Ông Biden từng tuyên bố không ân xá cho con trai, nhưng tác động từ người thân cùng các diễn biến trên chính trường 6 tháng qua khiến ông đổi ư.
Khi màn đêm bắt đầu buông xuống ngày 30/11, Tổng thống Joe Biden cùng các thành viên trong gia đ́nh rời nhà thờ ở thị trấn Nantucket, bang Massachusetts, kết thúc kỳ nghỉ Lễ Tạ ơn cuối cùng của ông trên cương vị ông chủ Nhà Trắng và trở về thủ đô Washington.
Suốt 49 năm qua, nhà Biden thường cùng nhau nghỉ Lễ Tạ ơn trên ḥn đảo ở Bờ Đông này. Năm nay, kỳ nghỉ chỉ gồm 6 người, ông Biden, đệ nhất phu nhân Jill, con gái Ashley, vợ chồng con trai Hunter - Melissa Cohen và cháu trai Beau Biden.
Kỳ nghỉ dài 5 ngày cũng là khoảng thời gian ông Biden, bà Jill và Hunter bàn luận về quyết định được cho là đă dày ṿ Tổng thống Mỹ suốt nhiều tháng. Đó là kư lệnh ân xá giúp Hunter loại bỏ các bê bối pháp lư, điều ông Biden từng nhiều lần khẳng định sẽ không làm vậy.
Từ trái sang: Tổng thống Joe Biden, con gái Ashley Biden, con dâu Melissa Cohen Biden, cháu trai Beau, con trai Hunter Biden và Đệ nhất phu nhân Jill Biden tại Nantucket, bang Massachusetts ngày 29/11. Ảnh: AFP
Từ trái sang: Tổng thống Joe Biden, con gái Ashley Biden, con dâu Melissa Cohen Biden, cháu trai Beau, con trai Hunter Biden và Đệ nhất phu nhân Jill Biden tại Nantucket, bang Massachusetts ngày 29/11. Ảnh: AFP
Hunter, 54 tuổi, hiện là con trai duy nhất của Tổng thống Biden, sau khi con gái Naomi Christina cùng người vợ đầu thiệt mạng trong tai nạn xe hơi cuối năm 1972 c̣n con trai cả Beau Biden qua đời do ung thư năo năm 2015.
Tháng 9/2023, Hunter bị truy tố với cáo buộc sở hữu súng trái phép khi đang nghiện ma túy năm 2018. Ṭa án liên bang thành phố Wilmington, bang Delaware ngày 11/6 kết luận Hunter "có tội". Hunter đối mặt bản án lên tới 25 năm tù trong phiên ṭa tuyên án dự kiến được tổ chức vào ngày 12/12.
Đây là lần đầu tiên con trai một tổng thống Mỹ đương nhiệm bị truy tố và kết tội. Nhiều góc khuất của gia đ́nh Biden bị phơi bày trong một tuần xét xử. Trả lời báo giới sau đó, ông Biden tuyên bố tin tưởng vào hệ thống tư pháp Mỹ và sẽ không ân xá cho Hunter.
Các nguồn tin thân cận với ông Biden cho biết dù tuyên bố như vậy, ông chủ Nhà Trắng vẫn đấu tranh tư tưởng về một quyết định ân xá. Tâm trạng của Tổng thống ngày càng trở nên u uất. Cuối tháng 7, ông Biden quyết định rời cuộc đua vào Nhà Trắng và ủng hộ cấp phó Kamala Harris ra tranh cử.
Đến tháng 9, Hunter quyết định nhận tội tại ṭa án liên bang ở Los Angeles, bang California, với các cáo buộc không nộp 1,4 triệu USD tiền thuế trong khi chi nhiều tiền cho ma túy, gái mại dâm và các mặt hàng xa xỉ. Ṭa dự kiến tuyên án vào ngày 16/12, và Hunter đối mặt án tù lên đến 17 năm.
Diễn biến này càng khiến ông Biden thêm buồn rầu. Một số thành viên trong gia đ́nh Biden bắt đầu tin rằng Hunter bị nhắm đến v́ là con trai Tổng thống, theo các nguồn tin. Thời điểm này, ư tưởng về một lệnh ân xá bắt đầu nhen nhóm.
Ông Biden lo ngại áp lực từ quá tŕnh xét xử sẽ khiến con trai tái nghiện sau nhiều năm nỗ lực cai ma túy. Tổng thống dần nhận ra có thể ông không c̣n lựa chọn nào khác ngoài ân xá toàn diện. Và dường như ông cũng chưa bao giờ tính đến phương án khác như giảm án.
Trong khi đó, Hunter không ngần ngại nói với người thân rằng ḿnh cần một lệnh ân xá. Hiện chưa rơ Hunter có đề cập trực tiếp điều này với ông Biden khi nghỉ Lễ Tạ ơn hay không. Ông Biden nêu rơ không muốn phải thấy con trai ngồi tù, dù chỉ là một ngày.
Gia đ́nh Biden lo ngại hệ quả chính trị từ lệnh ân xá, nhưng cảm thấy Hunter đă nhận được nhiều thiện cảm hơn từ công chúng khi phải chịu hai vụ truy tố. Trong thời gian này, khi được hỏi về khả năng ông Biden ân xá con trai, thư kư báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre vẫn khẳng định câu trả lời là "không".
Tổng thống Joe Biden (trái) và con trai Hunter tại Nantucket, bang Massachusetts ngày 29/11. Ảnh: AFP
Nhưng áp lực từ bên ngoài dần xuất hiện. Bà Harris để thua ông Donald Trump trong cuộc bầu cử tổng thống ngày 5/11. Ông Trump khi tranh cử từng nêu rơ sẽ đáp trả Tổng thống Biden nếu ông đắc cử, đồng nghĩa Hunter sẽ là mục tiêu chính mà ông nhắm tới.
Ba nguồn thạo tin nói tại cuộc gặp ông Trump ở Nhà Trắng ngày 13/11, ông Biden đă lắng nghe và không phản hồi khi người kế nhiệm bày tỏ nỗi phẫn nộ về Bộ Tư pháp Mỹ. Ông Trump sau đó bày tỏ cảm thông với các vấn đề mà gia đ́nh Biden vướng phải với cơ quan này, khiến ông Biden bất ngờ.
Những cuộc thảo luận cuối cùng về lệnh ân xá Hunter chỉ diễn ra trong nội bộ gia đ́nh Biden và các luật sư bào chữa, không có quan chức cấp cao Nhà Trắng nào tham gia. Hai người tác động đến ông Biden nhiều nhất trong 10 ngày trước khi Tổng thống ra quyết định là bà Jill và Naomi Biden Neal, con gái lớn của Hunter.
Naomi tổ chức tiệc mừng em bé sắp chào đời tại Nhà Trắng hôm 23/11. Cô dự kiến sinh con trong vài tuần tới. Đứa bé sẽ là chắt đầu tiên của ông Biden, cháu ngoại đầu tiên của Hunter. Ông Biden đă ghé vào dự tiệc. Tiếp đó, bà Jill cũng bước vào pḥng. Đệ nhất phu nhân đă thể hiện sự ủng hộ dành cho Hunter, thường xuyên có mặt tại các phiên ṭa xét xử Hunter hồi tháng 6.
"Không ai bênh vực Hunter mạnh mẽ hơn bà Jill", một nguồn tin nói.
Càng đến gần ngày ṭa tuyên án, áp lực với ông Biden càng tăng. Lệnh ân xá toàn diện và vô điều kiện là lựa chọn duy nhất, nếu ông muốn làm ǵ đó cho con trai.
Khi trở về Washington tối 30/11, ông Biden báo tin cho một số trợ lư cấp cao. "Đă đến lúc chấm dứt toàn bộ chuyện này", ông chủ Nhà Trắng nói.
Hai trợ lư lâu năm giúp Tổng thống chuẩn bị nội dung, nhưng sau cùng, ông Biden đă tự tay soạn, chỉnh sửa và đọc thông báo về lệnh ân xá Hunter.
"Bất cứ ai có lương tri khi nh́n vào vụ của Hunter đều có thể đi đến kết luận rằng Hunter bị nhắm đến chỉ v́ là con trai tôi, và điều đó là sai trái", ông Biden nói trong thông báo ngày 1/12. "Họ đang t́m cách bẻ găy Hunter, người đă cai nghiện thành công được 5 năm rưỡi, ngay cả khi phải đối mặt với các cuộc công kích liên tiếp và bị truy tố có chọn lọc. Họ c̣n t́m cách bẻ găy tôi. Không có lư do nào để tin mọi thứ sẽ dừng lại. Đă quá đủ rồi".
Quyết định ân xá làm dấy lên chỉ trích từ phe Cộng ḥa và từ nội bộ đảng Dân chủ. Đổi lại, Tổng thống Biden nhận được sự ủng hộ từ gia đ́nh, nơi ông luôn hướng về.
"Cảm ơn cha. Điều họ muốn làm với anh trai con thật tàn ác và mang tính chính trị. Chấm hết", Ashley Biden, con gái của ông Biden và bà Jill, viết trên mạng xă hội ngày 1/12.
"Tất nhiên là tôi ủng hộ ân xá cho con trai", bà Jill trả lời báo giới tại Nhà Trắng ngày 2/12.
"Theo nhiều khía cạnh, ông ấy là nạn nhân của việc tuân theo các quy tắc thận trọng chính trị kiểu cũ", Michael LaRosa, cựu thư kư báo chí của bà Jill, nói. Tổng thống và các cố vấn đă "quyết định khoác cho ông vẻ ngoài độc lập và trung lập, trong khi một người cha có thể làm mọi thứ nếu con trai bị truy tố như vậy".
VietBF@ sưu tập