Rh-. Trái ngược lại, nhóm máu Rh- ít phổ biến hơn ở người châu Á với tỷ lệ chỉ có 0,3%. Nhưng sẽ ra sao nếu một người bị thiếu tất cả 61 kháng nguyên Rh, hay nói cách khác là không có bất kỳ kháng nguyên nào thuộc hệ Rh.
Nửa thế kỷ trước, các bác sỹ tin rằng một phôi thai không có kháng nguyên thậm chí sẽ khó tồn tại chứ chưa nói đến việc phát triển thành một người khỏe mạnh. Nhưng vào năm 1961, một phụ nữ thổ dân Úc được xác định có nhóm máu Rh-null trong người.
Điều đó có nghĩa rằng, cô ta thiếu tất cả các kháng nguyên trong hệ thống máu Rh. Kể từ đó đến nay chỉ có khoảng 43 người thuộc nhóm máu Rh-null được xác định.
Rh-null được gọi là "máu vàng" v́ hai lư do. Điều đầu tiên và cũng là quan trọng nhất là việc nó thiếu tất cả kháng nguyên Rh. Điều đó cũng đồng nghĩa, nó có thể truyền máu được cho tất cả các nhóm máu khác và những người có máu hiếm thuốc hệ thống Rh. Đây quả thực là một điều vô cùng hiếm có.
Tiềm năng cứu sống người của nó lớn đến mức dù tên của người hiến máu luôn được giấu kín nhưng các nhà khoa học vẫn luôn theo dơi sát sao những người có nhóm máu vàng và khuyến khích họ hiến máu để cứu người. Cũng bởi sự khan hiếm của nó nên rất khó để t́m một loại máu khác thay thế.
Khoa học chứng minh, con người có thể 'ngửi bằng lưỡi'?
(VietQ.vn) - Phát hiện khoa học mới cho thấy rằng, động vật và con người có thể "ngửi bằng lưỡi" giống như ngửi bằng mũi.
Tiến sĩ Mehmet Ozdener, một nhà sinh học tế bào tại Trung tâm cảm giác hóa học Monell ở Philadelphia (Hoa Kỳ), đă thử nghiệm tế bào vị giác và chỉ ra rằng rắn sẽ kéo dài lưỡi của chúng để ngửi không khí xung quanh chúng. Rắn sử dụng lưỡi của chúng để hướng các phân tử mùi đến một cơ quan đặc biệt trên ṿm miệng, thay v́ cảm nhận chúng trực tiếp.
Các thụ thể có mùi đă được t́m thấy trong các tế bào vị giác cũng như trong mũi. Ảnh: Telegraph
Và theo Tiến sĩ Ozdener nhận thấy rằng, con người mang các thụ thể (thụ thể là một phân tử protein nằm trên màng tế bào hay nằm trong tế bào chất của tế bào mà nó nhận những tín hiệu hóa học từ bên ngoài một tế bào) mùi trong các tế bào vị giác trên lưỡi.
Theo nghiên cứu cho thấy hai giác quan của mùi và vị lần đầu tiên gặp nhau trong miệng chứ không phải trong năo như những nghiên cứu trước đây. Điều này có thể giải thích tại sao hương vị gây ra cảm giác mạnh, chẳng hạn như ớt và tinh dầu bạc hà, gây ra cảm giác tương tự ở miệng và mũi.
Nghiên cứu trước đây đă chỉ ra rằng phần lớn 'hương vị' của thực phẩm và đồ uống đến từ mùi và những người bị nghẹt mũi thường báo cáo thiếu hương vị khi họ ăn.
Nhóm nghiên cứu cho biết, phát hiện này có thể giúp họ tạo ra các loại thuốc xịt khiến thực phẩm không lành mạnh nhưng lại hấp dẫn con người có mùi vị xấu để tránh cho mọi người trở nên béo ph́.
Theo vị tiến sĩ này, sự hiện diện của các thụ thể khứu giác và các thụ thể vị giác trong cùng một tế bào sẽ cung cấp cho chúng ta cơ hội thú vị để nghiên cứu sự tương tác giữa mùi và kích thích vị giác trên lưỡi.
Một thí nghiệm thứ hai đă chứng minh rằng một tế bào vị giác có thể chứa cả thụ thể vị giác và khứu giác cùng một lúc. Nhận xét về những phát hiện này, Charles Spence, Giáo sư Tâm thần học Thực nghiệm tại Đại học Oxford cho biết: Những kết quả chắc chắn rất hấp dẫn và mới mẻ.
Có một sự tương tác chặt chẽ giữa độ nhạy cảm vị giác, phản ứng mũi và phản ứng phổ biến với ớt hoặc wasabi, hoặc tinh dầu bạc hà, trong đó cùng một hợp chất kích thích nhiều thụ thể - làm tăng vị đắng, mùi bạc hà và cảm giác mát lạnh.
Khoa học chứng minh, con người có thể 'ngửi bằng lưỡi'?
(VietQ.vn) - Phát hiện khoa học mới cho thấy rằng, động vật và con người có thể "ngửi bằng lưỡi" giống như ngửi bằng mũi.
Tiến sĩ Mehmet Ozdener, một nhà sinh học tế bào tại Trung tâm cảm giác hóa học Monell ở Philadelphia (Hoa Kỳ), đă thử nghiệm tế bào vị giác và chỉ ra rằng rắn sẽ kéo dài lưỡi của chúng để ngửi không khí xung quanh chúng. Rắn sử dụng lưỡi của chúng để hướng các phân tử mùi đến một cơ quan đặc biệt trên ṿm miệng, thay v́ cảm nhận chúng trực tiếp.
Các thụ thể có mùi đă được t́m thấy trong các tế bào vị giác cũng như trong mũi. Ảnh: Telegraph
Và theo Tiến sĩ Ozdener nhận thấy rằng, con người mang các thụ thể (thụ thể là một phân tử protein nằm trên màng tế bào hay nằm trong tế bào chất của tế bào mà nó nhận những tín hiệu hóa học từ bên ngoài một tế bào) mùi trong các tế bào vị giác trên lưỡi.
Theo nghiên cứu cho thấy hai giác quan của mùi và vị lần đầu tiên gặp nhau trong miệng chứ không phải trong năo như những nghiên cứu trước đây. Điều này có thể giải thích tại sao hương vị gây ra cảm giác mạnh, chẳng hạn như ớt và tinh dầu bạc hà, gây ra cảm giác tương tự ở miệng và mũi.
Nghiên cứu trước đây đă chỉ ra rằng phần lớn 'hương vị' của thực phẩm và đồ uống đến từ mùi và những người bị nghẹt mũi thường báo cáo thiếu hương vị khi họ ăn.
Nhóm nghiên cứu cho biết, phát hiện này có thể giúp họ tạo ra các loại thuốc xịt khiến thực phẩm không lành mạnh nhưng lại hấp dẫn con người có mùi vị xấu để tránh cho mọi người trở nên béo ph́.
Theo vị tiến sĩ này, sự hiện diện của các thụ thể khứu giác và các thụ thể vị giác trong cùng một tế bào sẽ cung cấp cho chúng ta cơ hội thú vị để nghiên cứu sự tương tác giữa mùi và kích thích vị giác trên lưỡi.
Một thí nghiệm thứ hai đă chứng minh rằng một tế bào vị giác có thể chứa cả thụ thể vị giác và khứu giác cùng một lúc. Nhận xét về những phát hiện này, Charles Spence, Giáo sư Tâm thần học Thực nghiệm tại Đại học Oxford cho biết: Những kết quả chắc chắn rất hấp dẫn và mới mẻ.
Có một sự tương tác chặt chẽ giữa độ nhạy cảm vị giác, phản ứng mũi và phản ứng phổ biến với ớt hoặc wasabi, hoặc tinh dầu bạc hà, trong đó cùng một hợp chất kích thích nhiều thụ thể - làm tăng vị đắng, mùi bạc hà và cảm giác mát lạnh.
Em bị chứng giật cơ khắp người do sợ sệt lo âu và mỗi khi em ngồi gần người khác là cảm giác ấy lại diễn ra khiến cơ em cứ trong t́nh trạng giật liên tục làm em rất khó chịu và mỗi lần như thế em rất ngại. Em càng chú ư đến nó th́ nó càng giật.
Sau khi đập đá với bạn bè xong em bị như vậy luôn, mắt em không dám nh́n thẳng v́ sợ người xung quanh, và ngồi gần mà mắt ḿnh cứ toàn để ư tới người khác chứ không như trước em ngồi với bạn bè b́nh thường mà sau lần ấy mà mỗi lần ngồi gần là em cảm thấy khó chịu v́ toàn nh́n người khác làm họ khó chịu mà em cũng khó chịu. Giờ mỗi lần ngồi ngang hàng với bạn bè mà mắt em cứ để ư tới người ngồi bên suốt làm em mất tập trung tới chuyện khác. Mà mỗi lần thấy khó chịu là cơ em giật liên tục, giật khắp cả người không chừa chỗ nào hết Bác sĩ ạ. Em luôn trong t́nh trạng bất an khó chịu khi phải nh́n đối diện hay ngồi gần người khác v́ em rất ngại v́ cơ e giật liên tục. Mà càng nh́n th́ cơ càng giật. Em hay để ư tới người khác v́ sợ sệt nên mới ra vậy. Khi ngủ th́ em không c̣n giật hay ngồi một ḿnh không có ai ở bên th́ ít giật hoặc không giật. Mọi người hay nói em sao ngồi gần với em thấy khó chịu kiểu như tù túng.
Em mong Bác sĩ giúp em với. Em rất khó chịu khi phải nh́n xem chung với người khác hay làm bất cứ việc ǵ.
Em xin chân thành cảm ơn Bác sĩ."
NTH
Bác sĩ Hồ Văn Hiền trả lời:
Đây là một câu hỏi về việc dùng “ma túy đá” hay thuốc methamphetamine dạng tinh thể.
Trước hết, tôi xin đề nghị bịnh nhân đi đến bác sĩ hoặc phương tiện chữa trị cai thuốc, giải độc càng sớm càng tốt, v́ methamphetamine (meth) là một thuốc nguy hiểm, có tác dụng ngay cũng như tác dụng lâu dài trên năo bộ và trên các bộ phận quan yếu khác như hệ tuần hoàn (mạch máu, tim), thận, răng miệng. Meth cũng làm cho hệ pḥng thủ (miễn nhiễm) của cơ thể yếu đi, cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn.
Amphetamine được phát minh từ cuối thế kỷ thứ 19 (L. Edeleano, 1887) tại Đức. Methamphetamine được bào chế từ chất ephedrine tại Nhật (Nagayoshi, 1888). Methamphetamine, mạnh hơn và dễ bào chế hơn amphetamine, được tổng hợp đầu thế kỷ thứ 20 tại Nhật (1919). Hai phe trong thế chiến thứ 2 đều cho binh sĩ dùng thuốc này để họ tỉnh táo hơn. Toán không quân Nhật kamikaze cảm tử từng được cho dùng liều cao methamphetamine trước khi ra trận.
Thuốc này được phát tán sau chiến tranh ở Nhật và gây một dịch nghiện thuốc. Sau đó thuốc được dùng trong y khoa để làm sụt cân (diet) và chữa bịnh trầm cảm. Trong thập niên 1970, chính phủ Mỹ quyết định cấm dùng methamphetamine , chỉ trừ những trường hợp ngoại lệ.
Trong thập niên 1990, các tập đoàn Mễ Tây Cơ (drug cartel) tổ chức sản xuất thuốc này ào ạt tại California và phân phối khắp nước Mỹ và Châu Âu. Ở Mỹ, methamphetamine dạng tinh thể (crystal methamphetamine, crystal meth)) có các tên lóng sau đây: Blade, Crystal, Batu, Ice, Quartz, Glass.
Theo Wikipedia:
“Ma túy đá hay c̣n gọi là hàng đá, chấm đá là tên gọi chỉ chung cho các loại ma túy tổng hợp, có chứa chất methamphetamine (meth) và amphethamine (amph) thậm chí là niketamid được phối trộn phức tạp từ nguyên liệu tự nhiên và hóa chất khác nhau trong đó thành phần chính, phổ biến là methamphetamine. Loại ma túy này được giới sử dụng gọi là "đá" v́ h́nh dạng bên ngoài trông giống đá - là tinh thể kết tinh thành những mảnh vụn li ti, gần giống với hạt ḿ chính (bột ngọt) hoặc giống hạt muối và óng ánh giống đá. Ngoài dạng phổ biến trên, ma túy đá c̣n bán bất hợp pháp trên thị trường dưới các dạng cục, bột, viên nén. Đây là một loại ma tuư mới tồn tại dưới dạng thức tinh thể.”
Hiện nay có chừng 35 triệu người dùng thuốc này trên thế giới (dân số 7600 triệu), với 10 triệu người ở Mỹ (dân số 325 triệu).(1) Số nhập viện về chất kích thích này tăng hơn hai lần trong 7 năm gần đây, và thuốc giết chết chừng 10,000 người Mỹ mỗi năm, v́ làm áp huyết vụt tăng cao, gây suy đa bộ phận, suy tim và tai biến mạch máu năo.(2)
Đạo luật chống dịch Methamphetamine năm 2005 (TT Bush) cấm bán thuốc không kê đơn có chứa thành phần pseudoephedrine, thường được sử dụng để sản xuất methamphetamine. Việc bán thuốc cảm lạnh chứa pseudoephedrine được giới hạn ở phía sau quầy (behind the counter). Số lượng pseudoephedrine mà một cá nhân có thể mua mỗi tháng bị hạn chế và các cá nhân được yêu cầu xuất tŕnh giấy tờ tùy thân có ảnh để mua các sản phẩm có chứa pseudoephedrine (vd Claritin D). Ngoài ra, các cửa hàng được yêu cầu giữ thông tin cá nhân về người mua trong ít nhất hai năm.
Theo Vietnam Express "Theo số liệu của cảnh sát, Việt Nam có hơn 222.000 người nghiện ma túy vào cuối năm 2017 và số lượng ngày càng tăng phụ thuộc vào các loại ma túy tổng hợp như methamphetamin, thuốc lắc hoặc ketamine. Tại Đà Nẵng ở miền trung Việt Nam, người sử dụng ma túy tổng hợp chiếm 86% người nghiện ma túy. Tỷ lệ ở tỉnh miền trung Quảng Trị là 84% và tỉnh Trà Vinh là 91%. Các vụ án h́nh sự liên quan đến việc sử dụng thuốc, cụ thể là methamphetamine, đă nổi bật trên các phương tiện truyền thông địa phương gần đây.”
Theo một báo cáo mới đây của Liên Hiệp Quốc, sản xuất methamphetamine càng ngày càng gia tăng, với giá rẻ hơn. Thuốc phát xuất từ vùng "Tam giác vàng", nằm ở biên giới chung của Miến Điện, Trung Quốc, Lào và Thái Lan. Việt nam là một trục phân phát chính. (3)
Methamphetamine (“meth”) thuộc nhóm thuốc gọi là thuốc kích thích tâm lư vận động" (psychomotor stimulants). Căn bản, nghĩa là bằng cách tác dụng gia tăng mức dẫn truyền thần kinh như dopamine, norepinephrine, serotonin các hiệu ứng meth trên năo bao gồm các chức năng kiểm soát chuyển động (movement control) cũng như t́nh trạng sức khỏe tinh thần và trạng thái quân b́nh của các cảm xúc.
Kết quả là, người dùng thuốc này ở liều lượng lớn có thể bắt đầu cảm thấy "phê" (high) và ngất ngây, và có thể nhiều lời, lắm mồm và bồn chồn, mất b́nh tĩnh. Ngoài ra, họ cũng sẽ cảm thấy dễ tập trung và tỉnh táo hơn, và những cảm giác này có thể kéo dài hàng giờ, không giống như người lạm dụng cocain mà hiệu ứng chỉ kéo dài trong 30-60 phút. (Khi lạm dụng "crack" tác dụng c̣n ngắn hơn. Crack là cocain được chế biến bằng cách nấu với sodium bicarbonate để có thể hút được, chỉ sau 8 giây là qua màng phổi, đi vào máu, vào đến năo, tạo nên khoái cảm rất nhanh, cao hơn nhưng ngắn hơn cocain thường.).
V́ lạm dụng amphetamines cho cảm giác sung sức, tăng năng lượng và tỉnh táo hơn, cho nên có khả năng gặp những tác động tiêu cực của những cảm giác này. Một khi khoái cảm "phê" (high) ban đầu bắt đầu biến mất, người dùng thuốc sẽ bắt đầu cảm thấy lo lắng, sợ hăi và có cảm giác bị theo dơi, bức hại (paranoia). Những cảm giác này xảy ra do có sự tích tụ mạnh mẽ của các chất dẫn truyền thần kinh nói trên trong năo bộ, và v́ trải nghiệm về khả năng tập trung (focus) với cường độ của năo bộ chỉ kéo dài trong thời gian giới hạn, sau đó sự lo lắng và hoang tưởng sẽ theo sau.
Với việc sử dụng lặp đi lặp lại, thuốc có thể kích hoạt một t́nh trạng gọi là "kích động tâm lư vận động" (psychomotor agitation, chỉ những chuyển động cơ thể ngẫu nhiên không có mục đích cụ thể hoặc ngoài ư muốn). Người sử dụng methamphetamine có thể co giật không kiểm soát và chuyển động giật hoặc lặp đi lặp lại ảnh hưởng đến các cơ của toàn thân hoặc trên khuôn mặt. Bịnh nhân cũng có thể quơ tay chân và thân thể họ có thể vặn ḿnh uốn éo một cách hỗn loạn.
Kích động tâm lư vận động (psychomotor agitation) có thể làm cho những người trải nghiệm nó khổ sở và những người xung quanh lo ngại.
Người đang trải qua cơn kích động, nhận thức được những cử động ngoài ư muốn này của ḿnh, họ biết rằng người khác đă nhận thấy những động tác đó, điều này có thể làm họ khổ sở thêm và gia tăng t́nh trạng lo âu, kích động.
Người trải nghiệm t́nh trạng kích động có thể cảm thấy ḿnh không thể ngồi yên, có cảm giác cơ thể họ cứng lại, họ không thể làm sao giảm bớt t́nh trạng căng thẳng, họ tuyệt vọng không t́m một thế thoải mái, càng lúc càng lo lắng, như thể các suy nghĩ chay qua nhanh không kiểm soát được (racing thoughts), họ muốn khóc, bực tức, cáu kỉnh.
Những cảm giác này có thể khiến họ đi ṿng ṿng trong một căn pḥng, vắt tay, gơ nhịp ngón tay, gơ nhịp bàn chân, bồn chồn, bắt đầu một việc nào đó và dừng đột ngột, nói rất nhanh, vô cớ di chuyển đồ vật xung quanh, cởi quần áo ra rồi mặc lại.
Tuy nhiên, một số người bị kích động có những hành vi này ở mức không kiểm soát được, không có mục đích, có vẻ điên cuồng, những hành vi lặp đi lặp lại, rất nhanh, co giật, bực bội.
Những người bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn bởi kích động tâm lư vận động có thể hành xử theo cách có thể gây hại cho cơ thể của họ, như cắn môi đến chảy máu, tách lột da ra khỏi môi, ra khỏi móng tay, nhai, cắn vào thịt trong má của họ. Báo chí tại Việt Nam thường kể những chuyện bịnh nhân nghiện "đá" tự huỷ hoại thân thể như đốt chảy bao nylon rồi cho nhỏ lên da ḿnh, tự cắt đứt bộ phận sinh dục, hay đâm chém, giết người kể cả người trong gia đ́nh v́ họ cảm thấy bị đe doạ, bị ma quỷ ám.
Bác sĩ có thể dùng những thuốc giúp ổn định tính khí (mood stabilizer) cho bịnh nhân, chống co giật và sau đó giúp tẩy độc cho bịnh nhân. Theo báo Vietnam Express, Việt nam bắt đầu dùng thuốc men như D-amphetamine, methylphenidate, bupropion (thuốc chống trầm cảm) , mirtazapine (Remeron, thuốc chống trầm cảm), naltrexone (thường dùng để cai nghiện rượu hay ma túy/opioid) kèm với tâm lư trị liệu để chữa những người nghiện “thuốc tổng hợp” (synthetic drugs) như methamphetamine, làm giảm số lượng meth bịnh nhân cần và điều trị các ảo giác do thuốc gây ra. Theo báo này, trước đây ở Việt Nam chỉ dùng tâm lư trị liệu mà thôi.(2)
Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể khám nghiệm xem bịnh nhân có những ngộ độc khác kèm theo không (do những chất khác được pha thêm vào meth/”đá”), xem người bịnh có bị những bịnh nhiễm như HIV, viêm gan B,C (thường truyền qua tính dục hay ống chích) hay không.
Chúc bịnh nhân may mắn.
Em bị chứng giật cơ khắp người do sợ sệt lo âu và mỗi khi em ngồi gần người khác là cảm giác ấy lại diễn ra khiến cơ em cứ trong t́nh trạng giật liên tục làm em rất khó chịu và mỗi lần như thế em rất ngại. Em càng chú ư đến nó th́ nó càng giật.
Sau khi đập đá với bạn bè xong em bị như vậy luôn, mắt em không dám nh́n thẳng v́ sợ người xung quanh, và ngồi gần mà mắt ḿnh cứ toàn để ư tới người khác chứ không như trước em ngồi với bạn bè b́nh thường mà sau lần ấy mà mỗi lần ngồi gần là em cảm thấy khó chịu v́ toàn nh́n người khác làm họ khó chịu mà em cũng khó chịu. Giờ mỗi lần ngồi ngang hàng với bạn bè mà mắt em cứ để ư tới người ngồi bên suốt làm em mất tập trung tới chuyện khác. Mà mỗi lần thấy khó chịu là cơ em giật liên tục, giật khắp cả người không chừa chỗ nào hết Bác sĩ ạ. Em luôn trong t́nh trạng bất an khó chịu khi phải nh́n đối diện hay ngồi gần người khác v́ em rất ngại v́ cơ e giật liên tục. Mà càng nh́n th́ cơ càng giật. Em hay để ư tới người khác v́ sợ sệt nên mới ra vậy. Khi ngủ th́ em không c̣n giật hay ngồi một ḿnh không có ai ở bên th́ ít giật hoặc không giật. Mọi người hay nói em sao ngồi gần với em thấy khó chịu kiểu như tù túng.
Em mong Bác sĩ giúp em với. Em rất khó chịu khi phải nh́n xem chung với người khác hay làm bất cứ việc ǵ.
Em xin chân thành cảm ơn Bác sĩ."
NTH
Bác sĩ Hồ Văn Hiền trả lời:
Đây là một câu hỏi về việc dùng “ma túy đá” hay thuốc methamphetamine dạng tinh thể.
Trước hết, tôi xin đề nghị bịnh nhân đi đến bác sĩ hoặc phương tiện chữa trị cai thuốc, giải độc càng sớm càng tốt, v́ methamphetamine (meth) là một thuốc nguy hiểm, có tác dụng ngay cũng như tác dụng lâu dài trên năo bộ và trên các bộ phận quan yếu khác như hệ tuần hoàn (mạch máu, tim), thận, răng miệng. Meth cũng làm cho hệ pḥng thủ (miễn nhiễm) của cơ thể yếu đi, cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn.
Amphetamine được phát minh từ cuối thế kỷ thứ 19 (L. Edeleano, 1887) tại Đức. Methamphetamine được bào chế từ chất ephedrine tại Nhật (Nagayoshi, 1888). Methamphetamine, mạnh hơn và dễ bào chế hơn amphetamine, được tổng hợp đầu thế kỷ thứ 20 tại Nhật (1919). Hai phe trong thế chiến thứ 2 đều cho binh sĩ dùng thuốc này để họ tỉnh táo hơn. Toán không quân Nhật kamikaze cảm tử từng được cho dùng liều cao methamphetamine trước khi ra trận.
Thuốc này được phát tán sau chiến tranh ở Nhật và gây một dịch nghiện thuốc. Sau đó thuốc được dùng trong y khoa để làm sụt cân (diet) và chữa bịnh trầm cảm. Trong thập niên 1970, chính phủ Mỹ quyết định cấm dùng methamphetamine , chỉ trừ những trường hợp ngoại lệ.
Trong thập niên 1990, các tập đoàn Mễ Tây Cơ (drug cartel) tổ chức sản xuất thuốc này ào ạt tại California và phân phối khắp nước Mỹ và Châu Âu. Ở Mỹ, methamphetamine dạng tinh thể (crystal methamphetamine, crystal meth)) có các tên lóng sau đây: Blade, Crystal, Batu, Ice, Quartz, Glass.
Theo Wikipedia:
“Ma túy đá hay c̣n gọi là hàng đá, chấm đá là tên gọi chỉ chung cho các loại ma túy tổng hợp, có chứa chất methamphetamine (meth) và amphethamine (amph) thậm chí là niketamid được phối trộn phức tạp từ nguyên liệu tự nhiên và hóa chất khác nhau trong đó thành phần chính, phổ biến là methamphetamine. Loại ma túy này được giới sử dụng gọi là "đá" v́ h́nh dạng bên ngoài trông giống đá - là tinh thể kết tinh thành những mảnh vụn li ti, gần giống với hạt ḿ chính (bột ngọt) hoặc giống hạt muối và óng ánh giống đá. Ngoài dạng phổ biến trên, ma túy đá c̣n bán bất hợp pháp trên thị trường dưới các dạng cục, bột, viên nén. Đây là một loại ma tuư mới tồn tại dưới dạng thức tinh thể.”
Hiện nay có chừng 35 triệu người dùng thuốc này trên thế giới (dân số 7600 triệu), với 10 triệu người ở Mỹ (dân số 325 triệu).(1) Số nhập viện về chất kích thích này tăng hơn hai lần trong 7 năm gần đây, và thuốc giết chết chừng 10,000 người Mỹ mỗi năm, v́ làm áp huyết vụt tăng cao, gây suy đa bộ phận, suy tim và tai biến mạch máu năo.(2)
Đạo luật chống dịch Methamphetamine năm 2005 (TT Bush) cấm bán thuốc không kê đơn có chứa thành phần pseudoephedrine, thường được sử dụng để sản xuất methamphetamine. Việc bán thuốc cảm lạnh chứa pseudoephedrine được giới hạn ở phía sau quầy (behind the counter). Số lượng pseudoephedrine mà một cá nhân có thể mua mỗi tháng bị hạn chế và các cá nhân được yêu cầu xuất tŕnh giấy tờ tùy thân có ảnh để mua các sản phẩm có chứa pseudoephedrine (vd Claritin D). Ngoài ra, các cửa hàng được yêu cầu giữ thông tin cá nhân về người mua trong ít nhất hai năm.
Theo Vietnam Express "Theo số liệu của cảnh sát, Việt Nam có hơn 222.000 người nghiện ma túy vào cuối năm 2017 và số lượng ngày càng tăng phụ thuộc vào các loại ma túy tổng hợp như methamphetamin, thuốc lắc hoặc ketamine. Tại Đà Nẵng ở miền trung Việt Nam, người sử dụng ma túy tổng hợp chiếm 86% người nghiện ma túy. Tỷ lệ ở tỉnh miền trung Quảng Trị là 84% và tỉnh Trà Vinh là 91%. Các vụ án h́nh sự liên quan đến việc sử dụng thuốc, cụ thể là methamphetamine, đă nổi bật trên các phương tiện truyền thông địa phương gần đây.”
Theo một báo cáo mới đây của Liên Hiệp Quốc, sản xuất methamphetamine càng ngày càng gia tăng, với giá rẻ hơn. Thuốc phát xuất từ vùng "Tam giác vàng", nằm ở biên giới chung của Miến Điện, Trung Quốc, Lào và Thái Lan. Việt nam là một trục phân phát chính. (3)
Methamphetamine (“meth”) thuộc nhóm thuốc gọi là thuốc kích thích tâm lư vận động" (psychomotor stimulants). Căn bản, nghĩa là bằng cách tác dụng gia tăng mức dẫn truyền thần kinh như dopamine, norepinephrine, serotonin các hiệu ứng meth trên năo bao gồm các chức năng kiểm soát chuyển động (movement control) cũng như t́nh trạng sức khỏe tinh thần và trạng thái quân b́nh của các cảm xúc.
Kết quả là, người dùng thuốc này ở liều lượng lớn có thể bắt đầu cảm thấy "phê" (high) và ngất ngây, và có thể nhiều lời, lắm mồm và bồn chồn, mất b́nh tĩnh. Ngoài ra, họ cũng sẽ cảm thấy dễ tập trung và tỉnh táo hơn, và những cảm giác này có thể kéo dài hàng giờ, không giống như người lạm dụng cocain mà hiệu ứng chỉ kéo dài trong 30-60 phút. (Khi lạm dụng "crack" tác dụng c̣n ngắn hơn. Crack là cocain được chế biến bằng cách nấu với sodium bicarbonate để có thể hút được, chỉ sau 8 giây là qua màng phổi, đi vào máu, vào đến năo, tạo nên khoái cảm rất nhanh, cao hơn nhưng ngắn hơn cocain thường.).
V́ lạm dụng amphetamines cho cảm giác sung sức, tăng năng lượng và tỉnh táo hơn, cho nên có khả năng gặp những tác động tiêu cực của những cảm giác này. Một khi khoái cảm "phê" (high) ban đầu bắt đầu biến mất, người dùng thuốc sẽ bắt đầu cảm thấy lo lắng, sợ hăi và có cảm giác bị theo dơi, bức hại (paranoia). Những cảm giác này xảy ra do có sự tích tụ mạnh mẽ của các chất dẫn truyền thần kinh nói trên trong năo bộ, và v́ trải nghiệm về khả năng tập trung (focus) với cường độ của năo bộ chỉ kéo dài trong thời gian giới hạn, sau đó sự lo lắng và hoang tưởng sẽ theo sau.
Với việc sử dụng lặp đi lặp lại, thuốc có thể kích hoạt một t́nh trạng gọi là "kích động tâm lư vận động" (psychomotor agitation, chỉ những chuyển động cơ thể ngẫu nhiên không có mục đích cụ thể hoặc ngoài ư muốn). Người sử dụng methamphetamine có thể co giật không kiểm soát và chuyển động giật hoặc lặp đi lặp lại ảnh hưởng đến các cơ của toàn thân hoặc trên khuôn mặt. Bịnh nhân cũng có thể quơ tay chân và thân thể họ có thể vặn ḿnh uốn éo một cách hỗn loạn.
Kích động tâm lư vận động (psychomotor agitation) có thể làm cho những người trải nghiệm nó khổ sở và những người xung quanh lo ngại.
Người đang trải qua cơn kích động, nhận thức được những cử động ngoài ư muốn này của ḿnh, họ biết rằng người khác đă nhận thấy những động tác đó, điều này có thể làm họ khổ sở thêm và gia tăng t́nh trạng lo âu, kích động.
Người trải nghiệm t́nh trạng kích động có thể cảm thấy ḿnh không thể ngồi yên, có cảm giác cơ thể họ cứng lại, họ không thể làm sao giảm bớt t́nh trạng căng thẳng, họ tuyệt vọng không t́m một thế thoải mái, càng lúc càng lo lắng, như thể các suy nghĩ chay qua nhanh không kiểm soát được (racing thoughts), họ muốn khóc, bực tức, cáu kỉnh.
Những cảm giác này có thể khiến họ đi ṿng ṿng trong một căn pḥng, vắt tay, gơ nhịp ngón tay, gơ nhịp bàn chân, bồn chồn, bắt đầu một việc nào đó và dừng đột ngột, nói rất nhanh, vô cớ di chuyển đồ vật xung quanh, cởi quần áo ra rồi mặc lại.
Tuy nhiên, một số người bị kích động có những hành vi này ở mức không kiểm soát được, không có mục đích, có vẻ điên cuồng, những hành vi lặp đi lặp lại, rất nhanh, co giật, bực bội.
Những người bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn bởi kích động tâm lư vận động có thể hành xử theo cách có thể gây hại cho cơ thể của họ, như cắn môi đến chảy máu, tách lột da ra khỏi môi, ra khỏi móng tay, nhai, cắn vào thịt trong má của họ. Báo chí tại Việt Nam thường kể những chuyện bịnh nhân nghiện "đá" tự huỷ hoại thân thể như đốt chảy bao nylon rồi cho nhỏ lên da ḿnh, tự cắt đứt bộ phận sinh dục, hay đâm chém, giết người kể cả người trong gia đ́nh v́ họ cảm thấy bị đe doạ, bị ma quỷ ám.
Bác sĩ có thể dùng những thuốc giúp ổn định tính khí (mood stabilizer) cho bịnh nhân, chống co giật và sau đó giúp tẩy độc cho bịnh nhân. Theo báo Vietnam Express, Việt nam bắt đầu dùng thuốc men như D-amphetamine, methylphenidate, bupropion (thuốc chống trầm cảm) , mirtazapine (Remeron, thuốc chống trầm cảm), naltrexone (thường dùng để cai nghiện rượu hay ma túy/opioid) kèm với tâm lư trị liệu để chữa những người nghiện “thuốc tổng hợp” (synthetic drugs) như methamphetamine, làm giảm số lượng meth bịnh nhân cần và điều trị các ảo giác do thuốc gây ra. Theo báo này, trước đây ở Việt Nam chỉ dùng tâm lư trị liệu mà thôi.(2)
Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể khám nghiệm xem bịnh nhân có những ngộ độc khác kèm theo không (do những chất khác được pha thêm vào meth/”đá”), xem người bịnh có bị những bịnh nhiễm như HIV, viêm gan B,C (thường truyền qua tính dục hay ống chích) hay không.
Chúc bịnh nhân may mắn.
Phát minh loại gel chữa lành tổn thương giác mạc không cần phẫu thuật
Các nhà khoa học Mỹ vừa nghiên cứu và phát triển thành công một loại gel dính có thể làm liền vết thương hoặc vết loét trên giác mạc của mắt, nhờ đó bệnh nhân không cần phẫu thuật.
Các nhà khoa học Mỹ vừa nghiên cứu và phát triển thành công một loại gel dính có thể làm liền vết thương hoặc vết loét trên giác mạc của mắt, nhờ đó bệnh nhân không cần phẫu thuật.
Loại gel nói trên chứa các hóa chất kích hoạt bằng ánh sáng, không chỉ có tác dụng làm liền vết thương mà c̣n giúp tái tạo phần tổn thương.
Đây là loại gel trong suốt, dẻo, dính khi đựng trong lọ thuốc hoặc xilanh, nhưng khi tiếp xúc với ánh sáng xanh trong một thời gian ngắn sẽ rắn lại để thích hợp với các đặc tính của giác mạc nguyên thủy, và các tế bào giác mạc sẽ dần phát triển ḥa vào gel dính.
Loại gel này không chỉ có tác dụng làm liền vết thương mà c̣n giúp tái tạo phần tổn thương. (Ảnh minh họa).
Trong nghiên cứu thử nghiệm, các nhà khoa học sử dụng gel bao phủ 20% vết thương giác mạc rộng 3mm, và chiếu sáng trong 4 phút để gel gắn chắc vào vết thương.
Một ngày sau đó, các nhà khoa học quan sát thấy bề mặt của mắt trong suốt, mịn và không bị viêm.
Theo thời gian, các mô đă được tái tạo và các mô mới rất ít khác biệt so với mô nguyên thủy.
Theo bà Reza Dana, Giáo sư nhăn khoa tại Đại học Y khoa Harvard, đồng chủ tŕ công tŕnh nghiên cứu trên, các nhà khoa học muốn vật liệu này khiến các tế bào giác mạc khớp với với chất kết dính và tái tạo theo thời gian để dần h́nh thành thứ giống tế bào giác mạc nguyên thủy hết mức có thể.
Các nhà khoa học dự kiến bắt đầu thử nghiệm lâm sàng để áp dụng công nghệ này với các bệnh nhân trong khoảng 1 năm tới.
Công tŕnh đă được đăng trên tạp chí Science Advances số ra ngày 20/3.
Tổn thương giác mạc là nguyên nhân phổ biến dẫn tới các ca suy giảm thị lực trên toàn thế giới, theo đó mỗi năm có hơn 1,5 triệu ca mắc bệnh mù giác mạc mới.
Một số trường hợp phải tiến hành cấy ghép giác mạc, song có thể gây ra một số biến chứng hậu phẫu trong đó có nhiễm trùng hoặc đào thải không tiếp nhận giác mạc cấy ghép.
Phát minh tuyệt vời cho môi trường: Ư tưởng thiên tài trong thời đại rác nhựa lên ngôi
Biofase - một doanh nghiệp tại Mexico đă có một ư tưởng được đánh giá là cực kỳ tuyệt vời, khi giải quyết được loại rác gây nhức nhối nhất hiện nay: đồ nhựa dùng 1 lần.
Chắc bạn cũng biết, Trái đất của chúng ta đang trải qua một cơn khủng hoảng rác nhựa thực sự, và thứ rác gây nên cơn khủng hoảng ấy chính là các loại đồ nhựa dùng một lần.
Trước tác hại của nhựa, ai cũng hiểu rằng chúng ta cần phải giảm bớt nhựa mà chuyển sang các loại vật dụng thay thế xanh hơn và có thể tái chế. Nhưng không phải tự nhiên mà có người ví đồ nhựa dùng một lần chính là "ung nhọt" trong công cuộc chống lại rác nhựa của con người hiện nay. Thực sự khó ḷng từ bỏ đồ nhựa dùng một lần, khi chúng đáp ứng đủ 3 tiêu chí: Tiện, Sạch và Rẻ.
Thay thế cũng được thôi, vấn đề là ở chỗ nếu vật thay thế không đủ "tiện", sẽ rất khó để tạo ra sự thay đổi cho cả cộng đồng. Tuyệt vời nhất sẽ là tạo ra được sản phẩm dùng một lần nhưng được làm từ nguyên liệu xanh, phù hợp với môi trường.
Nắm được điểm cốt lơi này, Biofase - công ty của Mexico đă đưa ra một ư tưởng thiên tài và đầy tiềm năng trong bức h́nh dưới đây.
Công tŕnh của Biofase là tạo ra dao, dĩa, đũa th́a... làm từ những trái bơ.
Công tŕnh của Biofase là tạo ra dao, dĩa, đũa th́a... làm từ những trái bơ. Đây đều là các vật dụng dùng một lần, có độ cứng cáp tương đương với nhựa, nhưng sẽ phân hủy nhanh hơn gấp cả ngàn lần.
Cuộc cách mạng của cậu sinh viên ngành kỹ sư hóa
Khi Scott Munguía theo học ngành kỹ sư hóa, anh chưa bao giờ nghĩ rằng có ngày ḿnh có thể cách mạng hóa toàn bộ ngành công nghiệp phân hủy sinh học trên thế giới.
Mọi thứ bắt nguồn từ một dự án trong lớp học, khi Scott t́m cách biến hạt bơ thành các đồ dùng sử dụng 1 lần. Sau đó anh chợt nhận ra rằng nó không chỉ giúp ḿnh được điểm cao, mà c̣n là một ư tưởng kinh doanh tuyệt vời.
Scott Munguía.
Scott và 2 người bạn đă lập ra Biofase. Công việc chính của công ty này là tái sử dụng hạt bơ - vốn chiếm tỉ lệ không nhỏ trong tổng số rác thải của người Mexico. Họ thu gom từ các công ty sản xuất dầu trước khi bị vứt, sau đó biến chúng thành vật dụng dùng 1 lần.
Các sản phẩm của Biofase bao gồm dao, dĩa (nĩa), th́a (muỗng) và ống hút. Tất cả đều phân hủy được trong tối đa 240 ngày. Nghe th́ lâu, nhưng nếu so với con số hàng ngàn năm của rác nhựa th́ không là ǵ cả.
Biofase gom hạt bơ và sau đó biến chúng thành vật dụng dùng 1 lần.
"Mọi thứ tồn tại trên Trái đất đều là một phần của các ṿng tuần hoàn tự nhiên. Vấn đề ở rác nhựa là nó tồn tại, nhưng đứng ngoài ṿng tuần hoàn đó" - trích lời Scott.
Các sản phẩm của Biofase bao gồm dao, dĩa (nĩa), th́a (muỗng) và ống hút.
Ở thời điểm hiện tại, công ty vẫn đang phát triển rất mạnh. Theo số liệu báo cáo, mỗi năm công ty sản xuất 300 - 400 tấn dao, nĩa và ống hút, đồng thời đang t́m cách phát triển sản xuất đĩa và hộp đựng thực phẩm. Hiện tại, Biofase đang vươn ra phạm vi Hoa Kỳ, Trung Mỹ và một vài quốc gia tại châu Âu.
Các tấm pin năng lượng mặt trời đă trở nên phổ biến trên khắp thế giới, tuy vậy, chúng sẽ trở nên vô dụng ở những vùng có tuyết rơi che phủ. Làm sao con người có thể tạo ra được năng lượng sạch từ thiên nhiên tại đây?
(Ảnh: Shutterstock)
Một nhóm các nhà khoa học ở Đại học California (UCLA) đă có câu trả lời cho nan đề trên. Họ đă tạo ra một thiết bị có thể thu điện từ tuyết, tên là Snow TENG, viết tắt của triboelectric nanogenerator (tạm dịch: máy phát điện nano điện ma sát).
Như tên gọi đă mô tả, thiết bị này lợi dụng ma sát để tạo ra sự dịch chuyển của các điện tử, đồng nghĩa với ḍng điện xuất hiện. Thông thường tuyết có mang điện tích, vậy nên khi cọ sát nó với một vật liệu có mang điện tích trái chiều th́ tự khắc điện tử sẽ chuyển động và ḍng điện xuất hiện. Qua hàng loạt các thử nghiệm, nhóm nghiên cứu nhận thấy silicon là loại vật liệu lư tưởng nhất. Người ta sẽ dùng máy in 3D tạo ra lớp silicon rồi gắn nó với một điện cực để tạo ra Snow TENG.
Điều thú vị là thiết bị này có thể tích hợp vào các tấm pin năng lượng mặt trời. Lắp một mà được hai, khi có nắng, năng lượng mặt trời sẽ được chuyển hóa thành ḍng điện. C̣n khi tuyết phủ, Snow TENG sẽ hoạt động.
Tuy vậy, nhược điểm của thiết bị này là ḍng điện tạo ra rất nhỏ không đủ để ḥa vào lưới điện sinh hoạt trong nhà như điện mặt trời. Với công suất chỉ 0,2mW/m2, điện năng tạo ra từ tuyết chỉ đủ để chạy các thiết bị cảm biến thời tiết nhỏ.
Richard Kaner, một trong các tác giả của nghiên cứu cho biết:
“Thiết bị [cảm biến thời tiết] này có thể hoạt động ở những vùng xa xôi hẻo lánh v́ nó có thể tự cung cấp điện năng mà không cần dùng pin. Nó rất thông minh và có thể báo cho ta biết có bao nhiêu tuyết đang rơi, hướng tuyết đang rơi, hướng gió và tốc độ gió.”
Ngoài ra, các cảm biến tương tự như vậy c̣n có thể được gắn vào đế giầy hoặc ván trượt tuyết để thu thập dữ liệu cho các môn thể thao mùa đông.
Ngoài tuyết, ngày nay các nhà khoa học c̣n có thể tạo ra điện từ những nguồn không tưởng khác, như mưa rơi trên bề mặt, chuyển động cơ thể, màn h́nh cảm ứng, hay thậm chí là những bước chân trên sàn nhà của chúng ta.
Có cô em trước kia cũng chỉ là “người xa lạ” ở Việt Nam giới thiệu một người bạn qua Facebook nhỏ hơn tôi vài tuổi. Sau vài lần “nói chuyện sơ sài” qua “messenger”, Ngọc, tên của anh chàng bạn trẻ dễ thương, ngỏ ư muốn ghé nhà tôi làm quen nhân tiện một chuyến đi thăm gia đ́nh bên vợ, chỉ cách nhà tôi có 3-4 miles. Hơi bỡ ngỡ nhưng tôi vẫn nhận lời, v́ ở đời “trước lạ sau quen” nếu thích hợp “có thể tiến xa hơn” kia mà và cũng chẳng khó để hai bên “trước lạ sau người dưng” nếu … nh́n cái bản mặt người đối diện thấy thiệt … khó ưa.
Ngọc và gia đ́nh đến nhà chúng tôi vào buổi chiều cuối năm Dương Lịch 2018, có cả vợ và 3 đứa nhóc. Gia đ́nh này phải nói thật là đẹp và gương mẫu. Cả nhà từ bố mẹ tới 3 người con 2 gái 1 trai ai nấy cũng đều ăn nói nhỏ nhẹ, dịu dàng, nhất là 3 đứa nhóc, lễ phép, thân thiện hết biết. Hai vợ chồng Ngọc cũng rất dễ mến, chỉ sau dăm ba phút chuyện tṛ.
Câu chuyện râm ran qua nhiều đề tài, nhưng cuối cùng lại dẫn đến chuyện Giảm Cân. Tôi th́ lâu lâu vẫn có những lần giảm cân tự nguyện v́ nhiều lư do, tuy nhiên lần này, trong bụng có lư do khác nhưng chưa bao giờ nói ra. Ngọc hướng dẫn vào chi tiết về cách giảm cân của chú ấy, nghe khá hấp dẫn và lôi cuốn, cách ăn uống có cái tên Keto Diet … Với phương pháp này, chú ấy đă giảm gần 30lbs mặc dù chú ấy có một thân h́nh không thuộc dạng “to béo”. Điều đặc biệt là chú ấy, vợ và các con chú ấy đă bắt đầu phương cách này từ nhiều năm trước và vẫn giữ đến được ngày hôm nay.
Riêng với chúng tôi th́ việc giảm cân này khó có thể thực hiện v́ nhiều lư do, nhất là việc chúng tôi đi du lịch xa nhà có tới hơn 6 tháng trong một năm. Bởi thế, chúng tôi chọn một cách giảm cân khác, cũng rất liên quan, mang cái tên Intermittent Fasting. Trên thực tế, đa số đều cho rằng chương tŕnh Intermittent Fasting này không phải là một chương tŕnh Diet mà chỉ là thay đổi cách ăn uống mà thôi.
Và đó là cuộc hành tŕnh mà tôi muốn nói tới qua bài viết này.
Trên thị trường thương mại giảm cân (Diet), có lẽ phải có hơn một chục kiểu, một chục cách giảm cân khác nhau, bởi vậy, khó mà có thể nói cách này tốt nhất hay cách kia hữu hiệu nhất. Cách này hữu hiệu cho người này nhưng lại “không ăn thua ǵ” đến người khác và ngược lại. Do đó, cách giảm cân Intermittent Fasting này chắc chắn sẽ KHÔNG hữu ích hay thích hợp cho một số người.
Đi vào chi tiết th́ việc giảm cân hầu như ít nhiều ǵ ai cũng đă thử qua một vài lần, và hầu như ai đă thử giảm cân th́ đều thành công … trong một giai đoạn ngắn rồi sau vài tháng cây kim của cái cân lai tiếp tục xoay theo chiều kim đồng hồ. Có nghĩa là KHÔNG được bền lâu. Tuy nhiên theo một số khá đông, th́ Intermitten Fasting rất hữu hiệu và gần như KHÔNG mang lại nhiều xáo trộn nhất là KHÔNG khiến cho “nạn nhân” luôn mang trong đầu cái tư tưởng “mệt mỏi và thèm khát” v́ đang PHẢI ĂN KIÊNG.
Tôi có đính kèm cái link cho việc giảm cân này ở bên dưới. Ta có thể gọi nó là một cách Giảm Cân hay là Diet, tuy nhiên theo những nhà nghiên cứu, th́ đây chỉ là cách THAY ĐỔI việc ăn uống mà theo họ, dựa trên cuộc sống, nếp sống sẵn có của loài người từ mấy chục ngàn năm qua, giờ chỉ làm lại và sống bắt chước theo lối sống tự nhiên đó mà thôi. Phần này, tôi chỉ tóm lược cách thực hiện bằng tiếng Việt cho các bạn không biết tiếng Anh mà muốn thử thực hiện, c̣n các bạn biết tiếng Anh cứ việc đọc theo đường link bên dưới, cũng như Google t́m hiểu thêm về Intermittent Fasting trên Youtube, có rất nhiều.
Intermittent Fasting dựa theo cuộc sống của loài người thuở xa xưa khi chưa có chợ búa, chưa có supermarkets và nhất là chưa có phát minh ra tủ lạnh để giữ thực phẩm sẵn trong tầm tay với như ngày nay. Có nghĩa là, con người KHÔNG BẮT BUỘC PHẢI CÓ 3 HOẶC 4 BỮA ĂN NHẤT ĐỊNH TRONG NGÀY. Con người thuở đó kiếm ăn vào ban ngày, có kiếm được mới có ăn, không hoặc chưa kiếm được th́ phải nhịn. Thường th́ sáng ra thức dậy mới đi ṃ t́m cái ǵ đó để ăn, đến quá trưa mới có chút ǵ bỏ bụng là chuyện thường xảy ra. Với phương pháp Intermittent Fasting, người ta chỉ việc dồn cái thời gian ăn uống vào một thời điểm nhất định trong ngày, ở đây họ chia ra thời gian ăn uống như sau:
Phương pháp (16-8). Trong một ngày có 24 tiếng, th́ 16 tiếng đồng hồ cái miệng phải NGƯNG NHAI và chỉ NHAI trong thời hạn 8 tiếng đồng hồ c̣n lại mà thôi. Thí dụ có người sẽ NGƯNG NHAI từ 8 giờ tối hôm nay đến 12 giờ trưa hôm sau họ mới có bữa ăn đầu tiên, và suốt 8 tiếng c̣n lại, từ 12 giờ trưa tới 8 giờ tối hôm đó, họ có thể ăn 3 bữa NHƯ THƯỜNG LỆ, có nghĩa là KHÔNG v́ thế mà ăn nhiều hơn.
Chỉ thay đổi cách ăn này thôi, người ta khám phá ra, họ cũng giảm được một số cân đáng kể, khoảng từ 10 tới 25lbs tùy theo tạng người sau một năm, tuy chậm chạp nhưng chắc chắn v́ không có ǵ thay đổi như phải ăn ít đi hoặc ăn một thứ thực phẩm nào nhất định. Điều đáng nói là, ăn theo phương pháp này, người ta sẽ giảm cân nhưng hầu hết số cân mất đi là MỠ trong người. Tôi sẽ giải thích thêm phía dưới.
Tùy theo công việc và giờ giấc của mỗi người, có người chọn ngưng ăn vào lúc 6 giờ chiều cho tới 10 giờ sáng hôm sau, họ bắt đầu ăn trong khoảng từ 10 giờ sáng đến 6 giờ chiều. Với cách này, th́ khoảng thời gian NGƯNG NHAI vẫn là 16 tiếng một ngày. Mỗi người có thể chọn cho ḿnh cái 16/8 sao cho thích hợp với thời khóa biểu của ḿnh. Có người chọn ăn vào khoảng thời gian 11 giờ sáng tới 7 giờ tối hoặc 9 giờ sáng tới 5 giờ chiều … vân vân …
Lư do tại sao NGƯNG ĂN 16 giờ đồng hồ mỗi ngày mà lại có thể giúp bạn giảm cân thật đơn giản và đă được thử nghiệm cũng như có kết quả khoa học đàng hoàng. Họ khám phá ra rằng sau khi ăn độ 5-6 tiếng đồng hồ, cơ thể bắt đầu tiêu thụ những chất bổ từ thực phẩm đă được tiêu hóa, rồi biến chúng sang năng lượng (calories) để cơ thể đốt trong những vận động cần thiết hàng ngày.
Từ khoảng 8 đến 10 giờ, các năng lượng kia giảm dần, và khi hết chỗ để biến đổi năng lượng, cơ thể con người sẽ t́m đến KHO DỰ TRỮ là những tế bào MỠ dư thừa trong cơ thể, để biến chúng sang năng lượng. Thời gian này kéo dài càng lâu, cơ thể càng đốt nhiều lượng mỡ dư dẫn đến giảm cân tự nhiên. Và nếu bạn tiếp tục hoạt động như thường lệ hoặc hơn, th́ cơ thể sẽ vẫn phải tiếp tục lấy mỡ dư thừa ra tiêu xài tiếp. Chẳng những đây chỉ là cách giàm cân nhưng cùng một lúc đốt hết mỡ trong cơ thể, nhất là quanh vùng bụng.
Mấy ngày đầu hoặc 1-2 tuần lễ đầu, tùy người, cái triệu chứng khoa học cho biết, là khi cơ thể ta sục sạo đi t́m mỡ dư để biến thành năng lượng, th́ ta sẽ cảm thấy hơi nặng đầu, hơi hơi choáng váng một tí, đừng lo, đó là dấu hiệu tốt, cơ thể đang vận động việc xử dụng Mỡ Dư để biến chúng thành calories để đốt đấy. Chỉ sau 1-2 tuần, cái triệu chứng nặng đầu này sẽ biến mất. Cứ theo phương pháp Intermittent Fasting này, nếu bạn giảm ăn đi thêm một chút thôi, sẽ có hiệu quả rất cao.
Nếu bạn có khả năng áp dụng phương pháp Intermittent Fasting này trong ṿng vài tuần mà thấy nó không khó hoặc không có trở ngại ǵ th́ có thể thay đổi cái thời khóa biểu, tăng thêm thời gian NGƯNG NHAI thành 17 hoặc 18 tiếng mỗi ngày hoặc hơn. Tôi thường đi ngủ vào 10 giờ đêm nên mới đầu, tôi chọn thời khóa biểu 9 giờ sáng bắt đầu NHAI tới 5 giờ chiều và từ 5 giờ chiều đến 9 giờ sáng hôm sau th́ NGƯNG NHAI, đúng 16/8 như đă định. Sau 2 tuần, tôi cảm thấy thời khóa biểu này khá dễ nên tôi đổi sang bắt đầu NHAI từ 10 sáng sau khi đi tập thể dục về và NGƯNG NHAI sau 4 chiều, chuyển thời khóa biểu sang một ngày NHAI 6 tiếng NGƯNG NHAI 18 tiếng .
Với thời khóa biểu này, tôi giảm cân rất mau, v́ đơn giản thôi, thời khóa biểu NHAI chỉ c̣n 6 tiếng, KHÓ mà có thể NHAI 3 bữa NO ĐỦ như trước đây. Giờ chỉ c̣n ăn được có 2 bữa ¼ hoặc 2 bữa ½ là nhiều, v́ cái bụng vẫn c̣n óc ách không thể nhét thêm vào được. Bữa chính vào buổi sáng lúc 10 giờ, khoảng 1-2 giờ trưa ăn nhẹ tí ǵ để chừa bụng lại cho bữa tối vào lúc 4 giờ chiều. Nếu có khách khứa hoặc cần phải ăn vào bữa trưa khoảng 1 giờ th́ bỏ luôn bữa 4 giờ chiều. Có một dạo, tôi muốn thu ngắn giờ ăn lại từ 11 giờ tới 4 giờ, có lẽ cũng không khó. Nếu một ngày chỉ ăn 2 bữa trong ṿng 5 tiếng, th́ cái thời khóa biểu sẽ là 19/5 …
Phải thú thực, khi bắt đầu dự định cho phương pháp Intermittent Fasting 16/8 th́ thấy có vẻ khó, ai dè lại dễ hơn tưởng tượng nhiều. Lúc đầu chỉ thấy hơi đói một chút vào những giờ thứ 14-15-16 thôi, nhưng cơ thể con người rất kỳ lạ, chỉ sau 3-4 ngày nó quen hẳn và không cảm thấy đói quá như ḿnh nghĩ, và chỉ sau 2-3 tuần th́ quen luôn. Khi nào cảm thấy đói th́ uống một ly nước lạnh là đủ.
Bên cạnh phương cách 16/8 này, người ta c̣n có phương cách 5/2 hoặc ĂN-NGƯNG-ĂN nữa, nhưng với tôi, đấy là những phương cách hơi KHÓ KHĂN cho cơ thể và khó giữ được lâu dài. Phương cách 5/2 có nghĩa là ăn uống như thường lệ 5 ngày một tuần sau đó 2 ngày c̣n lại sẽ KHÔNG ĂN BẤT CỨ G̀, có nghĩa là trong một tuần, phải có 48 tiếng đồng hồ tuyệt thực, chỉ có uống nước, trà hoặc cà phê không đường. Cũng vậy, phương pháp ĂN-NGƯNG-ĂN cũng tương tự, cứ một ngày ăn một ngày nghỉ … 24 tiếng ăn tiếp theo là 24 tiếng nhịn.
Nếu các bạn chuyển thời giờ ăn uống của ḿnh bằng phương cách Intermittent Fasting 16/8 mà ăn uống chỉ bớt lại chút xíu thôi, th́ cái kết quả khá khả quan đấy.
Bên cạnh phương cách “ăn chay” Intermittent Fasting, nếu các bạn muốn giảm cân mau lẹ hơn, nhiều hơn và nhất là BURN nhiều mỡ hơn th́ tốt nhất là việc giảm ăn “tinh bột và đường”. Nếu cắt được khoảng 50% mức tinh bột và đường mà các bạn thường thêm vào mỗi ngày, chắc chắn bạn sẽ giảm cân nhanh chóng và bên cạnh đó, sự “thèm thuồng, đói khát” sẽ biến mất một cách kỳ diệu, bởi đơn giản thôi, cơ thể con người Rất Hư, càng chiều nó bao nhiêu, nó càng hư bấy nhiêu. Cũng thế, càng ăn nhiều tinh bột và đường, cơ thể càng đ̣i hỏi tinh bột và đường dữ dội hơn
5 cách giúp bạn không quan tâm người khác nghĩ ǵ về ḿnh
Tác giả: Hoa Vũ
Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
5 cách giúp bạn không quan tâm người khác nghĩ ǵ về ḿnh
Bạn thấy ḿnh quá mệt mỏi khi phải để tâm đến những lời bàn tán và nói xấu từ người khác. Có đôi khi bạn ước ao trở lại thời thơ ấu đầy đáng yêu, với tâm hồn trẻ thơ trong trẻo và thuần khiết mà không quan tâm người khác nghĩ ǵ về ḿnh.
Càng quan tâm người khác nghĩ ǵ, bạn lại càng có cái nh́n và suy nghĩ tiêu cực về cuộc sống. Thậm chí bạn sẽ thấy ḿnh nặng gánh hơn khi phải đánh mất chính bản thân để được mọi người công nhận. Hăy cùng học hỏi 5 cách để không quan tâm người khác nghĩ ǵ về ḿnh và sống ư nghĩa hơn bạn nhé.
1. Chọn lọc khi xây dựng mối quan hệ
không quan tâm người khác nghĩ ǵ về ḿnh
Điều cốt lơi để không quan tâm người khác nghĩ ǵ về ḿnh là bạn hăy dành nhiều thời gian hơn cho những người bạn yêu thương và tôn trọng. Đừng mất quá nhiều thời gian với những đối tượng không xứng đáng.
Nếu bạn không cảm thấy hạnh phúc với chính con người bên trong của ḿnh, th́ bạn sẽ chẳng thể nào có được hạnh phúc lâu dài với bất kỳ người nào khác. V́ thế bạn nên ổn định cuộc sống của ḿnh trước và hiểu bản thân ḿnh rồi mới nghĩ tới chuyện chia sẻ cuộc sống đó với người khác.
Bạn có thể dành thời gian chia sẻ những sở thích của ḿnh với những người bạn yêu thương như:
•Đọc sách với con cái
•Đi du lịch với bạn thân
•Một lời khen cũng sẽ có giá trị giúp mọi người tự tin hơn
•Nấu những món ăn ngon và bổ dưỡng cho người yêu thương
•Để tâm và tạo sự bất ngờ cho người yêu trong ngày sinh nhật
•Tặng quà cho ba mẹ chỉ v́ bạn thấy họ đang cần những món quà đó
•Đồng cảm, chia sẻ và quan tâm khi người bạn yêu thương buồn phiền, lo âu, đau đớn hay bệnh tật…
Bạn sẽ xao lăng những suy nghĩ tiêu cực và duy tŕ những mối quan hệ tốt đẹp khi dành thời gian để yêu thương những người xứng đáng. Không chỉ vậy, bạn sẽ c̣n hạnh phúc hơn nữa khi thấy gia đ́nh, bạn bè hay người yêu vui vẻ và cảm động v́ những điều bạn làm cho họ đấy.
Những người thích bàn lùi, hay dèm pha và coi thường bạn là những đối tượng bạn dễ dàng gặp trong cuộc sống thường ngày. Tuy nhiên, bạn hăy nhớ: “Đừng để họ cản trở bạn hay thậm chí làm bạn chùn bước” bằng những cách sau:
•Học cách nhận ra người hay dèm pha.
•Bỏ qua bất cứ suy nghĩ tiêu cực nào mà họ gây ra với bạn.
•Nhận thức rằng luôn có những người hay thích dèm pha và bạn hăy xem những lời nói của họ như “đàn gảy tai trâu”.
•Đối mặt với họ và tập mỉm cười với họ.
•Luôn sẵn sàng phản bác và đưa ra chính kiến của ḿnh.
Suy cho cùng, trở ngại và thử thách lúc nào cũng có, quan trọng là bạn cần tỉnh táo, suy nghĩ tích cực và t́m kiếm giải pháp để làm bản thân ḿnh hạnh phúc hơn.
2. Học hỏi người có quan điểm sống độc lập
không quan tâm người khác nghĩ ǵ về ḿnh
Bạn có thể tạo động lực cho bản thân và học cách sống không quan tâm người khác nghĩ ǵ về ḿnh qua những lời phát biểu truyền cảm hứng của những vị doanh nhân thành đạt trong cuộc sống như:
• Ông Warren Buffett (chủ tịch và CEO ở Mỹ) đă nêu quan điểm của ḿnh về cách học hỏi những người giỏi hơn trong câu phát biểu: “Sẽ tốt hơn nếu bạn giao du với những người giỏi hơn bạn. Hăy chọn những cộng sự hành động giỏi hơn bạn và bạn vô h́nh trung sẽ đi theo hướng của họ”.
• Theo quan điểm của Bà Eleanor Roosevelt (Mỹ), mỗi người đều phải chịu trách nhiệm cho cuộc sống của chính ḿnh: “Về lâu về dài, chính chúng ta sẽ định h́nh bản thân con người chúng ta và cuộc sống của chúng ta. Quá tŕnh đó không bao giờ kết thúc cho tới khi ta chết. Rốt cuộc th́ chúng ta luôn phải gánh chịu mọi trách nhiệm về chính sự lựa chọn của ḿnh”.
• Cựu tổng giám đốc điều hành của hăng Apple Steve Jobs (Mỹ) cho rằng bạn sẽ phí hoài thời gian khi quan tâm người khác nghĩ ǵ về ḿnh: “Thời gian của bạn là hữu hạn, đừng phí hoài nó bằng cách sống cuộc đời của một người khác”.
• Là một trong những tỷ phú hàng đầu thế giới, ông Jeff Bezos (Mỹ) đă tạo động lực thành công cho người khác khi phát biểu: “Nếu bạn không dám bị hiểu lầm hay chỉ trích, th́ hăy làm ơn đừng làm ǵ mới mẻ hay sáng tạo cả!”.
Như vậy, sống độc lập sẽ mang đến cho bạn sự tự do để làm điều bạn muốn mà không quan tâm người khác nghĩ ǵ về ḿnh, và cũng sẽ dẫn lối bạn đi t́m những giải pháp cốt lơi cho những vấn đề của bản thân và thành công hơn trong cuộc sống. Bạn có thể thực hiện theo những bước sau:
Hiệu ứng hào quang là ǵ mà khiến bạn quyết định sai lầm?
Tác giả: Như Vũ
Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Hiệu ứng hào quang là ǵ mà khiến bạn quyết định sai lầm?
Hiệu ứng hào quang có thể khiến bạn mua một món hàng kém chất lượng, yêu nhầm người, chẩn đoán sai bệnh… Cũng giống như chiếc vương miện quyền lực, bạn dễ đánh giá sai lầm khi bị choáng ngợp bởi vẻ đẹp lấp lánh bề ngoài.
Khi mắc phải hiệu ứng hào quang (halo effect), bạn dễ rơi vào t́nh trạng “thương ai thương cả đường đi lối về” và nhắm mắt bỏ qua khuyết điểm của họ. Bạn dễ hết ḷng với một người không thật sự phù hợp hay bỏ nhiều tiền để mua một món hàng không quá tốt. Tuy nhiên, bạn vẫn có cách giảm thiểu hiệu ứng này để đánh giá mọi thứ chuẩn xác hơn nếu hiểu “halo effect” là ǵ.
Halo effect là ǵ?
hiệu ứng hào quang
Halo effect hay c̣n gọi là hiệu ứng hào quang là một thiên kiến nhận thức xảy ra khi ấn tượng ban đầu về một người quá mạnh khiến bạn không có đánh giá đúng về họ. Nếu ấn tượng ban đầu tốt, bạn sẽ nghĩ người này chỉ toàn tính cách tích cực. Ngược lại, bạn sẽ luôn thấy những điểm chưa tốt ở một người ḿnh có ấn tượng xấu.
Hiệu ứng hào quang khiến bạn không nhận ra những nét tính cách trái ngược với ấn tượng ban đầu về một người. Khi có thiện cảm với một ai, bạn có xu hướng bỏ qua hoặc t́m cách giải thích cho những nét tính cách chưa tốt ở họ.
Hiệu ứng hào quang được một nhà tâm lư học tên Edward Thorndlike phát hiện đầu tiên năm 1920. Ông đă làm thí nghiệm và nhận thấy rằng những người lính được chỉ huy đánh giá cao về ngoại h́nh cũng được đánh giá cao về khả năng lănh đạo, trí tuệ, ḷng trung thành… Ngược lại, khi chỉ huy có ấn tượng không tốt về một người lính th́ họ đánh giá người lính đó tiêu cực về mọi mặt.
Cũng như các thiên khiến nhận thức khác, halo effect xảy ra một cách vô thức. Bạn thường không nhận ra ḿnh đang dùng những ấn tượng rất chung chung để đánh giá nhiều mặt khác nhau của một người.
Halo effect trong cuộc sống
hiệu ứng hào quang
Hiệu ứng hào quang không hề hiếm gặp mà xảy ra ở nhiều mặt trong cuộc sống hằng ngày từ t́nh cảm, giáo dục và thậm chí là y tế.
1. Hiệu ứng hào quang trong t́nh cảm
Halo effect chủ yếu dựa trên ấn tượng ban đầu và ngoại h́nh nên có thể ảnh hưởng lớn đến cách bạn chọn người bạn đời tương lai. Bạn thường sẽ bị thu hút bởi những người có ngoại h́nh hấp dẫn và tin tưởng rằng những người này có nhiều nét tính cách tích cực dù chưa thật sự hiểu họ. Ví dụ, bạn dễ có thiện cảm với một anh chàng mặc sơ mi, quần tây v́ nghĩ rằng anh ấy sẽ có thu nhập ổn định và gánh vác gia đ́nh tốt.
Hiệu ứng hào quang cũng thường xuyên xuất hiện tại nơi làm việc. Khi gặp một đồng nghiệp có cách ăn mặc lịch sự, bạn thường đánh giá người này có khả năng làm việc hiệu quả. Ngược lại, bạn cũng có thể đánh giá một đồng nghiệp ăn mặc thoải mái là không chuyên nghiệp.
Khi đóng vai tṛ là người phỏng vấn t́m kiếm một nhân viên tiềm năng cho công ty, halo effect cũng có thể khiến bạn đánh giá cao những ứng viên có ngoại h́nh ưa nh́n và ăn mặc trang trọng. Ấn tượng tốt khi gặp một người ăn mặc chỉn chu có thể khiến bạn nghĩ họ cũng có năng lực tốt dù chưa thật sự làm việc với người này.
3. Hiệu ứng hào quang tại trường học
Trong môi trường học đường, halo effect có thể ảnh hưởng tới kết quả học tập của trẻ. Có một số nghiên cứu thấy rằng những trẻ có ngoại h́nh tốt hơn có thể có điểm số cao hơn khi đi học.
Một số nghiên cứu khác c̣n chỉ ra những trẻ có tên quen thuộc, phổ biến có thể sẽ đạt thành tích học tập cao hơn. Trong một nghiên cứu, các giáo viên đă chấm bài viết của các học sinh lớp năm. Kết quả cho thấy giáo viên đă chấm điểm cao hơn cho những bài có tên đẹp và phổ biến so với những bài có tên hiếm gặp.
4. Hiệu ứng hào quang trong marketing
hiệu ứng hào quang
Hiệu ứng hào quang là một trong những phương pháp các nhà marketing dùng để thao túng tâm lư người tiêu dùng mua sản phẩm hoặc dịch vụ của họ. Ví dụ, những nhà làm marketing có thể thuê những người nổi tiếng quảng cáo cho một sản phẩm. Cảm xúc tích cực bạn dành cho người nổi tiếng đó sẽ khiến bạn có suy nghĩ tích cực về sản phẩm.
Cách một nhăn hàng xây dựng thương hiệu và tiếp thị sản phẩm cũng có thể ảnh hưởng tới cảm xúc của bạn với nhăn hàng đó. Một nghiên cứu về thực phẩm đă dán nhăn hữu cơ lên các sản phẩm b́nh thường như sữa chua, khoai tây chiên hay nước trái cây… Kết quả cho thấy khách hàng bỗng nhiên đánh giá những sản phẩm dán nhăn hữu cơ này cao hơn và sẵn sàng trả nhiều tiền hơn.
5. Hiệu ứng hào quang trong lĩnh vực y tế
Đôi khi, hiệu ứng hào quang cũng có thể xuất hiện trong lĩnh vực y tế v́ bác sĩ có thể vội vàng chẩn đoán cho bệnh nhân dựa vào những biểu hiện bên ngoài mà không kiểm tra kỹ càng. Ví dụ, một người có vóc dáng cân đối thường được cho là khỏe mạnh dù bác sĩ vẫn chưa thăm khám. Bác sĩ cũng có thể lướt qua các triệu chứng nhỏ nhặt khi khám cho một người có làn da hồng hào, khỏe mạnh.
Cách giảm thiểu halo effect
Hiệu ứng hào quang có thể khiến bạn có những đánh giá và quyết định sai lầm hay thiếu công bằng. Nếu đă nhận thức được hiệu ứng này, bạn có thể giảm nhẹ tác động của “ánh hào quang” bằng các cách sau:
• Suy nghĩ chậm lại: Hiệu ứng hào quang dẫn đến việc đánh giá người khác dựa trên những ấn tượng đầu tiên. Vậy nên, bạn có thể suy nghĩ chậm lại để thoát ra ảnh hưởng của hiệu ứng này. Khi sắp đánh giá một người ở một khía cạnh nào đó, bạn hăy b́nh tĩnh suy xét những biểu hiện của họ thay v́ nghe theo cảm giác của ḿnh.
• Không tin hoàn toàn vào ấn tượng đầu tiên: Khi gặp bất cứ ai lần đầu, bạn cũng sẽ h́nh thành một số ấn tượng đầu tiên về họ. Thế nhưng, bạn cần nh́n lại những ấn tượng đầu tiên này sau một khoảng thời gian quen biết người đó. Bạn có thể đă mắc phải hiệu ứng hào quang nếu bạn cảm thấy thích hay không thích một ai đó mà không rơ lư do ngay từ lần đầu gặp.
hiệu ứng hào quang
Bí quyết tận dụng halo effect
Hiệu ứng hào quang tuy có thể ảnh hưởng đến cách bạn đánh giá mọi thứ và đưa ra quyết định nhưng cũng không hoàn toàn có hại. Khi đă chuẩn bị đủ kiến thức và kỹ năng, bạn có thể tận dụng hiệu ứng này để thể hiện bản thân cho người khác.
Những cách giúp bạn được đánh giá tốt hơn khi thể hiện bản thân là:
• Luôn gọn gàng và sạch sẽ: Bạn không cần có chiều cao lư tưởng hay gương mặt xuất sắc mà chỉ cần giữ tóc tai, quần áo chỉn chu. Đây là một nghệ thuật gây thiện cảm với người khác nhưng đồng thời cũng là cách giúp bạn thể hiện vẻ đẹp tâm hồn ra bên ngoài.
• Để ư tới ngôn ngữ cơ thể: Ngôn ngữ cơ thể là thứ tạo ấn tượng rất mạnh với người khác nên bạn cần bỏ thời gian tập cho ḿnh cách đi đứng và nói chuyện thật tự tin. Dù ư tưởng rất hay tới nhưng bạn lại tŕnh bày với giọng nói run rẩy, quá nhỏ hay quá nhanh cũng sẽ khiến người khác đánh giá không cao. Bạn có thể luyện tập để tự tin hơn trong giao tiếp bằng cách đứng thẳng người, mỉm cười và nói chuyện từ tốn.
Hiệu ứng hào quang có thể khiến bạn vội vàng đánh giá quá cao một con người, đồ vật hay nhăn hàng nào đó ḿnh chưa biết rơ. Nếu không có cách kiểm soát hợp lư, “ṿng hào quang” này sẽ dẫn đến nhiều quyết định sai lầm và thiếu công bằng. Đừng v́ ánh hào quang của chiếc vương miện mà đánh giá quá cao người đội nó!
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Cách cai nghiện game để bảo vệ sức khỏe
Game tuy có tính giải trí cao nhưng cũng gây nghiện và khiến bạn bỏ bê nhiều chuyện quan trọng hơn trong cuộc sống. Để không mất nhiều thời gian và sức khỏe quư báu trước màn h́nh máy tính, bạn cần t́m cách cai nghiện game hiệu quả.
Khi game trở thành “chất gây nghiện”, bạn dễ mất nhiều thời gian, tiền bạc, mối quan hệ và quan trọng nhất là sức khỏe. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực này nếu có cách cai nghiện game đúng đắn.
Triệu chứng của chứng nghiện game
cai nghiện game
Trước khi t́m cách chữa nghiện game, bạn cần xác định xem ḿnh có những dấu hiệu của chứng nghiện này không. Bạn có thể quan sát một vài dấu hiệu nghiện game như sau:
• Dành nhiều thời gian rảnh để chơi game: Lúc đầu, bạn có thể chỉ chơi một tiếng mỗi ngày nhưng khoảng thời gian chơi game này dần tăng lên. Bạn có thể dành hết thời gian ḿnh có để chơi game và không nghỉ ngơi.
• Bỏ bê việc học hoặc công việc: Việc nghỉ học hay nghỉ làm vài ngày khi bệnh là b́nh thường. Thế nhưng, bạn cần lo lắng khi thấy ḿnh lấy lư do bệnh để có thể ở nhà chơi game.
• Không quan tâm tới gia đ́nh: Một dấu hiệu nguy hiểm của chứng nghiện game là bạn ưu tiên việc chơi game lên trên cả người thân của ḿnh. Bạn cần t́m cách cải thiện t́nh h́nh nếu thấy thời gian chơi game của ḿnh nhiều hơn thời gian dành cho ba mẹ, bạn đời hay con cái.
• Bỏ bê ngoại h́nh của ḿnh: Khi dành quá nhiều thời gian chơi game, bạn sẽ khó ḷng chăm sóc tới tóc tai, quần áo hay làn da của ḿnh. T́nh trạng nghiện game càng kéo dài, vẻ ngoài của bạn càng đi xuống.
• Gặp nhiều vấn đề sức khỏe: Chứng nghiện game sẽ dẫn đến thói quen thức khuya, bỏ bữa, gặp sai lầm trong chế độ ăn uống… Những thói quen xấu này sẽ gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
• Chi quá nhiều tiền cho game: Một dấu hiệu rơ ràng của chứng nghiện game là bạn cắt xén chi tiêu ở những khoản quan trọng khác để dùng vào game. Ví dụ như bạn sẵn sàng khất nợ tiền thuê nhà chỉ để có tiền mua một game mới ra.
Việc chơi game quá nhiều ảnh hưởng đến nhiều mặt quan trọng của cuộc sống như gia đ́nh, công việc, mối quan hệ bạn bè…
• Ảnh hưởng đến gia đ́nh: Người thân của bạn có thể cảm thấy ḿnh không được quan tâm đúng mực khi thấy bạn liên tục chơi game. Bạn cũng sẽ có thể bỏ lỡ những buổi ăn uống, tiệc tùng hay những sự kiện quan trọng của cả nhà. Điều này có thể ảnh hưởng tới mối quan hệ gia đ́nh đầm ấm của bạn đang có đấy.
• Ảnh hưởng lên bạn bè: Khi bạn không dành thời gian cho bạn bè mà chỉ chú tâm vào game, những mối quan hệ này cũng sẽ dần phai nhạt. Sau một thời gian, bạn sẽ không c̣n nhiều bạn bè để cùng chia sẻ những vui buồn trong cuộc sống.
• Ảnh hưởng đến công việc: Bạn có thể không đạt hiệu suất làm việc như trước sau một khoảng thời gian quá chú tâm vào game. Điều này có thể ảnh hưởng đến thu nhập mỗi tháng và cả tương lai sau này của bạn.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất: Khi ngồi trước màn h́nh máy tính quá nhiều, bạn có thể bị tăng cân, động kinh, mệt mỏi…
• Ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lư: Không chỉ ảnh hưởng đến thể chất, game c̣n có thể dẫn đến một số vấn đề tâm lư như hay nóng giận, trầm cảm, xa lánh xă hội…
• Ảnh hưởng đến tài chính: Chứng nghiện game có thể ảnh hưởng tới hiệu suất công việc, từ đó khiến thu nhập giảm sút. Hơn nữa, việc tiêu quá nhiều tiền vào game cũng khiến t́nh h́nh tài chính của bạn đi xuống.
Các cách cai nghiện game hiệu quả
cai nghiện game
Bạn có thể cảm thấy khó khăn khi cai nghiện game dù đă thấy rơ những ảnh hưởng tiêu cực của chứng này. Thế nhưng, bạn có thể áp dụng một số cách để biến game thành một thú vui giải trí lành mạnh như sau:
• Không dừng chơi game hoàn toàn: Nếu đă quen với việc dành cả ngày để chơi game th́ bạn sẽ thấy rất trống rỗng và hụt hẫng khi buộc bản thân phải dừng chơi hoàn toàn. Cảm giác này có thể khiến bạn dễ nghiện lại và c̣n lún sâu vào game hơn trước. Vậy nên, bạn hăy đặt mục tiêu giảm dần thời gian chơi game thay v́ từ bỏ hoàn toàn “chất gây nghiện” này.
• Đặt thời gian khi chơi: Bạn hăy tự đặt cho ḿnh một khoảng thời gian như nửa tiếng hay một tiếng để chơi game mỗi ngày. Nếu thấy khó khăn, bạn có thể cài chế độ hẹn giờ trên điện thoại hoặc máy tính để game tự tắt khi thời gian đă hết. Ngoài ra, bạn cũng cần đặt thời gian nghỉ vào phút giữa các hiệp game thay v́ ngồi chơi liên tục một tiếng nhé.
• Hạn chế số game bạn chơi: Chứng nghiện game có thể ngày càng nặng nếu bạn cài quá nhiều game vào điện thoại, liên tục game mới hay mua các thiết bị chơi game. Vậy nên, bạn hăy tập trung chơi một vài game ḿnh thích nhất thay v́ cài hay mua game mới nhé.
• Hạn chế số tiền chi cho game: Để quản lư tiền bạc tốt hơn, bạn hăy đặt ra cho ḿnh những nguyên tắc tài chính. Ví dụ, bạn cần chi trả trước những khoản thiết yếu như tiền nhà hay tiền điện nước mỗi khi nhận lương. Bên cạnh đó, bạn hăy đặt ra một hạn mức nhất định dành cho game để không bị tiêu quá tay.
• Chọn các game có hoạt động thể chất: Hiện nay đă có một số game đ̣i hỏi người chơi phải đứng hay phải di chuyển. Bạn hăy chơi những game có thể tranh thủ vận động trong khi chơi.
• Chọn các game thích hợp với cả nhà: Bạn hăy chọn những game mà các thành viên trong gia đ́nh đều có thể tham gia. Đây là cách giúp bạn giữ ǵn mối quan hệ gia đ́nh dù vẫn muốn chơi game. Tuy nhiên, bạn vẫn cần giới hạn thời gian game với cả nhà để chứng nghiện không nặng thêm.
• T́m sở thích mới lạ: Bạn có thể lấp kín thời gian rảnh bằng những sở thích khác của ḿnh như nấu ăn, làm vườn, viết lách, đi chơi với bạn… Những thú vui này sẽ khiến bạn bận rộn và không c̣n nghĩ tới game nữa.
• Kiểm tra sức khỏe tâm lư: Đôi khi chứng nghiện chơi game cũng là một bệnh lư thần kinh tiềm ẩn bạn chưa phát hiện. Vậy nên, bạn hăy đến bác sĩ tâm lư nếu thấy các dấu hiệu bất thường.
Khi biết cách cai nghiện game hợp lư, bạn sẽ có một cách giải trí lành mạnh và thú vị mỗi khi rảnh mà vẫn giữ được sức khỏe. Lúc này, cuộc sống sẽ vô cùng cân bằng với đủ những giờ phút căng thẳng làm việc, những buổi sum họp gia đ́nh và bạn bè vui vẻ cùng thời gian chơi game dành riêng cho bạn.
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
7 cách tĩnh tâm giúp bạn có cuộc sống an nhiên
Cuộc sống bộn bề khiến bạn ngày càng phải đối diện với nhiều căng thẳng và mệt mỏi. Nếu biết cách tĩnh tâm sống b́nh lặng như một cái cây giữa đất trời bao la, bạn sẽ buông bỏ được phiền muộn để tận hưởng những điều ḿnh muốn.
“Làm thế nào để có được một cuộc sống an nhiên?” đă trở thành câu hỏi thường trực của rất nhiều người với tốc độ phát triển xă hội ngày càng chóng mặt. Hăy cùng học cách tĩnh tâm để ngăn ngừa stress và xua tan mọi phiền muộn nhé!
1. Tập thể dục đều đặn
Robert Urich đă nói: “Bề ngoài khỏe khắn bắt đầu từ bên trong”. Người có thể trạng ốm yếu và bệnh tật khó có được một cuộc sống an nhiên. V́ vậy, bước đầu tiên và quan trọng nhất là bạn nên có thói quen chăm sóc bản thân ḿnh thật tốt bằng những bài tập đi bộ, chạy bộ và yoga.
Đi bộ hoặc chạy bộ
Chỉ cần 5 phút mỗi ngày tập thể dục như đi bộ nhanh hoặc chạy bộ tại chỗ, bạn có thể nhanh chóng làm dịu tâm trí. Vận động thể chất giúp cơ thể bạn giải phóng endorphin – một hóa chất có tác dụng cải thiện tâm trạng, làm tăng khả năng tập trung và điều tiết giấc ngủ. Hóa chất endorphin sẽ càng gia tăng trong cơ thể nếu bạn tập chạy bộ ở cường độ cao trong thời gian ngắn.
Sau khi làm nóng cơ thể bằng đi bộ và chạy bộ tại chỗ, bạn dành ra khoảng 20 – 30 giây thực hiện xen kẽ với các bài tập khác như chạy nước rút, squat hoặc cử tạ. Bạn nên duy tŕ thời gian nghỉ ngơi giữa các bài tập là như nhau.
Thực hiện bài tập Yoga
cách tĩnh tâm
Tập yoga là cách tĩnh tâm rất tốt khi bạn cần đẩy lùi stress và xua tan phiền muộn. Yoga giúp bạn suy nghĩ tích cực trong cuộc sống có quá nhiều điều phải lo lắng như các mối quan hệ cá nhân, vấn đề công việc và các mối bận tâm về tài chính. Khi thực hiện các bài tập yoga, bạn sẽ cảm thấy thư giăn và thoải mái hơn.
Yoga sẽ giúp bạn tập trung tăng cường sức khoẻ và sự linh hoạt cho cơ thể cách đáng kinh ngạc. Các tư thế tập luyện giúp cơ thể khỏe mạnh từ bên trong, do đó bạn không chỉ trông đẹp hơn, thân h́nh thon gọn hơn mà bạn c̣n cảm thấy sức khoẻ cải thiện rơ rệt.
Bên cạnh các bài tập yoga hay chạy bộ th́ bạn cũng nên kết hợp hít thở như một cách tĩnh tâm. Nếu hay thở dốc và hơi ngắn, bạn nên cố gắng điều tiết hơi thở chậm lại, hít thật sâu và thở ra từ từ.
2. Giúp đỡ một ai đó
Việc giúp đỡ một ai đó là cách tĩnh tâm giúp bạn trở nên vui vẻ, hài ḷng và kết nối hơn với mọi người xung quanh. Làm một việc có ư nghĩa đối với người khác giúp bạn giảm căng thẳng và sự cô đơn hiện tại bạn đang phải đối mặt. Thậm chí, điều này c̣n giúp làm tăng sức khỏe tim mạch và tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể.
Một sự thật nghe có vẻ hơi kỳ lạ nhưng khi bạn chi tiền cho người khác, cơ thể của bạn sẽ tiết ra nhiều endorphin (cùng loại hóa chất đến từ việc tập thể dục) hơn là khi bạn chi tiền cho chính ḿnh.
3. Nghe nhạc nhẹ nhàng
cách tĩnh tâm
Nghe nhạc là cách tĩnh tâm làm năo bộ bớt căng thẳng và thư giăn hơn. Càng ít tế bào thần kinh kích thích vào hạch hạnh nhân (một phần của năo bộ chịu trách nhiệm phản ứng với nỗi sợ hăi, lo lắng, giận giữ) th́ càng ít đi những tín hiệu được đưa đến những bộ phận khác của năo.
Khi bạn buồn phiền, âm nhạc sẽ là một cách tĩnh tâm giúp bạn quên đi những nỗi buồn tạm thời và xoa dịu nỗi đau. Bạn càng lắng nghe thật kỹ và ch́m đắm vào giai điệu nhẹ nhàng của bài hát, bạn càng có ít suy nghĩ về những muộn phiền khác trong cuộc sống.
4. Đi dă ngoại cùng người thân
Ḥa ḿnh vào thiên nhiên sẽ giúp bạn suy nghĩ rơ ràng, thoải mái và sảng khoái hơn. Năo bộ của bạn cũng không cần phải làm việc vất vả trong một môi trường ôn ḥa. Trong một nghiên cứu, những đứa trẻ mắc chứng bệnh rối loạn tăng động giảm chú ư đă có thể tập trung hơn sau 20 phút khi đi dă ngoại ở tại công viên.
Khi bạn dành thời gian đi dă ngoại cùng với người thânvà bạn bè cũng có thể giúp cân bằng nhịp tim, điều ḥa huyết áp, giảm nội tiết tố do căng thẳng. Thậm chí, điều này c̣n giúp tăng sức chịu đựng của cơ bắp.
5. Chơi đùa với thú cưng
Bạn có thể đi dạo cùng thú cưng (chó hoặc mèo) hay ngắm cá cảnh như một cách tĩnh tâm đơn giản tại nhà.
Đi dạo cùng chó hoặc mèo
cách tĩnh tâm
Thói quen dành thời gian để chơi với chó hoặc mèo sẽ tác động tích cực lên năo bộ. Khi âu yếm vuốt ve chúng, cơ thể bạn sẽ tiết ra nhiều oxytocin hơn. Oxytocin được biết như là “hormone t́nh yêu”, một chất truyền dẫn thần kinh đóng vai tṛ quan trọng trong hệ nội tiết. Oxytocin giúp xoa dịu hệ thống các neutron thần kinh trong năo, giúp bạn thư giăn và cũng tăng khả năng tin tưởng vào những điều tốt đẹp hơn.
Hơn thế nữa, những người bạn bốn chân này có thể làm giảm thiểu t́nh trạng lo âu, trầm cảm của chủ nhân.
Chuyên gia động vật học Karen Winegar (Mỹ) kết luận rằng: “Mối liên hệ diệu kỳ giữa con người và động vật vượt lên trên lư trí, đi thẳng vào trái tim thông qua cảm xúc và nuôi dưỡng tâm hồn chúng ta theo cách mà những cái khác không thể làm được”.
Ngắm cá cảnh bơi lội
Cá và các loài sinh vật biển là chủ đề không bao giờ là nhàm chán đối với khoa học. Theo Lifehack, các nhà nghiên cứu người Anh đă phát hiện ra việc ngắm cá cảnh mang đến nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Nhóm nghiên cứu đă mời các t́nh nguyện viên ngắm bể cả trong một khoảng thời gian rồi xem xét sự thay đổi nhịp tim và huyết áp của họ. Kết quả, nhịp tim và huyết áp những người này đều hạ xuống. Thêm vào đó, càng ngắm nhiều cá, họ càng trở nên b́nh tĩnh và tươi tỉnh hơn trước. Một số chuyên gia c̣n cho rằng cách trang trí bể cá ở pḥng phẫu thuật hay pḥng khám nha khoa có tác dụng trấn an người bệnh.
Các nhà khoa học cho biết, kết quả trên sẽ có ích cho những người v́ nhiều lư do không được tiếp xúc với thiên nhiên.
Tiến sĩ Sabine Pahl tại Đại học Plymounth (Anh) nhận định: “Trong thời đại làm việc căng thẳng và cuộc sống đô thị đông đúc, bể cá sẽ trở thành những ốc đảo yên tĩnh giúp con người thư giăn”.
Nếu bạn ngắm chim bay nhảy trên bầu trời hay nghe tiếng chim ca hót ở trên cây cũng cho bạn những tác dụng tương tự đấy.
6. Nghỉ ngơi để thư giăn
cách tĩnh tâm
Nghỉ giữa giờ
Khi bạn cảm thấy ḿnh mệt mỏi và không thể nào tiếp tục vào công việc, bạn nên nghỉ ngơi để thư giăn bằng các cách sau đây:
•Ăn vặt
•Tṛ chuyện với bạn bè
•Đi dạo xung quanh nơi bạn sống hoặc nơi làm việc
•Mơ mộng về những điều thú vị trong cuộc sống hoặc tương lai
Bạn sẽ cảm thấy thật sảng khoái và tập trung hơn sau 5 phút thiết lập lại hoạt động của năo bộ bằng những hoạt động thư giăn trên. Nếu bạn quá tập trung vào công việc hiện tại, hăy đặt hẹn giờ hoặc sử dụng ứng dụng để nhắc bạn dừng lại nghỉ ngơi sau 90 phút làm việc hoặc lâu hơn.
Thư giăn cơ bắp
Việc thay phiên tập các bài tập ở các bộ phận khác nhau trên cơ thể sẽ là cách tĩnh tâm giúp làm dịu tâm trí. Bạn chọn một trong những bộ phận cơ thể như bàn chân, cẳng chân, miệng hoặc cũng có thể là mắt và tiếp đến làm căng bộ phận đó trong vài giây. Sau đó giăn ra và thư giăn trong ṿng 10 giây hoặc lâu hơn.
Bạn hăy tự ḿnh cảm nhận những cảm giác khác nhau sau mỗi lần căng cơ. Bạn chỉ chuyển sang những bộ phận khác cho đến khi thực hiện toàn bộ cơ thể. Hoạt động này giúp bạn cải thiện giấc ngủ, thậm chí có thể làm giảm đau đầu và đau dạ dày.
Tưởng tượng không gian bạn thích
Bạn hăy nghĩ về những nơi mà bạn thích, đó có thể ở đời thật hoặc tưởng tượng. Việc này giúp bạn cảm thấy b́nh tĩnh và hạnh phúc hơn: nơi đó có thể là cảnh biển lúc hoàng hôn, một cái ghế thoải mái trước ḷ sưởi lúc thời tiết lạnh, hoặc cũng có thể là một con suối nhỏ trong rừng.
Hăy tập trung suy nghĩ về những điều đang diễn ra tại nơi đó. Bạn có thể cảm nhận mùi gỗ thông, thấy bong bóng nước, nghe tiếng chim ríu rít, âm thanh suối chảy róc rách… Bạn có thể thực hiện quá tŕnh tưởng tượng này bằng sự hỗ trợ của các ứng dụng điện thoại hoặc máy thu âm.
7. Chăm sóc vườn cây xanh
cách tĩnh tâm
Nhiều người sống thọ trăm tuổi trên thế giới đều có chung một sở thích, đó là làm vườn hay trồng cây xanh. Bạn cũng có thể kéo dài tuổi thọ và giảm căng thẳng trong cuộc sống nếu theo đuổi thú vui tao nhã này.
Theo một cuộc khảo sát, 80% các nhà làm vườn cho biết họ rất hạnh phúc và hài ḷng với cuộc sống hiện tại. Các nghiên cứu khác cũng chứng minh rằng làm vườn là một trong những hoạt động có hiệu quả tốt nhất giúp giảm nhẹ căng thẳng.
Những bài kiểm tra c̣n chỉ ra những người làm vườn có lượng hormone làm t́nh trạng căng thẳng thấp hơn so với những người không thực hiện việc này. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu cũng phát hiện rằng việc xới đất có thể giúp cải thiện sức khỏe thông qua sự tiếp xúc với các vi sinh vật có lợi trong đất.
Khi áp dụng những cách tịnh tâm trên đây, bạn sẽ xua tan phiền muộn giữa bao bộn bề lo toan. Dù phải đối mặt với bất cứ khó khăn nào, bạn nên nhớ rằng có sức khỏe th́ mới làm được những điều ḿnh muốn trong cuộc sống. Hăy duy tŕ những thói quen sống lành mạnh để có một cuộc sống an nhiên như mong muốn, bạn nhé!
Khi nào các bộ phận trong cơ thể của con người bắt đầu thoái hóa? Già là một điều không ai tránh khỏi. Hiện nay các viện nghiên cứu y khoa đă cho biết một cách chính xác các bộ phận trong cơ thể của con người bắt đầu thoái hóa từ lúc nào.
Các bác sĩ người Pháp đă t́m thấy chất lượng tinh trùng bắt đầu suy thoái từ tuổi 35, bởi thế khi người đàn ông 45 tuổi th́ một phần ba số lần mang thai sẽ dẫn đến sảy thai. Angela Epstein đă viết trong DailyMail, tuổi của các bộ phận trong cơ thể bắt đầu suy thoái như sau :
1./ Năo bắt đầu suy thoái lúc 20 tuổi. Khi chúng ta trưởng thành, các tế bào năo bị giảm dần. Và năo cũng teo nhỏ lại. Khởi đầu con người có 100 tỉ tế bào năo, nhưng đến tuổi 20 con số nầy giảm dần, và đến tuổi 40 con người mất mỗi ngày 10.000 tế bào ảnh hưởng rất nhiều đến trí nhớ và có tác dụng rất lớn đến tâm sinh lư người già.
2./ Ruột bắt đầu suy giảm từ tuổi 55. Ruột tốt có sự cân bằng giữa các vi khuẩn có ích và có hại. Vi khuẩn có ích sẽ giảm đi đáng kể sau tuổi 55, đặc biệt ở phần ruột già. Sau 55 tuổi bộ tiêu hóa bắt đầu xấu đi và sẽ gây hại cho các bệnh đường ruột. Táo bón là một bệnh thông thường của tuổi già, cũng như dịch vị từ bao tử, gan, tuyến tuỵ, ruột non bị suy giảm .
4./ Bọng đái bắt đầu suy thoái từ tuổI 65. Người già thường mất kiểm soát bọng đái. Nó bắt đầu co lại đột ngột, ngay cả khi không đầy. Phụ nữ dễ gặp trục trặc này hơn khi chấm dứt kinh nguyệt. Khả năng chứa nước tiểu của bọng đái một người già chỉ bằng nửa so với người trẻ tuổi, khoảng 2 cốc ở tuổi 30 và 1 cốc ở tuổi 70. Điều này khiến người già phải đi tiểu nhiều hơn, và dễ nhiễm trùng đường tiểu.
5./ Vú bắt đầu thoái hóa từ năm 35 tuổi. Khi người đàn bà đến 30 tuổi th́ vú mất dần các mô và mở, sự đầy đặn và kích cở của bộ vú bị suy giảm. Khi 40 tuổi núm vú bị teo lại và vú tḥng xuống.
6./ Phổi lăo hóa từ tuổi 20. Sụn sườn vôi hóa, lồng ngực biến dạng, khớp cứng ảnh hưởng tới thở, nhu mô phổi giảm đàn hồi, giăm phế nang. Dung tích của phổi bắt đầu giảm dần từ tuổi 20. Đến tuổi 40 có nhiều người đă bắt đầu khó thở v́ các cơ bắp và xương sườn buồng phổi bắt đầu xơ cứng .
7./ Giọng nói bắt đầu yếu và khàn kể từ tuổi 65. Phụ nữ có giọng khàn và nhỏ trong khi đàn ông giọng cao và nhẹ.
8./ Mắt lăo hóa từ năm 40 và phần lớn phải mang kiếng, không c̣n nh́n rơ một vật ở xa. Khả năng tập trung của mắt kém hơn do cơ mắt yếu hơn.
9./ Tim lăo hóa từ tuổi 40. Khối lượng cơ tim giảm. Tuần hoàn nuôi cơ tim cũng giảm, suy tim tiềm tàng, huyết áp tăng dần. Sức bơm của tim giảm dần v́ các mạch máu giảm sự đàn hồi. Các động mạch cứng dần và bị mở đóng vào các thành mạch. Máu cung cấp cho tim cũng bị giảm bớt. Đàn ông 45 tuổi và đàn bà 55 dễ bị đau tim.
10./ Gan lăo hóa từ năm 70. Chức năng chuyển hóa và giải độc giảm. Tuy nhiên gan là một bộ phận gần như không chịu khuất phục tuổi tác. Người ta có thể ghép gan của một ông già 70 tuổi cho một người 20 tuổi.
11./ Thận lăo hóa năm 50. Số đơn vị lọc chất thải khỏi máu bắt đầu giảm xuống ở tuổi trung niên.
12./ Tuyến tiền liệt lăo hóa vào năm 50. Hệ thống sinh dục nam gồm có: tinh hoàn và bộ phận sinh dục phụ như đường dẫn tinh, tuyến tiền liệt, tuyến hành niệu đạo, túi tinh và dương vật. Tuyến tiền liệt thường lớn dần theo tuổi tác. Khi tuyến tiền liệt tăng kích thước sẽ ép vào niệu đạo và bàng quang, gây khó khăn cho tiểu tiện. Nó gây nên triệu chứng tiểu ngập ngừng, tiểu nhiều lần, tăng nguy cơ nhiễm trùng tiết niệu và tiểu khó.
13./ Xương lăo hóa hóa vào tuổi 35. Cho đến giữa những năm 20 tuổi, mật độ xương vẫn c̣n tăng. Trẻ em xương lớn rất nhanh, cứ mỗi 2 năm lại thay đổi toàn bộ xương củ nhưng đến tuổi 35 th́ xương đă lăo, hiện tượng mất xương bắt đầu như một quá tŕnh già cả tự nhiên.
14./ Răng suy từ tuổi 40. Răng bị hao ṃn. Dễ bị bệnh nha chu. Niêm mạc bị teo dần.
15./ Bắp thịt lăo hóa từ năm 30. Thông thường bắp thịt khi bị lăo hoá th́ được tái tạo ngay, nhưng đến tuổi 30 th́ tái tạo ít hơn là lăo hóa. Đến tuổi 40, mỗi năm bắp thịt bị sút giảm từ 0.5 đến 2 % . V́ thế người già khó giữ thăng bằng, trở thành chậm chạp, dễ bị ngă và gẫy xương.
16./ Nghe [thính giác] giảm đi kể từ giữa năm 50. Rất nhiều người bị lăng tai kể từ năm 60.
17./ Da suy giảm kể từ năm 20. Chúng ta đă giảm dần việc sản xuất chất keo dính của da từ giữa tuổi 20. Việc thay thế các tế bào chết cũng chậm dần.
18./ Vị giác và khứu giác giảm từ năm 60. Thông thường chúng ta có thể nếm được 100.000 vị trên lưởi. Các vị này chúng ta chỉ nếm được phân nửa khi già và đến tuổi 60 th́ không c̣n ngửi và nếm một cách chính xác được nữa.
19./ Sinh sản mất khả năng từ năm 35. Khả năng sinh nở của phụ nữ bắt đầu giảm sau tuổi 35, v́ số lượng và chất lượng trứng trong tử cung giảm xuống.
20./ Tóc lăo hóa từ tuổi 30. Thông thường cứ 3 năm th́ tóc cũ sẽ được thay thế toàn bộ tóc mới. Và đến năm 35 tuổi th́ tóc không c̣n đen nhánh nữa mà ngă màu đen xám và rụng dần đi.
Làm thế nào để làm chậm sự lăo hóa ?
Già không phải là một bệnh nhưng già tạo điều kiện cho bệnh phát sinh và phát triển; cần chú ư một số đặc điểm sau:
- Người già thường mắc nhiều bệnh cùng một lúc, có bệnh dễ phát hiện, nhưng cũng có bệnh rất kín đáo, tiềm tàng, nguy hiểm.
- Triệu chứng ít khi điển h́nh, không ồ ạt, không rơ rệt, nên khó chẩn đoán, dễ sai lạc nếu ít kinh nghiệm.
- Khả năng phục hồi sức khỏe sau các trận ốm thường chậm hơn so với người trẻ, nên sau điều trị phải có thời gian an dưỡng.
Học thuyết âm dương của y học cổ truyền chứng minh con người là một chỉnh thể giữa âm dương, giữa khí và huyết. Luôn luôn thăng bằng với nhau từ trên xuống dưới, từ dưới lên trên, từ trong ra ngoài, từ ngoài vào trong theo một quy luật nhất định, để duy tŕ sự sống của con người được bền vững dài lâu.
V́ thế muốn giảm tốc độ lăo hóa cần phải:
Về tư tưởng luôn luôn lạc quan yêu đời, chủ động gạt bỏ những cái làm ảnh hưởng đến bộ năo, hạn chế tối đa nỗi cô đơn, giải quyết tốt nhất mối quan hệ xă hội và gia đ́nh, có triết lư sống đúng; phải chú ư cả 3 vấn đề: lẽ sống, lối sống và hành động sao cho khoa học văn minh để loại trừ 7 nguyên nhân gây bệnh của Đông y là : hỷ, nộ, ưu, tư, bi, kinh, khủng.
Muốn được thảnh thơi phải có kiến thức, phải có hiểu biết để nh́n nhận vấn đề sao cho đúng đắn qua báo chí, đài phát thanh, truyền h́nh để làm chủ được ḿnh và giáo dục cho gia đ́nh, con cháu giảm các nỗi bực dọc và tự chăm lo cho ḿnh.
Thường xuyên luyện tập đều đặn về trí tuệ và thể lực như đọc sách báo, nghe đài, xem TV, internet… đồng thời tập thể dục thể thao, đi bộ, tập thở, tĩnh tâm thư giăn, v.v… phù hợp với hoàn cảnh và sức khỏe từng người.
Sinh hoạt điều độ, không làm ǵ quá sức b́nh thường, giữ ǵn trạng thái cân bằng giữa ngủ và nghỉ, giữa ăn và làm, giữa trí óc và chân tay, giữa trong nhà và ngoài trời, giữa lười và chăm, v.v… cũng rất quan trọng.
Ăn uống đúng và đủ theo khả năng của ḿnh, không nên nghiện bất cứ thứ ǵ, hạn chế thịt nhất là mỡ, ăn nhiều rau quả tươi, giảm chất bột, giảm bánh kẹo, bảo đảm cân bằng thức ăn âm và dương, giữ người không béo và cũng không gầy. Nên nhớ con người là giống ăn ngũ cốc, nên thức ăn cho người phải 80% là ngũ cốc c̣n 20% là rau quả và các thứ khác, không nên ăn quá no, người già rất cần đạm ở đậu tương, vừng lạc, tôm cua, ốc hến…
Cần có môi trường sống tự nhiên tốt, phần lớn các cụ sống 100 tuổi trở lên đều ở vùng núi, ở nông thôn c̣n ở thành phố th́ rất ít và gốc cũng không phải thành thị. Hiện nay môi trường sống đang bị tàn phá nghiêm trọng đó là tự hủy hoại ḿnh (chặt cây, phá rừng, chất thải, phân hóa học, thuốc trừ sâu….) đă làm mất đi cảnh thanh b́nh của thiên nhiên, là điều cũng nên hết sức tránh.
Kiên tŕ áp dụng 10 bài học về sức khỏe của Nhật Bản, đất nước được mệnh danh là 'vương quốc của tuổi thọ' v́ có tuổi thọ cao nhất thế giới hiện nay. 10 bài học đó là:
- Bớt ăn thịt, ăn nhiều rau
- Bớt ăn mặn, ăn nhiều chất chua
- Bớt ăn đường, ăn nhiều hoa quả
- Bớt ăn chất bột, ăn nhiều sữa
- Bớt mặc nhiều quần áo, tắm nhiều lần
- Bớt đi xe, năng đi bộ
- Bớt phiền muộn, ngủ nhiều hơn
- Bớt nóng giận, cười nhiều hơn
- Bớt nói, làm nhiều hơn
- Bớt ham muốn, chia sẻ nhiều hơn.
Những bài học trên có tác dụng rất lớn đối với những người bị tăng huyết áp, bệnh tim mạch, ung thư dạ dày, viêm gan…
Tóm lại: Biết cách sống, ta có thể làm chậm được quá tŕnh lăo hóa, kéo dài được tuổi thọ, có thể điều chỉnh được chiếc đồng hồ sinh học trong con người chúng ta chạy chậm lại, ta cũng có thể giữ bộ máy cực kỳ tinh vi của ta được bền vững lâu dài hơn.
Nếu ốm trong ngày lạnh, bạn nên ăn bát cháo gà nóng. Món ăn này giúp bạn chống lại sự mất nước, hơi nóng giúp mủi ấm và dễ thở hơn; thịt gà tăng sức đề kháng nhờ cung cấp selen và vitamin E.
Các món ăn sau có thể giúp bạn khỏe trong thời tiết khắc nghiệt của mùa đông.
Quả thuộc họ cam quưt:
Đây là những trái cây giàu vitamin C và bioflavonoid, những chất giúp chúng ta chống chọi với cái lạnh và bệnh cảm cúm.
Bí đỏ:
Là nguồn beta-caroten dồi dào, một trong những chất chống ôxy hóa mạnh, vốn được coi là vơ khí chủ lực của mùa đông. Beta-caroten là tiền vitamin A, sau này được cơ thể chuyển hóa thành vitamin A, có tác dụng pḥng chống bệnh tật rất tốt.
Thực phẩm lên men: Các thực phẩm lên men như yogurt, kefir rất tốt cho sức khỏe v́ chứa các vi sinh vật có ích, giúp chống lại mầm bệnh.
Cá:
Cá là nguồn cung cấp dồi dào kẽm và omega-3, giúp cơ thể khỏe mạnh trong mùa Đông. Kẽm giúp tăng cường khả năng sản xuất các tế bào giúp chống viêm nhiễm, tăng cường sức đề kháng. Rất nhiều người mắc chứng thêm lượng axít béo omega-3 (có nhiều trong cá biển nhiều mỡ) trong bữa ăn hàng ngày.
Tỏi:
Tỏi có tác dụng kháng khuẩn, kháng virus mạnh, pḥng chống viêm phổi rất hữu hiệu. Nhưng để đạt được hiệu quả đó, bạn phải ăn một lượng lớn và chưa qua chế biến (0,5 kg tỏi mỗi tuần hoặc 1/3 th́a cà phê bột tỏi/ngày). Những người đang sử dụng thuốc chống đông máu cần dùng tỏi theo chỉ dẫn của bác sĩ
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
