Chắc hẳn ai cũng từng trải qua cảm giác lo lắng, thậm chí hoảng sợ khi chiếc máy bay bất ngờ gặp nhiễu động trên cao. Khi đang bay ở độ cao 37.000 feet, những cú rung lắc mạnh và tiếng ồn lớn có thể khiến bất kỳ ai cũng cảm thấy hoang mang và lo lắng.
Đối với nhiều người, việc di chuyển bằng máy bay thường gắn liền với những cảm giác hồi hộp, lo lắng, đặc biệt là khi gặp phải hiện tượng nhiễu động không khí. Máy bay chao đảo, rung lắc mạnh khiến không ít hành khách hoảng sợ, thậm chí nghĩ đến viễn cảnh xấu nhất.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia hàng không, nhiễu động là hiện tượng phổ biến và hiếm khi gây nguy hiểm. Vậy, hành khách nên làm gì để giữ bình tĩnh và vượt qua những giây phút "thót tim" này?
Sự nhiễu động là hiện tượng bình thường
Hiểu về nhiễu động
Báo cáo của Airbus vào tháng 2/2022 chỉ ra rằng nhiễu động có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, bao gồm:
Thay đổi mật độ không khí: Khi máy bay bay qua khu vực có mật độ không khí khác biệt, sự thay đổi đột ngột về áp suất sẽ dẫn đến hiện tượng rung lắc.
Luồng phản lực: Đây là những luồng khí di chuyển với tốc độ cao, có thể gây nhiễu loạn khi máy bay bay qua.
Địa hình: Bay qua khu vực núi non hoặc các tòa nhà cao tầng cũng có thể khiến luồng gió thay đổi đột ngột, dẫn đến nhiễu động.
Điều quan trọng cần ghi nhớ là nhiễu động không ảnh hưởng đến kết cấu hay khả năng điều khiển của máy bay. Nó chỉ đơn giản là sự thay đổi trong luồng không khí mà phi cơ di chuyển qua.
Giữ bình tĩnh
Khi gặp nhiễu động, điều quan trọng nhất là hành khách cần giữ bình tĩnh và tuân theo hướng dẫn của tiếp viên hàng không. Việc hoảng loạn, la hét hay di chuyển đột ngột có thể khiến tình hình thêm rối ren và tiềm ẩn nguy cơ tai nạn.
Thắt dây an toàn
Hãy luôn đảm bảo dây an toàn được thắt chặt trong suốt hành trình bay, đặc biệt khi gặp nhiễu động. Dây an toàn là biện pháp bảo vệ hiệu quả nhất giúp bạn hạn chế nguy cơ bị thương do va đập mạnh.
Hãy luôn thắt dây an toàn
Theo Airbus, tập đoàn hàng không châu Âu, thắt dây an toàn là biện pháp hiệu quả nhất để ngăn ngừa thương tích khi máy bay gặp nhiễu loạn. Đây là lời khuyên quan trọng dành cho hành khách nhằm đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh trong suốt hành trình bay.
Khi gặp nhiễu loạn, máy bay có thể rung lắc mạnh và thay đổi độ cao đột ngột. Việc thắt dây an toàn sẽ giúp giữ bạn cố định vào ghế, hạn chế nguy cơ va đập vào các vật dụng trên máy bay hoặc bị văng ra khỏi ghế. Dây an toàn được thiết kế để phân tán lực tác động trong trường hợp va chạm, giúp bảo vệ cơ thể khỏi những tổn thương nghiêm trọng.
Tập trung vào hơi thở
Khi gặp nhiễu động và cảm thấy bản thân bắt đầu hoảng sợ, kiểm soát hơi thở là cách tuyệt vời để bạn bình tĩnh lại và ngăn chặn sự lo lắng leo thang.
Theo các chuyên gia trị liệu, bài tập thở sâu sau đây có thể giúp kích thích dây thần kinh phế vị, từ đó kích hoạt hệ thần kinh phó giao cảm (PNS) - hệ thống chịu trách nhiệm giữ cho cơ thể bạn ở trạng thái bình tĩnh và thư giãn:
Cách thực hiện:
Hít vào sâu bằng mũi: Để cơ hoành nở rộng ra bụng khi bạn hít vào.
Giữ hơi thở trong vài giây: Tập trung vào cảm giác hơi thở trong cơ thể.
Thở ra chậm rãi bằng miệng: Cho phép hơi thở thoát ra một cách tự nhiên.
Đảm bảo thời gian thở ra gấp đôi thời gian hít vào: Điều này giúp bạn thư giãn hiệu quả hơn.
Lặp lại: Tiếp tục thực hiện bài tập thở sâu trong vài phút cho đến khi bạn cảm thấy bình tĩnh hơn.
Tránh nhìn ra ngoài cửa sổ, lắng nghe phi hành đoàn
Việc nhìn vào những chuyển động mạnh của máy bay và bầu trời xám xịt có thể khiến bạn thêm sợ hãi. Thay vào đó, hãy tập trung vào những thứ khác như đọc sách, nghe nhạc hoặc trò chuyện với người bên cạnh.
Trong khi cố gắng xua tan lo lắng và tập trung vào việc khác, điều quan trọng là hành khách phải chú ý lắng nghe thông báo từ phi công và tiếp viên hàng không. Họ sẽ cung cấp thông tin cập nhật về tình hình nhiễu loạn, mức độ nghiêm trọng và các biện pháp an toàn cần thiết.
Để dễ dàng nhận diện mức độ nhiễu loạn, các hãng hàng không áp dụng thang đo chia thành ba cấp độ dựa trên tác động lên quỹ đạo bay và cảm nhận của hành khách trong cabin. Việc sử dụng thuật ngữ chung này giúp phi hành đoàn và tổ bay có cùng nhận thức về mức độ nhiễu loạn dự kiến, từ đó phối hợp nhịp nhàng để đưa ra các biện pháp xử lý phù hợp.
Cụ thể, khi gặp nhiễu loạn nhẹ, phi hành đoàn sẽ thông báo cho hành khách bằng loa về mức độ nhiễu loạn và các biện pháp an toàn cần thiết. Nếu nhiễu loạn ở mức độ trung bình hoặc nặng, phi hành đoàn sẽ hướng dẫn hành khách thực hiện các thao tác cụ thể như cúi đầu, siết chặt dây an toàn,...
Nhờ có hệ thống giao tiếp hiệu quả, hành khách sẽ được cung cấp đầy đủ thông tin và hướng dẫn cần thiết, giúp họ giữ bình tĩnh và tuân thủ đúng quy định an toàn trong suốt hành trình bay. Do vậy, hành khách nên chú ý lắng nghe thông báo từ phi hành đoàn và tuân thủ hướng dẫn để đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh.
Tin tưởng vào phi hành đoàn
Được đào tạo bài bản và dày dặn kinh nghiệm, phi công sở hữu khả năng điều khiển máy bay một cách an toàn trong điều kiện thời tiết xấu, bao gồm cả nhiễu loạn. Họ rèn luyện khả năng nhận biết các dấu hiệu cảnh báo nhiễu loạn, dự đoán mức độ và thời điểm xảy ra để có biện pháp xử lý phù hợp.
Trong trường hợp gặp nhiễu động, phi công sẽ thực hiện các thao tác điều khiển linh hoạt để giữ ổn định cho máy bay, đảm bảo an toàn cho hành khách và phi hành đoàn. Kỹ năng xử lý tình huống nhanh nhạy, chính xác là yếu tố then chốt giúp họ hóa giải nguy hiểm và đưa hành trình bay đến đích an toàn.
Ngoài ra, các thiết bị hỗ trợ lái tự động cũng góp phần nâng cao độ an toàn cho chuyến bay. Hệ thống này có thể tự động điều chỉnh hướng bay và độ cao của máy bay để duy trì trạng thái ổn định, hỗ trợ phi công tập trung xử lý các tình huống phức tạp.
Nhớ rằng nhiễu động chỉ là hiện tượng tạm thời
Nhiễu động thường chỉ kéo dài trong vài phút và sẽ kết thúc khi máy bay bay ra khỏi khu vực thời tiết xấu. Sau khi mọi thứ ổn định trở lại, tiếp viên sẽ thông báo cho hành khách.
Theo các chuyên gia hàng không, "nhiều người lo lắng khi gặp nhiễu động vì họ nghĩ rằng điều đó có thể khiến máy bay rơi. Tuy nhiên, trên thực tế, ngay cả nhiễu loạn nghiêm trọng nhất cũng hiếm khi gây ra tai nạn máy bay."
Lần gần đây nhất nhiễu loạn được xác định là nguyên nhân chính gây tai nạn máy bay là vào năm 1966, cách đây hơn 50 năm. Kể từ đó, kỹ thuật hiện đại và công nghệ tiên tiến đã giúp phi công dự đoán và né tránh nhiễu động hiệu quả hơn.
Ngoài ra, thiết kế cải tiến của máy bay hiện đại cũng giúp chúng có khả năng xử lý tốt hơn và ít bị ảnh hưởng bởi nhiễu loạn hơn so với các thế hệ máy bay trước đây.
Liệu có loại máy bay nào "miễn nhiễm" với nhiễu loạn?
Theo các chuyên gia hàng không, không có quy tắc hay dữ liệu cụ thể nào chứng minh rằng một mẫu máy bay tốt hơn mẫu khác trong việc xử lý nhiễu loạn. Kích thước chỉ là một yếu tố ảnh hưởng, bên cạnh nhiều yếu tố khác như thiết kế khí động học, hệ thống điều khiển, trọng lượng máy bay, v.v.
Nhìn chung, máy bay có mặt phẳng lớn thường có khả năng hấp thụ nhiễu loạn tốt hơn. Ví dụ, Airbus A380 và Boeing 747 được đánh giá là hai trong số những máy bay xử lý nhiễu loạn tốt nhất do kích thước khổng lồ của chúng.
Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc máy bay lớn luôn xử lý nhiễu loạn tốt hơn. Ví dụ, một số mẫu Boeing 757 đời đầu - từng là một trong những máy bay lớn nhất được sử dụng cho các chuyến bay đường ngắn - lại có lịch sử dễ bị ảnh hưởng bởi nhiễu loạn.
Theo Cục Hàng không Liên bang Hoa Kỳ (FAA), trung bình mỗi năm chỉ ghi nhận khoảng 33 trường hợp thương tích do nhiễu loạn trên các chuyến bay tại Mỹ trong giai đoạn từ 2002 đến 2018. Con số này cho thấy nguy cơ xảy ra tai nạn do nhiễu động là vô cùng thấp.
