Trung Quốc nói đảo tranh chấp với Nhật là 'lợi ích cốt lõi'

Báo chí Trung Quốc và Nhật cho biết trong hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Trung vừa qua, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nói với Tổng thống Barack Obama rằng quần đảo Senkaku/Điếu Ngư hiện đang do Nhật kiểm soát chính là 'lợi ích cốt lõi' của Trung Quốc.

Tàu tuần tra của Nhật chặn tàu Trung Quốc gần quần đảo Senkaku/Điếu Ngư vào năm ngoái. Ảnh: RT

Các báo dẫn lời nguồn thạo tin về Trung - Mỹ cho biết sau cuộc họp giữa ông Tập Cận Bình và ông Obama vào hôm thứ Sáu tuần qua, Chủ tịch Trung Quốc đã đề cập tới quần đảo tranh chấp trên biển Hoa Đông, và gọi đó là 'lợi ích lốt lõi' liên quan tới chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc.

Các nhà phân tích chính trị cho rằng phát ngôn của ông Tập Cận Bình trong chuyến công du đầu tiên tới Mỹ đã cho thấy Bắc Kinh muốn Washington thúc ép Tokyo phải có nhượng bộ để giảm căng thẳng về vấn đề này.

Bắc Kinh thường sử dụng cụm từ 'lợi ích cốt lõi' khi họ đề cập tới các vùng đất then chốt mà họ quyết chiếm được hoặc nằm quyền kiểm soát. Việc này cũng cho thấy nhiều khả năng Trung Quốc sẽ vẫn duy trì quan điểm cứng rắn đối với Nhật về quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.

Ông Tập Cận Bình cũng được cho là đã nói với ông Obama rằng hai bên Mỹ - Trung cần thể hiện sự tôn trọng đối với lợi ích cốt lõi của nhau.

Cố vấn An ninh Quốc gia của Mỹ là Tom Donilon phát biểu trong một cuộc họp báo hôm thứ Bảy vừa qua, cho biết ông Obama đã nói lại với ông Tập Cận Bình rằng 'các bên nên tìm cách đối thoại về vấn đề này thông qua các kênh ngoại giao'.

Hiện chưa rõ Mỹ sẽ phản ứng như thế nào đối với việc Trung Quốc coi Senkaku/Điếu Ngư là lợi ích cốt lõi của Bắc Kinh. Trong khi đó, theo thỏa thuận an ninh Mỹ - Nhật ký sau Thế chiến II, nếu đảo do Nhật kiểm soát bị đánh chiếm, Mỹ sẽ vẫn giúp Nhật bảo vệ phần lãnh thổ này.

Nhật Bản hiện đang kiểm soát quần đảo này từ sau khi Mỹ trao trả sau Thế chiến II. Các báo chí của Nhật đồng loạt lên tiếng sau bình luận của ông Tập, nói rằng Senkaku/Điếu Ngư là phần lãnh thổ không tách rời của họ, và cũng không có tranh cãi về chủ quyền đối với quần đảo này.

Dù chính phủ Nhật chưa có phát biểu chính thức nào về tuyên bố này của Chủ tịch Trung Quốc, nhưng ngay sau hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Trung, Tokyo và Washington đã tiến hành tập trận chung quy mô lớn trên đất Mỹ với nội dung tái chiếm đảo xa bất chấp chỉ trích và phản đối của Bắc Kinh.

Nội các Nhật cũng đề xuất kế hoạch thành lập đơn vị tái chiếm đảo đề phòng trường hợp đảo xa của họ bị nước ngoài đánh chiếm.

Lê Thu (tổng hợp)