Các văn phòng trong cơ quan chính phủ của Iran phải cho đóng cửa hoặc bị giảm giờ làm việc. Các trường học phải chuyển sang hình thức học trực tuyến. Đường cao tốc và trung tâm mua sắm vẫn chìm trong bóng tối, các nhà máy kỹ nghệ không chạy vì bị mất nguồn điện, khiến cho mọi hoạt động sản xuất gần như bị dừng lại.
Người dân Iran đang chìm trong bóng tối (Ảnh minh họa)
Dù cho Iran có nguồn dự trữ lượng khí đốt tự nhiên và dầu thô thuộc hạng lớn nhất trên thế giới, nhưng nước này đang rơi vào cuộc khủng hoảng về năng lượng toàn diện. Nguyên nhân có thể là do hậu quả của nhiều năm bị lệnh cấm vận trừng phạt, quản trị yếu kém, cơ sở hạ tầng cũ kỹ, tiêu dùng lãng phí, và các cuộc tấn công có chủ đích của Israel mới đây nhắm vào hạ tầng cơ sở cốt lỏi của Iran.
"Chúng ta đang phải đối mặt với tình trạng mất cân đối rất nghiêm trọng về nguồn khí đốt, điện năng, nước uống sạch, tiền tệ và môi trường. Tất cả đều ở mức có thể biến thành một cuộc khủng hoảng to lớn", Tổng thống Masoud Pezeshkian đã nhấn mạnh trong bài phát biểu trực tiếp trên truyền hình quốc gia mới đây.
Dù phía Iran đã gặp nhiều vấn đề về cơ sở hạ tầng trong mấy năm vừa qua, nhưng Tổng thống Pezeshkian cảnh cáo tình hình hiên nay đã đạt đến ngưỡng nghiêm trọng lớn.
Đất nước gần như bị đóng cửa trong hầu hết tuần vừa qua để giúp tiết kiệm nguồn năng lượng. Dù cho người dân Iran có tức giận và các nhân vật đứng đầu ngành kỹ nghệ lên tiếng báo động về mức tổn thất có thể lên tới hàng chục tỷ USD, Tổng thống Pezeshkian vẫn không thể đưa ra giải pháp cụ thể và hợp lý nào khác ngoài việc xin lỗi với quốc dân.
"Nếu Chúa muốn, năm tới chúng tôi sẽ cố gắng để cho điều này không xảy ra nữa", vị tổng thống này cho biết.
Giới chức Iran cho biết, nước này cần số lượng khí đốt lên đến khoảng 350 triệu m3 mỗi ngày. Khi nhiệt độ đang giảm mạnh và nhu cầu tăng lên đột biến, giới chức nước này đã phải áp dụng đến biện pháp cực đoan để cho phân phối nguồn khí đốt.
Chính phủ đang đứng trước 2 sự lựa chọn khắc nghiệt: Cắt dịch vụ khí đốt cho các gia đình hoặc ngừng cung cấp cho các nhà máy điện.
Họ đã chọn phương án thứ hai, vì nếu cắt việc cung cấp khí đốt cho các khu dân cư có thể dẫn đến nhiều mối nguy hiểm nghiêm trọng về an toàn và sẽ cắt nguồn nhiệt chính của hầu hết người dân Iran.
Ông Seyed Hamid Hosseini, một thành viên của ủy ban năng lượng thuộc Phòng Thương mại, nói với
New York Times:
"Chính sách của chính phủ là ngăn chặn bằng mọi giá biện pháp cho ngưng cung cấp khí đốt và nhiệt cho các gia đình".
"Họ đang cố gắng hết sức để kiểm soát cuộc khủng hoảng này và hạn chế sự thiệt hại vì tình hình hiện nay giống như một thùng thuốc súng có thể bùng nổ ra bất cứ lúc nào và gây ra bất ổn trên khắp cả nước", ông Hosseini nói.
Cho đến ngày 20/12, có đến 17 nhà máy điện đã bị cho ngưng hoạt động hoàn toàn và phần còn lại chỉ có hoạt động một phần.
Tavanir, công ty điện lực của chính phủ, cảnh cáo các nhà máy sản xuất, từ thép đến thủy tinh, thực phẩm đến thuốc men, rằng họ cần chuẩn bị cho khả năng sẽ bị mất điện trên diện rộng trong nhiều ngày hoặc nhiều tuần sắp tới. Tin tức này khiến cho toàn ngành kỹ nghệ bị rơi vào tình trạng thật hỗn loạn.
Mehdi Bostanchi, người đứng đầu Hội đồng điều phối các ngành kỹ nghệ của đất nước, một cơ quan đóng vai trò làm cầu nối giữa các ngành kỹ nghệ và chính phủ, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với
New York Times từ Tehran, rằng tình hình hiện nay rất căng thẳng và không giống bất cứ điều gì từng xảy ra trước đây.
Ông ước tính mức tổn thất chỉ riêng trong tuần qua có thể làm giảm 30-50% hoạt động sản xuất tại Iran, gây ra sự thiệt hại lên tới hàng chục tỷ USD. Dù không có nơi nào sẽ tránh được sự tổn thất, nhưng các nhà máy vừa và nhỏ đã bị ảnh hưởng nặng nề nhất.
"Tất nhiên, mức thiệt hại do tình trạng bị mất điện đột ngột và lan rộng kéo dài cả tuần sẽ rất nghiêm trọng đối với các ngành kỹ nghệ lớn nhỏ ở đây", ông Bostanchi cho biết thêm.
Thời điểm nhạy cảm
Cuộc khủng hoảng năng lượng xảy ra vào thời điểm rất khó khăn với Tehran về địa lý chính trị.
Vị thế của Iran ở khu vực bị suy giảm nghiêm trọng sau sự sụp đổ của chế độ độc tài của Tổng thống Bashar al-Assad ở Syria và sự suy yếu của bọn khủng bố Hồi giáo Hezbollah ở Liban. Sự trở lại của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump có thể mang đến những chính sách trừng phạt mới càng khiến cho nền kinh tế Iran bị bóp nghẹt thêm.
Đồng rial của Iran đã rơi tự do trong tuần vừa qua, xuống đến mức thấp chưa từng có so với đồng đô la Mỹ.
Tất cả những điều này khiến cho chính phủ Iran sẽ dễ bị tổn thương trong nỗ lực giải quyết từng cuộc khủng hoảng trong nước.
Một sự kiện càng làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng năng lượng của Iran là việc Israel đã làm nổ tung 2 tuyến đường dẫn khí đốt của Iran vào tháng 2 năm nay. Hậu quả là Iran phải lặng lẽ cho sử dụng nguồn dự trữ khí đốt khẩn cấp để tránh gây ra sự gián đoạn dịch vụ cung cấp khí đốt cho hàng triệu người người dân.
Tổng thống Pezeshkian từng nói rằng chính phủ của ông thừa hưởng một kho năng lượng bị suy kiệt nặng nề và không thể khôi phục lại.
Theo các cuộc nghiên cứu quốc tế, khí đốt tự nhiên đã chiếm khoảng 70% nguồn năng lượng của Iran, tỷ lệ này vốn cao hơn cả Mỹ và châu Âu. Chính phủ thực hiện một dự án đầy tham vọng nhằm đưa khí đốt đến mọi ngõ ngách của Iran, kể cả những ngôi làng nhỏ. Vì thế, có khoảng 90% các gia đình Iran hiện nay đang dùng khí đốt để được sưởi ấm và nấu nướng trong mùa đông này.
Nguồn: Reuters
