PHẦN I
CHƯƠNG 1
- Cho tôi rượu seri (1), thưa ông.
(1) Seri:một thứrượu trắng sản xuất ởmiền Nam Tây Ban Nha
Từ sau quầy bàn, Ôttô Hunđơ quan sát người đàn ông có nước da nâu sẫm vừa bước vào, y ra lệnh, giọng cộc cằn :
- Bỏ mũ ra !
- Ja (2) , thưa ông chủ . Người khách hàng lúng túng bỏ mũ.
(2) Ja :
- Vâng ;đúng thế ;phải (tiếng Đức)
- Tóc này xoăn tít mà
– Hunđơ vừa nói, vừa chỉ những ṿng tóc xoăn dựng đứng, đặc trưng, nằm trên đầu người đàn ông đó .
– Mày là một tên Caphia. Tao không bán cho mày. Cút đi !
Người đàn ông đưa mấy ngón tay vuốt đầu
- Không phải thưa ông chủ, tôi là(3) người da màu, không phải Caphia đâu. Thưa ông chủ, cho tôi mua một cốc seri.
(3) Người da màu : chỉ người lai giữa da trắng và da đen
Ánh mắt mang vẻ van nài, người đàn ông đó đặt một đồng nửa silinh lên mặt quầy. Hunđơ đảo mắt quanh quầy rượu. Y gọi to :
- Giôn, lại đây !
Một thổ dân cao lớn đặt chiếc cốc đang rửa xuống, bước tới chỗ chủ tiệm. Hunđơ trỏ khuôn mặt lo âu bên kia quầy rượu :
- Nó là một tên Caphia(4) hay một gă da màu?
(4)Caphia(Kaffir):
- Thổ dân Nam Phi,nói tiếng Bantu.Người da trắng thường gọi người châu Phi là Caphia với ư khinh miệt
Giôn chột mắt chằm chằm nh́n người kia một lát.
- Thưa ông chủ, một tên Caphia đấy.
Chủ của hắn, vóc người to lớn, nét mặt cáu kỉnh, trông hăm tài, có bộ ria oai vệ nh́n trừng trừng một cách tàn nhẫn .
- Tao không bán cho mày, xéo mau đi !
– Hunđơ chỉ ra cửa. Người đàn ông đó đứng yên, vẻ cau có giận dữ thoáng qua trên mặt anh ta. Hunđơ cúi xuống nắm lấy chiếc roi da nặng chịch để giữ các chai rượu. Y giơ chiếc roi cao quá vai và đập đen đét trên quầy. Người đàn ông đó bước lùi lại, hai tay che mặt, miệng há hốc sợ hăi.
- Xéo đi !
– Hunđơn thét lên.
– Này, cầm lấy tiền của mày, cút đi mau !
Mắt vẫn theo dơi chiếc roi da đă lại vung lên, người đàn ông rón rén tiếng về phía trước, chộp lấy đồng tiền của ḿnh và lui ra cửa, đến đây anh ta trừng mắt nh́n Giôn trước khi lén bước ra.
Hunđơ ném lại chiếc roi da xuống dưới quầy.
- Chắc hẳn chúng lại muốn giở tṛ !
– Y càu nhàu với Giôn khi quay nh́n các khách hàng khác đang ở trong gian hàng dành cho khách không phải người Âu .
Rót ra thứ rượu vang Kêp rẻ tiền, y nhăn mũi và quay đầu tránh cái hơi người ấm và ẩm của khách .
Những người da màu không quan tâm đến thái độ khinh miệt của
“ông chủ Hunđơ” đối với họ.
Khi họ đứng đợi, háo hức, mắt thao láo và thèm khát nh́n rượu chảy ồng ộc vào các cốc th́ điều quan trọng đối với họ là rượu khách sạn Đại Bàng này không có vị nhạt như pha nước lă.
Khi họ đă trả tiền và ra về hết, Hunđơ mệt mỏi lui vào căn pḥng của y ở phía sau quầy rượu.
Y nói với mụ vợ cao kều, xương xẩu :
- Bọn quỷ ấy bốc mùi hôi thối quá !
- Thôi đừng ca cẩm chuyện đó nữa !
– Người đàn bà nói bằng giọng mũi :
– Tiền của họ chẳng tốt hay sao!
- À,
- Hunđơ trả lời, buông người xuống chiếc ghế bành.
– Tôi ghét nh́n thấy bọn chúng.
Cho đến tận bây giờ, vào năm 1921, giọng nói và cách nói của Hunđơ vẫn c̣n mang nặng dấu ấn gốc gác Đức của y, tuy đă nhiều năm trôi qua kể từ ngày y di cư tới Nam Phi.
Vợ y nhô đầu ra phía trước hỏi :
- Vậy sao anh lại cho thằng Giogiơ nó nghỉ ?
Hunđơ trừng trừng nh́n mặt vợ. Cặp mắt to và lơm sâu khiến khuôn mặt ấy nom giống một chiếc đầu lâu.
- Ǵ th́ ǵ , vợ y tiếp tục
- Sao lại cho hắn nghỉ cả ngày thế ? Khi nói, cổ chị ta dường như vươn ra.
- Đừng có mè nheo tôi nữa, nghe không ? Vợ chồng họ vừa sinh đứa con đầu ḷng. Cô th́ biết cái quái ǵ về những chuyện như thế !
– Giọng Hunđơ rít lên, người vợ chùn lại.
– Cô đúng là con ḅ cái già tuyệt đường sinh đẻ, y nói thêm
- Phải rồi, vợ y nói, môi trề ra :
- Tôi thà không sinh nở c̣n hơn đẻ ra một đứa lai !
Cằm Hunđơ ch́a ra khỏi cái cổ ḅ mộng, y ngồi nhô về phía trước chiếc ghế bành.
- Cô là con chó cái già cằn cỗi, không đẻ đái ǵ cả y lại hướng mũi tên phóng trúng đích vẻ khoái trá.
– Meri là một người đàn bà da màu, sao nữa ? Cô muốn ǵ nào ? Một chút cà phê pha vào sữa, đôi khi lại làm tăng hương vị. Cô ta chẳng có ǵ đáng chê trách. Cô ta có giáo dục, là người tử tế, đứng đắn. C̣n hơn khối con mẹ da trắng tôi biết. Ja.
- Thằng cha ấy luôn muốn khoe khoang về họ hàng ḍng dơi trâm anh thế phiệt ở Anh. Ngài Mayphair (5) ở là anh họ hắn, hắn bảo thế đấy.
Vậy sao lại đâm đầu lấy một con đàn bà Hotmot (6)? Tôi không dung thứ cho những thằng đàn ông làm ô nhục tổ quốc như vậy.
(5) (Mayphair):Một khu ở Thủđô Luân đon,nằm tại phía Đông công viên Haiđơ,là khu của những người giàu sang,quí phái.
(6) Hotmot :(Tức người Hôtentô,dung một cách khinh bỉ.Người Hôtentô là một nhánh thổdân Nam Phi,da nâu phớt vàng,vóc người thấp,có nguồn gốc lai giữa người Busmen với người Bantu.
– Lời lẽ của người đàn bà này được nhấn mạnh ẩn đầy ác ư.
Hunđơ mỉm cười không vui, môi cong lên, lộ ra những chiếc răng chắc chắn, vàng ệch. Y nói :
- Cô ta là một người phụ nữ tao nhă, đáng kính, dù có pha một chút màu da. Cô ta săn sóc, nuôi dưỡng chồng khi hắn đă rượu chè be bét suưt thành kẻ bỏ đi. Từ đó, nhờ cô ta, hắn trở lại sống lương thiện. Khi nào đến thăm, cô sẽ thấy cô ta trông nom nhà cửa, bếp núc như thế nào. Cô ta có thể chỉ bảo cho cô đôi điều đấy.
- Tôi xin anh đừng có đem tôi ra so với một con da màu.
- Cô không thể sánh với cô ta đâu.
- Chao ôi, tôi không thể sánh với con mụ ấy ư ? C̣n anh th́ sao ? Trong công việc làm ăn, cái tính thô tục của anh phỏng ích ǵ ? Anh làm mọi người hoảng sợ lánh xa. Nếu không có thằng Giogiơ, anh phải đóng cửa tiệm từ lâu rồi kia, chứ không kiếm được tiền như thế này đâu. Anh chẳng có thớ làm một ông chủ tiệm.
- Có lẽ thật thế đấy. Tôi là một người thượng lưu, ja. Tôi chỉ huy, Giogiơ tuân lệnh.
Hắn giao thiệp với bọn hạ lưu và bọn cặn bă. C̣n Meri, vợ hắn, - Hunđơ vừa nói vừa cầm tờ Tuần báo lên đọc .
- Phải, Meri vợ hắn,
người đàn bà da màu ấyc̣n giá trị bằng một tá người như cô.
Khi vợ y ra khỏi pḥng, Hunđơ đặt báo xuống.
Y h́nh dung thấy Meri.
Y nh́n thấy nước da màu ô liu sáng láng, đôi mắt nhung màu nâu mượt mà, đầy diễn cảm, tóc đen mượt, không quăn.
Trời, y sẵn sàng đổi mụ phù thủy già của ḿnh để lấy Meri vào một ngày nào đó. Vào một đêm nào đó th́ đúng hơn.
Nàng là một người đàn bà xinh xắn. Y mường tượng nàng nằm với Giogiơ xanh xao, c̣n ḍng máu đỏ của Giogiơ như tập trung cả vào các mao mạch giăn nở ở mũi hắn. Thật phí của !
Tiếng
“reng” lanh lảnh báo hiệu có người ấn chuông ở quầy rượu dành cho người Âu. Hunđơ đứng dậy, nặng nề bước vào quầy. Có hai người khách, y nh́n họ không hề tươi cười.
- Ô, ra là anh, - một trong hai người khách lên tiếng.
– Tay Giogiơ dâu rồi ?
- Vợ hắn ta ở cử hôm nay . Hunđơ trả lời:
- Các anh uống ǵ?
- Một lít bia !
- C̣n anh ?
- Cũng thế !
Hai người khách uống từng hơi dài và mải mê tṛ chuyện, phớt lờ chủ tiệm.
Đột nhiên, một người nâng cốc lên, nói với Hunđơ :
- Tôi cho là nên nâng cốc chúc mừng anh. Chúng ta uống để chúc mừng thằng nhăi con Giogiơ không giống thằng bố nó, anh biết tôi định nói ǵ…
- Tôi cũng thế
- Người kia nhận xét :
– Thằng cha ấy không đáng bị khốn khổ.
Họ uống ừng ực. Hunđơ quan sát họ. Bên trong bộ mặt lầm ĺ, bộ ốc ĺ x́ của y đang hoạt động. Phải
– Y suy nghĩ :
Trong đất nước này, một thằng đàn ông lấy một con đàn bà da màu là chuốc luôn mọi phiền toái vào ḿnh.
Chỉ trộn thêm một tư màu da đen là đă đủ rầy rà. Nghĩ cho cùng, mụ vợ già của ta c̣n hơn.
Black students like Elizabeth Eckford faced hatred to integrate Central High in Little Rock, Ark., in 1957.
https://www.nytimes.com/2007/05/08/us/08deseg.html
Vợ Hunđơ lẻn vào gian pḥng nhỏ mà chị ta đă ở đó một ḿnh hàng bao năm nay. Chị ta mở tủ, lấy ra một chai rượu và một chiếc ly. Rót ra một ly nhỏ, cầm ly giơ lên ánh sáng chiếu qua cửa sổ, mỉm cười mơ hồ.
“Mi không tàn nhẫn với ta, phải không người t́nh của ta ?”.
Vợ Hunđơ lẩm bẩm đưa mắt liếc nh́n thứ chất lỏng đó, khi ấy một ánh hồng lướt qua dưới lớp da khô ở hai bên má, chị ta nốc rượu brandi nguyên chất.
CHƯƠNG 2
Những đám mây bụi đang lướt nhanh trên khắp miền ḷng chảo mênh mông với những đụn cát đă nhạt mày dưới ánh nắng châu Phi. Băng qua các thung lũng và các bồn muối, rồi nhằm vào cái thị trấn nhỏ bé nằm rải rác, có cái tên “Xtomhốc” (Góc băo).
Đứng ở hàng hiên ngôi nhà nhỏ bốn buồng của ḿnh, và lấy tay che mắt tránh ánh nắng ban mai, Giogiơ Grêơm bỗng nh́n thấy ở nền trời xa xa, phía sau những cây hồ tiêu, một vệt nhỏ h́nh quả lê.
- Meri , anh vừa chạy vào nhà vừa gọi to :
- Gió Nam đang ập đến . Bao tải để đâu ?
- Trong bếp ấy ! Meri từ buồng ngủ nói vọng ra.
Giogiơ vơ vội lấy một ôm bao tải, ném vào bồn tắm chứa nước. Rồi anh chạy ra ngoài, nâng các cánh cửa chớp lên che cửa sổ. Lúc này, đám mây bụi đă lớn hơn rất nhiều, và đă nghe rơ tiếng gió thổi. Anh trở vào nhà, lấy bao tải ướt đắp lên các kẽ hở ở cửa ra vào và cửa sổ.
Mái tôn bắt đầu rung rung, các cửa sổ lắc lạch cạch. Trong khi đó lớp bụi màu vàng ở các đường phố không lát xoáy cuộn lên ḥa vào đám bụi nâu đo đỏ từ thảo nguyên ập về. Lúc tiếng gió rền rỉ chuyển thành tiếng rít đinh tai.
Giogiơ ngồi xuống giường và lau những giọt mồ hôi đọng trên mặt. Gian buồng lúc này tối đến mức phải bật đèn. Từ buồng ngủ, Meri gọi to, nhưng tiếng ầm ầm của trận băo làm Giogiơ không hiểu vợ nói ǵ. Anh đứng dậy, vào chỗ vợ.
Bụi phụt vào trong buồng v́ Meri đă nâng cánh cửa sổ lên dăm phân và đang vất vả cố đóng chặt một cánh cửa chớp bị bung ra.
- Đóng cửa sổ lại ! Giogiơ hét to.
– Anh sẽ ra ngoài chặn nó lại.
Anh vội vă tới cửa sau, xoay quả đấm, nhưng sức gió quá mạnh, đến nỗi dùng vai đẩy hết sức vào khung cửa anh cũng không mở được. Cuối cùng mở được th́ hành lang tức khắc ngập đầy bụi. Bị ho sặc sụa, anh đóng sầm cửa lại
- Chẳng ăn thua ǵ, anh hét to với Meri.
– Anh không thể ra ngoài được.
- Thôi khỏi lo, Meri nói
- Ta cứ để mặc nó vậy và cầu nguyện cho lần này kính không bị vỡ.
- Anh mong em để cho thằng bé yên.
- Em phải che cho nó cẩn thận, trong buồng nhiều bụi lắm rồi.
- Chà, được thôi! Thấy cần th́ làm đi !
Giogiơ nằm duỗi dài trên giường, lắng nghe băo đập liên hồi vào các cánh cửa chớp và mái nhà. Bụi lọt vào buồng thành những đám mưa bụi từ trần rơi xuống, bao phủ mọi vật. Bên ngoài, gió rít lên tới cao độ, hạ thấp xuống thành tiếng ồn ào rồi lại rít lên. Thỉnh thoảng gió rú lên man rợ.
Giogiơ nghĩ rằng nếp nhà nhỏ bé này sắp bị giật tung khỏi nền móng. Nhưng anh thật sự không lo lắng tới chuyện xảy ra. Bất cứ lúc nào khi trận gió đáng ghét này ập đến, anh đều cảm thấy ḿnh quá bất lực.
May thay, ít khi gió kéo dài quá một hai giờ ; tuy vậy, anh lại nhớ tới lần nó hoành hành liên tục mấy ngày ṛng, các đồ vật bằng gỗ bị khô hong, chỗ nào cũng nứt toát cả ra, một tia lửa cũng đủ bắt cháy; lần đó, ngôi nhà bên kia đường đă bị thiêu rụi…
Cái nóng trong gian buồng đóng kín lúc này trở nên dữ dội, quần áo anh ướt đẫm mồ hôi. Qua tiếng ầm của cơn băo, anh nghe thấy từ buồng ngủ tiếng cánh cửa chớp bị bung ra đập vào tường.
Âm thanh đó vọng đến đều đặn và cứ hai giây một lần anh lại phải nghe. Dường như nó dành riêng cho anh, cố t́nh nhạo báng anh đă yếu đuối bất lực, không đương đầu nổi với cái bụi để ra ngoài đóng cánh cửa chớp lại. Dù cơn băo hoành hành ầm ĩ đến nhường nào, tai anh vẫn phải nghe tiếng đập mạnh liên hồi đó.
Đối với anh, thứ gió băo này là hơi thở của châu Phi, ám bụi, nóng bỏng ngột ngạt; đó là một lục địa mênh mông man rợ luôn luôn thách thức con người. Một số người cố ư đương đầu với nó.
Một số khác cảm thấy bản thân ḿnh, nạn nhân của hoàn cảnh, bị cuốn vào trong xoát lốc của nó. Giogiơ biết rơ ḿnh thuộc vào loại người nào, nhưng đă từ lâu anh không thiết đến ǵ nữa.
Cơn băo tiếp tục ầm ́, quất mạnh, sục sôi, rít lên; và bây giờ ḥa lẫn với băo không những chỉ có âm thanh điên cuồng của cánh cửa chớp mà c̣n có cả tiếng khóc của con anh ; anh tự trách ḿnh đă không ra ngoài, v́ biết đó là lư do đă làm đứa bé tỉnh giấc.
Ư nghĩ anh quay về với những ngày niên thiếu ; anh thấy chính ḿnh cưỡi con ngựa nhỏ băng qua đồng và xuyên qua các trảng có nhiều cây cối. Bây giờ, những h́nh ảnh như thế rất ít khi trở lại trong óc anh, nhưng anh c̣n mơ màng nghe thấy tiếng cười trẻ trung của một thiếu nữ…
Meri vào buồng ăn, hai tay bồng đứa bé cuốn trong tấm chăn. Chị đi đi lại lại đung đưa ru cho nó ngủ nên chẳng mấy chốc nó đă nín khóc. Nét mặt chị lúc nào cũng đượm một nụ cười mơ hồ, nụ cười biểu thị sự b́nh tĩnh không cho phép gió băo trấn áp chị. Với nụ cười ấy, chị sẵn sàng dung thứ sự thất bại của chồng.
Lúc này, Giogiơ nghe rất rơ tiếng cánh cửa chớp găy mạnh, tiếng ầm đó c̣n chói trong óc anh rất lâu sau khi gió đă giật cánh cửa chớp bật khỏi bản lề và ném nó nằm bất động trên mặt cát…
Họ ngồi vào bữa ăn điểm tâm muộn màng.
- Biết bao nhiêu lần anh đă bảo em đừng lưu tâm đến chuyện đó nữa ?
– Giogiơ nh́n vợ, đôi mắt nḥa lệ của anh đă mất màu xanh da trời.
– Em làm cả hai chúng ta khốn khổ v́ những ư nghĩ điên rồ của em. Một con người chỉ có một chút, một chút xíu da đen th́ có can hệ ǵ ? Em đă mang những ư nghĩ không lành mạnh. Cuộc sống thật không đáng sống ! V́ Chúa, em hăy b́nh tĩnh lại !
Meri đăm đăm nh́n khung cửa chớp đă đóng lại. Mắt chị long lanh, những giọt nước mắt lưng tṛng chị cố ḱm giữ lại.
Giogiơ vỗ nhè nhẹ vào tay vợ.
- Em là một người đàn bà xinh đẹp. Bất cứ ai ai cũng lấy làm tự hào có được người vợ như em.
Meri không trả lời, đứng dậy đi qua cái cửa để ngỏ bước vào buồng ngủ, Giogiơ nh́n theo, chiếc cằm thiếu nghị lực của anh run rẩy. Anh uống trà, đoạn đứng dậy, đi ra ngoài.
Cánh cửa chớp bị bật ra nằm vùi dưới cát, lặng lẽ và bất động như con thú vị giết. Anh cẩn thận nâng nó lên, xem xét các bản lề bị găy, dựng nó vào tường. Rồi anh hạ các cánh cửa chớp c̣n lại xuống. Mặt kính cửa sổ lộ ra, phủ một lớp bụi mờ đục, sàn sạn.
Khi đă vào trong nhà, anh tắt đèn, bước sang buồng Meri. Ở đây, tất cả đều lặng lẽ. Meri đang nh́n xuống khuôn mặt hồng hào nhỏ xíu như đứa trẻ nằm trong chiếc giường cũi sơn trắng.
Ḿnh sẽ làm cho cô ấy vui lên, anh nghĩ thầm. Anh bước đến bên vợ, khẽ vỗ vào vai chị.
- Hôm qua ở quán rượu, lăo Taylo có kể một câu chuyện khá thú vị . Giogiơ bắt đầu kể.
– Chuyện xảy ra ở một đám cưới thôn quê. Đám đông khách dự cưới khá là lỗ măng, tất cả chỉ đợi cô dâu thay quần áo xong là họ bắt đầu lao vào nhậu nhẹt, nhảy nhót. Thế rồi một vị khách t́m cách lẻn vào pḥng cô dâu và bậy bạ với cô ta. Như thế đấy. Thật thế đấy !
- Tất nhiên mọi người hết sức bối rối. Anh chàng phù rể tuyên bố không ai được động đến một giọt rượu chờ đến khi sửa được cái sai ấy. Mọi người nh́n rượu brandi mà thèm khát, nhưng không được nhấm nháp tí ǵ.
Một lúc sau, anh chàng phù rể bỗng chạy ra, anh ta kêu mọi người im lặng, rồi nói:
” Đâu vào đấy rồi, thưa quư ông, quư bà. Danh dự đă được phục hồi: thằng đểu ấy đă xin lỗi!”.
Trong khi chồng kể, Meri ngước mắt nh́n người đàn ông là cha đứa bé. Chị hầu như không nghe thấy ǵ. Đôi mắt đau khổ dơi t́m các nếp nhăn trên khuôn mặt thiếu nghị lực của chồng, và chị t́m thấy ở đấy đôi chút an ủi.
Trong ánh mắt yêu thương chị dành cho chồng rơ ràng có hàm chứa cả nhận thức về mức độ yếu đuối của anh, và cả sự hiểu biết về quá khứ phóng đăng và thiếu trách nhiệm của anh.
Giogiơ không cao lớn mà cũng chẳng đẹp trai. Mái tóc đỏ hoe của anh và cái mũi dài nhỏ cùng với mạng mạch máu li ti ở mũi không phải là mẫu mực cho một người đàn ông hấp dẫn. Nhưng Giogiơ có cái duyên thường thấy ở nhiều người đàn ông phóng túng và Meri có thể hiểu được tại sao anh rất được nhiều người ưa thích tại quầy rượu của Hunđơ.
Lúc này đây Giogiơ đang cười, tựa như họ không có một mối lo lắng nào trên đời này.
- “ Cái thằng đểu ấy đă xin lỗi”, anh nói :
- “ ha, ha, ha ”.
Nghĩ cho cùng, Meri là bà Giogiơ Grêơm cơ mà, vợ một người da trắng, một người Anh thuộc gia đ́nh tử tế. Meri đưa tay lên, vuốt ve mặt chồng.
Không khí trong buồng ngột ngạt v́ nóng bức, nhưng trong ḷng Meri yên tĩnh lạ lùng, và khi ánh nắng ban mai màu hồng nhạt xuyên qua cửa sổ bám đầy bụi, đọng trên gương mặt đẫm mồ hôi của hai vợ chồng họ, th́ tương lai không c̣n chứa chất quá nhiều nỗi niềm sợ hăi.
Trong một lúc lâu, họ đứng đó, tay trong tay; và tiếng động duy nhất c̣n lại là tiếng chiếc đồng hồ rẻ tiền tích tắc ở cái giá trên ḷ sưởi.
Họ trở vào buồng ăn.
- Ḱa, anh chưa ăn hết miếng bánh ḿ nướng.Giờ hẳn nó nguội hết rồi.
- Trận gió đáng ghét ấy làm anh không muốn ăn nữa . Giogiơ mỉm cười nói thêm :
– Hơn nữa, cát bám vào bánh nhiều hơn bơ.
Trong khi Meri phủi bụi bám ở đồ đạc, Giogiơ đi quét cát ngoài hành lang gần cửa sau. Xong việc, anh trở lại pḥng ăn, ngồi xuống chiếc ghế bành cũ cọt kẹt, cầm một tờ tạp chí lên. Nhưng anh không đọc được lấy một ḍng mà cứ nh́n đăm đăm phía trước.
Sáng chủ nhật nào anh cũng đi dạo chơi ; hôm nay tuy không thích lắm anh vẫn đứng dậy, cất tiếng gọi :
- Xpơđơ!
Khi con chó nhỏ, thuộc loại chó sục cáo, vừa sủa vừa chạy vào buồng, Giogiơ cầm mũ, hôn từ biệt vợ.
Ra khỏi nhà, anh thấy bụi đă lắng xuống, không khí yên tĩnh. Anh rẽ vào phố Đêpơn và khi đi qua khách sạn Đại Bàng anh có cảm giác nhẹ nhơm nh́n thấy khách sạn đóng cửa nghỉ.
Khi khu phố nhỏ có cửa hiệu đă ở phía sau, anh tiếp tục đi và cái phố dẫn tới khu Klôpi là nơi ở của người da màu. Trước kia, anh ít đi qua đây, nhưng sáng này, một điều ǵ đó đă kéo anh đến khu phố này của thị trấn.
Anh nh́n những đứa trẻ trên các đường phố. Gốc gác từ những nô lệ Mă Lai được nhập cảng từ các thế kỷ trước, hoặc từ người Hôtantô thổ dân đă từng có thời lang thang ở Cape (1), từ người da trắng (được gọi là “người Âu” theo lục địa quê hương của họ) và từ người Bantu (2) da đen của châu Phi, những đứa trẻ này có nước da tiếp từ màu ôliu tới màu nâu sẫm. Tổ tiên hỗn hợp
“người da màu Kêp” là như vậy. Meri thuộc số ấy.
1) (Cape) : Một bang của Liên bang Nam Phi.
(2)Bantu : Thổdân Bantuthuộc chủng tộc da đen,cư trú ởkhắp Trung và Nam Phi.
Lũ trẻ đang chơi rất đông. Một chiếc xe ḅ lăn bánh ầm ầm qua đường phố đă phải thận trọng len lỏi qua giữa bọn chúng. Một số em mặc quần áo ngày chủ nhật sạch sẽ, nhưng đa số rách rưới đáng thương, và chỉ một số ít đi giày.
Con Xpơđơ chạy lăng quăng giữa bọn trẻ, sủa vang đầy phấn khích. Giogiơ gọi con chó, đoạn rảo bước. Đây là lần đầu tiên anh biết về cảnh nghèo khổ bẩn thỉu và sự thảm hại của những căn nhà tồi tàn chủ yếu làm bằng tôn múi, đá và bùn trát lại.
Tuy nhiên, đây vẫn là những nhà ở c̣n ra hồn một tư. Sâu hơn ở phía trong, những gia đ́nh đông đúc sống trong những gian nhà tồi tàn, nhỏ hẹp, chỉ có một buồng làm bằng những mảnh sắt gỉ của các vỏ thùng dầu cũ, những mảnh bao tải và mảnh gỗ ḥm. Một số cấu trúc mỏng manh đă bị trận gió ban sáng giật sụp xuống và những người ở đó đang ra sức dựng lại.
Con Xpơđơ biến vào trong một túp lều lụp xụp, nhỏ bé, không có cửa. Giogiơ bước về phía đó để gọi con chó ra. Đứng ở chỗ trống ấy, anh nh́n thấy một người đàn bà rách rưới ở trong, nằm trong một chiếc chăn cũ tả tơi, có một người đà bà khác đang săn sóc. Người đàn bà đó đang tu một chai rượu vang để cố làm giảm cơn đau đẻ. Tiếng rên rỉ vang to của bà ta và những lời rủa sả của người đàn bà săn sóc bám theo Giogiơ khi anh vội vă bỏ đi.
Chẳng bao lâu nữa, những lán lều và các gian nhà tồi tàn thưa dần. Giogiơ lại cảm thấy thoải mái với thảo nguyên khô, màu nâu. Thảo nguyên hoang vu và khô cằn nhưng nó vẫn đẹp so với cảnh nhớm nháp bẩn thỉu ở phía sau anh. Ve sầu kêu liên miên ở các cây vỏ sần gai khô cứng dưới ánh sáng như thiêu như đốt.
Nhưng Giogiơ biết, tất nhiên không phải tất cả những người da màu của thị trấn Xtomhốc đều sống ở Klôpi. Một số ít gia đ́nh có điều kiện hơn sinh sống ở nhưng khu tốt hơn trong thị trấn.
Những người phải sống ở Klôpi chỉ là những kẻ kiếm đủ tiền để có thể thoát khỏi cảnh tuyệt vọng đó. Một số người t́m niềm an ủi trong nhà thờ. Số c̣n lại cố lăng quên cảnh nghèo khổ, bẩn thỉu bằng cách uống lu bù những thứ rượu rẻ tiền vào ngày nghỉ cuối tuần. Những người khấm khá cố t́m đến những nơi mà chủng tộc họ đỡ bị khinh miệt hơn. Điều đó chẳng có ǵ là lạ.
Những người da màu mang gia đ́nh đến ở trong khu người châu Âu chẳng bao giờ được hàng xóm láng giềng hân hoan đón tiếp cả.
Giogiơ vẫn c̣n nhớ rơ, khi anh và Meri đến phố Plên được một tháng, hai gia đ́nh vốn ở đó từ lâu đă dọn đi như thế nào. Rồi cả những người ở lại cũng dần dần mất tính hiếu khách,
v́ trường hợp của anh không phải một trường hợp b́nh thường.
Hầu hết họ biết anh. Nhiều người đàn ông coi anh là bạn, c̣n vợ họ cũng biết anh từng có tiếng tăm. Vậy mà,
chưa hề có một phụ nữ nào đến thăm Meri cả. Giá họ lại thăm, anh cũng phải ngạc nhiên chẳng kém ǵ vợ anh.
Anh h́nh dung Meri đang ở nhà. Lúc này, hẳn vợ anh đang khâu vá, đọc sách, dọn dẹp nhà cửa hoặc chăm sóc thằng bé.
Anh cảm thấy đau nhói v́ hối hận.
Anh đă độc ác biết bao ! Tuy vợ anh chưa phải sống trong những điều kiện như thế này, nhưng qua nhiều cái khác vợ anh đă biết rơ làm một người da màu có ư nghĩa như thế nào rồi ! Vợ anh không có quyền đôi khi thổ lộ ư nghĩa của ḿnh ư ? Anh không cho phép vợ anh kể cho anh nghe mọi cảm xúc của ḿnh để nhẹ bớt nỗi ḷng ư ?
Anh nhớ lại chuyện xảy ra ở bàn ăn sau cơn băo, và anh đă trách móc vợ ra sao. Anh đă gay gắt, vô t́nh, không thông cảm. Anh dừng lại giữa con đường cát khô xuyên qua thảo nguyên, đưa tay lên vỗ nhè nhẹ và chậm răi vào cằm. Con Xpơđơ chạy lại, đứng gần chân anh sủa vang chờ đợi.
Anh quay người bước nhanh trở lại. Tuy mong về nhà sớm, nhưng anh tránh khu Klôpi, đi theo con đường dài hơn đôi chút ṿng qua trang trại của Ventơ.
Khi Giogiơ về tới nhà, Meri đang ngồi đan ở ngoài sân. Anh dừng lại, nh́n vợ với vẻ trêu trọc.
- Ḱa, cô bé, bây giờ cô cảm thấy thế nào ?
Meri mỉm cười với chồng
- Em xin lỗi anh về chuyện sáng nay, anh Giogiơ ạ. Lúc bấy giờ, em như người rối trí ấy.
Giogiơ găi mái tóc đỏ hoe của ḿnh, nh́n vợ :
- Đừng nghĩ những chuyện ấy nữa, ích lợi ǵ đâu ! Em đừng quá tự ti. Em cũng tốt như bất kỳ người nào, Meri ạ.
Anh vào trong nhà, rồi lại đi ra, mang theo một chiếc gậy chơi
“gôn” đă cũ ṃn, có một đầu bằng kim loại cùng với mấy nút chai. Anh đặt nút chai thành một hàng trên nền sân cứng rồi nói tiếp:
- Anh cảm thấy khó chịu khi em tự xem thường ḿnh, v́ em là, là…
- Người da màu . Meri bổ sung.
- Hừ, khỉ thật !
Giogiơ dùng gậy đánh vào những chiếc nút chai làm chúng bay vọt đi. Sự tính toán của anh rất chính xác . Anh quay lại nh́n vợ :
- Da màu, da màu, da màu . Giọng Meri chói lên cáu kỉnh; đôi mắt đẹp của chị lóe lên.
– Chúng ta sẽ chẳng bao giờ vượt qua được chuyện đó.
- Chúng ta không phải bắt đầu bằng hết thẩy ư ? Nhờ trời, em Meri ạ, thằng bé có nước da trắng. Hết tháng này, sang tháng khác, em đă cầu nguyện cho nó có được nước da trắng mà. Th́ đấy, da nó trắng rồi phải không nào ?
- Vâng, nước da của nó trắng.
- Thế em không sướng ư ?
- Em sung sướng vô cùng.
- Vậy th́ có chuyện ǵ rắc rối nào ?
Meri ngước lên nh́n vào mặt chồng, rồi chậm răi cụp mắt xuống. Tuy Giogiơ là chồng chị,
song anh ấy là người thuộc chủng tộc cao hơn. Anh ấy không mang một dấu vết ô nhục nào, và v́ thế chẳng bao giờ có thể hiểu được.
- Chính ư nghĩ về những thiên kiến có thể chống lại nó - Meri giải thích kiên nhẫn.
– Em đă biết là một người da màu là như thế nào rồi. Chỉ cần thiên hạ nghĩ rằng huyết quảng của anh có một giọt máu da màu,
anh cũng bị người ta xa lánh. T́nh thế của em ở nơi đây là một t́nh thế khốn khổ khốn nạn. Em không biết anh có hiểu không, anh Giogiơ ạ.
Em giờ đây không thuộc tầng lớp da trắng
nhưng chẳng thuộc tầng lớp da màu.
Một số phụ nữ da màu tử tế là bạn của em trước khi chúng ta lấy nhau, th́ hiện giờ em cũng
không c̣n được gặp một ai cả. Em biết bà Kêrenxơ và những người khác không thích chuyện đó chút nào. Nhưng em không c̣n cách nào khác có phải không?
Giogiơ gật đầu miễn cưỡng.
- Em chỉ c̣n có cách từ bỏ họ - Meri nói tiếp
– Nhưng mặc khác, vợ bạn bè anh
không muốn chấp nhận em. Em cho rằng ḿnh đành phải nhận lấy điều đó. Và em tin là họ bàn tán về em nhiều lắm, nào bà Hainơman, nào bà Mơgrêgơ và tất cả những người đàn bà khác mà chồng họ được coi là bạn tốt của anh.
Em đứng chết chẹt ở giữa,
chẳng thuộc bên này, cũng
chẳng thuộc bên kia. Em không muốn chuyện đó xảy ra với thằng bé Entơni. Anh Giogiơ ạ, nó phải lớn lên thành một người Âu được kính trọng. Sau này nó phải đi học trường Âu. Anh phải lo chuyện ấy.
- Trời ơi, em nh́n trước quá xa đấy . Giogiơ lẩm bẩm chán nản.
- Em phải làm như thế, anh Giogiơ ạ. Em có nhiều hoài băo về đứa con của em. Đó là sự khác nhau giữa chúng ta , Meri nói, hơi có vẻ khinh miệt.
Giogiơ phác một cử chỉ nóng nảy, nhưng không trả lời. Từ buồng ngủ vọng ra tiếng khóc của đứa bé. Meri đứng dậy, bước vội vào. Đến cửa buồng, chị dừng lại một lát, ngoái lại mỉm cười với chồng.
Giogiơ lắc đầu nh́n vợ đi vào. Anh muốn bộc lộ t́nh cảm thân mật hơn, song không thể được.
- Gay quá , anh nhủ thầm.
Rồi anh cúi xuống và cẩn thận xếp một hàng nút chai khác đúng vị trí.
C̣n tiếp ,